1. Kay ano nga kita ngatanan nagkikinahanglan hin pagliaw?

KITA ngatanan nagkikinahanglan hin pagliaw. Bangin nakakaeksperyensya kita hin mga kabaraka, kapakyasan, ngan kakurian. Bangin nag-aantos kita tungod han kalagas, sakit, o kamatyi hin hinigugma. An pipira ha aton naatubang hin pagtimaraot. Nagtitikaduro liwat an kamadarahog ha aton palibot. Oo, kombinsido kita nga inin “peligroso gud nga mga panahon nga makuri pakiangayan” ebidensya nga nagkikinabuhi na kita ha “kataposan nga mga adlaw,” ngan ha kada adlaw nga nalabay mas nagtitikahirani kita ha bag-o nga kalibotan. (2 Tim. 3:1) Pero bangin maiha na kita nga naghihinulat nga makita an katumanan han mga saad ni Jehova, ngan bangin nagtitikadamu an aton problema. Tungod hini, diin kita makakabiling hin pagliaw?

2, 3. (a) Ano an aton hinbabaroan mahitungod kan Habakuk? (b) Kay ano nga hihisgotan naton an libro han Habakuk?

² Basi hibaroan an baton hito, usisahon naton an libro han Habakuk. Bisan kon an Kasuratan waray mag-unabi hin espisipiko nga detalye mahitungod ha kinabuhi ngan buruhaton ni Habakuk, an libro nga gintatawag ha iya ngaran usa nga surok hin pagliaw. An iya ngaran posible nga nangangahulogan nga “Mapaso nga Hangkop.” Mahimo ini magtudlok ha nakakaliaw nga hangkop ni Jehova o ha may pagsarig nga pagkupkop ha iya han iya mga magsiringba. Nakiistorya hi Habakuk ha  Dios ngan nagpakiana ha iya. Ginbaton ni Jehova hi Habakuk ngan gin-giyahan hiya nga isurat an ira pag-istorya kay maaram hi Jehova nga magpapahimulos kita tikang hito.​—Hab. 2:2.

³ Ini nga pag-istorya han nasusubo gud nga propeta ngan ni Jehova amo la an asoy ha Kasuratan nga naghahatag hin impormasyon mahitungod kan Habakuk. An iya libro bahin han “ngatanan nga iginsurat hadto” ngan gintipigan ha Pulong han Dios, an Biblia, “basi pinaagi han aton pagpailob ngan pinaagi han pagliaw tikang ha Kasuratan magkaada kita paglaom.” (Roma 15:4) Paonan-o kita personal nga magpapahimulos ha libro han Habakuk? Makakabulig ini ha aton nga masabtan kon ano an iginpapasabot han pagsarig kan Jehova. Dugang pa, an tagna ni Habakuk nagpapasarig ha aton nga posible kita magkaada murayaw nga hunahuna ngan matipigan ito bisan pa han mga kakurian ngan problema nga aton gin-aatubang. May kalabotan hini nga mga punto, hisgotan naton an libro han Habakuk hin mas detalyado.

4. Kay ano nga nasubo hinduro hi Habakuk?

⁴ Basaha an Habakuk 1:2, 3. Hi Habakuk nabuhi ha makuri gud nga panahon. Nasubo hiya hinduro tungod han magraot ngan madarahog nga mga tawo nga nakapalibot ha iya. San-o matatapos an ira karaotan? Kay ano nga diri pa nagios hi Jehova? An nakikita ni Habakuk puro kawaray-hustisya ngan panraugdaog nga ginhihimo han iya mga igkasi-Israelita. Inabat niya nga waray hiya mahihimo. Salit durante hinin makuri nga kahimtang, nag-ampo hiya kan Jehova nga gumios ha pagtadong han sitwasyon. Bangin nagtikang hi Habakuk maghunahuna nga diri nagtatagad hi Jehova. Baga hin maiha pa gumios hi Jehova. Inaabat mo ba an inabat hinin hinigugma nga surugoon han Dios?

5. Ano nga importante nga leksyon an aton mahibabaroan ha libro han Habakuk? (Kitaa an retrato ha tinikangan hini nga artikulo.)

⁵ Nawara ba an pagsarig ni Habakuk kan Jehova? Napakyas ba hiya nga tipigan an iya pagtoo ha mga saad han Dios? Waray! Imbes nga mangaro hin bulig ha mga tawo, kan Jehova niya iginsarig an iya mga problema ngan kabaraka. Iginpapakita la hini nga waray hiya mawad-i hin paglaom. Oo, nagupong hiya kay diri niya nasasabtan kon kay ano nga diri pa nagios an Dios o kon kay ano nga gintutugotan ni Jehova nga maeksperyensyahan niya an sugad nga makasurubo nga sitwasyon. Pinaagi ha paggiya kan Habakuk nga isurat an iya mga kabaraka, gintututdoan kita ni Jehova hin importante nga leksyon: Diri kita sadang mahadlok nga isumat ha Iya an aton mga kabaraka o pagruhaduha. Ngani, mahigugmaon nga gin-aaghat kita ni Jehova nga isumat ha iya ha pag-ampo an ngatanan nga aada ha aton kasingkasing. (Sal. 50:15; 62:8) Dugang pa, gin-aaghat liwat kita han Proberbios 3:5 nga ‘sumarig kan Jehova ha bug-os naton nga kasingkasing’ ngan diri ‘sumandig ha aton kalugaringon nga pagsabot.’ Posible nga maaram hi Habakuk hini nga mga pulong ngan igin-aplikar niya ini.

6. Kay ano nga importante an pag-ampo?

⁶ Nangalimbasog hi Habakuk nga magin duok kan Jehova, an iya ginsasarigan nga Sangkay ngan Amay. Waray magpokus hi Habakuk ha iya sitwasyon ngan waray hiya mangalimbasog nga sulbaron ito ha iya kalugaringon nga paagi. Lugod, igin-ampo niya an iya inaabat ngan ginkakabarak-an, salit maopay gud hiya nga susbaranan para ha aton. Hi Jehova, an Parapamati han pag-ampo, nag-aaghat ha aton nga ipakita an aton pagsarig ha iya pinaagi ha pagsumat ha iya ha pag-ampo han aton mga kabaraka. (Sal. 65:2) An pagbuhat hini mabulig ha aton nga maeksperyensyahan an baton ni Jehova​—an iya mahigugmaon nga hangkop pinaagi han iya paggiya. (Sal. 73:23, 24) Bubuligan kita niya nga hibaroan an iya panhunahuna anoman nga kakurian an aton gin-aatubang. An aton kinasingkasing nga pag-ampo usa han pinakamaopay nga paagi ha pagpakita han aton pagsarig ha Dios.

7. Ano an reaksyon ni Jehova ha mga kabaraka nga iginsumat ni Habakuk?

⁷ Basaha an Habakuk 1:5-7. Katapos isumat ni Habakuk kan Jehova an iya mga kabaraka, bangin nahunahuna niya kon ano an magigin reaksyon ni Jehova. Sugad nga mahigugmaon nga Amay, nasasabtan ni Jehova an inaabat ni Habakuk. Maaram hiya nga nasusubo gud hi Habakuk ngan nanginginyupo para hin bulig. Salit waray niya sawaya hi Habakuk, lugod ginsumatan niya hi Habakuk kon ano an iya hirani na buhaton ha diri matinumanon nga mga Judio. Ngani, posible nga hi Habakuk an siyahan nga ginsumatan ni Jehova nga hirani na gud niya sirotan iton madarahog nga henerasyon.

8. Kay ano nga nakawurok kan Habakuk an baton ni Jehova?

⁸ Iginpakita ni Jehova kan Habakuk nga andam Hiya gumios. Hirani na gud Niya sirotan iton madarahog ngan maraot nga henerasyon. Pinaagi ha pagsiring nga “ha iyo mga adlaw,” iginpapakita ni Jehova nga mahitatabo ini nga paghukom durante ha panahon han propeta o han iya mga kakontemporaryo. An baton ni Jehova iba gud kay ha ginlalaoman ni Habakuk. Ini ba an baton ha iya maiha na nga gin-iinampo? An iginsumat ha iya ni Jehova matin-aw nga nagpapasabot nga magtitikaduro la an pag-antos han ngatanan nga taga-Juda. An mga Kaldeanhon (Babilonyahanon) waray kalooy ngan brutal ngan mas madarahog kay ha mga Israelita, nga ha pipira nga sukol maaram han mga suruklan ni Jehova. Kay ano nga inin madarahog nga pagano nga nasud an gagamiton ni Jehova ha pagsirot ha iya katawohan? Ano daw la an imo magigin reaksyon kon ikaw an ginsumatan ni Jehova hini nga iya baton?

9. Ano nga mga pakiana an bangin iginpakiana ni Habakuk?

⁹ Basaha an Habakuk 1:12-14, 17. Bisan kon nasabtan ni Habakuk nga an Babilonya an gagamiton ni Jehova ha paghukom ngan pagsirot ha magraot nga nakapalibot ha iya, nagupong pa gihapon hiya. Bisan pa hito, mapainubsanon nga ginsidngan niya hi Jehova nga Hiya pa gihapon an iya “Bato.” (Deut. 32:4; Isa. 26:4) Determinado hi Habakuk nga tipigan an iya mapailubon nga pagsarig ha gugma ngan pagkabuotan han Dios. An determinasyon han propeta naghatag ha iya hin kompyansa nga magpakiana hin dugang pa kan Jehova. Kay ano nga gintutugotan han Dios nga mas magtikaraot an kahimtang ha Juda? Kay ano nga diri pa hiya nagios? Kay ano nga gintutugotan han Makagarahum-ha-ngatanan nga magtikaduro an pag-antos? Kay ano nga nagpapabilin hiya nga ‘hilom’ bisan kon nagtitikaduro an karaotan? Hiya an “Baraan nga Uusa”; diri hiya naruruyag ha pagkita ha karaotan.

10. Kay ano nga bangin abaton naton usahay an pariho han gin-abat ni Habakuk?

¹⁰ Usahay, bangin inaabat naton an pariho han inabat ni Habakuk. Namamati kita kan Jehova. Bug-os kita nga nasarig ha iya ngan ginbabasa ngan gin-aadman naton an iya Pulong, nga nagpaparig-on han aton paglaom. Nahibabaro kita mahitungod han iya mga saad pinaagi ha instruksyon nga igintatagana han iya organisasyon. Pero bangin maipakiana pa gihapon naton, ‘San-o matatapos an aton mga pag-antos?’ Ano an aton mahibabaroan ha sunod nga ginhimo ni Habakuk?

11. Ano an nagin determinasyon ni Habakuk katapos niya mamati kan Jehova?

¹¹ Basaha an Habakuk 2:1. An pag-istorya ni Habakuk ngan ni Jehova naghatag kan Habakuk hin murayaw nga hunahuna. Tungod hito, nagin determinado hiya nga padayon nga maghulat han paggios ni Jehova. Diri ini tigda la nga desisyon, kay gin-utro niya ini nga iya determinasyon han nagsiring hiya ha urhi nga ‘maghuhulat [hiya] ha hilom han adlaw ha kasamok.’ (Hab. 3:16) An iba nga matinumanon nga surugoon han Dios nagpakita liwat hin pagpailob ngan pagsarig. An ira susbaranan nag-aaghat ha aton nga diri umundang ha paghulat han paggios ni Jehova.​—Mika 7:7; San. 5:7, 8.

12. Ano an pipira nga leksyon nga aton hinbaroan mahitungod kan Habakuk?

 ¹² Ano an igintututdo ha aton han determinasyon ni Habakuk? Siyahan, diri gud kita sadang umundang ha pag-ampo kan Jehova anoman nga pagsari an aton gin-aatubang. Ikaduha, kinahanglan kita mamati ha mga igintututdo ni Jehova ha aton pinaagi han iya Pulong ngan organisasyon. Ikatulo, sadang kita mapailubon nga maghulat kan Jehova, bug-os nga nasarig nga iya wawad-on an aton mga pag-antos ha iya itinanda nga panahon. Kon padayon kita nga makikiistorya kan Jehova ngan mamamati ha iya nga may pagsarig, pariho han ginhimo ni Habakuk, magkakaada liwat kita murayaw nga hunahuna nga mabulig ha aton nga makapailob. An aton paglaom magpaparig-on han aton pagpailob, nga mabulig ha aton nga magin malipayon bisan pa han ngatanan nga kakurian nga bangin atubangon naton. An paglaom nagpaparig-on han aton pagsarig nga magios gud an aton langitnon nga Amay.​—Roma 12:12.

13. Ano nga mahigugmaon nga pasarig an aton mahibabaroan ha Habakuk 2:3?

¹³ Basaha an Habakuk 2:3. Sigurado nga nalipay hi Jehova ha determinasyon ni Habakuk nga maghulat. An Makagarahum-ha-ngatanan maaram gud han mga kakurian ni Habakuk. Salit, ginliaw niya an iya propeta ngan mahigugmaon nga ginpasarig nga ha diri maiha babatunon niya an sinsero nga mga pakiana ni Habakuk. Hirani na masolusyonan an mga ginkakabarak-an ni Habakuk. Sugad hin ginsidngan hiya han Dios: “Padayon la ha paghulat ngan sarig ha akon. Matutuman an akon iginyakan bisan kon baga hin nalalangan ito!” Ginpahinumdoman hiya ni Jehova nga may-ada Hiya itinanda nga panahon ha pagtuman han Iya mga saad. Ginsagdonan niya hi Habakuk nga maghulat ha katumanan han iya mga katuyoan. Ha urhi, makikita han propeta nga diri gud kawang an iya paghulat.

14. Kon nakakaeksperyensya kita hin kakurian, ano an sadang naton magin determinasyon?

¹⁴ An mapailubon nga paghulat kan Jehova ngan pagpamati hin maopay ha iya mga ginsisiring magpaparig-on han aton pagsarig ngan mabulig ha aton nga magkaada murayaw nga hunahuna bisan pa han mga problema ngan kakurian. Ginpabug-atan ni Jesus nga makakasarig kita nga magios hi Jehova ha iya itinanda nga panahon ngan gin-aghat kita nga diri magpokus ha “mga panahon o itinanda nga mga adlaw” nga waray pa isumat han Dios ha aton. (Buh. 1:7) Hinaot diri kita umundang, lugod padayon kita nga maghulat nga may pagpaubos, pagtoo, ngan pagpailob, nga maaramon nga ginagamit an aton panahon ha pag-alagad kan Jehova ha pinakamaopay nga aton mahihimo.​—Mar. 13:35-37; Gal. 6:9.

15, 16. (a) Ano nga mga saad an aton mababasa ha libro han Habakuk? (b) Ano an igintututdo ha aton hini nga mga saad?

¹⁵ Ha matadong nga mga tawo nga nasarig kan Jehova, ini an iya saad: “An matadong mabubuhi tungud han iya pagtoo,” ngan “an tuna mapupuno hin paghibaro han himaya ni Jehova.” (Hab. 2:4, 14) Oo, adton mapailubon nga nasarig ha Dios babalosan hin kinabuhi.

¹⁶ Ha siyahan nga pagkita, an saad nga mababasa ha Habakuk 2:4 baga hin simple la nga mga pulong. Kondi, nasabtan ni apostol Pablo nga importante gud ini nga pasarig ni Jehova, salit iya ini ginkotar hin tulo ka beses! (Roma 1:17; Gal. 3:11; Heb. 10:38) Anoman nga kakurian an atubangon han matadong nga tawo, mabubuhi hiya ngan makikita an katumanan han katuyoan han Dios tungod han iya pagtoo ngan pagsarig. Gin-aaghat kita ni Jehova nga magpokus ha aton paglaom ha tidaraon.

17. Ano nga mga pasarig an iginhahatag ha aton han libro han Habakuk?

¹⁷ An libro han Habakuk nagtututdo hin importante nga leksyon para ha aton ngatanan nga nabubuhi hinin kataposan nga mga adlaw. Hi Jehova nagsasaad hin kinabuhi nga waray kataposan  ha bisan hin-o nga matadong nga tawo nga nagpapakita hin pagtoo ngan pagsarig ha Iya. Padayon naton nga parig-unon an aton pagtoo ngan pagsarig ha Dios anoman an aton mga ginkakabarak-an ngan gin-aatubang nga kakurian. Pinaagi kan Habakuk, ginpapasarig kita ni Jehova nga bubuligan ngan tatalwason kita Niya. Mahigugmaon nga gin-aaghat kita ni Jehova nga sumarig ha iya ngan mapailubon nga maghulat han iya itinanda nga panahon diin an Ginhadian han Dios na an magmamando ha tuna. Hito nga panahon, an tuna mapupuno hin malipayon ngan mamurayawon nga mga magsiringba ni Jehova.​—Mat. 5:5; Heb. 10:36-39.

18. Ano an epekto kan Habakuk han mga iginyakan ni Jehova?

¹⁸ Basaha an Habakuk 3:16-19. An mga iginyakan ni Jehova nagkaada daku nga epekto kan Habakuk. Ginpamalandong niya an urusahon nga mga ginbuhat hadto ni Jehova ha iya katawohan. Sugad nga resulta, naparig-on niya an iya pagsarig kan Jehova. Maaram hiya nga ha diri maiha magios hi Jehova! Nakaliaw ito ha propeta, bisan kon maaram hiya nga posible magpadayon hin pipira ka panahon an iya pag-antos. An mga pagruhaduha ni Habakuk nasaliwnan hin bug-os nga pagsarig ha gahum ni Jehova ha pagtalwas. An iya ginyakan ha bersikulo 18 bangin usa han pinakamakatirigamnan nga kapahayagan han pagsarig nga iginpahayag han usa nga tawo. An pipira nga eskolar naghuhunahuna nga ito nga bersikulo literal nga nangangahulogan nga “Ako malukso tungod ha kalipay ha Ginoo; ako masayaw tungod ha kalipay ha Dios.” Makaparig-on gud ini nga pasarig ha aton ngatanan! Hi Jehova naghahatag ha aton hin makaruruyag nga mga saad ngan nagpapasarig ha aton nga nagdadagmit gud hiya ha pagtuman han iya daku nga katuyoan.

19. Paonan-o kita makakakarawat hin pagliaw nga pariho han nakarawat ni Habakuk?

¹⁹ Matin-aw, an importante nga mensahe han libro han Habakuk amo an pagsarig kan Jehova. (Hab. 2:4) Magkakaada kita han sugad nga pagsarig ngan matitipigan naton ito kon paparig-unon naton an aton relasyon kan Jehova pinaagi ha (1) pagin mapinadayunon ha pag-ampo, nga iginsusumat ha iya an ngatanan naton nga kabaraka ngan problema; (2) pagpamati hin maopay ha iya Pulong ngan ha anoman nga giya nga aton nakakarawat tikang ha iya organisasyon; ngan (3) paghulat kan Jehova nga may pagtoo ngan pagpailob. Ito an ginbuhat ni Habakuk. Bisan kon nasusubo hiya hinduro han nagtikang hiya makiistorya kan Jehova, ha urhi, nadasig hiya ngan nagin malipayon. Hinaot subaron naton an maopay nga ehemplo ni Habakuk basi abaton liwat naton an mahigugmaon nga hangkop han aton langitnon nga Amay, hi Jehova! Hinin masamok nga kalibotan, ito gud an pinakamaopay nga pagliaw nga aton makakarawat.