‘Dalagan ha Sugad nga Paagi’

HANDURAWA an imo kalugaringon ha estadyum han isport nga puno hin maaringasa nga mga tawo. An mga atleta nagmamartsa ngadto ha uruyagan. Nangugliat an katawohan samtang nagkakaabot an ira mga bayani. Nakadto an mga hukom ha pagpatuman han mga balaud. Samtang nagpapadayon an mga uyag, an mga singgit han kadaogan inupdan han mga tangis han kapakyasan. An nakakabungol nga mga pagpakpak natapo han mga nagdaog!

Natambong ka diri ha moderno nga isport, kondi ha usa nga gindumara mga 2,000 ka tuig na an naglabay ha Isthmus han Korinto. Dinhi, kada duha ka tuig tikang han ikaunom ka siglo A.K.P. tubtob ha ikaupat ka siglo K.P., gindudumara an bantogan nga Isthmian Games. Ha damu nga mga adlaw an okasyon nakadani han interes han ngatanan ha Gresya. An mga uyag labaw pa han simple nga mga lupigay han mga atleta. An mga atleta amo an mga simbolo han pagkaandam han militar. An mga magdaraog—nga gin-iidolo sugad nga mga bayani—nakarawat hin mga korona nga hinimo ha mga dahon han kahoy. Damu an mga regalo ha ira, ngan gintatagan hira han siyudad hin daku nga kuwarta ha ira bug-os nga kinabuhi.

Hi apostol Pablo pamilyar ha Isthmian Games hirani ha Korinto ngan iginpariho an kinabuhi han Kristiano ha lupigay han mga atleta. Pinaagi han pag-unabi ha mga paradalagan, mga wrestler, mga boksingero, angayan nga iya gin-ilustrar an mga balos han maopay nga pagbansay, giniyahan-hin-maopay nga mga pangalimbasog, ngan pagpailob. Siyempre, an mga Kristiano nga iya ginsuratan maaram liwat mahitungod han mga uyag. An iba sigurado nga kaupod hadto han nagsisininggit nga mga tawo ha estadyum. Salit masayon nira masabtan an mga ilustrasyon ni Pablo. Kumusta man kita yana nga panahon? Kita liwat aada ha usa nga rumba—para ha kinabuhi nga waray kataposan. Paonan-o kita magpapahimulos tikang ha mga pag-unabi ni Pablo hito nga mga lupigay?

“Mangusog Uyon ha mga Balaud”

An mga ginkikinahanglan basi makaapi ha kadaan nga mga uyag istrikto hinduro. Ipapakilala han opisyal an tagsa nga atleta ha mga magkirita ngan masinggit: ‘Mayada ba mag-aakusar hini nga tawo tungod han bisan ano nga krimen? Hiya ba usa nga tikasan o maraot ngan malimbong ha iya kinabuhi ngan mga pamatasan?’ Sumala ha Archaeologia Graeca, “waray tawo nga bantogan nga kriminal, o [duok] nga ginkikilala nga sugad, an gintugotan nga umapi han lupigay.” Ngan an mga pagtalapas han mga balaud han uyag ginsirotan gud pinaagi han pagpaiwas han mga nagtalapas ha mga lupigay.

Ini nga kamatuoran nabulig ha aton nga masabtan an mga pulong ni Pablo: “Kon may tawo nga mangusog ha mga [uyag], diri hiya pagpupudongpudongan kon diri hiya mangusog uyon ha mga balaud.” (2 Timoteo 2:5) Ha pariho nga paagi, basi makadalagan ha rumba han kinabuhi,  kinahanglan naton buhaton an mga kinahanglanon ni Jehova, sundon an iya hitaas nga mga suruklan ha moral sugad han mababasa ha Biblia. Kondi, an Biblia nagpapahamangno ha aton: “An panhunahuna han kanan tawo kasingkasing maraot tikang ha iya kabata.” (Genesis 8:21) Salit, bisan kon kaapi na ha rumba, kinahanglan magin mabinantayon kita nga padayon nga mangalimbasog sumala ha mga balaud basi padayon nga magkaada han pag-uyon ni Jehova ngan makarawat an kinabuhi nga waray kataposan.

An gidadakui nga bulig basi mahimo ini amo an gugma ha Dios. (Markos 12:29-31) An sugad nga gugma magpapagios ha aton nga lipayon hi Jehova ngan gumios sumala han iya kaburut-on.—1 Juan 5:3.

‘Isikway an Ngatanan nga Kabug-at’

Ha kadaan nga mga uyag, diri ginpapabug-atan an mga paradalagan pinaagi han mga panapton o mga garamiton. “Ha mga rumba, . . . an mga kaapi hubo gud,” siring han libro nga The Life of the Greeks and Romans. An pagin hubo nagtutugot ha mga atleta nga magin malaksi, masayon gumios, ngan maabtik. Waray nakakarag nga kusog tikang ha diri-kinahanglanon nga dara. Posible nga ini an ginhunahuna ni Pablo han nagsurat hiya ngadto ha Hebreo nga mga Kristiano: “Isikway ta man an ngatanan nga kabug-at . . . ngan dalaganon ta ha mapailubon an rumba nga ibinutang ha aton atubangan.”—Hebreo 12:1.

Ano nga klase hin mga bug-at an makakapugong ha aton ha rumba han kinabuhi? An usa amo an hingyap ha pagkaada diri-kinahanglanon nga mga materyal o pagkaada magasto nga estilo-han-kinabuhi. Bangin laoman han iba an bahandi para han seguridad o tagdon ito sugad nga surok han kalipay. An sobra nga ‘bug-at’ mahimo magpahinay ha paradalagan tubtob nga, ha kataposan, bangin diri na gud importante an Dios ha iya. (Lukas 12:16-21) An kinabuhi nga waray kataposan bangin sugad hin hirayo pa nga paglaom. ‘Maabot an bag-o nga kalibotan ha usa ka adlaw,’ bangin mangatadungan an tawo, ‘kondi samtang yana aton pahimulsan an maihahatag hini nga kalibotan.’ (1 Timoteo 6:17-19) An sugad materyalistiko nga panhunahuna masayon gud makaulang ha usa tikang ha rumba han kinabuhi o makapugong ha usa bisan ha pagtikang hito.

Ha Sermon ha Bukid, hi Jesus nagsiring: “Waray tawo nga makakagmangno hin duha nga agaron; kay magdudumot ha usa, ngan maghigugma han ikaduha; kon iya pagsundon an usa, ngan pagtatamayon an usa. Diri kamo makakagmangno ha Dios ngan ha manggad.” Ngan, katapos isaysay an pag-ataman ni Jehova ha mga panginahanglan han mga hayop ngan mga tanom ngan isumat nga an mga tawo mas importante hito, hiya nagsagdon: “Busa diri kamo mangarit, nga masiring: Ano an aton kakaunon, o ano an aton iinumon, o ano an aton igpapanapton? Kay an mga Hentil namimiling han ngatanan hini nga mga butang; kay an iyo Amay nga langitnon, maaram nga kamo nagkikinahanglan hini ngatanan. Kondi pamilnga niyo siyahan an ginhadian han Dios, ngan an iya katadongan; ngan ngatanan ini nga mga butang mahidudugang ha iyo.”—Mateo 6:24-33.

‘Dalagan nga Mapailubon’

Diri ngatanan nga mga rumba ha kadaan hirani la an distansya nga pagdalagan. An usa nga rumba, gintawag nga doʹli·khos, naabot hin upat ka kilometro. Usa ito ka pagsari nga nagkikinahanglan hin kusog ngan pagpailob. Sumala ha tradisyon, han 328 A.K.P. an atleta nga hi Ageas, katapos magdaog hini nga rumba, dinalagan la tipauli ngadto ha iya inuukyan nga siyudad, ha Argos, basi ipahibaro an iya kadaogan. Hito nga adlaw, ginbanabana nga 110 kilometro an iya gindalagan!

An Kristiano nga rumba usa liwat nga hirayo an distansya nga pagdalagan nga nagsasari han aton pagpailob. Ginkikinahanglan an pag-ilob hini nga rumba tubtob ha kataposan basi makarawat an pag-uyon ni Jehova ngan an balos nga kinabuhi nga waray kataposan. Gindalagan ni Pablo an rumba ha sugad nga paagi. Han hirani na an kataposan han  iya kinabuhi, hiya nakasiring: “Nakig-away ako han maopay nga away, natapos ko an akon pakipagrumba, akon gintipigan an pagtoo. Niyan naghuhulat ha akon an pudongpudong han katadongan.” (2 Timoteo 4:7, 8) Pariho kan Pablo, kinahanglan dumalagan kita ‘tubtob ha kataposan.’ Kon nagluluya an aton pagpailob tungod la kay baga hin mas hirayo an rumba kay han aton ginlalaoman ha tinikangan, mapapakyas kita pagkarawat han aton balos. (Hebreo 11:6) Makasurubo gud ito, tungod kay hirani na gud kita ha kataposan han rumba!

An Premyo

An mga nagdaog nga atleta ha kadaan Griego nga mga lupigay gintagan hin mga korona nga agsob nga hinimo ha mga dahon han mga kahoy ngan gin-adornohan hin mga bukad. Ha Pythian Games, an mga nagdaog nakarawat hin korona nga hinimo ha dahon han laurel. Ha Olympian Games nakarawat hira hin mga korona nga hinimo ha mga dahon han olibo, samtang ha Isthmian Games gintagan hira hin mga korona nga hinimo ha dahon han pino. “Basi madasig an kaikag han mga kaapi,” siring han usa nga eskolar han Biblia, “an mga korona, an mga regalo han kadaogan, ngan an mga sanga han palmera, iginbubutang, durante han lupigay, ha altar, o ha lamesa, ha estadyum.” Para han magdaraog, an pagsul-ot han korona usa ka tigaman han daku nga dungog. Ha iya pag-uli, madaugon nga nasakay hiya ha karomata ngadto ha siyudad.

Tungod kay ini an ginhuhunahuna, ginpakianhan ni Pablo an iya mga magbarasa nga taga-Korinto: “Diri ba kamo maaram nga an nagdadadlagan ha rumba, an ngatanan nagdadadlagan, kondi uusa la an nakakakarawat han premyo? Sugad man kamo magdadlagan; basi niyo madangat. . . . Niyan ira ini ginhihimo ha pagmalakarawat hin madinunuton nga pudongpudong; kondi kita ha diri madinunuton.” (1 Korinto 9:24, 25; 1 Pedro 1:3, 4) Daku gud an kaibahan hito! Diri pariho han nadudunot nga mga korona han kadaan nga mga uyag, an premyo nga naghuhulat hadton nadalagan ha rumba han kinabuhi tubtob ha kataposan diri gud madudunot.

May kalabotan hinin mas maopay nga korona, hi apostol Pedro nagsurat: “Kon magpahayag na an Punoan han mga magbarantay, makarawat kamo han pudongpudong han himaya nga diri malalaya.” (1 Pedro 5:4) Mayada ba bisan ano nga premyo nga maihahatag ini nga kalibotan nga maitatanding ha pagkadiri-mamaratyon, an premyo han diri-madinunuton nga kinabuhi ha langitnon nga himaya upod ni Kristo?

Yana nga panahon, an kadam-an gud han nadalagan nga mga Kristiano diri dinihogan han Dios basi magin iya espirituwal nga mga anak ngan waray langitnon nga paglaom. Hira diri nadalagan para han premyo han pagkadiri-mamaratyon. Kondi, an Dios naghahatag liwat hin diri matupngan nga premyo para ha ira. Ito amo an kinabuhi nga waray kataposan ha kahingpitan ha paraiso nga tuna ilarom han Ginhadian ha langit. Anoman an premyo nga ginpapangalimbasogan han usa, sadang hiya dumalagan nga may daku nga determinasyon ngan kadasig kay ha bisan hin-o nga atleta ha usa nga lupigay. Kay ano? Tungod kay an premyo diri gud mawawara: “Ini an saad nga iya iginsaad ha aton bisan an kinabuhi nga waray kataposan.”—1 Juan 2:25.

Tungod han sugad waray-kapariho nga premyo para ha Kristiano nga nadalagan, sadang magin ano an iya panlantaw ha mga pagsulay hini nga kalibotan? Sadang ito magin pariho han kan Pablo, nga nasiring: “Gin-isip ko nga karag an ngatanan nga mga bagay tungod ha minahal gud nga pagkilala kan Kristo Jesus nga akon Ginoo: nga tungod ha iya ginkaragan ko an ngatanan nga mga bagay, ngan gin-isip ko hira nga mga sighot.” May kalabotan hini, makapoy gud an pagdalagan ni Pablo! “Mga kabugtoan, waray ako pag-isip ha akon kalugaringon nga nakaptan ko na adto: kondi usa nga bagay nga akon ginbuhat, nga kinalimtan ko an mga bagay nga tinalikdan, ngan dinadakop ko an mga bagay ha atubangan. Nagpapadayon ako ngadto ha kataposan tungod ha balos.” (Filipos 3:8,  13, 14) Hi Pablo dinalagan nga an iya mga mata nakasentro ha premyo. Sugad man kita.

An Aton Gimaopayi nga Susbaranan

Ha kadaan nga mga uyag, an mga nagdaog gindadayaw han ngatanan. An mga parasiday nagsusurat mahitungod ha ira, ngan an mga paraukit naghihimo hin mga estatwa nira. An historyador nga hi Věra Olivová nasiring nga hira “napupuno hin kadungganan ngan nagpapahimulos hin daku nga popularidad.” Hira liwat nagigin susbaranan para han batan-on nga henerasyon han mga nagdaog.

Hin-o an “nagdaog” nga naghahatag han gioopayi nga susbaranan para han mga Kristiano? Hi Pablo binaton: “Dalaganon ta ha mapailubon an rumba nga ibinutang ha aton atubangan, Nga maghangad ngadto kan Jesus nga amo an tinikangan ngan maghiringpit han aton pagtoo, nga hiya tungod han kalipay nga ibinutang ha iya atubangan, nag-antos han [pasakitan nga kahoy], nagtamay han kaalo, ngan naglingkod didto ha too han lingkuranan han Dios.” (Hebreo 12:1, 2) Oo, basi kita magin madaugon ha aton rumba han kinabuhi nga waray kataposan, kinahanglan isentro naton an aton pagtan-aw ha aton Susbaranan, hi Jesu-Kristo. Mahihimo naton ini pinaagi han regular nga pagbasa han mga asoy han Ebanghelyo ngan pamalandong ha mga paagi nga masusubad naton hiya. An sugad nga pag-aram makakabulig ha aton nga masabtan nga hi Jesu-Kristo masinugtanon ha Dios ngan pinamatud-an an kalidad han iya pagtoo pinaagi han iya pagpailob. Sugad nga balos han iya pagpailob, nakarawat niya an pag-uyon ni Jehova nga Dios ngan an damu makalilipay nga mga pribilehiyo.—Filipos 2:9-11.

Siyempre, an pinakabantogan nga kalidad ni Jesus amo an iya gugma. “Waray darodaku nga gugma han tawo kay hini nga gugma nga an usa ka tawo makakaghatag han iya kinabuhi tungod ha iya mga kasangkayan.” (Juan 15:13) Gintagan niya hin hiruhilarom nga kahulogan an pulong nga “gugma” pinaagi han pagsagdon ha aton nga higugmaon bisan an aton mga kaaway. (Mateo 5:43-48) Tungod kay hinigugma niya an iya langitnon nga Amay, malipayon hi Jesus ha pagbuhat han kaburut-on han iya Amay. (Salmo 40:9, 10; Proberbios 27:11) An aton paglantaw kan Jesus sugad nga aton Susbaranan ngan sugad nga usa nga nagpapakita hin ehemplo ha aton han ginkikinahanglan nga kalaksi ha rumba han kinabuhi magpapagios liwat ha aton nga higugmaon an Dios ngan an aton amyaw ngan magkaada totoo nga kalipay ha aton sagrado nga pag-alagad. (Mateo 22:37-39; Juan 13:34; 1 Pedro 2:21) Hunahunaa nga hi Jesus diri nagkikinahanglan han imposible. Iya kita ginpapasarig: “Ako maaghop ngan mapainubsanon ha kasingkasing, ngan kamo makakaagi hin pagpahuway ha iyo mga kalag. Kay an akon yugo masayon, ngan an akon pinas-an magaan.”—Mateo 11:28-30.

Pariho kan Jesus, kinahanglan isentro naton an aton mga mata ha premyo nga naghuhulat para ha ngatanan nga mag-iilob tubtob ha kataposan. (Mateo 24:13) Kon mangalimbasog kita sumala han mga balaud, kon aton hukason an ngatanan nga bug-at, ngan kon dalaganon naton nga may pagpailob, makakasiguro kita han kadaogan. An nakikita nga tubtoban nagdadasig ha aton nga magpadayon! Nagbabag-o ito han aton kusog tungod han kalipay nga iginhahatag hito ha aton, an kalipay nga mas nagpapasayon han paglakat ha dalan ha aton atubangan.

[Retrato ha pahina 29]

An Kristiano nga rumba usa ka hirayo an distansya nga pagdalagan—nga nagkikinahanglan hin pagpailob

[Retrato ha pahina 30]

Diri pariho han ginkoronahan nga mga atleta, an mga Kristiano makakalaom han diri nadudunot nga premyo

[Retrato ha pahina 31]

An premyo para ha ngatanan nga nag-iilob tubtob ha kataposan

[Ginkuhaan han Retrato ha pahina 28]

Copyright British Museum