Pakabiling hin Seguridad ha Kalibotan nga Puno hin Peligro

MAKAMARATAY an paglakat ha lugar nga ginlubngan han mga bomba. Kondi, diri ba makakabulig, kon mayada ka mapa nga nagpapakita han mga lugar nga ginlubngan han mga bomba? Makakabulig liwat kon ikaw nabansay ha pagkilala han magkalainlain nga mga bomba. Matin-aw, an sugad nga kahibaro mag-iiban gud han peligro nga mabaldado ka o mamatay.

An Biblia maipapariho hito nga mapa upod han pagbansay ha pagkilala han bomba. An Biblia nagsusulod hin kinaadman nga diri-malalabwan may kalabotan ha paglikay han mga peligro ngan ha pagsulbad han mga problema nga naabot ha kinabuhi.

Tigamni inin nagpapasarig nga saad nga mababasa ha Proberbios 2:10, 11: “[Kon] an kinaadman masulod ha imo kasingkasing, ngan an hibaro magpapalipay ha imo kalag; An katakos ha pagtirotimbang magbabantay ha imo; An sarabotan magmamangno ha imo.” An kinaadman ngan sarabotan nga gin-unabi dinhi diri tikang ha tawo kondi tikang ha Dios. “Kondi bisan hin-o nga mamati ha [diosnon nga kinaadman], magpupuyo ha marig-on, ngan magmamamingaw ha waray kahadlok han karaotan.” (Proberbios 1:33) Aton kitaon kon paonan-o mapapauswag han Biblia an aton seguridad ngan mabulig ha aton nga likyan an damu nga mga problema.

Paglikay ha Makamaratay nga mga Aksidente

An iginpublikar pa la han World Health Organization (WHO) nga numero nagpapakita nga mga 1,171,000 an namamatay ha bug-os nga kalibotan ha mga aksidente ha kalsada. Haros 40 milyon han iba pa an nadadaot, ngan sobra 8 milyon an nag-aantos hin maiha nga pagkabaldado.

Bisan kon imposible an pagin talwas gud samtang nagmamaneho, mas napapauswag an aton seguridad kon nasunod kita ha mga balaud han trapiko. May kalabotan han mga awtoridad han gobyerno, nga naghihimo ngan nagpapasunod han mga balaud han trapiko, an Biblia nasiring: “An ngatanan nga mga kalag magpasakop ha mga kagamhanan nga higtaas.” (Roma 13:1) An mga nagmamaneho nga nasunod hini nga sagdon nag-iiban han peligro nga maaksidente, upod an agsob grabe nga mga resulta hito.

Usa pa nga hinungdan han talwas nga pagmaneho amo an pagtahod ha kinabuhi. An Biblia nasiring mahitungod kan Jehova nga Dios: “Aada ha imo an burabod han kinabuhi.” (Salmo 36:9) Salit an kinabuhi regalo han Dios. Tungod hito, waray kita katungod ha pagkuha hito nga regalo tikang ha bisan hin-o o pagpakita hin kawaray pagtahod ha kinabuhi, upod na, siyempre, an aton kinabuhi.—Genesis 9:5, 6.

Ha pagkamatuod, an pagtahod ha kinabuhi han tawo nag-uupod han pagsiguro nga talwas gud an aton awto ngan balay. Ha kadaan nga Israel, importante gud an pagin talwas ha ngatanan nga mga bahin han kinabuhi. Pananglitan, ha pagtukod hin balay, an Balaud han Dios nagkinahanglan nga an atop hito—an lugar diin ginhihimo an damu nga  buruhaton han pamilya—mayada rehas. “Dida hito maghimo ka hin rehas ha imo atop, nga diri ka magdara hin dugo ha imo balay, kon tikang hini mahulog an bisan hin-o nga tawo.” (Deuteronomio 22:8) Kon mayada nahulog tungod kay waray sunda ini nga balaud han seguridad, may baratunon ha Dios an tag-iya. Waray ruhaduha, an pag-aplikar han mahigugmaon nga prinsipyo nga aada hini nga balaud mag-iiban han mga aksidente ha trabahoan o bisan ha kaliawan.

Pag-ato ha Makamaratay nga mga Pagkagiyan

Sumala ha WHO, mayada na yana sobra usa ka bilyon nga nagsisigarilyo ha kalibotan, ngan mga upat ka milyon an namamatay kada tuig tungod han tabako. Ini nga kadamu ginlalaoman nga mag-uuswag ngadto ha mga 10 ka milyon ha masunod nga 20 tubtob 30 ka tuig. An kahimsog ngan an kalidad han kinabuhi hadton minilyon iba pa nga nagsisigarilyo, sugad man han nagamit hin “nakakaliaw” nga mga droga, madadaot tungod han ira pagkagiyan.

Bisan kon an Pulong han Dios diri espisipiko nga nag-uunabi han paggamit han tabako ngan pag-abuso ha droga, an mga prinsipyo hito magpapanalipod ha aton tikang hini nga mga buhat. Pananglitan, an 2 Korinto 7:1 nagsasagdon: “Maglinis kita tikang ha ngatanan nga mga hugaw han unod ngan han espiritu.” Waray ruhaduha nga an tabako ngan mga droga nakakahugaw, o nakakadaot, han unod tungod han damu nakakadaot nga mga kemikal. Dugang pa, karuyag han Dios nga an aton mga lawas magin ‘baraan,’ nga nangangahulogan hin pagin putli ngan pagin limpyo. (Roma 12:1) Diri ka ba nauyon nga an pag-aplikar hini nga mga prinsipyo mag-iiban gud han peligro ha kinabuhi han usa?

Paglampos ha Peligroso nga mga Batasan

Damu nga mga tawo an diri timbang ha pagkaon ngan pag-inom. An mga resulta han sobra nga pagkinaon nag-uupod han diabetes, kanser, ngan sakit ha kasingkasing. An pag-abuso ha alkohol nagriresulta ha dugang nga mga problema, sugad han alkoholismo, sakit ha atay, pagburublag han mga pamilya, ngan mga aksidente ha kalsada. Ha luyo nga bahin, an sobra nga pagdieta makakadaot liwat ngan mahimo magresulta ha peligroso-ha-kinabuhi nga sakit may kalabotan ha pagkaon sugad han anorexia nervosa.

Bisan kon an Biblia diri aradman nga libro ha mediko, naghahatag ito hin prangka nga sagdon ha bili han kasadangan nga pagkaon ngan pag-inom. “Mamati ka, anak ko, ngan magmakinaadmananon, ngan mandoi an imo kasingkasing dida ha dalan. Ayaw tampo han mga parahubog, ha mga parakaon hin unod ha waray kasadangan. Kay an parahubog ngan an hingaon ha waray kasadangan maabot ha pagkakablas.” (Proberbios 23:19-21) Kondi, an Biblia nasiring nga sadang magin makalilipay an pagkaon ngan pag-inom. “An tagsa nga tawo makaon ngan mainom, ngan magpahimulos han kaopayan dida han ngatanan niya nga buruhaton, amo [ito an regalo] han Dios.”—Eklesiastes 3:13.

An Biblia nag-aaghat liwat hin timbang nga panhunahuna ha pisikal nga pag-ehersisyo, ginpapabug-atan nga “an pag-ehersisyo nga lawasnon gutiay la an kapulsanan.” Kondi ito nagdugang: “An [diosnon nga debosyon may] kapulsanan ha ngatanan nga mga bagay, nga iginsaad hini niyan nga kinabuhi ngan hadton tiarabot pa.” (1 Timoteo 4:8) ‘Paonan-o,’ bangin magpakiana ka, ‘magigin mapulsanon an diosnon nga debosyon bisan yana?’ Ha damu nga paagi. Gawas han pagdugang hin importante espirituwal nga bahin ha kinabuhi han usa, an diosnon nga debosyon nagpapatubo han mapulsanon nga mga kalidad sugad han gugma, kalipay, kamurayawan, ngan pagpugong-ha-kalugaringon—ito ngatanan naghahatag hin positibo nga disposisyon ngan maopay nga kahimsog.—Galasia 5:22, 23.

Maraot nga mga Resulta han Imoralidad

Yana nga panahon, minilyon nga tawo an nagbabalewaray han ngatanan nga suruklan ha moral. An epidemya han AIDS usa han mga resulta. Sumala ha WHO, sobra 16 ka milyon an namatay tikang nga nagtikang an epidemya han AIDS, ngan yana, mga 34 milyon an mayada HIV, an virus nga nagriresulta ha AIDS. Damu han mga nag-aantos han AIDS an nataponan han sakit pinaagi han pakigsekso ha bisan kan kanay, mahugaw nga mga hiringgilya nga ginagamit han mga giyan ha droga, o mahugaw nga mga pag-abuno hin dugo.

 An iba nga mga resulta han hamubo nga mga moral nag-uupod han herpes, gonorea, hepatitis B ngan C, ngan sipilis. Bisan kon ito nga mga termino ha mediko waray gamita ha mga panahon han Biblia, an apektado nga mga bahin han lawas han pipira nga mga sakit nga naitatapon pinaagi han pakigsekso nga komon yana hinbaroan na hadto. Pananglitan, an Proberbios 7:23 nagsasaysay han makaharadlok nga resulta han pakighilawas ha diri asawa sugad ‘hin atay nga naigo han pana.’ Kasagaran nga inaatake han sipilis, sugad man han hepatitis an atay. Oo, napapanahon ngan mahigugmaon gud an sagdon han Biblia ha mga Kristiano nga ‘maglikay ha dugo ngan ha pakighilawas ha diri asawa’!—Buhat 15:28, 29.

An Lit-ag han Gugma ha Kuwarta

Tungod han pangalimbasog nga magriko dayon, damu nga mga tawo an nagbutang han ira kuwarta ha diri gud sigurado nga kahimtang. Makasurubo, an pagbuhat han sugad nga mga peligro agsob nga nagriresulta ha pinansyal nga pagkalugi o kadaot. Kondi, para ha surugoon han Dios, an Biblia nasiring: “Lugod magbuhat, magbuhat ha iya mga kamot ha maopay nga bagay, basi nga may niya ihatag ha mga kablas.” (Efeso 4:28) Oo, an maduruto nga magburuhat bangin diri pirme magin riko. Kondi, mayada hiya kamurayawan ha hunahuna, pagtahod ha kalugaringon, ngan bangin kuwarta pa ngani nga iya maihahatag para ha maopay nga hinungdan.

An Biblia nagpapahamangno: “An mga naghuhunahuna ha pagkamanggaranon nagkahulog ngadto ha pagsulaya ngan panhilit-ag ngan damu nga mga tinuyaw ngan makahiribang nga mga kaipa, nga nakakalumos ha mga tawo ha pagkaguba ngan pagkawara. Kay an gugma ha salapi amo an usa nga gamot han ngatanan nga karaotan: ngan an tinguha han iba ha salapi amo an . . . nagtugob ha ira hin damu  nga kasakitan.” (1 Timoteo 6:9, 10) Diri maninigaran nga nariko an damu ‘nga determinado magin riko.’ Kondi ano an kabalyo hito? Diri ba totoo nga nag-aantos an ira kahimsog, pamilya, espirituwalidad, ngan bisan an ira maopay nga pagkaturog?—Eklesiastes 5:12.

An makinaadmananon nga tawo maaram nga an “kinabuhi [diri tikang] ha kahuraan han mga butang, nga iya ginkakaptan.” (Lukas 12:15) Kadak-an han mga sosiedad nagkikinahanglan hin kuwarta ngan mga panag-iya. Ha pagkamatuod, an Biblia nasiring nga “an kuwarta usa nga arayupan,” kondi nagdudugang ito nga “an kamahalan han hibaro amo, nga an kinaadman naghihirot han kinabuhi niya nga mayada hini.” (Eklesiastes 7:12) Diri pariho han kuwarta, an husto nga kahibaro ngan kinaadman makakabulig ha aton ha ngatanan nga mga kahimtang, kondi labi na ha mga butang nga nakakaapekto ha aton kinabuhi.—Proberbios 4:5-9.

Kon an Kinaadman La an Magpapanalipod ha Aton

Diri na maiha an totoo nga kinaadman ‘magtitipig nga buhi han nagtatag-iya hito’ ha waray-kapariho nga paagi—panalipod tikang ha diri na maiha umabot nga “daku nga kagol-anan,” kon bungkagon na han Dios an magraot. (Mateo 24:21) Hito nga panahon, ilalabog han mga tawo an ira kuwarta ngadto ha mga kalsada sugad nga ‘mangil-ad nga butang,’ sumala ha Biblia. Kay ano? Tungod kay mahibabaro hira pinaagi han mapait nga eksperyensya nga an bulawan ngan salapi diri makakahatag hin kinabuhi ha ira durante ‘han adlaw han kasina ni Jehova.’ (Esekiel 7:19) Ha luyo nga bahin, ‘an damu nga katawohan,’ nga maaramon nga ‘nagtirok han ira mga bahandi ha langit’ pinaagi han pag-una han espirituwal nga mga interes ha ira kinabuhi, magpapahimulos tikang ha ira sigurado nga paglaom ngan magkakaada kinabuhi nga dayon ha paraiso nga tuna.—Pahayag 7:9, 14; 21:3, 4; Mateo 6:19, 20.

Paonan-o kita magkakaada hinin talwas nga tidaraon? Hi Jesus binaton: “Ini amo an kinabuhi nga waray kataposan, nga hira kumilala ha imo, nga amo la an matuod nga Dios, ngan hi Jesu-Kristo nga imo ginpakanhi.” (Juan 17:3) Minilyon nga mga tawo an nakabiling hini nga kahibaro ha Pulong han Dios, an Biblia. An sugad nga mga tawo mayada diri la han maopay nga paglaom para ha tidaraon kondi naieksperyensyahan liwat nira an kamurayawan ngan seguridad yana. Sugad la hito an iginpahayag han salmista: “Ha kamurayawan mapahuway ngan makaturog ako; Kay ikaw la Jehova, an napapagpuyo ha akon hin marig-on.”—Salmo 4:8.

Mayada ka ba nahuhunahuna nga iba nga surok hin impormasyon nga makakabulig ha pag-iban han mga peligro ha imo kahimsog ngan kinabuhi sugad han Biblia? Waray iba nga libro nga mayada han awtoridad han Biblia, ngan waray iba nga libro nga makakabulig ha imo nga makabiling hin totoo nga seguridad ha kalibotan nga puno hin peligro yana nga panahon. Kay ano nga diri usisahon ito hin dugang pa?

[Kahon/Retrato ha pahina 6]

Maoroopay nga Kahimsog Ngan Seguridad—Pinaagi han Bulig han Biblia

Basi malikyan an mga nahitatabo ha kinabuhi, an batan-on nga babaye nga hi Jane a pirme nagamit hin marijuana, tabako, cocaine, amphetamines, LSD, ngan iba nga mga droga. Alkoholiko liwat hiya. Sumala kan Jane, pariho hito an kahimtang han iya bana. Makasurubo an ira tidaraon. Ngan nakaistorya ni Jane an mga Saksi ni Jehova. Nagtikang hiya tumambong ha Kristiano nga mga katirok ngan magbasa han An Barantayan ngan han kaupod hito nga magasin, an Awake!, nga iya iginpaangbit ha iya bana. Hira nga duha nagtikang mag-aram ha Biblia kaupod han mga Saksi. Samtang napatubo nira an apresasyon ha hitaas nga mga suruklan ni Jehova, inundang hira ha ngatanan nakakagiyan nga mga droga. Ano an resulta? “An amon bag-o nga kinabuhi nakahatag ha amon hin daku nga kalipay,” nagsurat hi Jane paglabay hin pipira ka tuig. “Mapasalamaton gud ako kan Jehova tungod han nakakalimpyo nga gahum han iya Pulong ngan han mahimyang ngan mahimsog nga kinabuhi namon yana.”

An bili han pagin tangkod nga empleyado iginpapakita gud ha kahimtang ni Kurt, nga an trabaho amo an pag-ataman han mga sistema han kompyuter. Ginkinahanglan an bag-o nga kagamitan, ngan iginsarig han agaron ni Kurt ha iya an trabaho han pagpalit hito ha angayan nga prisyo. Nakabiling hi Kurt hin maopay nga suplayer, ngan nagkasabot ha prisyo. Kondi, an sekretaryo han suplayer nagsayop ha resibo, salit mas minos an prisyo hin haros $40,000 (E.U.). Han hibaroan an sayop, gintawagan ni Kurt an kompanya, ngan an manidyer nagsiring nga ha iya 25-ka-tuig nga pagtrabaho, waray pa hiya makakita hin sugad nga pagkatangkod. Hi Kurt nagsumat nga an iya konsensya ginbansay han Biblia. Nagresulta ito han paghangyo han manidyer hin 300 nga kopya han isyu han Awake! nga naghihisgot han pagkatangkod ha negosyo basi maihatag niya ha iya mga igkasi-empleyado. Mahitungod kan Kurt, an iya pagin tangkod nagresulta hin promosyon ha trabaho.

[Footnote]

[Retrato ha pahina 7]

“Ako hi Jehova nga imo Dios, nga nagtututdo ha imo [basi magkaada ka kaopayan].” ISAIAS 48:17