Pagkaada hin Pamilya nga Marig-on ha Espirituwal

‘Padayon nga aghata hira ha disiplina ngan panhunahuna-nga-giya ni Jehova.’—EFESO 6:4.

 1. Ano an katuyoan han Dios para ha pamilya, kondi ano lugod an nahitabo?

 “MAGMABUNGAHON kamo ngan magdamu ngan pun-on niyo an tuna.” (Genesis 1:28) Pinaagi hini nga mga pulong kan Adan ngan Eva, gintikangan ni Jehova nga Dios an kahikayan ha pamilya. (Efeso 3:14, 15) Ha pagtagad han tidaraon, nahahanduraw hiton siyahan nga mag-asawa an tuna nga puno han ira mga anak—an pamilya han hingpit nga mga tawo nga malipayon nga nagkikinabuhi ha paraiso nga tuna ngan nagkakaurosa nga nagsisingba ha ira Daku nga Maglalarang. Kondi hi Adan ngan Eva nakasala, ngan an tuna waray mapuno hin matadong, mahadlukon-ha-Dios nga mga tawo. (Roma 5:12) Lugod, an kinabuhi han pamilya madagmit nga nagtikaraot, ngan nagin kaylap an kapungot, kamadarahog, ngan kakulang hin ‘kinaiya nga gugma,’ labi na hinin “kataposan nga mga adlaw.”—2 Timoteo 3:1-5; Genesis 4:8, 23; 6:5, 11, 12.

 2. An mga anak ni Adan mayada ano nga mga abilidad, kondi ano an pagkikinahanglanon basi magkaada hin pamilya nga marig-on ha espirituwal?

² Hi Adan ngan Eva ginlarang ha dagway han Dios. Bisan kon makasasala na yana, gintugotan ni Jehova hi Adan nga magkaada mga anak. (Genesis 1:27; 5:1-4) Pariho han ira amay, an mga anak ni Adan mayada kapasidad ha moral ngan mahibabaro hira ha pagkilala han husto ngan han sayop. Mahimo hira tutdoan mahitungod han paagi han pagsingba ha ira Maglalarang ngan han bili han paghigugma ha iya ha ira bug-os nga kasingkasing, kalag, hunahuna, ngan kusog. (Markos 12:30; Juan 4:24; Jakobo 1:27) Dugang pa, mahimo hira bansayon ha “pagbuhat  han subay, ngan paghigugma han pagpaid, ngan ha paglakat ha mapainubsanon kaupod han . . . Dios.” (Mika 6:8) Kondi, sugad nga magpakasasala, kinahanglan tagdon nira an pagkaada hin pamilya nga marig-on ha espirituwal.

Pahimulosi an Panahon

 3. Paonan-o ‘mapapahimulsan an panahon’ han mga ginikanan ha pagmangno hin Kristiano nga mga anak?

³ Hinin makuri, magpakalilisang nga mga panahon, ginkikinahanglan an daku nga pangalimbasog basi an mga anak magin ‘mahigugmaon kan Jehova’ nga totoo nga ‘nangangalas ha maraot.’ (Salmo 97:10) Kinahanglan ‘pahimulosan an panahon’ han maaramon nga mga ginikanan basi malamposan inin makuri nga buruhaton. (Efeso 5:15-17) Kon ikaw usa nga ginikanan, paonan-o mo bubuhaton ini? Siyahan, siguroha an mga uunahon, gintatagad ‘an mas importante nga mga butang,’ upod na an pagtutdo ngan pagbansay ha imo mga anak. (Filipos 1:10, 11) Ikaduha, magin simple ha imo estilo-han-kinabuhi. Bangin kinahanglan likyan mo an mga buruhaton nga diri kinahanglanon. O bangin kinahanglan kuhaon mo an diri-kinahanglanon nga mga panag-iya nga nag-uubos han panahon ha pagtipig hito. Sugad nga Kristiano nga ginikanan, diri ka gud magbabasol nga nangalimbasog ka ha pagpadaku hin mahadlukon-ha-Dios nga mga anak.—Proberbios 29:15, 17.

 4. Paonan-o matitipigan an pamilya nga nagkakaurosa?

⁴ An paggasto hin panahon upod an iyo mga anak, labi na kon nakasentro ha espirituwal nga mga butang, mapulsanon gud ngan usa han gimaopayi nga mga paagi ha pagtipig han pamilya nga nagkakaurosa. Kondi buhata ini nga may plano. Pag-eskedyol hin sigurado nga mga panahon nga magagamit niyo nga magkaupod. Diri ini nangangahulogan nga aada la kamo ha usa nga balay, nga an kada usa nagbubuhat han iya karuyag. An mga anak nagtutubo hin maopay pinaagi han adlaw-adlaw personal nga pagtagad. An gugma ngan pagtagad kinahanglan ipakita nga waray limitasyon. Bisan antes hira magdesisyon ha pagkaada hin mga anak, kinahanglan tagdon hin seryoso han mga mag-asawa inin importante nga responsabilidad. (Lukas 14:28) Niyan diri nira tatagdon an pagmangno ha mga anak sugad nga obligasyon. Lugod, ira tatagdon ito sugad nga benindisyonan nga pribilehiyo.—Genesis 33:5; Salmo 127:3.

Pagtutdo Pinaagi han Pulong Ngan Susbaranan

 5. (a) Ha ano nagtitikang an pagtutdo ha mga anak nga higugmaon hi Jehova? (b) Ano nga sagdon an iginhahatag ha mga ginikanan ha Deuteronomio 6:5-7?

⁵ An pagtutdo ha iyo mga anak ha paghigugma kan Jehova nagtitikang ha iyo kalugaringon nga gugma ha iya. An marig-on nga gugma ha Dios magpapagios ha iyo nga sundon hin matinumanon an ngatanan nga iya mga instruksyon. Nag-uupod ini han pagmangno ha mga anak ‘ha disiplina ngan panhunahuna-nga-giya ni Jehova.’ (Efeso 6:4) An Dios nagsasagdon ha mga ginikanan nga magpakita hin susbaranan para ha ira mga anak, magkomunikar ha ira, ngan tutdoan hira. An Deuteronomio 6:5-7 nasiring: “Higugmaon mo hi Jehova nga imo Dios ha bug-os mo nga kasingkasing, ngan ha bug-os mo nga kalag, ngan ha bug-os mo nga kusog. Ngan ini nga mga pulong nga akon iginsugo ha imo hini nga adlaw mahisulod ha imo kasingkasing; Ngan igtutdo mo hira ha kamainuyatmon ha imo mga anak, ngan maghimangraw ka mahitungod hini kon malingkod ka ha imo balay, ngan kon maglalakat ka ha dalan, ngan kon ikaw mahigda, ngan ha imo pagbuhat.” Pinaagi han agsob nga pagsagdon ngan pag-utro, maipapasilsil niyo an mga sugo han Dios ha iyo mga anak. Tungod hini, an iyo mga anak makakasabot han iyo gugma kan Jehova ngan, ha baylo, maiimpluwensyahan liwat nga magpatubo hin pagkaduok ha iya.—Proberbios 20:7.

 6. Paonan-o mapapahimulsan han mga ginikanan an higayon nga an mga anak nahibabaro pinaagi han susbaranan?

⁶ An mga anak naruruyag gud nga mahibaro. Alerto hira nga mga mamarati ngan mga paraobserba ngan madagmit magsubad han iyo susbaranan. Kon nakikita nira nga kamo diri materyalistiko, nabulig ini ha ira nga mahibaro ha pagsunod ha sagdon ni Jesus. Iyo gintututdoan hira nga diri mabaraka ha materyal nga mga butang kondi ‘pamilngon siyahan an ginhadian han Dios.’ (Mateo 6:25-33) Pinaagi han pagkaada maopay, makaparig-on nga pakiistorya mahitungod han kamatuoran han Biblia, kongregasyon han Dios, ngan pinili nga mga tigurang, gintututdoan niyo an iyo mga anak nga tahuron hi Jehova ngan apresyaron an iya espirituwal nga mga tagana. Tungod kay an mga anak madagmit makatigaman han diri-pagkauruyon, an yinakan nga instruksyon kinahanglan  updan han paggawi ngan paggios nga nagpapakita han iyo mismo hilarom nga apresasyon ha espirituwal nga mga butang. Bendisyon gud ito kon nakikita han mga ginikanan nga an ira maopay nga susbaranan nagriresulta ha ira mga anak hin bug-os-kasingkasing nga gugma kan Jehova!—Proberbios 23:24, 25.

7, 8. Ano nga susbaranan an nagpapakita han bili han pagbansay ha mga anak tikang ha pagkabata, ngan hin-o an sadang pasidunggan tungod han kalamposan?

⁷ An bili han pagbansay ha mga anak ha temprano nga pangidaron makikita ha usa nga susbaranan tikang ha Venezuela. (2 Timoteo 3:15) Mahitungod ito han usa ka batan-on nga mag-asawa, hi Félix ngan Mayerlín. Mga payunir nga ministro hira. Han matawo an ira anak nga lalaki nga hi Felito, karuyag gud nira buhaton an ira mahihimo ha pagdisiplina ha iya sugad nga totoo nga magsiringba ni Jehova. Hi Mayerlín nagtikang magbasa ha daku nga tingog kan Felito tikang ha My Book of Bible Stories, nga iginpublikar han mga Saksi ni Jehova. Ha temprano nga pangidaron, baga in kilala na ni Felito hi Moises ngan an iba nga mga tawo nga ipinakita hini nga libro.

⁸ Samtang bata pa, nagtikang hi Felito ha paglugaring ha pagwali. Iya gintuman an iya hingyap nga magin magwarali ha Ginhadian, ngan ha urhi nabawtismohan hiya. Inabot an panahon, hi Felito nagin regular payunir. An iya mga ginikanan nagkukomento: “Samtang ginkikita namon an pag-uswag han amon anak, hinsasabtan namon nga utang namon ito kan Jehova ngan ha iya instruksyon.”

Buligi an mga Anak nga Magtubo ha Espirituwal

 9. Kay ano nga sadang kita magin mapasalamaton ha espirituwal nga instruksyon nga nakakarawat naton pinaagi han matinumanon ngan maaramon nga uripon?

⁹ Damu an mga magasin, ginatos an mga libro, ngan yinukot an mga Web site ha Internet nga nagtatanyag hin sagdon ha pagmangno ha mga anak. Agsob gud nga “nagkakasumpaki an impormasyon hini,” siring han Newsweek ha espesyal nga gowa mahitungod han mga anak. “Nakakawurok pa gud kon an impormasyon nga imo ginhuhunahuna nga masasarigan sayop ngay-an.” Mapasalamaton gud kita nga hi Jehova hura nga nagtatagana para han instruksyon ngan espirituwal nga pagtubo han mga pamilya! Bug-os nga pinahihimulsan mo ba an ngatanan nga mga tagana nga ginhihimo pinaagi han matinumanon ngan maaramon nga uripon?—Mateo 24:45-47.

10. Paonan-o mapulsanon ha mga ginikanan ngan mga anak an epektibo nga pag-aram ha Biblia han pamilya?

¹⁰ An usa nga importante gud nga panginahanglan amo an regular, padayon nga pag-aram ha Biblia han pamilya nga gindudumara ha relaks nga palibot. Basi nakakagtutdo, makaruruyag, ngan makapadasig ito, ginkikinahanglan an maopay nga pangandam. Pinaagi han pagpakiana ha ira mga anak, mahibabaro an mga ginikanan kon ano an aada ha ira mga kasingkasing ngan mga hunahuna. Usa nga paagi ha pagsiguro han pagkaepektibo han pag-aram han pamilya amo an pag-obserba kon an ngatanan nga membro han pamilya nagpapamulat gud hito.

11. (a) Makakabulig an mga ginikanan ha ira mga anak nga magkaada ano nga mga tumong? (b) Ano an resulta han iginpadayon han usa ka Haponesa nga bata an iya tumong?

¹¹ An Kasuratanhon nga mga tumong nakakaamot liwat ha pamilya nga marig-on ha espirituwal, ngan sadang buligan han mga ginikanan an ira mga anak nga magkaada hini. An angayan nga mga tumong nag-uupod han pagbasa han Biblia adlaw-adlaw, pagin regular nga magwarali han maopay nga sumat, ngan pag-uswag tubtob ha dedikasyon ngan bawtismo. An iba nga mga tumong mahimo mag-upod han bug-os-panahon nga pag-alagad sugad nga payunir, ha Bethel, o sugad nga misyonero. Samtang naeskwela ha elementarya, an Haponesa nga bata nga hi Ayumi naghimo nga iya tumong an pagwali ha bisan hin-o ha iya klase. Basi mapukaw an interes han iya magturutdo ngan mga kaklase, naghangyo hiya hin permiso nga magbutang hin pipira nga publikasyon han Biblia ha librarya. Sugad nga resulta, 13 nga pag-aram ha Biblia an iya gindumara durante han iya unom ka tuig ha elementarya. Usa hadton mga estudyante ha Biblia ngan tulo pa nga membro han pamilya han estudyante an nagin bawtismado nga mga Kristiano.

12. Paonan-o magpapahimulos an mga anak tikang ha Kristiano nga mga katirok?

¹² Kinahanglanon liwat para han marig-on nga kahimsog ha espirituwal an regular nga pagtambong ha katirok. Ginsagdonan ni apostol Pablo an mga igkasi-tumuroo nga ‘diri bayaan an pagtarotarampo,  sugad han batasan han iba.’ Diri unta magin batasan naton ito, kay an batan-on ngan lagas pariho nagpapahimulos hin daku tikang ha regular nga pagtambong ha Kristiano nga mga katirok. (Hebreo 10:24, 25; Deuteronomio 31:12) Sadang tutdoan an mga anak nga mamati hin maopay. Importante liwat an pangandam para ha mga katirok, kay an gidadakui nga kapulsanan nagtitikang ha pagkaada aktibo nga pakigbahin pinaagi han pagkomento. Bisan kon an usa nga gutiay nga bata mahimo magtikang ha pagyakan hin pipira nga mga pulong o pagbasa hin gutiay nga bahin han parapo, magigin mapulsanon gud ito kon babansayon an kabataan ha pagbiling han mga baton ngan ha pagsaysay hito ha ira kalugaringon nga mga pulong. Mga ginikanan, nagpapakita ba kamo hin susbaranan pinaagi han iyo regular, makahuluganon nga mga komento? Maopay liwat para han kada usa nga membro han pamilya an pagkaada hin Biblia, songbook, ngan kopya han publikasyon nga ginagamit ha Kasuratanhon nga paghisgot.

13, 14. (a) Kay ano nga sadang magbuhat ha ministeryo an mga ginikanan upod an ira mga anak? (b) Ano an mabulig ha paghimo han pag-alagad ha kanataran nga mapulsanon ngan makalilipay para ha mga anak?

¹³ Gigiyahan han maaramon nga mga ginikanan an batan-on nga kusog han ira mga anak ha pag-alagad kan Jehova, binubuligan hira nga himoon an pagwali nga importante nga bahin han ira kinabuhi. (Hebreo 13:15) Pinaagi la han pagbuhat upod an ira mga anak ha ministeryo nga masisiguro han mga ginikanan nga an ira mga batan-on magpapahimulos han pagbansay nga ginkikinahanglan basi magin mga ministro nga ‘diri naaawod ha iya buhat, nga nagamit hin maopay han pulong han kamatuoran.’ (2 Timoteo 2:15) Salit, kumusta ka man? Kon ikaw usa nga ginikanan, binubuligan mo ba an imo mga anak ha pag-andam para ha pag-alagad ha kanataran? An pagbuhat  hini mabulig ha paghimo han ministeryo nga makalilipay, makahuluganon, ngan mabungahon para ha ira.

¹⁴ Kay ano nga mapulsanon para ha mga ginikanan ngan ha ira mga anak nga magkaupod ha ministeryo? Hini nga paagi, makakatigaman ngan makakasubad an mga anak ha maopay nga susbaranan han ira mga ginikanan. Ha pariho nga panahon, maoobserbahan han mga ginikanan an paggios, paggawi, ngan abilidad han ira mga anak. Siguroha nga iupod an iyo mga anak ha magkalainlain nga mga bahin han ministeryo. Kon posible, hatagi an kada usa nga bata han iya kalugaringon nga bag han pagwali, ngan tutdui hiya nga tipigan ito nga limpyo ngan presentable. Pinaagi han padayon nga pagbansay ngan pagdasig, mapaparig-on an totoo nga apresasyon ha ministeryo, ngan makikita han mga anak an pagwali nga buruhaton sugad nga paagi han pagpakita hin gugma ha Dios ngan ha amyaw.—Mateo 22:37-39; 28:19, 20.

Tipigi an Espirituwalidad

15. Tungod kay importante gud an pagtipig han espirituwalidad han pamilya, ano an pipira nga mga paagi ha pagbuhat hini?

¹⁵ Importante an pagtipig han espirituwalidad han pamilya. (Salmo 119:93) An usa nga paagi han pagbuhat hini amo an paghisgot han espirituwal  nga mga butang ha iyo pamilya ha ngatanan nga higayon. Ginhihisgotan ba niyo ha ira an teksto han Biblia han adlaw? Batasan ba niyo an pagsumat han iyo mga eksperyensya ha pag-alagad ha kanataran o mga punto tikang ha bag-o nga Barantayan ngan Awake! nga mga magasin ‘kon naglalakat kamo ha dalan’? Nahinunumduman ba niyo an pagpasalamat kan Jehova ha pag-ampo tungod han adlaw-adlaw nga kinabuhi ngan tungod han iya hura nga mga tagana ‘kon kamo nahigda ngan ha iyo pagbuhat’? (Deuteronomio 6:6-9) Kon nakikita han iyo mga anak an gugma ha Dios ha ngatanan nga iyo ginbubuhat, mabulig ini ha ira nga higugmaon an kamatuoran.

16. Ano an bili han pagdasig ha mga anak ha pagbuhat han ira kalugaringon nga pagsaliksik?

¹⁶ Usahay, an mga anak magkikinahanglan hin giya ha paglampos han mga problema o mga kahimtang nga naabot. Imbes nga sumatan pirme hira kon ano an pagbuhaton, kay ano nga diri ipakita ha ira an pagbiling han panhunahuna han Dios ha mga butang pinaagi han pagdasig ha ira nga magsaliksik? An pagtutdo ha mga anak ha paggamit hin maopay han ngatanan nga mga garamiton ngan mga publikasyon nga igintatagana pinaagi han ‘matinumanon nga uripon’ mabulig ha ira nga mapatubo an duok nga relasyon kan Jehova. (1 Samuel 2:21b) Ngan kon iginpapaangbit nira an mga kapulsanan han ira pagsaliksik ha Biblia ha iba nga mga membro han pamilya, dugang nga nagririg-on an espirituwalidad han pamilya.

Sarig hin Bug-os kan Jehova

17. Kay ano nga diri sadang mawad-an hin paglaom an solo nga mga ginikanan may kalabotan ha pagmangno ha ira mga anak sugad nga mga Kristiano?

¹⁷ Kumusta man an mga pamilya nga solo an ginikanan? Naatubang hira hin dugang nga mga ayat may kalabotan ha pagdisiplina ha mga anak. Kondi mga solo nga mga ginikanan, ayaw panluya! Posible an kalamposan, sugad han ipinapakita han damu solo nga mga ginikanan nga nasarig ha Dios, masinugtanon nga inaaplikar an iya sagdon, ngan nagmamangno hin maopay, marig-on ha espirituwal nga mga anak. (Proberbios 22:6) Siyempre, an mga Kristiano nga solo nga mga ginikanan kinahanglan sumarig hin bug-os kan Jehova. Kinahanglan tumoo hira nga hiya mabulig.—Salmo 121:1-3.

18. Ano nga mga panginahanglan han ira mga anak ha hunahuna ngan ha pisikal an sadang tagdon han mga ginikanan, kondi ano an sadang unahon?

¹⁸ Hinsasabtan han maaramon nga mga ginikanan nga ‘may panahon ha pagtawa ngan may panahon ha pagsayaw.’ (Eklesiastes 3:1, 4) Importante ha pagparig-on han hunahuna ngan lawas han bata an panahon han pagrelaks ngan timbang, maopay nga kaliawan. An makaparig-on nga musika ngan labi na an pagkanta han mga karantahon ha pagdayaw ha Dios mabulig ha bata nga mapatubo an maopay nga paggios nga importante ha pagparig-on han iya relasyon kan Jehova. (Kolosas 3:16) An pagkabatan-on amo liwat an panahon ha pag-andam basi magin mahadlukon-ha-Dios nga adulto, basi an pagpahimulos han kinabuhi magpadayon ha waray kataposan ha paraiso nga tuna.—Galasia 6:8.

19. Kay ano nga makakasarig an mga ginikanan ha bendisyon ni Jehova ha ira mga pangalimbasog ha pagmangno ha ira mga anak?

¹⁹ Karuyag ni Jehova nga an ngatanan Kristiano nga mga pamilya magpabilin nga marig-on ha espirituwal ngan nagkakaurosa. Kon totoo nga nahigugma kita ha Dios ngan ginbubuhat an aton gimaopayi ha pagsugot ha iya Pulong, iya bibendisyonan an aton mga pangalimbasog ngan tatagan kita han kusog nga ginkikinahanglan ha pagsunod ha iya inspirado nga giya. (Isaias 48:17; Filipos 4:13) Hinumdumi nga limitado an iyo higayon yana ha pagtutdo ngan pagbansay ha iyo mga anak ngan diri na mauutro. Buhata an iyo gimaopayi ha pag-aplikar han sagdon han Pulong han Dios, ngan bibendisyonan ni Jehova an iyo mga pangalimbasog ha pagkaada hin pamilya nga marig-on ha espirituwal.

Ano an Aton Hinbaroan?

• Kay ano nga importante gud an pagpahimulos han panahon kon nagbabansay ha mga anak?

• Kay ano nga kinahanglanon an maopay nga susbaranan han mga ginikanan?

• Ano an pipira importante nga mga paagi ha pagbulig ha mga anak basi magtubo ha espirituwal?

• Paonan-o matitipigan an espirituwalidad han pamilya?

[Mga Pakiana]

[Mga Retrato ha pahina 24, 25]

An mga pamilya nga marig-on ha espirituwal regular nga nag-aaram ha Pulong han Dios, natambong ha Kristiano nga mga katirok, ngan magkaupod nga nagbubuhat ha ministeryo