Kapitulo Tres

‘Aton Tadungon an mga Butang’

Isaias 10-31

1, 2. Kan kanay iginpariho ni Jehova an mga magmarando ngan an katawohan han Jerusalem ngan Juda, ngan kay ano nga angayan ito?

 AN MGA umurukoy ha Jerusalem bangin nagpapakamatadong han ira kalugaringon katapos hibatian an pagkondenar nga nakarekord ha Isaias 1:1-9. Sigurado nga karuyag nira ighambog an ngatanan nga ira iginhalad kan Jehova. Kondi, an Isa 1 bersikulo 10 tubtob 15 naghahatag han nagsasaway nga baton ni Jehova ha sugad nga mga paggios. Ito nagtitikang: “Pamati han pulong ni Jehova, kamo mga punoan ha Sodoma; ihatag an iyo talinga ha balaud han aton Dios, kamo katawohan ha Gomorra.”—Isaias 1:10.

² Ginbungkag an Sodoma ngan Gomorra diri la tungod han ira maraot nga mga buhat ha sekso kondi tungod liwat han ira waray-pagtagad, mapahitas-on nga mga paggios. (Genesis 18:20, 21; 19:4, 5, 23-25; Esekiel 16:49, 50) An mamarati ni Isaias sigurado nga nahipausa han hinbatian nira nga iginpariho hira ha katawohan hadton pinanhimaraot nga mga siyudad. a Kondi ginkikita ni Jehova an iya katawohan sugad han kon ano hira, ngan diri ginpapahumok ni Isaias an mensahe han Dios basi ‘gitikon an ira mga talinga.’—2 Timoteo 4:3.

 3. Ano an iginpapasabot ni Jehova han magsiring hiya nga “igo na” ha iya an mga halad han katawohan, ngan kay ano nga sugad hini?

³ Tigamni kon mationan-o an inaabat ni Jehova mahitungod han salingkapaw nga pagsingba han iya katawohan. “Aanhon ko an kadam-an han iyo mga halad? Nasiring hi Jehova: Igo na para ha akon an mga halad nga sinunog nga mga karnero nga lalaki, ngan an tambok han mga binoohan nga kamanampan; ngan diri ako nalilipay ha dugo han mga baka nga umagwas, o han mga nati nga karnero, o han mga kanding nga lalaki.” (Isaias 1:11) An katawohan nahingalimot nga hi Jehova diri nadepende ha ira mga halad. (Salmo 50:8-13) Diri hiya nagkikinahanglan hin bisan ano nga maihahatag ha iya han mga tawo. Salit kon naghuhunahuna an katawohan nga nagbubuhat hira hin pabor kan Jehova pinaagi han paghatag han ira diri bug-os-kinasingkasing nga mga halad, nagsasayop hira. Ginagamit ni Jehova an marig-on simboliko nga mga pulong. An ekspresyon nga “igo na para ha akon” mahimo liwat ighubad nga “tagbaw na ako” o “busog na ako.” Maaram ka ba han inaabat han busog hinduro han pagkaon nga masumo na an pagkita hin damu pa? Pariho an inabat ni Jehova mahitungod hadton mga halad—nasumhan gud!

 4. Paonan-o iginbubuhayhag han Isaias 1:12 an kawaray-pulos han pagkadto han katawohan ha templo ha Jerusalem?

⁴ Hi Jehova nagpapadayon: “Kon kamo makanhi pagpakita ha akon atubangan, hin-o an nagkikinahanglan hini ha iyo kamot, ha pagtunob ha akon mga ruwang?” (Isaias 1:12) Diri ba an balaud mismo ni Jehova an nagkikinahanglan han katawohan nga ‘kumadto ha pagpakita ha iya atubangan,’ nga amo an pagkadto ha iya templo ha Jerusalem? (Eksodo 34:23, 24) Oo, kondi nakadto hira didto ha pagpakita la, nakadto la ha pagpakita nga ginbubuhat an putli nga pagsingba, nga waray putli nga mga motibo. Para kan Jehova, an ira agsob nga mga pagbisita ha iya mga bungsaran pariho la han ‘pagtamak,’ nga waray nahihimo kondi kaguba la han salog.

 5. Ano an pipira han mga buhat han pagsingba nga ginbuhat han mga Judio, ngan kay ano nga ini nagin ‘pinas-an’ ni Jehova?

⁵ Diri urusahon nga ginagamit yana ni Jehova an  mas makusog pa gud nga mga pulong! “Ayaw na pagdara hin mga halad nga kawang; an insenso usa nga mangil-ad para ha akon; an subang han bulan, ngan an adlaw nga iparahuway, an pagtawag han mga katirok, diri na ako nakakaantos; ini karat-an, bisan an mahal nga katirok. An iyo mga subang han bulan ngan an iyo pinili nga mga piyesta ikinangangalas han akon kalag; hira kasamokan ha akon; inuuyaman na ako hin pag-inantos ha ira.” (Isaias 1:13, 14) An ngatanan nga mga halad nga lugas, insenso, mga Sabbath, ngan mga asembleya bahin han Balaud han Dios ha Israel. May kalabotan han “mga subang han bulan,” an Balaud matin-aw nga nagsusugo nga isaurog ini, kondi an magopay nga mga tradisyon hinayhinay nga nahidugang ha pagsaurog. (Numeros 10:10; 28:11) An subang nga bulan gintatagad sugad nga binulan nga sabbath, nga an katawohan naukoy ha pagtrabaho ngan nagkakatirok pa ngani basi kumarawat hin instruksyon tikang ha mga propeta ngan mga saserdote. (2 Hadi 4:23; Esekiel 46:3; Amos 8:5) Diri sayop an sugad nga mga pagsaurog. An problema amo an pagbuhat hito sugad nga pagpakita la. Dugang pa, an mga Judio nagamit hin ‘misteryoso nga gahum,’ espiritistiko nga mga buhat, dungan han ira salingkapaw nga pagsunod ha Balaud han Dios. b Salit, an ira mga buhat han pagsingba kan Jehova usa nga ‘pinas-an’ ha iya.

 6. Ha ano nga paagi ‘nakakapoy’ hi Jehova?

⁶ Kondi, paonan-o ‘nakakapoy’ hi Jehova? Tutal, mayada hiya ‘hura dinamiko nga kusog. Diri hiya nakakapoy o nanluluya.’ (Isaias 40:26, 28) Ginagamit ni Jehova an matin-aw simboliko nga mga pulong basi masabtan naton an iya mga pagbati. Nakaeksperyensya ka na ba hin maiha nga pagdara hin mabug-at nga pinas-an nga nanluya ka hinduro ngan karuyag na la nga ilabog ito? Sugad hito an inaabat ni Jehova mahitungod han salingkapaw nga mga buhat han pagsingba han iya katawohan.

 7. Kay ano nga inundang hi Jehova ha pamati ha mga pag-ampo han iya katawohan?

⁷ Ginhihisgotan yana ni Jehova an pinakapribado ngan personal ha ngatanan nga mga buhat han pagsingba. “Kon kamo magbikyaw han iyo mga kamot, akon tatagoon an akon mga mata tikang ha iyo; oo, kon kamo maghihimo hin damu nga pag-ampo, diri ako mamamati; an iyo mga kamot puno hin dugo.” (Isaias 1:15) An pagbuklad han mga palad, nga nakaunat an mga kamot nga nabuklad an mga palad tipaigbaw, usa ka buhat han pangamuyo. Para kan Jehova, ini nga posisyon nagigin waray-kapulsanan, kay ini nga katawohan mayada mga kamot nga puno hin pagpaagay hin dugo. An kamadarahog nagsasarang ha tuna. Nahitatabo ha bisan diin an panalumpigos ha mga magluya. Maraot an pag-ampo ngadto kan Jehova ngan pangaro hin mga bendisyon han sugad abusado, hakog nga mga tawo. Diri urusahon nga hi Jehova nasiring, “diri ako mamamati”!

 8. Ano nga sayop an ginbubuhat han Kakristianohan yana, ngan paonan-o an iba nga mga Kristiano nahuhulog ha pariho nga lit-ag?

⁸ Ha aton panahon, an Kakristianohan napapakyas liwat ha pagkarawat han pag-uyon han Dios ha iya waray kataposan nga pauroutro ngan waray pulos nga mga pag-ampo ngan ha iya iba relihiyoso nga ‘mga buhat.’ (Mateo 7:21-23) Importante gud nga diri kita mahulog ha pariho nga lit-ag. Usahay, an usa nga Kristiano nabalik ha pagbuhat hin seryoso nga sala, katapos nangangatadongan nga kon itatago la niya an iya ginbubuhat ngan dudugangan an iya buruhaton ha Kristiano nga kongregasyon, an iya mga buhat ha anoman nga paagi magpapagaan han iya sala. An sugad nga pagpakita la nga mga buhat diri nakakapalipay kan Jehova. Mayada usa la nga tambal para han espirituwal nga sakit, sugad han ipinapakita han sunod nga mga bersikulo han Isaias.

An Tambal han Espirituwal nga Sakit

9, 10. Mationan-o kaimportante an kalimpyo ha aton pagsingba kan Jehova?

⁹ Hi Jehova, an mapinairon nga Dios, nabalhin yana ngadto ha mas makaruruyag, mas nakakadani nga tuno. “Panhimsaw kamo, maglinis kamo; isalikway an karaotan han iyo mga binuhatan tikang ha atubangan han akon mga mata; hunong ha pagbuhat han maraot; Pagtoon pagbuhat han maopay; pangitaa an kasubayan, pagan-i an gintatalumpigos, hukmi an waray mga  amay, labani an balo nga babaye.” (Isaias 1:16, 17) Dinhi nakikita naton an sunodsunod han siyam nga ginkikinahanglan, o mga sugo. Negatibo an siyahan nga upat tungod kay nag-uupod ito han pagkuha han sala; positibo an ultimo lima nga buhat nga nagtutugway ngadto ha pagkarawat han bendisyon ni Jehova.

¹⁰ An panhimsaw ngan kalimpyo importante pirme nga bahin han putli nga pagsingba. (Eksodo 19:10, 11; 30:20; 2 Korinto 7:1) Kondi karuyag ni Jehova nga an paglimpyo mas hilarom pa, ngadto ha kasingkasing mismo han iya mga magsiringba. Pinakaimportante an kalimpyo ha moral ngan ha espirituwal, ngan ini an gin-uunabi ni Jehova. An siyahan duha nga sugo ha Isa 1 bersikulo 16 diri la pauroutro. Usa nga Hebreo nga maabtik ha gramatika an nasiring nga an siyahan, nga “panhimsaw kamo,” nagtutudlok ha siyahan nga buhat han paglimpyo, samtang an ikaduha, “maglinis kamo,” nagtutudlok ha padayon nga mga pangalimbasog ha pagpabilin hito nga kalimpyo.

11. Basi mapugngan an sala, ano an sadang buhaton naton, ngan ano an diri gud naton sadang buhaton?

¹¹ Waray kita maitatago kan Jehova. (Job 34:22; Proberbios 15:3; Hebreo 4:13) Salit an iya sugo nga, “Isalikway an karaotan han iyo mga binuhatan tikang ha atubangan han akon mga mata,” nangangahulogan la hin usa nga butang—umundang ha pagbuhat han maraot. Nangangahulogan ito nga diri sarihan an pagtago han seryoso nga mga sala, kay an pagbuhat hito mismo usa nga sala. An Proberbios 28:13 nagpapahamangno: “Hiya nga nagtatabon han iya mga pagtalapas diri mauswag; Kondi bisan hin-o nga magsumat ngan bumaya hini makakakuha hin kalooy.”

12. (a) Kay ano nga importante nga “[mahibaro] pagbuhat han maopay”? (b) Paonan-o maiaaplikar labi na han mga tigurang an mga sugo nga “pangitaa an kasubayan” ngan ‘tadungon an matalumpiguson’?

¹² Damu an mahibabaroan tikang ha positibo nga mga buhat nga iginsusugo ni Jehova ha bersikulo 17 han Isaias kapitulo 1. Tigamni nga diri la hiya nasiring “buhata an maopay” kondi “[mahibaro] pagbuhat han maopay.” Ginkikinahanglan an personal nga pag-aram ha Pulong han Dios basi masabtan kon ano an maopay ha mga mata han Dios ngan maruyag ha pagbuhat hito. Dugang pa, hi Jehova diri la nasiring “pagbuhat hin kasubayan” kondi “pangitaa an kasubayan.” Bisan an eksperyensyado nga mga tigurang kinahanglan magsaliksik hin maopay han Pulong han Dios basi hibaroan an husto nga buhat ha pipira makuri nga mga butang. Responsabilidad liwat nira an ‘pagtadong han matalumpiguson,’ sugad han sunod nga iginsusugo ni Jehova. Ini nga mga sugo importante ha Kristiano nga mga magbarantay yana nga panahon, kay karuyag nira panalipdan an panon tikang ha “mga lobo nga magbangis.”—Buhat 20:28-30.

13. Paonan-o naton maiaaplikar yana an mga sugo mahitungod han ilo ngan balo nga babaye?

¹³ An ultimo duha nga sugo amo an may kalabotan ha pipira han mas magluya ha katawohan han Dios—an mga ilo ngan mga balo. Masayon talumpiguson han kalibotan an sugad nga mga indibiduwal; kinahanglan diri mahitabo ini ha katawohan han Dios. An mahigugmaon nga mga tigurang ‘naghuhukom’ para ha mga ilo ha kongregasyon, binubuligan hira nga makarawat an hustisya ngan panalipod ha kalibotan nga karuyag manalumpigos ngan magdaot ha ira. An mga tigurang ‘nabulig ha problema’ han balo o, sugad han Hebreo nga pulong nga nangangahulogan liwat nga, “mangalimbasog” para ha iya. Tinuod, karuyag han ngatanan nga mga Kristiano nga magin surok han panalipod, pagliaw, ngan hustisya han nagkikinahanglan ha butnga naton tungod kay presyoso hira kan Jehova.—Mika 6:8; Jakobo 1:27.

14. Ano nga maopay nga mensahe an iginhahatag ha Isaias 1:16, 17?

¹⁴ Marig-on gud, positibo nga mensahe an iginpapahayag ni Jehova pinaagi hinin siyam nga sugo! Usahay nangangatadongan adton nakasala nga diri gud nira mahihimo an husto. Makapaluya an sugad nga mga ideya. Dugang pa, sayop ito. Hi Jehova maaram—ngan karuyag niya nga mahibaro kita—nga pinaagi han Iya bulig, bisan hin-o nga makasasala mahimo umundang ha iya makasasala nga buhat, magbag-o, ngan buhaton lugod an husto.

An Mapinairon, Husto nga Pangamuyo

15. Paonan-o an mga pulong nga “pagminatadunganay kita” usahay sayop an pagsabot, ngan ano an kahulogan hito?

¹⁵ An tuno han tingog ni Jehova yana nagigin mas may pagtagad pa gud ngan maloloy-on. “Kadi yana, ngan pagminatadunganay kita, nasiring  hi Jehova: bisan kon an iyo mga sala masugad han eskarlata, hira magbubusag sugad han niebe; bisan hira mapula pariho han takuranga, hira masusugad han barahibo han karnero.” (Isaias 1:18) An pagdapit nga nagtitikang hinin matahom nga bersikulo agsob nga sayop an pagsabot. Pananglitan, an The New English Bible nasiring, “Pag-istoryahan na la naton ito”—nga baga hin an duha nga grupo kinahanglan magpaubos basi magkauyon. Diri sugad hito! Hi Jehova diri mahimo basulon, labi na ha iya mga pakig-upod hinin rebelyoso, salingkapaw nga katawohan. (Deuteronomio 32:4, 5) An bersikulo diri naghihisgot mahitungod han pag-uruyon butnga han magkapariho nga grupo, kondi mahitungod han usa nga hukmanan nga magpaparig-on han hustisya. Baga in hi Jehova dinhi nangangayat ha Israel ha usa nga bista ha hukmanan.

16, 17. Paonan-o kita nahibabaro nga hi Jehova disidido ha pagpasaylo bisan han seryoso nga mga sala?

¹⁶ Bangin makaharadlok ito nga ideya, kondi hi Jehova an pinakamaloloy-on ngan mapinairon nga Hukom. Diri-matupngan an iya kapasidad ha pagpasaylo. (Salmo 86:5) Hiya la an makakakuha han mga sala han Israel nga sugad hin “eskarlata” ngan makakaglimpyo hito, ‘pabubusagon sugad hin niebe.’ Waray pangalimbasog han tawo, waray paagi han mga buruhaton, mga halad, o mga pag-ampo nga makakakuha han hugaw han sala. An pagpasaylo la ni Jehova an makakakuha han sala. Magpapasaylo an Dios pinaagi han mga kondisyon nga iya ginhimo, nga nag-uupod han putli, kinasingkasing nga pagbasol.

¹⁷ Importante gud ini nga kamatuoran salit gin-utro ito ni Jehova ha siday nga paagi—an “eskarlata” nga mga sala magigin pariho han bag-o, waray tina, busag nga barahibo han karnero. Karuyag ni Jehova nga mahibaro kita nga hiya tinuod nga amo an Nagpapasaylo han mga sala, bisan han pinakaseryoso, tubtob nga nakikita niya kita nga tinuod nga nagbabasol. Adton nakukurian tumoo nga totoo ini ha ira kahimtang kinahanglan tagdon an mga ehemplo sugad kan Manases. Hiya nakasala hin maraot gud—ha damu nga katuigan. Kondi, nagbasol hiya ngan ginpasaylo. (2 Kronikas 33:9-16) Karuyag ni Jehova nga kita ngatanan, upod na adton nagbuhat hin seryoso nga mga sala, mahibaro nga diri pa urhi hinduro ha ‘pagtadong han mga butang’ ha iya.

18. Ano nga pagpili an iginbutang ni Jehova ha atubangan han iya rebelyoso nga katawohan?

¹⁸ Ginpapahinumdom ni Jehova an iya katawohan nga mayada hira mapipilian. “Kon kamo magmatininguhaon ngan magmasinugtanon, makaon kamo han kaopayan han tuna: Kondi kon kamo rumiwa ngan sumuki, kamo pagsisibaron han kampilan; kay an baba ni Jehova nagyakan hini.” (Isaias 1:19, 20) Pinabubug-atan dinhi ni Jehova an mga paggios, ngan ginagamit niya an usa pa matin-aw simboliko nga pagyakan basi maipatin-aw an iya punto. An mapipilian han Juda amo ini: Kumaon o kaunon. Kon andam hira mamati ngan sumugot kan Jehova, makaon hira han maopay nga bunga han tuna. Kondi, kon magpadayon hira ha ira rebelyoso nga paggios, sisibaron hira—pinaagi han kampilan han ira mga kaaway! Baga in makuri hunahunaon nga pipilion han katawohan an kampilan han ira mga kaaway imbes nga an kalooy ngan hura nga pagpasaylo han Dios. Kondi, ito an nahitabo ha Jerusalem, sugad han ipinapakita ha masunod nga mga bersikulo han Isaias.

An Pagkabidoan Para han Hinigugma nga Siyudad

19, 20. (a) Paonan-o iginpahayag ni Jehova an inaabat niya nga kadiri-matinumanon? (b) Ha ano nga paagi an ‘katadongan naghuron ha Jerusalem’?

¹⁹ Ha Isaias 1:21-23, makikita naton an bug-os nga karaotan han Jerusalem hini nga panahon. Gintitikangan yana ni Isaias an inspirado nga siday ha estilo han pagkabidoan, o kasubo: “Naonan-o nga an matinumanon nga bungto nahimo nga bigaon! Hiya nga puno hin kasubayan! An katadongan naghuron ha iya, kondi yana mga mamaratay.”—Isaias 1:21.

 ²⁰ Nabungkag gud an bungto han Jerusalem! Usa ka matinumanon nga asawa hadto, hiya yana nagin usa nga bigaon. Ano pa ba an labaw nga makakagsaysay han inaabat ni Jehova ha nahitabo nga pagkadiri-matinumanon ngan kapakyasan? “An katadongan naghuron” hini nga siyudad. Kakan-o? Bueno, bisan antes pa umiksister an Israel, ha mga adlaw ni Abraham, ini nga siyudad tinawag nga Salem. Ginmandoan ito han usa ka lalaki nga hadi ngan saserdote. An iya ngaran, hi Melkisedek, nangangahulogan “Hadi han Katadongan,” ngan matin-aw nga angayan gud ito ha iya. (Hebreo 7:2; Genesis 14:18-20) Mga 1,000 ka tuig katapos ni Melkisedek, nadangat han Jerusalem an iya pungkay, ilarom han paghadi ni David ngan Salomon. “An katadongan naghuron ha iya,” labi na han an iya kahadian nagpakita hin maopay nga susbaranan para ha katawohan pinaagi han paglakat ha mga dalan ni Jehova. Kondi, ha mga adlaw ni Isaias, nahingalimtan na an sugad nga mga panahon.

21, 22. Ano an iginpapasabot han taoy ngan sinalaktan nga serbesa, ngan kay ano nga takos hito nga pagsaysay an mga lider han Juda?

²¹ Baga hin an mga lider mismo han katawohan amo an daku nga hinungdan han problema. Hi Isaias nagpapadayon ha iya pagkabidoan: “An imo salapi nahimo nga taoy, an imo alaksiw ginsaktan hin tubig. An imo mga prinsipe magsukihon, ngan mga kaupod-upod han mga kawatan; an tagsatagsa nahigugma han mga hukip, ngan naglalanat han mga balos; diri hira naghuhukom han waray mga amay, diri man nangangada ha ira an nasusugaran han balo nga babaye.” (Isaias 1:22, 23) Duha magkasunod nga ilustrasyon an nag-aandam han hunahuna para ha masunod nga kinahanglan buhaton. Ginkukuha han panday ha iya turunawan han puthaw an taoy tikang ha tinunaw nga salapi ngan iginlalabog ito. An mga prinsipe ngan mga hukom han Israel pariho han taoy, diri han salapi. Kinahanglan ilabog hira. Diri na hira magagamit sugad la han serbesa nga ginsalaktan hin tubig ngan nawad-an hin rasa. An sugad nga irinmon angayan la ihuwad ha tuna!

²² Ipinapakita han Isa 1 bersikulo 23 kon kay ano nga an mga lider takos ha sugad nga pagsaysay. Ginpahitaas han Mosaiko nga Balaud an katawohan han Dios, iginbulag hira tikang ha iba nga mga nasud. Pananglitan, ginbuhat ito pinaagi han pagpanalipod ha mga ilo ngan mga balo. (Eksodo 22:22-24) Kondi ha panahon ni Isaias, gutiay la an paglaom han ilo nga bata nga lalaki nga makarawat an paghukom nga pabor ha iya. Para ha balo nga babaye, waray ngani namamati ha iya kaso, waray nangangalimbasog pagbulig ha iya. Waray, kay ini nga mga hukom ngan mga lider okupado hinduro para ha ira kalugaringon nga kaopayan—nangangaro hin mga hukip, naglalanat han mga regalo, ngan mga kaupod han mga kawatan, matin-aw nga ginpapanalipdan an mga kriminal samtang gintutugotan an ira mga biktima nga mag-antos. Mas maraot pa gud, hira “magsukihon,” o nagin matig-a, ha ira karaotan. Makasurubo gud ito nga mga kahimtang!

Pagpuputlion ni Jehova an Iya Katawohan

23. Ano nga mga pagbati ha iya mga kaaway an iginpapahayag ni Jehova?

²³ Diri tutugotan ni Jehova an sugad nga pag-abuso han gahum ha kadayonan. Hi Isaias nagpapadayon: “Busa nasiring an Ginoo, hi Jehova han mga kasundalohan, an Makagarahum nga Usa han Israel; Ah, paiiwason ko an mga napatok ha akon, ngan maninimalos ako ha akon mga kaaway.” (Isaias 1:24) Gintagan dinhi hi Jehova hin tulo nga titulo, pinabubug-atan an iya katungod ha pagkaginoo ngan an iya daku nga gahum. An pagsinggit hin “Ah!” posible nga nagpapasabot nga an kalooy ni Jehova gin-updan yana hin determinasyon nga gumios sumala ha iya kasina. Sigurado nga mayada hinungdan para hini.

24. Ano nga proseso han pagputli an gintutuyo ni Jehova para ha iya katawohan?

²⁴ Ginhihimo han katawohan ni Jehova an ira kalugaringon nga iya mga kaaway. Bug-os nga takos hira han panimalos han Dios. ‘Pagiginhawaon’ ni Jehova an iya kalugaringon tikang ha ira, o babayaan na niya hira. Nangangahulogan ba ini nga bug-os ngan permanente nga babayaan niya an iya katawohan nga tinatawag ha iya ngaran? Diri, kay hi Jehova nagpapadayon ha pagsiring: “Ngan pagtatadungon ko an akon kamot ngada ha imo, ngan titinuuron ko pagkadkad an imo taoy, ngan pagkuha han ngatanan mo nga sakot.” (Isaias 1:25) Ginagamit yana ni Jehova an proseso han pagputli sugad nga ilustrasyon. An usa nga paraputli ha kadaan nga mga panahon agsob nga nagdudugang hin lihiya basi ibulag an taoy tikang ha presyoso nga  metal. Ha pariho nga paagi, hi Jehova, nga diri nagkikita han iya katawohan sugad nga bug-os nga maraot, ‘magsisirot ha ira ha husto nga sukol.’ Iya kukuhaon tikang ha ira an “sakot” la—an masukihon, diri-makaruruyag nga mga tawo, nga nadiri mahibaro ngan sumugot. c (Jeremias 46:28) Hini nga mga pulong, nakapribilehiyo hi Isaias nga isurat an kasaysayan antes pa mahitabo.

25. (a) Paonan-o ginputli ni Jehova an iya katawohan han 607 A.K.P.? (b) Kakan-o ginputli ni Jehova an iya katawohan ha moderno nga mga panahon?

²⁵ Tinuod nga ginputli ni Jehova an iya katawohan, ginkuha an mahugaw nga taoy han maraot nga mga lider ngan iba nga mga rebelde. Han 607 A.K.P., maiha na katapos han panahon ni Isaias, ginbungkag an Jerusalem ngan an mga umurukoy hito gindara nga bihag ha Babilonya ha sulod hin 70 ka tuig. Ini ha pipira nga paagi pariho han ginbuhat han Dios ha urhi. Ipinakita han tagna ha Malakias 3:1-5, nga iginsurat maiha na katapos han pagkabihag ha Babilonya, nga bubuhaton utro han Dios an pagputli. Nagtudlok ito ha panahon nga hi Jehova nga Dios makadto ha iya espirituwal nga templo upod han iya “sinugo han kauyonan,” hi Jesu-Kristo. Matin-aw nga nahitabo ini ha kataposan han Girra ha Kalibotan I. Gin-usisa ni Jehova an ngatanan hadton nag-aangkon nga mga Kristiano, iginbubulag an totoo tikang ha palso. Ano an resulta?

26-28. (a) Ano an siyahan nga katumanan han Isaias 1:26? (b) Paonan-o natutuman ini nga tagna ha aton panahon? (c) Paonan-o mapapahimulsan han mga tigurang yana ini nga tagna?

²⁶ Hi Jehova nabaton: “Akon igpapahiuli an imo mga hukom sugad hadton una, ngan an imo mga magsaragdon sugad han ha tinikangan; ha kahuman ikaw tatawgon nga an bungto han katadongan, an matinumanon nga bungto. An Sion malulukat pinaagi han kasubayan, ngan an iya mga kinabig, han katadongan.” (Isaias 1:26, 27) An kadaan nga Jerusalem nakaeksperyensya han siyahan nga katumanan hini nga tagna. Katapos bumalik an mga bihag ngadto ha ira hinigugma nga bungto han 537 A.K.P., mayada na liwat matinumanon nga mga hukom ngan mga magsaragdon sugad hadton naglabay. An mga propeta nga hi Hagay ngan Sakarias, an saserdote nga hi Josue, an parasurat nga hi Esra, ngan an gobernador nga hi Serubabel nag-alagad ha paggiya ngan pagtugway ha matinumanon nga binalik nga nanhibilin basi maglakat ha mga dalan han Dios. Kondi, usa nga mas importante nga katumanan an nahitabo han ika-20 ka siglo.

²⁷ Han 1919, an moderno nga katawohan ni Jehova ginawas tikang ha panahon han pagsari. Gintalwas hira tikang ha espirituwal nga pagkabihag ha Babilonya nga Daku, an imperyo han palso nga relihiyon ha kalibotan. Nagin matin-aw an pagkaiba han matinumanon dinihogan nga nanhibilin ngan han apostata nga mga klero han Kakristianohan. Ginbendisyonan na liwat han Dios an iya katawohan, ‘iginpahiuli ha ira an mga hukom ngan mga magsaragdon’—an matinumanon nga kalalakin-an nga nagsasagdon ha katawohan han Dios sumala ha iya Pulong ngan diri sumala ha mga tradisyon han mga tawo. Yana ha nagtitikaguti nga “gutiay nga panon” ngan ha ira nagtitikadamu ka minilyon han ‘iba nga mga karnero’ nga mga kaupod, mayada yinukot han sugad nga kalalakin-an.—Lukas 12:32; Juan 10:16; Isaias 32:1, 2; 60:17; 61:3, 4.

²⁸ Nahinunumduman han mga tigurang nga usahay, hira nagios sugad hin “mga hukom” ha kongregasyon basi tipigan ito nga limpyo ha moral ngan espirituwal ngan tadungon an mga nagbubuhat hin maraot. Bug-os nga gintatagad nira an pagbuhat han mga butang ha paagi han Dios, ginsusubad an iya maloloy-on, timbang nga panhunahuna ha hustisya. Kondi, agsob nga nag-aalagad hira sugad nga “mga magsaragdon.” Ini, siyempre, naiiba gud tikang ha pagin mga prinsipe o matalumpiguson nga mga punoan, ngan ginhihimo nira an ngatanan nga pangalimbasog nga diri magin ‘mga agaron hadton panurundon han Dios.’—1 Pedro 5:3.

29, 30. (a) Ano an iginpapahayag ni Jehova para hadton nadiri magpahimulos tikang ha proseso han pagputli? (b) Ha ano nga paagi nga ‘ikinaawod’ han katawohan an ira mga puno han kahoy ngan mga hardin?

²⁹ Kumusta man an “taoy” nga gin-unabi ha tagna ni Isaias? Ano an nahitatabo hadton nagdudumiri nga magpahimulos tikang ha pagputli nga proseso han Dios? Hi Isaias nagpapadayon: “Kondi an kagunawan han mga matalapasnon ngan han mga makasasala matitingob, ngan hira nga  nabaya kan Jehova maaanaw. Kay hira mahakakaalo tungod han mga roble nga iyo inungara, ngan kamo magugupong tungod han mga tanaman nga iyo ginpili.” (Isaias 1:28, 29) Adton nagrirebelde ngan nakakasala kan Jehova, nga nagbabalewaray han nagpapahamangno nga mga mensahe han iya mga propeta tubtob nga urhi na hinduro, tinuod nga “maaanaw” ngan ‘maabot ha ira kataposan.’ Nahitabo ini han 607 A.K.P. Kondi, ano an kahulogan han gin-unabi nga mga kahoy ngan mga hardin?

³⁰ An mga taga-Judea pirme nga mayada problema ha idolatriya. An mga puno han kahoy, mga hardin, ngan namumunga nga mga tanaman agsob nga nahiuupod ha ira mahugaw nga mga buhat. Pananglitan, an mga magsiringba ni Baal ngan ha iya asawa, hi Astoret, natoo nga ha panahon han huraw, ini nga duha nga dios patay ngan iginlubong. Basi hira magmata ngan magdirig, nga magriresulta hin pagkamabungahon han tuna, an mga magsiringba ha idolo nagkakatirok basi magbuhat han maraot seksuwal nga mga buhat ilarom han “sagrado” nga mga puno hin kahoy ha namumunga nga mga tanaman o ha mga hardin. Kon naabot an uran ngan pagkamabungahon ha tuna, an palso nga mga dios nakarawat hin pagdayaw; inaabat han mga magsiringba ha mga idolo nga totoo an ira mga patootoo. Kondi han ginbungkag ni Jehova an rebelyoso nga mga magsiringba ha mga idolo, waray idolo nga mga dios nga nagpanalipod ha ira. ‘Ikinaawod’ han mga rebelde an waray-pulos nga mga puno han kahoy ngan mga hardin.

31. Ano an inaatubang han mga magsiringba ha mga diosdios nga mas maraot pa kay han kaawod?

³¹ Kondi, an idolatroso nga mga taga-Judea naatubang hin mas maraot pa kay ha kaawod. Ha pagbag-o han ilustrasyon, iginpapariho yana ni Jehova an magsiringba han idolo mismo ha usa nga puno hin kahoy. “Kamo masusugad han usa nga roble kanay dahon nalubad, ngan sugad han tanaman nga waray tubig.” (Isaias 1:30) Ha mapaso, mahuraw nga klima han Butnga Sinirangan, naangay ini nga ilustrasyon. Waray mabubuhi hin maiha nga puno hin kahoy o hardin kon waray nagpapadayon nga suplay hin tubig. Tungod kay nauga, an sugad nga mga tanom masayon masunog. Salit, an ilustrasyon ha Isa 1 bersikulo 31 angayan nga nasunod.

32. (a) Hin-o ‘an kusgan nga tawo’ nga gin-unabi ha Isa 1 bersikulo 31? (b) Ha ano nga paagi hiya magigin “gumon,” ano nga “sispas” an magpapalaga ha iya, ngan ano an resulta?

³² “An kusgan masusugad han usa nga gumon, ngan an iya buhat sugad hin sispas; ngan hira nga duha masusunog ha tingob, ngan waray makakasubo ha ira.” (Isaias 1:31) Hin-o inin ‘kusgan nga tawo’? An Hebreo nga ekspresyon nagpapasabot hin kusog ngan manggad. Bangin nag-uunabi ito han mainuswagon, may-kompiyansa ha kalugaringon nga sumurunod han palso nga mga dios. Ha panahon ni Isaias, sugad ha aton panahon, damu pirme an mga tawo nga nagdudumiri kan Jehova ngan ha iya putli nga pagsingba. An iba baga in malampuson pa ngani. Kondi, hi Jehova nagpapahamangno nga ito nga mga tawo magigin sugad han “gumon,” bahol nga mga tinabas han lino nga maruya hinduro ngan mamara salit masayon masunog, siring pa, bisan han amyon la han kalayo. (Hukom 16:8, 9) An bunga han buruhaton han magsiringba ha idolo—bisan an iya idolo nga mga dios, an iya manggad, o bisan ano nga iya ginsisingba gawas kan Jehova—magigin sugad han nakakasunog nga “sispas.” An sispas ngan an gumon masusunog, mapapara, ha kalayo nga waray usa nga makakaparong. Waray gahum ha uniberso an makakagbag-o han hingpit nga mga paghukom ni Jehova.

33. (a) Paonan-o nga an mga pahamangno han Dios han tiarabot nga paghukom nagpapasabot liwat han iya kalooy? (b) Ano nga higayon an iginhahatag ni Jehova yana ha katawohan, ngan paonan-o ini nakakaapekto ha kada usa ha aton?

³³ Ini ba nga ultimo nga mensahe nauyon ha mensahe han kalooy ngan pagpasaylo ha Isa 1 bersikulo 18? Oo! Iginpasurat ni Jehova an sugad nga mga pahamangno ngan iginpadara pinaagi ha iya mga surugoon tungod kay maloloy-on hiya. Oo, ‘diri niya buot nga mayada mawara, kondi nga an ngatanan magbasol.’ (2 Pedro 3:9) Pribilehiyo han tagsa totoo nga Kristiano yana nga ipasamwak an nagpapahamangno nga mga mensahe han Dios ha katawohan basi an mga mabinasulon magpahimulos unta tikang ha iya hura nga pagpasaylo ngan mabuhi ha kadayonan. Daku nga kalooy ha bahin ni Jehova an paghatag ha katawohan hin higayon ha ‘pagtadong han mga butang’ ha iya antes magin urhi na hinduro!

[Mga footnote]

[Mga Pakiana]