An Siyahan nga mga Kristiano Ngan an Mosaiko nga Balaud

“An Kasugoanan nahimo nga aton magturutdo ha pagdara ha aton ngadto kan Kristo.”—GALASIA 3:24.

1, 2. Ano an pipira han mga napahimulosan han mga Israelita nga nagsugot gud ha Mosaiko nga Balaud?

 HAN 1513 A.K.P., hi Jehova naghatag ha mga Israelita hin kodego o sistema han mga balaud. Iya ginsumatan an katawohan nga kon ira sugton an iya tingog, hiya magbibendisyon ha ira ngan hira magpapahimulos hin malipayon, tagbaw nga kinabuhi.—Eksodo 19:5, 6.

² Iton nga kodego han Balaud, nga tinawag nga Mosaiko nga Balaud, o “an Balaud,” “putli, ngan matadong ngan maopay.” (Roma 7:12) Nag-aghat ito han mag-opay gud nga mga kalidad sugad han pagkabuotan, pagin tangkod, moralidad, ngan pagin maopay nga amyaw. (Eksodo 23:4, 5; Lebitiko 19:14; Deuteronomio 15:13-15; 22:10, 22) An Balaud nag-aghat liwat ha mga Judio nga maghigugmaay ha usa kag usa. (Lebitiko 19:18) Dugang pa, kinahanglan diri hira makig-upod o kumuha hin mga asawa tikang ha mga Hentil nga diri sakop han Balaud. (Deuteronomio 7:3, 4) Sugad hin usa nga “pader” nga nagbubulag han mga Judio ngan mga Hentil, an Mosaiko nga Balaud nagpanalipod ha katawohan han Dios tikang ha kahugawi han pagano nga panhunahuna ngan mga buhat.—Efeso 2:14, 15; Juan 18:28.

 3. Tungod kay waray usa nga makakasunod ha Balaud ha hingpit nga paagi, ano an nagin epekto hito?

³ Kondi, bisan an matinumanon gud nga mga Judio diri makakasunod ha Balaud han Dios ha hingpit nga paagi. Daku hinduro ba an ginlalaoman ni Jehova ha ira? Diri. An usa han mga hinungdan kon kay ano nga iginhatag an Balaud ha Israel amo nga basi ‘makita an mga pagtalapas.’ (Galasia 3:19) An Balaud nakabulig ha sinsero nga mga Judio nga mahibaro nga nagkikinahanglan gud hira hin Manunubos. Han inabot iton nga Usa,  nagrayhak an matinumanon nga mga Judio. Hirani na an ira katalwasan tikang ha panhimaraot han sala ngan kamatayon!—Juan 1:29.

 4. Ha ano nga paagi nga an Balaud usa nga ‘magturutdo nga nagdadara ngadto kan Kristo’?

⁴ An Mosaiko nga Balaud gintuyo nga magin temporaryo la nga kahikayan. Han nagsurat ha mga igkasi-Kristiano, iginhulagway ito ni apostol Pablo sugad nga ‘magturutdo nga nagdadara ngadto kan Kristo.’ (Galasia 3:24) Ha kadaan nga mga panahon inuupdan han magturutdo an kabataan ngadto ngan tikang ha eskwelahan. Kasagaran nga diri hiya an aktuwal nga nagtututdo; gin-uupdan la niya an kabataan ngadto ha maestro. Ha sugad man nga paagi, an Mosaiko nga Balaud gindisenyo basi pagdad-on an mahadlukon-ha-Dios nga mga Judio ngadto kan Kristo. Hi Jesus nagsaad nga maupod hiya ha iya mga sumurunod “ha ngatanan nga mga adlaw tubtob ha kataposan han kalibotan.” (Mateo 28:20) Salit, han natukod na an Kristiano nga kongregasyon, an “magturutdo”—an Balaud—waray na dugang nga katuyoan. (Roma 10:4; Galasia 3:25) Kondi, an iba nga Judio nga mga Kristiano waray makasabot dayon hinin importante nga kamatuoran. Sugad nga resulta, nagpadayon hira ha pagbuhat han iba han mga ginkinahanglan han Balaud bisan katapos mabanhaw hi Jesus. Kondi, an iba nagpahiuyon han ira panhunahuna. Ha pagbuhat hito, nagpakita hira hin maopay nga susbaranan para ha aton yana nga panahon. Kitaon naton kon paonan-o.

Bag-o nga Pagsabot ha Kristiano nga Doktrina

 5. Ano nga mga sugo an kinarawat ni Pedro ha usa nga bisyon, ngan kay ano nga kinalasan hiya?

⁵ Han 36 K.P., an Kristiano nga hi apostol Pedro nagkaada makatirigamnan nga bisyon. Hiton nga panahon may-ada tingog ha langit nga nagsugo ha iya nga ihawon ngan kaunon an mga tamsi ngan mga hayop nga gintagad nga mahugaw sumala ha Balaud. Kinalasan hi Pedro! Waray pa gud hiya “kumaon hin bisan ano nga malamiri ngan bastos [“mahugaw,” NW].” Kondi an tingog nagsiring ha iya: “Ayaw pagngarani nga bastos an mga butang nga ginlinisan han Dios.” (Buhat 10:9-15) Imbes nga istrikto nga sumunod ha Balaud, iginpahiuyon ni Pedro an iya panhunahuna. Nagtugway ini ha iya ngadto ha urusahon nga pagsabot mahitungod han mga katuyoan han Dios.

6, 7. Ano an nakabulig kan Pedro nga maghunahuna nga mahimo na hiya yana magsangyaw ha mga Hentil, ngan ano pa nga mga konklusyon an sigurado nga nasabtan niya?

⁶ Ini an nahitabo. Tulo nga lalaki an kinadto ha balay nga inuukyan ni Pedro, basi hangyoon hiya nga umupod hiya ha ira ngadto ha balay han usa nga mahadlukon-ha-Dios nga waray sirkumsisyon nga Hentil nga hi Cornelio. Ginpauswag ni Pedro ini nga mga lalaki ha balay ngan gin-abiabi hira didto. Tungod kay nasabtan an kahulogan hini nga bisyon, inupod hi Pedro ha ira kinabuwasan pakadto ha balay ni Cornelio. Didto hi Pedro nagpamatuod hin maopay mahitungod kan Jesu-Kristo. Hiton nga panahon, hi Pedro nagsiring: “Matuod, akon nakita nga an Dios waray ginpapasulabi han mga tawo; kondi tikang ha ngatanan nga mga nasud hiya nga nahahadlok ha iya, ngan nagbubuhat hin matadong, naruruyagan niya.” Diri la hi Cornelio kondi an iya mga paryente liwat ngan duok nga kasangkayan an tinoo kan Jesus, ngan “an espiritu santo kinuysad ha ngatanan nga mga nagpapakabati han pulong.” Tungod kay kinilala nga hi Jehova an nagpahinabo hini nga butang, hi Pedro ‘nagsugo ha ira nga magkababaptisan ha ngaran ni Jesu-Kristo.’—Buhat 10:17-48.

⁷ Ano an nakabulig kan Pedro ha paghunahuna nga an mga Hentil nga diri sakop han Mosaiko nga Balaud mahimo na yana magin mga sumurunod ni Jesu-Kristo? Espirituwal nga pagsabot. Tungod kay ipinakita han Dios an iya pag-uyon ha waray sirkumsisyon nga mga Hentil, ngan iginbubo an iya espiritu ha ira, nasabtan ni Pedro nga mahimo na hira karawaton para ha bawtismo. Ha pariho nga panahon, matin-aw nga nasabtan ni Pedro nga an Dios diri naglalaom ha Hentil nga mga Kristiano nga sundon an mga kinahanglanon han Balaud ni Moises sugad nga kinahanglanon para ha bawtismo. Kon buhi ka hadto nga panahon, magigin disidido ka ba sugad kan Pedro ha pagpahiuyon han imo panhunahuna?

An Iba nga mga Judio Nagpadayon ha Pagsunod ha “Magturutdo”

 8. Ano nga panhunahuna mahitungod han sirkumsisyon nga naiiba ha panhunahuna ni Pedro an igin-aghat han iba nga mga Kristiano nga nag-uukoy ha Jerusalem, ngan kay ano?

⁸ Katapos bumaya ha balay ni Cornelio, hi Pedro nagpakadto ha Jerusalem. An mga sumat nga an  mga Hentil nga waray sirkumsisyon “nagkarawat han pulong han Dios” nakaabot ha kongregasyon didto, ngan an iba nga mga Judio nga mga disipulo waray malipay hini. (Buhat 11:1-3) Bisan kon kinakarawat nga an mga Hentil mahimo magin mga sumurunod ni Jesus, “an mga may sirkumsisyon” nagpirit nga ini nga mga tawo han diri-Judio nga mga nasud kinahanglan sumunod ha Balaud basi maluwas. Ha luyo nga bahin, ha mga lugar nga damu an mga Hentil, diin gutiay la an Judio nga mga Kristiano, an sirkumsisyon diri na ginlalantugian. An duha nga panhunahuna nagpadayon ha sulod hin 13 ka tuig. (1 Korinto 1:10) Usa gud nga pagsari ito ha pagkamaunungon hiton siyahan nga mga Kristiano—labi na han mga Hentil nga nag-uukoy ha mga lugar nga damu an mga Judio!

 9. Kay ano nga importante nga masulbad an isyu han sirkumsisyon?

⁹ Ha kataposan an isyu inabot ha pungkay han 49 K.P. han an mga Kristiano tikang ha Jerusalem nangabot ha Antiokia ha Sirya, diin nagsasangyaw hi Pablo. Nagtikang hira magtutdo nga an nakombirte nga mga Hentil kinahanglan magpasirkumsisyon sumala ha Balaud. Ngan nahitabo didto an daku nga paglantugi nira ngan ni Pablo ngan Bernabe! Kon diri masulbad an isyu, an iba nga mga Kristiano, mga Judio man o mga Hentil, sigurado nga mahipapakdol. Salit, naghimo hin mga kahikayan nga pakadtoon hi Pablo ngan an iba pa ha Jerusalem ngan hangyoon an Kristiano nga nagmamando nga lawas nga sulbaron an isyu hin permanente.—Buhat 15:1, 2, 24.

Katapos Maglantugi ha Magkaiba nga Opinyon—Nagkaurosa!

10. Ano an pipira han mga punto nga gintagad han nagmamando nga lawas antes magdesisyon mahitungod han kahimtang han mga Hentil?

¹⁰ Dida hiton nga katirok, an iba matin-aw nga nakiglantugi nga nauyon ha sirkumsisyon, samtang an iba nakontra hito nga opinyon. Kondi waray makaapekto an emosyon. Katapos han duro nga paglantugi, iginsaysay ni Pedro ngan Pablo an mga tigaman nga ginbuhat ni Jehova ha waray sirkumsisyon nga mga tumuroo. Ira iginsaysay nga an Dios nagbubo han iya baraan nga espiritu ha waray-sirkumsisyon nga mga Hentil. Ha iba nga pagkayakan, hira nagpakiana, ‘Maisasalikway ba han Kristiano nga kongregasyon adton kinarawat na han Dios?’ Katapos, ginbasa han disipulo nga hi Jakobo an usa nga teksto ha Kasuratan nga nakabulig ha ngatanan nga presente nga masabtan an kaburut-on ni Jehova hito nga isyu.—Buhat 15:4-17.

11. Ano nga butang an waray makaapekto ha pagdesisyon mahitungod han sirkumsisyon, ngan ano an nagpapakita nga ginbendisyonan ni Jehova an desisyon?

¹¹ An bug-os nga atensyon yana aada ha nagmamando nga lawas. An ira ba pagin mga Judio makakaapekto han ira desisyon nga nauyon ha sirkumsisyon? Diri. Inin matinumanon nga kalalakin-an determinado ha pagsunod ha Kasuratan ngan ha mga giya han baraan nga espiritu han Dios. Katapos mabatian an ngatanan nga matin-aw nga pahayag, an nagmamando nga lawas nagkauruyon nga diri na kinahanglan magpasirkumsisyon an Hentil nga mga Kristiano ngan magpasakop ha Mosaiko nga Balaud. Han hinbatian han kabugtoan an mahitungod hini nga desisyon, hira nagkalipay,  ngan an mga kongregasyon “nagtitikadamu ha adlaw-adlaw.” Iton nga mga Kristiano nga nagpasakop ha matin-aw nga teokratiko nga giya ginbendisyonan hin marig-on, Kasuratanhon nga baton. (Buhat 15:19-23, 28, 29; 16:1-5) Kondi, nagpabilin nga waray mabaton an usa nga importante nga pakiana.

Kumusta an Judio nga mga Kristiano?

12. Ano nga isyu an waray pa masulbad?

¹² Iginpatin-aw han nagmamando nga lawas nga an Hentil nga mga Kristiano diri kinahanglan magpasirkumsisyon. Kondi kumusta an Judio nga mga Kristiano? An desisyon han nagmamando nga lawas waray mag-upod hiton espisipiko nga bahin han isyu.

13. Kay ano nga sayop an pagpirit nga kinahanglanon para ha kaluwasan an pagsunod ha Mosaiko nga Balaud?

¹³ An iba nga Judio nga mga Kristiano nga “madasigon ha Balaud” nagpadayon ha pagsirkumsisyon ha ira mga anak ngan pagtuman han pipira nga mga bahin han Balaud. (Buhat 21:20) An iba nagpasobra pa, nagpipirit pa ngani nga kinahanglan sundon han Judio nga mga Kristiano an Balaud basi maluwas. Hini nga bahin, seryoso nga nagsayop hira. Pananglitan, paonan-o an Kristiano makakaghalad hin hayop para ha pagpasaylo han mga sala? Gintapos na ito nga mga halad pinaagi han halad ni Kristo. Kumusta man an ginkinahanglan han Balaud nga likyan han mga Judio an duok nga pakig-upod ha mga Hentil? Magigin makuri gud para han madasigon nga Kristiano nga mga ebanghelisador nga sundon iton nga mga igindidiri ngan magpadayon pa gihapon ha toka nga pagtutdo ha mga Hentil han ngatanan nga igintutdo ni Jesus. (Mateo 28:19, 20;  Buhat 1:8; 10:28) a Waray ebidensya nga iginpatin-aw ini nga bahin ha katirok han nagmamando nga lawas. Kondi, binuligan pa gihapon an kongregasyon.

14. Ano nga giya mahitungod han Balaud an iginhatag ha inspirado nga surat ni Pablo?

¹⁴ Inabot an giya, diri pinaagi han surat tikang ha nagmamando nga lawas, kondi pinaagi han dugang nga inspirado nga mga surat nga iginsurat han mga apostol. Pananglitan, hi apostol Pablo nagpadara hin marig-on nga mensahe ha mga Judio ngan mga Hentil nga nag-uukoy ha Roma. Ha iya surat ngadto ha ira, iya iginsaysay nga an totoo nga Judio “amo an Judio ha sulod; ngan an sirkumsisyon amo an ha kasingkasing, ha espiritu.” (Roma 2:28, 29) Hiton nga surat, ginamit ni Pablo an usa nga ilustrasyon ha pagpamatuod nga an mga Kristiano diri na sakop han Balaud. Siring niya nga an usa nga babaye diri mahimo mag-asawa ha duha nga lalaki nga dungan. Kondi kon mamatay an iya bana, may kagawasan hiya ha pag-asawa utro. Katapos, inaplikar ni Pablo an ilustrasyon, ipinapakita nga an dinihogan nga mga Kristiano diri mahimo magpasakop ha Mosaiko nga Balaud ngan magin kaupod ni Kristo ha pariho nga panahon. Hira kinahanglan ‘mamatay ha Balaud’ basi makaupod hira ni Kristo.—Roma 7:1-5.

Mahinay Makasabot nga Diri Na Hira Sakop han Balaud

15, 16. Kay ano nga an iba nga Judio nga mga Kristiano waray makasabot nga diri na hira obligado ha pagsunod ha Balaud, ngan ano an ipinapakita hini mahitungod han panginahanglan nga magpabilin nga alerto ha espirituwal?

¹⁵ Matin-aw an pangatadongan ni Pablo mahitungod han Balaud. Kondi, kay ano nga an iba nga Judio nga mga Kristiano waray makasabot nga diri na  hira sakop han Balaud? An usa han mga hinungdan amo nga kulang hira hin espirituwal nga pagsabot. Pananglitan, nagpasibaya hira ha pagkaon han matig-a nga espirituwal nga pagkaon. (Hebreo 5:11-14) Diri liwat hira regular ha pagtambong ha Kristiano nga mga katirok. (Hebreo 10:23-25) An usa pa nga hinungdan kon kay ano nga an iba waray makasabot, bangin may kalabotan ha kahimtang han Balaud mismo. Nakasentro ito ha mga butang nga nakikita ngan naaabat ngan nakakaptan, sugad han templo ngan han mga saserdote. Mas masayon para ha usa nga kulang hin espirituwalidad an pagkarawat han Balaud kay ha pagkarawat han mas higlarom nga mga prinsipyo han Kristianidad, nga nakasentro ha diri-nakikita nga mga butang.—2 Korinto 4:18.

¹⁶ An usa pa nga hinungdan kon kay ano nga an pipira nga nag-angkon nga mga Kristiano madasigon ha pagsunod ha Balaud amo an iginsaysay ni Pablo ha iya surat ha mga taga-Galasia. Iya iginsaysay nga karuyag hini nga kalalakin-an nga tagdon sugad nga talahuron, sugad nga mga membro han relihiyon nga kinakarawat han kadam-an nga katawohan. Imbes nga makilala ha komunidad sugad nga mga Kristiano, disidido hira ha pagkompromiso basi magin bahin han komunidad. Mas interesado hira ha pagkarawat han pag-uyon han mga tawo kay ha pagkarawat han pag-uyon han Dios.—Galasia 6:12.

17. Kakan-o nagin matin-aw gud an husto nga pagsabot mahitungod han pagsunod ha Balaud?

¹⁷ An masinabuton nga mga Kristiano nga nag-aram hin maopay ha inspirado han Dios nga mga surat ni Pablo ngan han iba pa, nagkaada husto nga pagsabot mahitungod han Balaud. Kondi, han tuig 70 K.P. la nga an husto nga pagsabot ha Mosaiko nga Balaud waray pagsayop nga nagin matin-aw gud ha ngatanan nga Judio nga mga Kristiano. Nahitabo ito han gintugotan han Dios nga mabungkag an Jerusalem, an templo hito, ngan an mga rekord may kalabotan han mga saserdote hito. Tungod hini, imposible na para ha bisan hin-o an pagsunod ha ngatanan nga mga bahin han Balaud.

Pag-aplikar han Leksyon Yana nga Panahon

18, 19. (a) Kinahanglan magkaada kita ano nga mga paggios ngan kinahanglan likyan naton an ano nga mga paggios basi magpabilin kita nga mahimsog ha espirituwal? (b) Ano an igintututdo ha aton han susbaranan ni Pablo mahitungod han pagsunod ha giya nga nakakarawat naton tikang ha hamtong nga kabugtoan? (Kitaa an kahon ha pahina 24.)

¹⁸ Katapos paghisgotan ini nga mga hitabo han maiha na nga naglabay, bangin naghuhunahuna ka: ‘Kon buhi ako hiton nga panahon, paonan-o ako magios samtang mainuswagon nga iginpapahayag an kaburut-on han Dios? Magpapabilin ba ako ha istrikto nga pagsunod ha Balaud? O magigin mapailubon ba ako tubtob nga magin matin-aw an husto nga pagsabot ha Balaud? Ngan kon matin-aw na ito, bug-os-kasingkasing ba nga kakarawaton ko ito?’

¹⁹ Siyempre, diri kita makakasiguro kon paonan-o kita magios kon buhi kita hiton nga panahon. Kondi mahimo kita magpakiana ha aton kalugaringon: ‘Paonan-o ako nagios ha mga pagpatin-aw ha pagsabot ha Biblia kon iginpapahayag ito yana nga panahon? (Mateo 24:45) Kon iginhahatag an giya han Kasuratan, nangangalimbasog ba ako nga iaplikar ito, ginsusunod diri la an gudtiay nga mga detalye han balaud kondi an prinsipyo hito? (1 Korinto 14:20) Mapailubon ba ako nga naghuhulat kan Jehova kon an iba han akon mga pakiana diri pa nababaton?’ Importante nga gamiton naton hin maopay an espirituwal nga pagkaon nga aada yana, basi ‘diri kita ig-anod.’ (Hebreo 2:1) Kon hi Jehova nagtatagana hin giya pinaagi han iya Pulong, han iya espiritu, ngan han iya tunan-on nga organisasyon, mamati kita hin maopay. Kon aton buhaton ito, hi Jehova magbibendisyon ha aton hin kinabuhi nga waray kataposan nga makalilipay ngan makapatagbaw.

[Footnote]

Paonan-o Mo Babatunon?

• Ha ano nga paagi nga an Mosaiko nga Balaud pariho han ‘magturutdo nga nagdadara ngadto kan Kristo’?

• Paonan-o mo isasaysay an magkaiba nga paggios ni Pedro ngan han ‘mga nauyon ha sirkumsisyon’ ha mga pagbag-o ha pagsabot ha kamatuoran?

• Ano an imo hinbaroan mahitungod han paagi han pagpahayag ni Jehova han kamatuoran yana nga panahon?

[Mga Pakiana]

[Kahon/Retrato ha pahina 24]

Mapainubsanon nga Ginios hi Pablo ha Pagsari ha Pagkamaunungon

Katapos han malampuson nga biyahe sugad nga misyonero, inabot hi Pablo ha Jerusalem han 56 K.P. Didto inatubang hiya ha usa nga pagsari. Inabot ha kongregasyon an mga sumat nga igintututdo niya nga ginkuha na an Balaud. An katigurangan nahadlok nga bangin mahipakdol an nakombirte pa la nga Judio nga mga Kristiano ha pagkaprangka ni Pablo mahitungod han Balaud ngan bangin maghunahuna hira nga an mga Kristiano kulang hin pagtahod ha mga kahikayan ni Jehova. Ha kongregasyon, may-ada didto upat nga Judio nga Kristiano nga nagsaad, bangin han saad han mga Nasareo. Kinahanglan kumadto hira ha templo basi tumanon hin bug-os an mga kinahanglanon han saad.

An katigurangan naghangyo kan Pablo nga updan an upat ngadto ha templo ngan bayaran an ira mga gastos. Hi Pablo nagsurat na hin duha nga inspirado nga surat diin nangatadongan hiya nga an pagsunod ha Balaud diri na kinahanglanon para han kaluwasan. Kondi, mapinairon hiya ha konsensya han iba. Hiya nagsurat hadto: “Ha mga nasakop ha Kasugoanan, sugad hin sakop [ako] ha Kasugoanan . . . basi nga makabig ko an mga nasakop ha Kasugoanan.” (1 Korinto 9:20-23) Bisan kon diri gud iginkukompromiso an importante nga mga prinsipyo ha Kasuratan, inabat hi Pablo nga mahimo niya karawaton an suhestyon han katigurangan. (Buhat 21:15-26) Diri sayop an iya pagbuhat hito. Diri nakontra ha kasuratan an kahikayan para han mga saad, ngan an templo ginamit para ha putli nga pagsingba, diri para ha idolatriya. Salit, basi diri makapakdol, ginbuhat ni Pablo an ginhangyo han katigurangan. (1 Korinto 8:13) Sigurado nga ipinakita hini an daku nga pagpaubos ni Pablo, nga nagpapahilarom han aton pagtahod ha iya.

[Retrato ha pahina 23, 23]

Nagpadayon ha pipira ka tuig an magkaiba nga mga ideya han mga Kristiano mahitungod han Mosaiko nga Balaud