Kapitulo Disisyete

Mga Dumuruong nga Gintitirok Ngadto ha Arampoan nga Balay han Dios

Isaias 56:1-12

1, 2. Ano nga makapainteres nga pahibaro an ginhimo han 1935, ngan bahin ini han ano?

 HAN Biernes, Mayo 31, 1935, nagpahayag hi Joseph F. Rutherford ha damu nga katawohan ha usa nga kombensyon ha Washington, D.C. Iya ginhisgotan an pangirilal-an han “daku nga panon,” o “daku nga grupo han katawohan,” nga nakita ni apostol Juan ha bisyon. Ha pinakaimportante nga bahin han pahayag ni Bugto Rutherford, nagpakiana hiya: “Mahimo ba tumindog adton may-ada paglaom nga mabuhi hin waray kataposan dinhi ha tuna?” Sumala ha usa han mga tinambong, “sobra katunga han mamarati an tinindog.” Katapos an mamumulong nagsiring: “Kitaa! An daku nga grupo han katawohan!” Usa pa nga tinambong an nahinumdom: “Nagmingaw anay, katapos sinunod an mga singgit ha kalipay, ngan an pagpakpak makusog ngan maiha.”—Pahayag 7:9, NW; King James Version.

² Makatirigamnan ito nga takna ha nagpapadayon nga katumanan han usa nga tagna nga iginsurat mga 2,700 ka tuig na an naglabay ngan makikita ha aton mga Biblia sugad nga an Isaias kapitulo 56. Pariho ha damu nga iba pa nga mga tagna ha Isaias, nagsasaysay ini hin nakakaliaw nga mga saad ngan magrig-on nga mga pahamangno. Ha siyahan nga aplikasyon, iginpahayag ito ha may kauyonan nga katawohan han Dios ha panahon mismo ni Isaias, kondi an katumanan hito nagpapadayon hin mga siglo na tubtob ha aton panahon.

Kon Ano an Ginkikinahanglan Para ha Kaluwasan

 3. Kon an mga Judio naghihingyap han pagluwas han Dios, ano an kinahanglan buhaton nira?

³ An Isaias kapitulo 56 nagtitikang pinaagi hin sagdon para ha mga Judio. Kondi, an ngatanan nga totoo nga mga magsiringba kinahanglan sumunod ha iginsurat han propeta. Aton mababasa: “Ha sugad hini nasiring hi Jehova: Bantayi niyo an kasubayan, ngan buhata an pagkamatadong; kay an akon kaluwasan diri na maiha umabot, ngan an akon pagkamatadong igsasamwak. Bulahan an tawo nga magbubuhat hini, ngan an anak han tawo nga makapot hini hin siguro; nga nagtatagam ha diri pagpasipara han adlaw nga iparahuway, ngan nagbabantay han iya kamot nga diri magbuhat hin maraot.” (Isaias 56:1, 2) An mga umurukoy han Juda nga naghihingyap han pagluwas han Dios kinahanglan sumugot ha Mosaiko nga Balaud, nagbubuhat han hustisya ngan nagkikinabuhi hin matadong. Kay ano? Tungod kay hi Jehova mismo matadong. Adton nagbubuhat han katadongan nagpapahimulos han kalipay nga resulta han pagin inuyonan ni Jehova.—Salmo 144:15b.

 4. Kay ano nga an pagsaurog han Sabbath importante ha Israel?

⁴ Ginpapabug-atan han tagna an pagsaurog han Sabbath tungod kay an Sabbath importante nga bahin han Mosaiko nga Balaud. Oo, an usa han mga hinungdan kon kay ano nga an mga umurukoy han Juda ha kataposan nabihag amo an ira pagpasibaya han Sabbath. (Lebitiko 26:34, 35; 2 Kronikas 36:20, 21) An Sabbath usa nga tigaman han espesyal nga relasyon ni Jehova ha mga Judio, ngan adton nagsasaurog han Sabbath nagpapakita nga ira ginpapabilhan ito nga relasyon. (Eksodo 31:13) Dugang pa, an pagsaurog han Sabbath magpapahinumdom ha mga tawo ha panahon ni Isaias nga hi Jehova an Maglalarang. An sugad nga pagsaurog magpapahinumdom liwat han iya mga kalooy ha ira. (Eksodo 20:8-11; Deuteronomio 5:12-15) Ha kataposan, an pagsaurog han Sabbath magtatagana hin regular ngan organisado nga kahikayan ha pagsingba kan Jehova. An pagpahuway tikang ha ira regular nga trabaho hin makausa ha usa ka semana maghahatag ha mga umurukoy han Juda hin higayon ha pag-ampo, pag-aram, ngan pamalandong.

 5. Paonan-o iaaplikar han mga Kristiano an prinsipyo han sagdon nga isaurog an Sabbath?

 ⁵ Kondi, kumusta man an mga Kristiano? Naaplikar ba ha ira an pag-aghat nga isaurog an Sabbath? Diri ha direkta nga paagi, tungod kay an mga Kristiano diri ilarom han Balaud ngan salit diri obligado ha pagsaurog han Sabbath. (Kolosas 2:16, 17) Bisan pa hito, hi apostol Pablo nagsaysay nga may-ada “pagpahuway ha adlaw nga iparahuway” para ha matinumanon nga mga Kristiano. Inin “pagpahuway ha adlaw nga iparahuway” nag-uupod han pagkaada pagtoo ha halad lukat ni Jesus para ha kaluwasan ngan han diri na pagsarig ha mga buhat la. (Hebreo 4:6-10) Salit, an mga pulong han tagna ni Isaias mahitungod han Sabbath nagpapahinumdom ha mga surugoon ni Jehova yana mahitungod han importante nga panginahanglan nga magkaada pagtoo ha kahikayan han Dios para ha kaluwasan. Maopay liwat ito nga pahinumdom mahitungod han panginahanglan nga patuboon an duok nga relasyon kan Jehova ngan buhaton an regular ngan padayon nga pagsingba.

Pagliaw Para ha Dumuruong Ngan ha Yunuko

 6. Ano an duha nga grupo nga gintatagan hin atensyon yana?

⁶ Nakiistorya yana hi Jehova ha duha nga grupo nga naruruyag mag-alagad ha iya kondi ilarom han Mosaiko nga Balaud diri hira kuwalipikado pagsulod ha Judio nga kongregasyon. Aton mababasa: “Diri man an dumuruong nga tinampo kan Jehova, papagyaknon, ha pagsiring: Ha waray ruhaduha pabubulagon ako ni Jehova tikang ha iya katawohan; diri man pasidngon an mga yunuko: Kitaa, ako an usa nga uga nga kahoy.” (Isaias 56:3) Nahahadlok an dumuruong nga mahibubulag hiya ha Israel. Nababaraka an yunuko nga diri gud hiya magkakaada mga anak nga magpapadayon han iya ngaran. An duha nga grupo sadang magin maisugon. Antes naton hibaroan an hinungdan, aton tagdon kon ano an ira kahimtang ilarom han Balaud may kalabotan ha nasud han Israel.

 7. Ano nga mga limitasyon an iginpasunod han Balaud ha mga dumuruong ha Israel?

⁷ An diri-tinuri nga mga dumuruong diri mahimo makigbahin ha pagsingba upod han Israel. Pananglitan, diri hira mahimo makigbahin ha Paskua. (Eksodo 12:43) An mga dumuruong nga diri-tinuyo nga nagtatalapas han mga balaud han nasud nagpapahimulos hin hustisya ngan pag-abi-abi, kondi waray hira permanente nga relasyon ha nasud. Syempre, an iba bug-os nga nagsunod han Balaud, ngan sugad nga tigaman hini, an kalalakin-an nagpaturi. Katapos nagin mga kombirte hira, nakapribilehiyo ha pagsingba ha bungsaran han templo ni Jehova ngan gintagad sugad nga bahin han kongregasyon han Israel. (Lebitiko 17:10-14; 20:2; 24:22) Kondi, bisan an mga nakombirte diri bug-os nga kaapi ha kauyonan ni Jehova ha Israel, ngan waray hira tuna nga panurundon ha Tuna nga Iginsaad. An iba nga mga dumuruong mahimo kumadto ha templo basi mag-ampo, ngan matin-aw nga mahimo hira maghalad pinaagi han mga saserdote tubtob nga an ira mga halad uyon ha Balaud. (Lebitiko 22:25; 1 Hadi 8:41-43) Kondi an mga Israelita diri sadang makig-upod hin duok ha ira.

An mga Yunuko Nakakarawat hin Ngaran Tubtob ha Waray Kataposan

 8. (a) Ilarom han Balaud, paonan-o gintagad an mga yunuko? (b) Paonan-o gingamit an mga yunuko ha pagano nga mga nasud, ngan an termino nga “yunuko” usahay nagtutudlok ha ano?

⁸ An mga yunuko, bisan kon Judio an ira mga kag-anak, waray tuguti nga magin bug-os nga membro han nasud han Israel. a (Deuteronomio 23:1) Ha pipira nga pagano nga mga nasud durante han mga panahon han Biblia, an mga yunuko may-ada espesyal nga katungdanan, ngan kustomre hadto an pagkapon ha pipira han kabataan nga nagin bihag ha girra. An mga yunuko ginpili sugad nga mga opisyal ha hadianon nga mga palasyo. An yunuko mahimo magin “magbarantay han kababayin-an,” “magbarantay han mga kerida,” o surugoon han rayna. (Ester 2:3, 12-15, NW; 4:4-6, 9) Waray ebidensya nga ginsubad han mga Israelita an sugad nga mga buhat o nga an mga yunuko espesyal nga ginbiling basi magserbisyo ha mga hadi nga Israelita. b

 9. Ano nga nakakaliaw nga mga pulong an ginsiring ni Jehova ngadto ha literal nga mga yunuko?

⁹ Dugang pa han limitado la nga pakigbahin ha pagsingba ha totoo nga Dios, an literal nga mga yunuko ha Israel nag-antos hin daku nga kaarawdan tungod han kawaray mga anak nga magdadara han ira apelyido. Salit, nakaliaw gud an sunod nga mga pulong han tagna! Aton mababasa: “Ha sugad hini nasiring hi Jehova mahitungod han mga yunuko  nga nagbabantay han akon mga adlaw nga iparahuway, ngan nagpipili han mga butang nga nakakalipay ha akon, ngan nakapot hin siguro han akon kauyonan: Ngadto ha ira akon ihahatag dida ha akon balay ngan ha sulod han akon bungbong an usa nga handumanan ngan an usa nga ngaran nga maoroopay kay han mga anak nga kalalakin-an ngan han mga anak nga kababayin-an; akon ihahatag ha ira an ngaran nga dayon, nga diri makukuha.”—Isaias 56:4, 5.

10. Kakan-o nabag-o an kahimtang han mga yunuko, ngan ano nga pribilehiyo an naabrihan para ha ira tikang hito nga panahon?

¹⁰ Oo, maabot an panahon nga an pagin usa nga literal nga yunuko diri na magigin ulang ha pagin bug-os nga kinakarawat sugad nga surugoon ni Jehova. Kon magmasinugtanon, an mga yunuko magkakaada “usa nga handumanan,” o usa nga lugar, ha balay ni Jehova ngan usa nga ngaran, nga mas maopay pa kay han mga anak nga kalalakin-an ngan kababayin-an. Kakan-o ini natuman? Katapos mamatay hi Jesu-Kristo. Hito nga panahon an daan nga kauyonan han Balaud ginsaliwnan han bag-o nga kauyonan, ngan an unudnon nga Israel ginsaliwnan han “Israel han Dios.” (Galasia 6:16, NW) Tikang hito nga panahon, an ngatanan nga may pagtoo mahimo na magbuhat hin kinakarawat nga pagsingba ngadto ha Dios. Diri na importante an unudnon nga mga kaibahan ngan an pisikal nga kahimtang. Adton matinumanon nga nagpailob, anoman an ira pisikal nga kahimtang, magkakaada “ngaran nga dayon, nga diri makukuha.” Diri hira hingangalimtan ni Jehova. An ira mga ngaran mahisusurat ha iya “basahon ha panumdoman,” ngan ha itinanda nga panahon han Dios, makarawat hira hin kinabuhi nga waray kataposan.—Malakias 3:16; Proberbios 22:1; 1 Juan 2:17.

An mga Dumuruong Nagsisingba Kaupod han Katawohan han Dios

11. Basi makarawat an mga bendisyon, an mga dumuruong gindasig nga buhaton an ano?

¹¹ Kondi, kumusta man an mga dumuruong? Binalik yana an tagna ngada ha ira, ngan hi Jehova may-ada nakakaliaw gud nga mga pulong para ha ira. Hi Isaias nagsurat: “An mga dumuruong nga tinampo kan Jehova, ha pag-alagad ha iya, ngan ha paghigugma han ngaran ni Jehova, ha pagkaiya mga surugoon, an tagsatagsa nga magbabantay nga diri makagtalapas han adlaw nga iparahuway, ngan makapot hin siguro han akon kauyonan; bisan hira akon pagdadad-on ngadto ha akon baraan nga bukid, ngan hihimoon hira nga mahimongayaon ha akon balay ha pag-ampo: an ira mga halad nga sinunog ngan an ira mga halad kakarawaton dida ha akon halaran; kay an akon balay tatawgon nga balay ha pag-ampo para ha ngatanan nga mga katawohan.”—Isaias 56:6, 7.

12. Ano an gintoohan han mga masinabuton may kalabotan ha tagna ni Jesus mahitungod han ‘iba nga mga karnero’?

¹² Ha aton panahon hinay-hinay nga nagpapakita “an mga dumuruong.” Antes han siyahan nga girra ha kalibotan, hinsabtan na nga mas damu nga mga indibiduwal an makarawat hin kaluwasan kay han kadamu hadton may paglaom ha pagmando ha langit kaupod ni Jesus—adton kinikilala naton yana sugad nga an Israel han Dios. Maaram an mga estudyante han Biblia mahitungod han mga pulong ni Jesus nga nakarekord ha Juan 10:16: “Ako may iba man nga mga karnero, nga diri hahani hini nga toril, nga kinahanglan man nga akon hira pagdad-on, ngan hira nanmamati han akon tingog, ngan mauusa hira ka panon, ngan uusa la an paramangno.” Hinsabtan nga inin ‘iba nga mga karnero’ may-ada tunan-on nga paglaom. Kondi tinoo an kadam-an han mga estudyante han Biblia nga an iba nga mga karnero makikita durante han Milenyo nga Pagmando ni Jesu-Kristo.

13. Kay ano nga iginpapangatadongan nga an mga karnero nga gin-unabi han Mateo kapitulo 25 kinahanglan makita durante han kataposan nga mga adlaw hini nga sistema han mga butang?

¹³ Ha kataposan, nag-uswag an pagsabot ha may-kalabotan nga teksto nga nag-uunabi mahitungod han mga karnero. Ha Mateo kapitulo 25, may-ada rekord han parabola ni Jesus mahitungod han mga karnero ngan mga kanding. Sumala hito nga parabola, an mga karnero makarawat hin kinabuhi nga waray kataposan tungod kay nasuporta hira ha kabugtoan ni Jesus. Salit, usa hira nga klase nga bulag ngan naiiba ha dinihogan nga kabugtoan ni Kristo. Han 1923, durante han usa nga kombensyon ha Los Angeles, California, E.U.A., iginsaysay nga ito nga mga karnero kinahanglan makita, diri durante han Milenyo, kondi durante han kataposan nga mga adlaw hini nga sistema han mga butang. Kay ano? Tungod kay iginsaysay ni Jesus an parabola sugad nga bahin han iya baton ha pakiana: “San-o ba mahinanabo ini nga mga bagay? ngan ano an tigaman han imo pagkanhi, ngan ha kataposan han kalibotan?”—Mateo 24:3.

14, 15. Paonan-o nag-uswag an pagsabot mahitungod ha kahimtang han iba nga mga karnero ha panahon han kataposan?

¹⁴ Durante han dekada han 1920, an pipira nga mga indibiduwal nga nakikig-upod ha mga Estudyante  han Biblia nagtikang umabat nga an espiritu ni Jehova diri nagpapamatuod ha ira nga may-ada hira langitnon nga pagtawag. Kondi, madasigon hira nga mga surugoon han Gihitaasi nga Dios. Han 1931, mas nasabtan an ira kahimtang han iginpublikar an libro nga Vindication. Sugad nga bahin han bersikulo-por-bersikulo nga paghisgot ha libro han Biblia nga Esekiel, iginsaysay han Vindication an bisyon mahitungod han “tawo” nga may-ada surudlan hin tinta han parasurat. (Esekiel 9:1-11) Ini nga “tawo” hinkit-an nga naglibot ha Jerusalem ngan nagtigaman han mga agtang hadton nanhahayhay ngan nagtatangis tungod han mangil-ad nga mga butang nga ginbubuhat didto. “An tawo” nagrirepresentar ha kabugtoan ni Jesus, an nanhibilin han dinihogan nga mga Kristiano nga buhi pa ha tuna durante han panahon han paghukom ha antitipiko nga Jerusalem, an Kakristianohan. Adton mga gintigamnan amo an iba nga mga karnero nga buhi durante hito nga panahon. Ha bisyon ginluwas hira han an mga parapamatay ni Jehova nagpadapat hin pagpanimalos ngada hiton apostata nga siyudad.

¹⁵ Han 1932 ipinakita han mas hilarom nga pagsabot ha matagnaon nga drama mahitungod kan Hadi Jehu han Israel ngan kan Jehonadab, usa nga diri-Israelita nga parasuporta, kon paonan-o sinuportahan hinin iba nga mga karnero an dinihogan nga kabugtoan ni Kristo—sugad la nga hi Jehonadab inupod ngan sinuporta kan Jehu ha iya pagbungkag ha pagsingba kan Baal. Ha kataposan, han 1935 an iba nga mga karnero nga nabubuhi durante han panahon han kataposan hini nga sistema han mga butang nakilala sugad nga an daku nga panon nga nakita ni apostol Juan ha bisyon. Siyahan nga iginsaysay ini ha gin-unabi na kanina nga kombensyon ha Washington, D.C., han iginpatin-aw ni Joseph F. Rutherford adton may-ada tunan-on nga paglaom sugad nga “an daku nga grupo han katawohan.”

16. Ano nga mga pribilehiyo ngan mga responsabilidad an ginpapahimulsan han “mga dumuruong”?

¹⁶ Salit hinay-hinay nga hinsabtan nga “an mga dumuruong” may-ada daku nga bahin ha mga katuyoan ni Jehova durante hinin kataposan nga mga adlaw. Nadaop hira ha Israel han Dios basi magsingba kan Jehova. (Sakarias 8:23) Kaupod hiton espirituwal nga nasud, naghahalad hira ngadto ha Dios hin kinakarawat nga mga halad ngan nasulod ngadto ha pagpahuway ha sabbath. (Hebreo 13:15, 16) Dugang pa, nagsisingba hira ha espirituwal nga templo han Dios, nga amo an “balay han pag-ampo han ngatanan nga mga katawohan,” pariho han templo ha Jerusalem. (Markos 11:17) Natoo hira ha halad lukat ni Jesu-Kristo, ngan ‘pinanmumunakan an ira higlawig nga mga panapton, ngan ginpapabusag ito ha dugo han Kordero.’ Ngan padayon nga nag-aalagad hira kan Jehova, “nagmamangno [“nag-aalagad,” NW] hira ha iya ha adlaw ngan gab-i.”—Pahayag 7:14, 15.

17. Paonan-o nagin sakop ha balaud han bag-o nga kauyonan an mga dumuruong ha moderno nga panahon?

¹⁷ Ini nga mga dumuruong ha moderno nga panahon nahiuupod ha bag-o nga kauyonan ha paagi nga ha pakig-upod nira ha Israel han Dios, nagpapahimulos hira han mga kapulsanan ngan mga bendisyon nga naabot pinaagi han bag-o nga kauyonan. Bisan kon diri hira kaapi hito nga kauyonan, bug-os-kasingkasing nga nagpapasakop hira ha mga balaud hito. Salit an balaud ni Jehova aada ha ira mga kasingkasing, ngan nakikilala nira hi Jehova sugad nga an ira langitnon nga Amay ngan an supremo nga Soberano.—Jeremias 31:33, 34; Mateo 6:9; Juan 17:3.

18. Ano nga pagtirok an ginbubuhat durante han panahon han kataposan?

¹⁸ An tagna ni Isaias nagpapadayon: “An Ginoo, hi Jehova, nga nagtitirok han mga isinalikway ha Israel, nasiring: Kondi akon titirukon an iba ngada ha iya, labot han iya mga kalugaringon nga gintirok.” (Isaias 56:8) Durante han panahon han kataposan, gintitirok ni Jehova an “mga isinalikway ha Israel,” adton kaupod ha dinihogan nga nanhibilin. Dugang pa, iya gintitirok an iba pa, adton kaupod ha daku nga panon. Urosa nga nagsisingba hira nga may kamurayaw ngan pagkauruyon ilarom han pagmangno ni Jehova ngan han iya nahitrono nga Hadi, hi Jesu-Kristo. Tungod han ira pagkamaunungon ha gobyerno ni Jehova ha pagmando ni Kristo, gintitirok hira han Maopay nga Magbarantay basi magin nagkakaurosa, malipayon nga panon.

Buta nga mga Magbarantay, Ngula nga Kaayaman

19. Ano nga pagdapit an iginpapaabot ngada ha ihalas nga mga mananap ha kapatagan ngan kagurangan?

¹⁹ An nauna nga mga pulong nga may-kapaso ngan makaparig-on sinusundan hin makatirigamnan, haros diri-katoohan nga kabaliktaran. Hi Jehova andam gumios nga may kalooy ha mga dumuruong ngan mga yunuko. Kondi damu nga nag-aangkon nga mga membro han kongregasyon han Dios an ginkondenar ngan maatubang hin paghukom. Labaw pa hito, diri ngani hira takos hin desente nga paglubong ngan angay la paglamuyon han gutóm nga mga mananap. Salit, aton mababasa: “Kamo ngatanan nga kamanampan ha kahawnan, kadi ha pagsibad, oo kamo ngatanan kamo nga kamanampan  ha kagurangan.” (Isaias 56:9) Ano an pagpipiyestahan hini nga mga ihalas nga mga hayop? An tagna an magsasaysay. Ha pagbuhat hito, mahimo ito magpahinumdom ha aton han dadangatan hadton nakontra ha Dios ha tiarabot nga girra ha Armagedon, nga an ira patay nga mga lawas babayaan basi kaunon han katamsihan ha langit.—Pahayag 19:17, 18.

20, 21. Ano nga mga kapakyasan an nagresulta ha kawaray pulos han relihiyoso nga mga lider sugad nga espirituwal nga mga giya?

²⁰ An tagna nagpapadayon: “An iya mga parabantay mga buta, hira ngatanan waray sarabotan; hira ngatanan mga ngula nga kaayaman, diri hira nakakausig; nag-iininop nanhihigda, nahigugma ha pagkaturog. Oo, an kaayaman mga halot, diri gud hira mabubusog; ngan amo ini an mga parabantay han karnero nga diri nakakasabot: hira ngatanan napasingadto ha ira kalugaringon nga dalan, an tagsatagsa ha iya ganansya, tikang ha tagsatagsa nga sulod. Kadi kamo, nasiring hira, makuha ako hin alaksiw, ngan mag-iinom kita hin siniguro han maisog nga irinmon; ngan buwas masusugad hini nga adlaw, usa nga adlaw nga daku labaw han sukol.”—Isaias 56:10-12.

²¹ An mga lider han relihiyon ha Juda nagsiring nga nagsisingba hira kan Jehova. Nag-angkon hira nga hira an “iya mga parabantay.” Kondi hira buta, ngula, ngan nahingangaturog ha espirituwal. Kon diri hira makapadayon ha pagbantay ngan magpahamangno mahitungod han peligro, ano an ira pulos? An sugad nga relihiyoso nga mga bantay waray sarabotan, diri kuwalipikado ha paghatag hin espirituwal nga giya ha sugad-karnero nga mga tawo. Dugang pa, magraot hira. May-ada hira diri-natatagbaw nga hakugnon nga mga hingyap. Imbes nga sundon an giya ni Jehova, ginsusunod nira an ira kalugaringon nga paagi, naghihingyap hin diri-tangkod nga bentaha, sobra uminom hin nakakahubog nga irinmon, ngan nagdadasig ha iba nga magbuhat liwat hito. Diri gud nira ginhuhunahuna an tiarabot nga paghukom han Dios amo nga nasiring hira ha mga tawo nga diri hira sadang mabaraka.

22. Paonan-o nga an mga lider han relihiyon ha panahon ni Jesus pariho hadton ha kadaan nga Juda?

²² Ha nauna pa niya nga tagna, ginamit ni Isaias an pariho nga pagladawan basi ihulagway an diri-matinumanon nga relihiyoso nga mga lider han Juda—hubog, nahingangaturog, ngan kulang hin pagsabot ha espirituwal. Ira ginpabug-atan an katawohan hin mga tradisyon han mga tawo, nagyakan hira hin mga buwa mahitungod ha relihiyon, ngan sinarig ha Asirya para hin bulig imbes nga sumarig ha Dios. (2 Hadi 16:5-9; Isaias 29:1, 9-14) Matin-aw nga waray hira hinbaroan. Makasurubo nga ha siyahan nga siglo may-ada liwat pariho hito nga klase hin mga lider. Imbes nga karawaton an maopay nga sumat nga gindara ha ira han Anak han Dios mismo, ira iginsalikway hi Jesus ngan nagsarabot ha pagpatay ha iya. Prangka nga gintawag hira ni Jesus nga “mga paratugway nga buta,” nagdudugang nga kon “an buta nagtutugway han buta, hira nga duha magkakahulog ha buho.”—Mateo 15:14.

Mga Magbarantay Yana nga Panahon

23. Ano nga tagna ni Pedro an natutuman mahitungod ha mga lider han relihiyon?

²³ Hi apostol Pedro nagpahamangno nga mabangon liwat an palso nga mga magturutdo basi isimang an mga Kristiano. Hiya nagsurat: “Tinindog man an mga buwaon nga mga manaragna ha butnga han mga tawo [han Israel], sugad man nga ha butnga niyo maninindog an mga buwaon nga mga magturutdo, nga magdadara hin mga tinago nga erehiya ha pagkabungkag, ngan iglilirong nira bisan pa an Ginoo nga nagtubos ha ira, nga magdadara hin madagmit nga pagkabungkag ha ira la ngahaw.” (2 Pedro 2:1) Ano an nagin resulta han buwa nga mga katutdoan ngan han sektaryanismo han sugad nga palso nga mga magturutdo? An Kakristianohan, nga an mga lider han relihiyon yana nag-aampo para han bendisyon han Dios ha ira mga sangkay ha politika ngan katapos nagsasaad hin maopay nga kabubuwason. An mga lider han mga relihiyon ha Kakristianohan napamatud-an nga mga buta, ngula, ngan nakaturog may kalabotan ha espirituwal nga mga butang.

24. Ano nga pagkaurosa an naeksister ha butnga han espirituwal nga Israel ngan han mga dumuruong?

²⁴ Kondi, gintitirok ni Jehova an minilyon nga dumuruong basi magsingba kaupod han mga nanhibilin pa han Israel han Dios ha iya daku nga espirituwal nga balay para han pag-ampo. Ini nga mga dumuruong, bisan kon nagtikang ha damu nga mga nasud, mga rasa, ngan mga yinaknan, may-ada pagkaurosa ha usa kag usa ngan ha Israel han Dios. Kombinsido hira nga an kaluwasan mahimo la magtikang kan Jehova nga Dios pinaagi kan Jesu-Kristo. Tungod kay napapagios han gugma kan Jehova, naupod hira ha dinihogan nga kabugtoan ni Kristo ha pagpahayag han ira pagtoo. Ngan naliliaw gud hira han mga pulong han giniyahan nga apostol nga nagsurat: “Kon magtug-an ka ha imo baba nga hi Jesus an Ginoo, ngan magtoo ka ha imo kasingkasing nga an Dios nagbanhaw ha iya tikang ha mga minatay, maluluwas ka.”—Roma 10:9.

[Mga footnote]

[Mga Pakiana]