Kakablas—Kon Diin Mabibilngan an Permanente nga Solusyon

BISAN pa han negatibo nga mga sumat tikang ha bug-os nga kalibotan mahitungod han kakablas, may mga tawo nga nagpapabilin nga positibo nga may-ada sigurado nga mahihimo. Pananglitan, sumala ha usa nga nangunguna nga sumat ha Manila Bulletin, an Asian Development Bank nagreport nga “mawawara han Asia an kakablas ha sulod hin 25 ka tuig.” Iginrekomenda han bangko an pagpauswag han ekonomiya sugad nga usa nga paagi han pagwara han duro nga kakablas.

An iba nga mga organisasyon ngan mga gobyerno nagpasa na hin higlaba nga lista hin mga suhestyon ngan mga plano ha pangalimbasog nga masulbad an problema. Kaupod hito amo an: mga programa han seguro han sosiedad, pinauswag nga edukasyon, pagpara han mga utang han nagkukuri nga mga nasud tikang ha mainuswagon nga mga nasud, pagkuha han mga ulang ha pagbaligya ha iba nga mga nasud basi an mga nasud nga may daku nga porsyento han mga pobre mas masayon makabaligya han ira mga produkto, ngan tagana nga urukyan han gobyerno para ha mga pobre.

Han tuig 2000, an Kabug-osan nga Asembleya han Nagkakaurosa nga mga Nasud naghimo hin mga tumong nga kakab-uton pag-abot han 2015. Nag-upod ini han pagkuha han duro nga kakablas ngan kagutom sugad man han sobra nga pagkadiri-parapriho han kità ha sulod han mga nasud. Mationan-o man kaopay an sugad nga mga tumong, damu an nagruruhaduha nga matutuman ito hinin diri-nagkakaurosa nga kalibotan.

Praktikal nga mga Pitad ha Paglampos Bisan Pa han Kakablas

Tungod kay gutiay la an paglaom para han totoo nga pag-uswag ha bug-os nga kalibotan, diin makakaagi  hin bulig an tawo? Sugad han gin-unabi na, may-ada usa nga surok han praktikal nga kinaadman nga makakabulig ha mga tawo yana. Ano ito? Ito an Pulong han Dios, an Biblia.

Ano an kaibahan han Biblia tikang ha ngatanan nga iba nga mga surok han impormasyon? Tikang ito ha gihitaasi nga awtoridad, an aton Maglalarang. Iya igin-upod ha mga pahina hito an birilhon hinduro nga kinaadman—praktikal nga mga prinsipyo nga angayan ha ngatanan nga mga tawo, ha ngatanan nga mga lugar, ngan ha ngatanan nga mga panahon. Kon iaaplikar, ini nga mga prinsipyo makakabulig ha mga pobre nga magpahimulos hin mas makapatagbaw nga kinabuhi bisan yana. Aton kitaon an pipira nga mga ehemplo.

Magkaada husto nga pagtagad ha kwarta. An Biblia nasiring: “An kinaadman usa nga arayopan, bisan sugad nga an kwarta usa nga arayopan; kondi an kamahalan han hibaro amo, nga an kinaadman naghihirot han kinabuhi niya nga may-ada hini.” (Eklesiastes 7:12) Ano an iginpapasabot hini nga teksto? Diri napapalit han kwarta an ngatanan nga butang. Oo, nagtatagana ito hin usa ka sukol han seguridad. Pinaagi hito napapalit naton an pipira nga mga butang nga aton ginkikinahanglan, kondi may-ada mga limitasyon ito. May-ada mas birilhon nga mga butang nga diri napapalit han kwarta. An pagkilala hini nga kamatuoran mabulig ha aton nga magpabilin nga timbang may kalabotan ha materyal nga mga butang, salit nalilikyan an mga kapakyasan hadton an mga kinabuhi nakasentro ha pagtirok hin kwarta. An kwarta diri nakakapalit han kinabuhi, kondi an pagbuhat uyon ha kinaadman makakapanalipod han kinabuhi yana ngan makakaabri pa ngani han posibilidad nga mabuhi ha waray kataposan.

Ayaw paggasto hin sobra ha imo tinatag-iya. An aton mga karuyag posible nga diri gud amo an aton mga kinahanglanon. Sadang iprayoridad an aton mga kinahanglanon. Masayon naton makombinse an aton kalugaringon nga may-ada kita ginkikinahanglan, bisan kon ha kamatuoran usa la ito nga karuyag ngan diri usa nga kinahanglanon. Igagahin siyahan han makinaadmananon nga tawo an iya kità ha mga kinahanglanon gud—pagkaon, bado, urukyan, ngan iba pa. Katapos, antes gumasto ha bisan ano nga ekstra nga butang, huhunahunaon niya kon an iya nabibilin nga kwarta igo pa para ha dugang nga mga paraliton. Ha usa han iya mga ilustrasyon, iginrekomenda ni Jesus nga an tawo ‘siyahan lumingkod ngan ihapon an magagasto kon may sadang ba hiya ighuman.’—Lukas 14:28.

Ha Pilipinas, naeksperyensyahan ni Eufrosina, usa nga nagsusolo nga kag-anak nga may tulo nga anak, an kakurian ha panginabuhi ngan pagbadyet hin maopay han kwarta tikang han ginbayaan hiya han iya bana mga tuig na an naglabay. Samtang ginbubuhat ito, ginbabansay niya an iya mga anak nga mahibaro ha pagbadyet para ha mga prayoridad han pamilya. Pananglitan, an kabataan posible nga makakita hin butang nga ira maruruyagan. Imbes nga sumiring la hin diri, nangangatadongan hiya ha ira pinaagi han pagsiring: “Aw, mahimo kamo magkaada hito kon karuyag niyo, kondi kinahanglan kamo magdesisyon. Igo la an aton kwarta para ha usa nga butang. Mapapalit naton ini nga iyo karuyag, o makakapalit kita hin gutiay nga karne o mga utanon basi igsura ha aton kan-on para hini nga semana. Yana, ano an iyo karuyag? Kamo an magdesisyon.” Kasagaran, madagmit hisabtan han kabataan an punto ngan nauyon nga karuyag nira magkaada hin pagkaon imbes han iba nga butang.

Magin kontento. “Nga may-ada ta kinakaon ngan igintatabon maglipay kita tungod hini,” siring han usa pa nga prinsipyo ha Biblia. (1 Timoteo 6:8) Diri nakakahatag hin kalipay an kwarta mismo. Damu nga mga riko an diri malipayon, samtang damu nga mga pobre an malipayon hinduro. Ini nga mga pobre nahibaro nga matagbaw ha simple la nga mga butang nga kinahanglanon ha kinabuhi. Hi Jesus naghisgot mahitungod  han pagkaada hin ‘simple nga mata’ nga nakasentro ha mas importante nga mga butang. (Mateo 6:22, NW) Nabulig ini ha usa nga tawo nga makontento. Damu nga mga pobre an tagbaw tungod kay napatubo nira an maopay nga relasyon ha Dios ngan may-ada hira malipayon nga kinabuhi ha pamilya—mga butang nga diri mapapalit han kwarta.

Pipira la ini han mga ehemplo han praktikal nga mga suhestyon han Biblia nga makakabulig ha mga pobre nga makagkinabuhi uyon ha ira kahimtang. May-ada damu pa. Pananglitan, likyi an mga bisyo sugad han pagsigarilyo ngan paghuygo, nga nagkakarag hin kwarta; kilalaha an mas importante nga mga butang ha kinabuhi, labi na an espirituwal nga mga tumong; ha lugar nga limitado an matatrabahoan, pangalimbasog ha pagkaada usa nga kaabtik o serbisyo nga ginkikinahanglan han iba. (Proberbios 22:29; 23:21; Filipos 1:9-11) Iginrirekomenda han Biblia an pag-aplikar han sugad nga “praktikal nga kinaadman ngan abilidad ha paghunahuna” tungod kay “magigin kinabuhi ito ha imo kalag.”—Proberbios 3:21, 22, NW.

Bisan kon an mga suhestyon han Biblia mahimo magtagana hin pipira nga mapulsanon nga bulig ngada hadton nangangalimbasog ha pagkinabuhi bisan pa han kakablas, an mga pakiana mahitungod han tidaraon nagpapabilin pa gihapon. An mga pobre ba itinanda na nga magpabilin ha kakablas hin waray kataposan? Masusulbad pa ba an mga pagkadiri-parapriho han riko hinduro ngan han pobre hinduro? Aton usisahon an usa nga solusyon nga diri hinbabaroan han damu.

An Biblia Naghahatag hin Hinungdan ha Paglaom

Damu an nauyon nga maopay nga libro an Biblia. Kondi, agsob nga diri hira maaram nga nagtatagana ito hin espisipiko nga impormasyon nga nagtutudlok ha dagku nga mga pagbag-o nga diri na maiha mahitabo.

Katuyoan han Dios nga gumios ha pagsulbad han mga problema han mga tawo, upod na an kakablas. Tungod kay napamatud-an na nga an mga gobyerno han tawo waray kapas o diri disidido ha pagbuhat hin sugad, katuyoan han Dios nga liwanan ito. Paonan-o? An Biblia marig-on nga nasiring ha Daniel 2:44: “An Dios ha langit magpapabangon hin usa nga ginhadian, nga diri gud magugunaw, diri man an kagamhanan hini itatapod ha iba nga katawohan; kondi ini magpipinitpinit ngan mag-aanaw hini ngatanan nga ginhadian, ngan ini matindog ha kadayonan.”

Katapos niya poohon ini nga mga “ginhadian,” o mga gobyerno, magios an Magmarando nga pinili han Dios mismo. Ito nga Magmarando diri usa ka tawo kondi usa ka makagarahum nga langitnon nga persona nga pariho ha Dios mismo, nga may-ada abilidad ha paghimo han dagku nga mga pagbag-o nga ginkikinahanglan ha pagpara han presente nga mga pagkadiri-parapriho. Ginpili han Dios an iya kalugaringon nga Anak ha pagbuhat hini. (Buhat 17:31) An Salmo 72:12-14 naghuhulagway kon ano an bubuhaton hini nga Magmarando, nasiring: “Pagluluwason niya an kablasanon nga nangangaraba, ngan an makurion nga waray gud natambulig: malolooy hiya ha mga kablasanon ngan makinurion, ngan an mga kalag han mga makinurion iya pagluluwason. Tutubuson niya an ira mga kalag tikang ha pagtalumpigos ngan paglugos; ngan marahalon an ira dugo ha iya mga mata.” Maopay gud ini nga paglaom! Katalwasan gud ini ha kataposan! Magios an pinili  nga Magmarando han Dios para ha kaopayan han mga pobre ngan han mga minos.

Damu hinduro nga mga problema nga may kalabotan ha kakablas an masusulbad hito nga panahon. An Salmo 72:16 nasiring: “Magkakaada kahuraan hin lugas ha tuna ha bawbaw han mga bukid.” Mawawaray na kakulang hin pagkaon sugad nga resulta han gutom, kawaray kwarta, o sayop nga pagdumara.

An iba nga mga problema masusulbad liwat. Pananglitan, daku nga porsyento han mga umurukoy ha tuna yana an waray kalugaringon nga balay. Kondi, an Dios nagsasaad: “Hira magtutukod hin mga balay ngan maukoy hini; ngan hira magtatanom hin mga urubasan, ngan makaon han mga bunga hini. Diri hira magtutukod, ngan an iba in maukoy; diri hira magtatanom, ngan an iba in makaon: kay masusugad han mga adlaw han usa nga kahoy an mga adlaw han akon katawohan, ngan an akon mga pinili ha kamaihaan magpapahimulos han buhat han ira mga kamot.” (Isaias 65:21, 22) An kada tagsa magkakaada kalugaringon nga balay ngan malilipay ha iya trabaho. Salit an Dios nagsasaad hin bug-os ngan permanente nga solusyon ha kakablas. Mawawaray na dagku nga mga kaibahan butnga han mga riko ngan mga pobre, mawawaray na mga tawo nga nangangalimbasog gud basi la mabuhi.

Ha siyahan nga pakabati hini nga mga saad han Biblia, bangin umabat an usa nga imposible ito. Kondi, an mas maopay nga pag-usisa han Biblia nagpapakita nga natuman an ngatanan nga mga saad han Dios ha naglabay. (Isaias 55:11) Salit diri ito usa nga butang nga nadepende ha kon mahitatabo ito. Lugod, an totoo nga pakiana amo ini, Ano an kinahanglan mo buhaton basi makapahimulos kon mahitabo na ito?

Mahingangadto Ka Ba?

Tungod kay an gobyerno kanan Dios, kinahanglan kita magin an klase han mga tawo nga kakarawaton han Dios sugad nga mga tuminungnong ilarom hito nga pagmando. Nagsusumat hiya ha aton kon paonan-o magigin kuwalipikado. An mga giya aada ha Biblia.

Matadong an pinili nga Magmarando, an Anak han Dios. (Isaias 11:3-5) Salit, adton kinakarawat para ha kinabuhi ilarom hini nga gobyerno lalaoman liwat nga magin magtadong. An Proberbios 2:21, 22 nasiring: “An matadong maukoy dida ha tuna, ngan an hingpit mapabilin dida hini. Kondi an magraot paghihinginlan tikang ha tuna. Ngan an mga malingoon pagrarabuton tikang dida.”

May-ada ba paagi ha paghibaro kon paonan-o matutuman ini nga mga kuwalipikasyon? Oo, may-ada. Pinaagi han pag-aram ha Biblia ngan pag-aplikar han mga giya hito, makakapahimulos ka hinin maopay hinduro nga tidaraon. (Juan 17:3) Malilipay an mga Saksi ni Jehova nga buligan ka hito nga pag-aram. Gindadapit ka namon nga pahimulosan ini nga higayon nga magin kaapi han usa nga sosiedad nga diri gud makakaeksperyensya han kakablas ngan kawaray-hustisya.

[Retrato ha pahina 5]

Eufrosina: “An maopay nga pagbadyet nakakabulig ha akon pamilya nga magkaada han ira kinahanglanon”

[Mga Retrato ha pahina 6]

An maopay nga relasyon ha Dios ngan an malipayon nga kinabuhi ha pamilya diri mapapalit han kwarta