Pakadto ha sulod

Pakadto ha mga sulod

Bisan kon Maluya, Makusog Ako

Bisan kon Maluya, Makusog Ako

Istorya han Kinabuhi

Bisan kon Maluya, Makusog Ako

IGINSUMAT NI LEOPOLD ENGLEITNER

Ginkuha han opisyal han SS an iya pistola, igintutok ito ha akon ulo, ngan nagpakiana: “Andam ka na ba mamatay? Pupusilon ko na la ikaw tungod kay waray na gud mahihimo ha imo.” “Andam na ako,” siring ko, nga nangangalimbasog nga diri mangurog an akon tingog. Gin-andam ko an akon kalugaringon, ipiniyong ko an akon mga mata, ngan naghulat nga iya kabliton an gatilyo, kondi waray nahitabo. “Lurong ka pa gud ngani para mamatay!” nagsinggit hiya, samtang iya kinukuha an iya pusil ha akon alimpatakan. Paonan-o ako nahingada hiton peligroso nga kahimtang?

NATAWO ako han Hulyo 23, 1905, ha bungto han Aigen-Voglhub, nga nahimumutang ha Austrian Alps. Paratabas hin kahoy hi Tatay ngan hi Nanay anak hin parauma ha amon lugar, ngan ako an ira suhag nga anak. Pobre an akon mga kag-anak kondi maduruto. Nagdaku ako ha Bad Ischl, hirani ha Salzburg, ha butnga han maopay pagkit-on nga mga danaw ngan kabukiran.

Han bata pa ako, agsob ako maghunahuna mahitungod han mga kawaray hustisya ha kinabuhi, diri la tungod kay pobre an akon pamilya kondi tungod liwat kay nag-antos ako hin sakit ha taludtod tikang pa ha akon pagkabata. Haros imposible para ha akon nga makatindog hin tadong tungod han kaul-ol han akon likod. Ha eskwelahan, diri ako pinapaapi ha pag-ehersisyo ngan tungod hito nagin puntirya ako han pagtamay han akon mga kaklase.

Han matapos an Girra ha Kalibotan I, diri na maiha antes ako mag-14 anyos, nagdesisyon ako nga mamiling hin trabaho basi diri na ako magkinabuhi ha kapobrehan. Pirme ako nakakaeksperyensya hin duro nga gutom, ngan pinapaluya ako han mga peryodo han hitaas nga hiranat tungod han trangkaso Espanyola, nga nagin hinungdan han kamatay han minilyon nga mga tawo. “Ano ba an amon maipapatrabaho ha usa nga maluya nga pariho ha imo?” an reaksyon han kadam-an nga mga parauma ha akon hangyo nga makatrabaho. Kondi, usa nga buotan nga parauma an nagpatrabaho ha akon.

Kalipay ha Paghibaro Mahitungod han Gugma han Dios

Bisan kon debotado nga Katoliko hi Nanay, talagsa la ako sumingba, ha kadak-an tungod kay an akon amay may-ada matinuguton nga disposisyon may kalabotan ha relihiyon. Para ha akon, diri ako komportable ha pagsingba ha mga imahen, nga kalyap nga ginbubuhat ha Iglesia Romana Katolika.

Usa ka adlaw han Oktubre 1931, ginpaupod ako han usa nga sangkay ngadto ha usa nga relihiyoso nga katirok nga gindumara han mga Estudyante ha Biblia, sugad han pagkilala hadto ha mga Saksi ni Jehova. Didto hito nga katirok, iginsaysay ha akon an baton han Biblia ha importante nga mga pakiana, sugad han: Nalilipayan ba han Dios an pagsingba ha imahen? (Eksodo 20:4, 5) May-ada ba naglalaga nga impyerno? (Eklesiastes 9:5) Babanhawon pa ba an mga patay?—Juan 5:28, 29.

An nakapalipay gud ha akon amo an kamatuoran nga diri inuuyonan han Dios an uhaw-ha-dugo nga mga girra, bisan kon ginsisiring nga iginpapakig-away ito ha Iya ngaran. Hinbaroan ko nga ‘an Dios gugma’ ngan may-ada hiya dungganon hinduro nga ngaran, Jehova. (1 Juan 4:8; Salmo 83:18) Nalipay ako ha paghibaro nga pinaagi han Ginhadian ni Jehova, an katawohan mahimo mabuhi nga malipayon ha waray kataposan ha bug-os-tuna nga paraiso. Hinbaroan ko liwat an mahitungod han urusahon nga paglaom nga mahimo makarawat han pipira nga diri-hingpit nga mga tawo nga ginpili han Dios nga makaupod ni Kristo ha langitnon nga Ginhadian han Dios. Andam ako ha pagbuhat han ngatanan nga mahihimo para hito nga Ginhadian. Salit han Mayo 1932, nabawtismohan ako ngan nagin usa han mga Saksi ni Jehova. Ito nga pitad nagkinahanglan hin kaisog, tungod han pagkadiri-matinuguton ha relihiyon nga kalyap ha Austria, nga hito nga panahon sarado nga Romano Katoliko.

Pag-atubang hin Pagtamay Ngan Pagkontra

Nasina gud an akon mga kag-anak han binulag ako ha iglesia, ngan iginpasarang dayon han padi an sumat tikang ha pulpito. Ginluluraan han mga amyaw an tuna ha akon atubangan basi ipakita an ira pakatamay. Bisan pa hito, determinado ako ha pag-api ha grupo han bug-os-panahon nga mga ministro, ngan nagtikang ako pagpayunir han Enero 1934.

Nagtikadugang an tensyonado nga kahimtang ha politika tungod han pagtikakusog han impluwensya han Nazi nga partido ha amon probinsya. Durante han panahon han akon pagpayunir ha Walog han Enns ha Styria, ginsusundan ako pirme han mga polis, ngan kinahanglan ko magin ‘maaramon sugad hin halas.’ (Mateo 10:16) Tikang han 1934 tubtob han 1938, an persikusyon nagin regular nga bahin han akon adlaw-adlaw nga kinabuhi. Bisan kon waray ako trabaho, waray ako makakarawat hin ayuda tikang ha gobyerno, ngan ginsentensyahan ako hin pipira nga halipot nga kaprisohan ngan upat nga mas hilawig nga kaprisohan tungod han akon pagsangyaw nga buruhaton.

Ginsakop han Kasundalohan ni Hitler an Austria

Han Marso 1938, ginsulong han kasundalohan ni Hitler an Austria. Ha sulod hin pipira la ka adlaw, sobra 90,000 ka tawo—mga 2 porsyento han populasyon nga adulto—an gin-aresto ngan iginsulod ha mga prisohan ngan mga kampo konsentrasyon, nga gin-akusahan hin pagkontra ha rehimen han Nazi. Baga hin andam an mga Saksi ni Jehova ha mahitatabo. Ha katpaso han 1937, an pipira nga membro han kongregasyon nga akon gintikangan nagbisikleta hin 350 kilometros ngadto ha Prague basi tumambong ha usa nga internasyonal nga kombensyon. Didto hinbatian nira an mga panalumpigos nga ginbuhat ha aton mga igkasi-tumuroo ha Alemanya. Matin-aw nga yana turno na namon nga persigiron.

Tikang ha adlaw nga ginsulong han kasundalohan ni Hitler an Austria, napiritan an mga Saksi ni Jehova nga dumarahon ha tago an ira mga katirok ngan pagsangyaw nga buruhaton. Bisan kon an mga literatura ha Biblia tago nga iginpapasulod tikang ha Switzerland, waray igo nga mga literatura para ha ngatanan. Salit an mga igkasi-Kristiano ha Vienna patago nga naghimo hin mga literatura. Agsob nga nagin kartero ako, nagdudul-ong hin mga literatura ha mga Saksi.

Ngadto ha Usa nga Kampo Konsentrasyon

Han Abril 4, 1939, ako ngan an tulo nga igkasi-Kristiano gin-aresto han Gestapo samtang nagsasaurog kami han Memoryal han kamatayon ni Kristo ha Bad Ischl. Iginsakay kami ngatanan hin awto ngan gindara ha presinto han polisya han estado ha Linz. Ito an akon siyahan nga pakasakay hin awto, kondi nababaraka ako hinduro salit waray ako malipay hito. Ha Linz, ginpaantos ako hin sunod-sunod nga mga imbistigasyon nga may kaupod nga pagpasakit, kondi waray ko isalikway an akon relihiyon. Paglabay hin lima ka bulan, gindara ako ha atubangan han nag-iimbistigar nga huwes ha Upper Austria. Diri linalaoman nga igin-undang an mga kaso kriminal kontra ha akon; kondi diri ito an kataposan han akon makuri nga eksperyensya. Samtang hito nga panahon, an tulo nga iba pa gindara ngadto ha mga kampo konsentrasyon, diin hira namatay, nga matinumanon tubtob ha kataposan.

Waray ako pagawsa ha prisohan, ngan han Oktubre 5, 1939, ginpahibaro ako nga dadad-on ako ha kampo konsentrasyon han Buchenwald ha Alemanya. Usa nga espesyal nga tren an naghulat ha amon nga mga priso ha terminal han tren ha Linz. An mga bagon may-ada mga selda para ha duha ka tawo. An akon nakaupod ha selda waray iba kondi an gobernador hadto han Upper Austria, hi Dr. Heinrich Gleissner.

Nagkaada kami ni Dr. Gleissner hin makapainteres nga pag-istoryahay. Sinsero nga interesado hiya ha akon makuri nga kahimtang ngan naalarma hiya nga bisan durante han iya termino, an mga Saksi ni Jehova inatubang hin damu hinduro nga mga problema ha balaud ha iya probinsya. Hiya nasusubo nga nagsiring: “Mr. Engleitner, diri ko na matatadong an sayop, kondi karuyag ko gud mangaro hin pasaylo. Baga hin an amon gobyerno salaan hin kapakyas ha pagpadapat han hustisya. Kon manginahanglan ka hin bisan ano nga bulig, andam gud ako nga buhaton an akon mahihimo ha pagbulig ha imo.” Nagkita kami utro katapos han girra. Ginbuligan niya ako nga makakarawat han bayad han gobyerno ha pagretiro para ha mga biktima han mga Nazi.

“Pupusilon Ko Ikaw”

Han Oktubre 9, 1939, inabot ako ha kampo konsentrasyon han Buchenwald. Waray pag-iha katapos hito, an gwardya han prisohan ginpahibaro nga may-ada usa nga Saksi ha bag-o nga mga priso, ngan ako an iya nagin puntirya. Waray kalooy nga ginkastigo niya ako. Katapos, han masantop niya nga diri niya ako mapipirit nga isalikway an akon relihiyon, hiya nagsiring: “Pupusilon ko ikaw, Engleitner. Kondi antes ko buhaton ito, papasuraton ko ikaw hin panarit ha imo mga kag-anak.” Naghunahuna ako hin mga pulong han pagliaw nga akon maisusurat ha akon mga kag-anak, kondi ha kada panahon nga tisurat na ako, gintutubal niya an akon too nga siko, salit nagraraot an akon agi. Hiya nag-intremes: “Lurong gud! Diri ngani hiya nakakahimo pagsurat hin duha nga tadong nga linya. Kondi diri ito nakakapugong ha iya ha pagbasa han Biblia, diri ba?”

Katapos ginkuha han gwardya an iya pistola, igintutok ito ha akon ulo, ngan iya ako ginpatoo nga iya kakabliton ito, sugad han ginsiring ko ha tinikangan. Katapos pirit nga iginsulod niya ako ha gutiay ngan naghuhuruot nga selda. Kinahanglan ko tumindog ha bug-os nga gab-i. Kondi diri man ngani liwat ako ngay-an makakaturog, kay maul-ol an akon bug-os nga lawas. “Waray gud pulos an pagpakamatay para ha usa nga linurong nga relihiyon!” an “pagliaw” la nga naisisiring han akon mga kaupod ha selda. Hi Dr. Gleissner priso ha kasapit nga selda. Hinbatian niya an nahitabo ngan mahunahunaon nga nagsiring, “Gintitimaraot na liwat an mga Kristiano!”

Usa ka Domingo ha katpaso han 1940, ginsugo an ngatanan nga mga priso nga magin presente para ha pag-ukab nga buruhaton, bisan kon kasagaran nga waray kami trabaho ha mga Domingo. Usa ini nga aksyon ha pagbulos ha “sayop nga mga buhat” han pipira nga mga priso. Ginsugo kami ha pagdara hin dagku nga mga bato tikang ha lugar nga gin-ukaban ngadto ha kampo. Duha nga priso an nangangalimbasog ha pagbutang hin daku nga bato ha akon likod, ngan haros madismayo ako tungod han kabug-at hito. Kondi, diri linalaoman nga ginbuligan ako ni Arthur Rödl, an ginkakahadlokan nga Lagerführer (superbisor han kampo). Han iya nakita kon mationan-o kakuri para ha akon an pagdara han bato, hiya siniring ha akon: “Diri ka gud makakalampos ha pagbalik ha kampo kon dad-on mo ito nga bato! Ibutang ito dayon!” Usa ito nga sugo nga nalipay ako ha pagsunod. Katapos gintudlok ni Rödl an usa nga mas guti nga bato, ngan hiya siniring: “Puruta ito, ngan dad-a ito ha kampo. Mas masayon ito pas-anon!” Katapos, liningi hiya ha amon superbisor ngan nagsugo: “Pabalika an mga Estudyante ha Biblia ha ira mga baraks. Igo na an ira natrabaho para ha usa ka adlaw!”

Ha pagtapos han tagsa nga adlaw han pagtrabaho, nalilipay ako pirme nga makig-upod ha akon espirituwal nga pamilya. May-ada kami kahikayan ha pagpanaltag hin espirituwal nga pagkaon. An usa nga bugto nga lalaki nagsusurat hin usa nga bersikulo ha Biblia ha gutiay nga papel ngan iginpapasa niya ito ha iba. Patago nga naipasulod liwat ha kampo an usa nga Biblia. Ginburublag ito ngan ginbahin-bahin ngadto ha tagsa nga indibiduwal nga libro. Ha sulod hin tulo ka bulan iginsarig ha akon an libro nga Job. Igintago ko ito ha akon mga medyas. An asoy han Job nakabulig ha akon nga magpabilin nga marig-on.

Ha kataposan, han Marso 7, 1941, inupod ako ha usa ka daku nga grupo nga iginbalhin ha kampo konsentrasyon han Niederhagen. Hito nga panahon nagtitikaraot na an akon kahimtang kada adlaw. Usa ka adlaw, ako ngan hin duha nga kabugtoan nga kalalakin-an ginsugo ha pag-impake hin mga garamiton ngan isulod ha kahoy nga mga kahon. Katapos buhaton ito, gin-updan namon an usa pa nga grupo han mga priso pagbalik ngadto ha baraks. Nakita han usa nga tawohan han SS nga nauurhi ako ha iba. Nasina hiya hinduro salit madarahog nga ginbanyakan niya ako tikang ha luyo nga waray pagpahibaro, nga nagresulta hin grabe nga kadaot. Maul-ol gud adto hinduro, kondi bisan pa hito nagtrabaho ako kinabuwasan.

Diri Linalaoman nga Pakagawas

Han Abril han 1943, ha kataposan an kampo han Niederhagen ginbayaan. Katapos hito, iginbalhin ako ngadto ha kampo konsentrasyon han Ravensbrück, diin damu han mga priso an sistematiko nga pinapatay. Katapos, han Hunyo 1943, diri linalaoman nga igintanyag ha akon an higayon nga makagawas tikang ha kampo konsentrasyon. Hini nga panahon, diri an pagsalikway han akon relihiyon an kondisyon han akon pakagawas. Kinahanglan ko la umuyon ha pwersado nga pagtrabaho ha usa nga uma ha nahibibilin nga bahin han akon kinabuhi. Andam ako nga buhaton ito basi makapalagiw na ha makangingirhat nga mga panhitabo ha kampo. Kinadto ako ha doktor han kampo para hin ultimo nga pagpaeksamin. Nahipausa an doktor ha pakakita ha akon. “Abaa daw, usa ka la ngay-an gihapon han mga Saksi ni Jehova!” hiya nagsiring ha daku nga tingog. “Husto ka, Mr. Doktor,” binaton ako. “Aw, kon amo, waray ako nakikita nga hinungdan kon kay ano nga angay ka namon pagawson. Kondi ha luyo nga bahin, daku gud nga katalwasan an pagpagawas hin miserable nga linarang pariho ha imo.”

Diri pasobrado an iya paghulagway. Maraot na gud an kahimtang han akon panlawas. May bahin han akon panit nga ginkaon na hin mga kuto, bungol an akon usa nga talinga tungod han mga pangastigo, ngan an akon bug-os nga lawas puno hin nanaon nga mga hubag. Katapos hin 46 ka bulan han kakablasan, padayon nga gutom, ngan pinirit nga pagpatrabaho, nagin 28 kilos na la an akon timbang. Hito nga kahimtang, ginpagawas ako tikang ha Ravensbrück han Hulyo 15, 1943.

Ginpauli ako ha akon natawohan nga bungto nga sakay hin tren ngan waray gwardya nga kaupod, ngan nagreport ako ha presinto han Gestapo ha Linz. Gintagan ako han opisyal han Gestapo hin mga dokumento nga nagpapakita nga ginpagawas na ako ngan ginpahamangnoan ako: “Kon ha hunahuna mo ginpapagawas ka namon basi makagpadayon ka ha imo tago nga buruhaton, sayop ka gud! Buligan ka unta han Dios kon madakop ka namon nga nagsasangyaw.”

Ha kataposan nakauli na ako! Waray bag-oha ni Nanay an kabutang han akon mga gamit tikang han siyahan nga higayon nga gindakop ako, han Abril 4, 1939. Bisan an akon Biblia nagpabilin nga abrido ha lamesa nga nakada ha sapit han akon higdaan! Linuhod ako ngan kinasingkasing nga nag-ampo hin pagpasalamat.

Waray pag-iha igintoka ako ha pagtrabaho ha usa nga uma ha bukid. An parauma, nga sangkay ko tikang ha pagkabata, naghatag pa ngani ha akon hin gutiay nga sweldo, bisan kon diri hiya obligado ha pagbuhat hito. Antes han girra, gintugotan ako hini nga sangkay nga magtago hin pipira nga mga literatura mahitungod ha Biblia ha iya lugar. Nalipay ako ha pagpahimulos hiton gutiay nga burutangan hin literatura basi magin makusog ha espirituwal. Natagbaw an ngatanan ko nga mga panginahanglan, ngan determinado ako nga magpabilin ha uma tubtob nga matapos an girra.

Pagtago ha Kabukiran

Kondi, waray pag-iha ito nga kalmado nga mga adlaw han kagawasan. Ha kabutngaan han Agosto 1943, ginsugo ako nga magreport ha usa nga doktor han militar para hin medikal nga eksaminasyon. Siyahan, iya gindeklara nga diri ako angayan para ha aktibo nga serbisyo militar tungod han akon maluya nga likod. Kondi, paglabay hin usa ka semana ginbag-o hiton mismo nga doktor an iya mga obserbasyon: “Angayan para ha aktibo nga serbisyo militar ha prente nga linya.” Waray anay ako hibilngi han militar, kondi ha kataposan, han Abril 17, 1945, diri na maiha antes magtapos an girra, nabilngan nira ako. Iginlista ako para ha pagserbisyo ha prente nga linya.

Dara an pipira nga mga bado ngan pagkaon ngan usa nga Biblia, nagtago ako ha kahirani nga kabukiran. Ha tinikangan, nakakaturog pa ako ha gawas, kondi nagtikaraot an panahon, ngan nagniyebe hin duha ka piye an kadakmol. Nahulos ako hinduro. Nakakadto ako ha usa nga balay-balay nga nahimutang ha haros 4,000 piye ha igbaw han lebel han dagat. Ginkadal ako salit nagharing ako, ngan naidangdang ko an akon kalugaringon ngan nagmara an akon bado. Tungod han kakapoy, nahingaturog ako ha bangkô ha atubangan han haringan. Waray pag-iha, tigda nga nakamata ako tungod han duro nga kaul-ol. Nasusunog na ngay-an an akon bado! Nagpurupulilid ako ha salóg basi maparong an kalayo. An akon bug-os nga likod puno hin mga laptok.

Bisan kon namimeligro gud nga hidakpan, binalik ako ha uma ha bukid antes sumirang an adlaw, kondi nahadlok hinduro an asawa han parauma salit iya ako ginpalakat, ngan nagsiring hiya nga may-ada operasyon ha pagpamiling ha akon. Salit kinadto ako ha akon mga kag-anak. Ha tinikangan, bisan an akon mga kag-anak nag-alang ha pagkarawat ha akon, kondi ha urhi gintugotan nira ako nga kumaturog ha burutangan han dagami, ngan gintambal ni Nanay an akon mga samad. Kondi, paglabay hin duha ka adlaw, kinukulba na hinduro an akon mga kag-anak salit nagdesisyon ako nga pinakamaopay para ha akon nga magtago utro ha kabukiran.

Han Mayo 5, 1945, nakamata ako tungod han duro nga aringasa. Hinkit-an ko an mga eruplano han Allied Forces nga hamubo an lupad. Hito nga takna, maaram ako nga napukan na an rehimen ni Hitler! Ginparig-on ako han espiritu ni Jehova nga mailob an diri-katoohan nga makuri nga pagsari. Naeksperyensyahan ko an pagkatotoo han mga pulong nga nakarekord ha Salmo 55:22, nga nakaliaw hinduro ha akon ha tinikangan han mga pagsari ha akon. Akon ‘ibinutang an akon dinara kan Jehova,’ ngan bisan kon maluya ako ha pisikal, ginbuligan niya ako samtang naglalakat ako ha “lambong han kamatayon.”—Salmo 23:4.

An Gahum ni Jehova ‘Nahingpit ha Kamaluya’

Katapos han girra, hinay-hinay nga binalik ha normal an akon kinabuhi. Ha siyahan, nagtrabaho ako sugad nga trabahador ha uma ha bukid han akon sangkay nga parauma. Dida la katapos manhilabot an militar han E.U. han Abril 1946 nga nahigawas ako tikang ha akon obligasyon ha pagbuhat hin pinirit nga pagtrabaho ha uma ha nahibibilin nga bahin han akon kinabuhi.

Han matapos an girra, an Kristiano nga kabugtoan ha Bad Ischl ngan ha nakapalibot nga distrito nagtikang ha pagdumara hin regular nga mga katirok. Nagtikang hira ha pagsangyaw nga may nabag-o nga kadasig. Gintanyagan ako hin trabaho sugad nga bantay ha gab-i ha usa nga pabrika ngan salit nakagpadayon ha pagpayunir. Ha urhi, inukoy ako ha bungto han St. Wolfgang, ngan han 1949, ginpakasalan ko hi Theresia Kurz, nga may-ada anak ha una nga pag-asawa. Nagkaupod kami ha sulod hin 32 ka tuig, tubtob han namatay an akon hinigugma nga asawa han 1981. Gin-ataman ko hiya ha sulod hin sobra pito ka tuig.

Han mamatay hi Theresia, binalik ako ha pagpayunir, nga nakabulig ha akon nga makalampos ha pag-abat hin daku nga kawad-i. Nag-aalagad ako yana sugad nga payunir ngan tigurang ha akon kongregasyon ha Bad Ischl. Tungod kay nadepende na ako ha lingkoran nga de-kaliding, nagtatanyag ako hin mga literatura mahitungod ha Biblia ngan nakikiistorya ha mga tawo mahitungod han paglaom nga Ginhadian ha parke han Bad Ischl o ha atubangan han akon balay. An akon maopay nga mga pakighisgot mahitungod han Biblia usa nga surok han akon daku nga kalipay.

Ha akon paghunahuna mahitungod han naglabay, mapapamatud-an ko nga an makangingirhat nga mga eksperyensya nga napiritan ako ha pag-ilob waray makapasina ha akon. Syempre, may-ada hadto mga panahon nga nasusubo ako tungod han mga pagsari. Kondi, an akon mahigugmaon nga relasyon kan Jehova nga Dios nakabulig ha akon nga makalampos tikang hinin maraot hinduro nga mga panahon. An sagdon han Ginoo kan Pablo, “Iton akon gahum mahihingpit ha kamaluya” napamatud-an nga totoo ha akon kinabuhi liwat. Yana nga haros 100 na an akon edad, pariho kan apostol Pablo makakasiring ako: “Nalilipay ako ha mga kamaluyahon, ha mga pagpakaraot, ha mga kakablasan, ha mga pagtimaraot, ha mga kakurian, tungod kan Kristo: kay kon ako maluya, niyan makusog ako.”—2 Korinto 12:9, 10.

[Mga Retrato ha pahina 25]

Gin-aresto han Gestapo, Abril 1939

Dokumento han mga akusasyon han Gestapo, Mayo 1939

[Ginkuhaan han Retrato]

An duha nga retrato: Privatarchiv; B. Rammerstorfer

[Retrato ha pahina 26]

An kahirani nga mga bukid nagin arayopan

[Ginkuhaan han Retrato ha pahina 23]

Foto Hofer, Bad Ischl, Austria