‘Padayon nga Pugngi an Imo Kalugaringon Ilarom han Karaotan’
‘Padayon nga Pugngi an Imo Kalugaringon Ilarom han Karaotan’
“An surugoon han Ginoo diri kinahanglan makig-away, kondi kinahanglan magin malumo ha ngatanan, . . . nagpapadayon ha pagpugong han iya kalugaringon ilarom han karaotan.”—2 TIMOTEO 2:24, NW.
1. Kon nakikigbahin ha Kristiano nga buruhaton, kay ano nga usahay nakakaistorya naton an mga tawo nga nakakasakit magyakan?
ANO an imo reaksyon kon inaatubang ka hadton diri maopay an pagtrato ha imo o ha imo ginrirepresentaran? Ha paghulagway ni apostol Pablo mahitungod han kataposan nga mga adlaw, iya igintagna nga an mga tawo magigin “mga parapasipara, . . . mga parapakaraot, waray pagpugong ha kalugaringon, magbangis.” (2 Timoteo 3:1-5, 12, NW) Bangin igkita ka hin sugad nga mga indibiduwal ha imo ministeryo o ha iba nga mga buruhaton.
2. Ano nga mga teksto an makakabulig ha aton nga magin maaramon ha pagtrato ha mga tawo nga nakakasakit magyakan ha aton?
2 Diri ngatanan nga abusado magyakan waray gud interes ha kon ano an husto. An sobra nga kakurian o kapakyasan mahimo magin hinungdan han tigda nga pakayakan hin maraot han mga tawo ngada ha bisan hin-o ha ira palibot. (Eklesiastes 7:7) Damu an nagbubuhat hin sugad hini tungod kay ha lugar nga ira inuukyan ngan gintatrabahoan kalyap an nakakasakit ngan maglaw-ay nga mga yakan. An sugad nga mga yakan diri naruruyagan naton sugad nga mga Kristiano, kondi nabulig ito ha aton nga masabtan kon kay ano nga an iba nga mga tawo nagamit hito. Ano an angay nga magin reaksyon naton ha sugad nga nakakasakit nga mga yakan? An Proberbios 19:11 nasiring: “An kanan tawo pagtirotimbang nakakahimo ha iya nga mahinay ha pagkasina.” Ngan an Roma 12:17, 18 nagsasagdon ha aton: “Diri kamo magbayad bisan kanay hin maraot ha maraot; . . . kon sadang mahimo, sugad han nahitutungod ha iyo, makigmurayaw kamo ha ngatanan nga mga tawo.”
3. Paonan-o an pakigmurayaw nahiuupod dida ha mensahe nga aton iginsasangyaw?
3 Kon kita totoo nga nakikigmurayaw, makikita ini ha aton disposisyon. Makikita ito ha aton ginsisiring ngan ginbubuhat, bangin ha ekspresyon liwat han aton nawong ngan ha tono han aton tingog. (Proberbios 17:27) Han sinugo ni Jesus an iya mga apostol nga magsangyaw, hiya nagsagdon ha ira: “Ha pagsulod niyo ha balay, tahora niyo ito [“siring kamo, ‘Maada unta ha iyo an kamurayaw,’ ” Baraan nga Biblia, An Maopay nga Sumat]; ngan kon an balay takos, an iyo kamurayaw madida ha iya; kondi kon diri takos, an iyo kamurayaw mabalik ha iyo.” (Mateo 10:12, 13) Maopay nga sumat an mensahe nga dara naton. Tinatawag ito han Biblia nga an “maopay nga sumat han pakigdait,” “an maopay nga sumat han diri-takos nga pagkabuotan han Dios,” ngan “ini nga maopay nga sumat han ginhadian.” (Efeso 6:15; Buhat 20:24, NW; Mateo 24:14) An aton katuyoan, diri kay pagpakaraot ha mga tinotoohan han iba nga tawo o pakiglantugi ha iya mahitungod han iya mga punto-de-bista, kondi pagpaangbit ha iya han maopay nga sumat tikang ha Pulong han Dios.
4. Ano an mahimo mo isiring kon ginsidngan ka nga “Diri ako interesado” bisan kon waray ka pa ngani makasiring han imo tuyo ha pagbisita?
4 Bisan kon diri tinuod nga namamati, an tagbalay mahimo magsiring dayon, “Diri ako interesado.” Ha damu nga mga kahimtang, mahimo ka sumiring, “Karuyag ko unta nga basahon inin usa la nga halipot nga teksto tikang ha Biblia.” Bangin diri hiya rumiwa hito. Ha iba nga mga kahimtang, bangin angayan an pagsiring: “Karuyag ko unta isumat ha imo an mahitungod han panahon diin matatapos na an kawaray-hustisya ngan an ngatanan nga mga tawo mahibabaro ha paghigugma ha usa kag usa.” Kon an tagbalay diri naruruyag nga mahibaro hin dugang pa, mahimo ka magdugang: “Kondi baga in diri kombinyente ini nga panahon para ha imo.” Bisan kon an baton han tagbalay diri malumo, sadang ba kita sumiring nga hiya “diri takos”? Anoman an iya reaksyon, hinumdumi an sagdon han Biblia nga magin ‘malumo ha ngatanan, nagpupugong ilarom han karaotan.’—2 Timoteo 2:24, NW.
Parahibang Kondi Ginpagios han Sayop nga mga Ideya
5, 6. Paonan-o gintrato ni Saulo an mga sumurunod ni Jesus, ngan kay ano nga sugad hito an iya ginbuhat?
5 Ha siyahan nga siglo, an lalaki nga hi Saulo kilala ha iya diri-matinalahuron nga pagyakan, ha iya madarahog nga paggawi pa ngani. An Biblia nasiring nga hiya “naghahangos pa ha panarhog ngan pamatay han mga tinon-an han Ginoo.” (Buhat 9:1, 2) Kinarawat niya ha urhi nga hiya hadto “usa nga parapasipara ngan usa nga persigidor ngan usa ka tawo nga parahibang.” (1 Timoteo 1:13, NW) Bisan kon an iba han iya mga paryente bangin nagin mga Kristiano na, hiya nagsiring mahitungod han iya pagtagad ha mga sumurunod ni Kristo: “Han kapungot ko hin labi kontra ha ira, akon gintimaraot hira tubtob gud ha iba nga mga kaburubungtohan.” (Buhat 23:16; 26:11; Roma 16:7, 11) Waray ebidensya nga an mga disipulo nagsari ha pakiglantugi kan Saulo ha publiko samtang sugad hito an iya paggawi.
6 Kay ano nga sugad hito an ginbuhat ni Saulo? Paglabay hin mga tuig, hiya nagsurat: “Ginbuhat ko adto ha katapangan ngan ha diri pagkamatinoohon.” (1 Timoteo 1:13) Usa hiya nga Pariseo, nga gintutdoan sumala ha pagkaistrikto han ‘Kasugoanan han mga ginikanan.’ (Buhat 22:3) Bisan kon an magturutdo ni Saulo nga hi Gamaliel baga in haluag an panhunahuna, an hitaas nga saserdote nga hi Kaipas, nga nakaupod ni Saulo, usa nga panatiko. Usa hi Kaipas ha mga nanguna ha plano nga nagtugway ha pagpataya kan Jesu-Kristo. (Mateo 26:3, 4, 63-66; Buhat 5:34-39) Katapos hito, ginsiguro ni Kaipas nga kastiguhon an mga apostol ni Jesus, ngan ginpinahan gud niya hira nga diri na magsangyaw ha ngaran ni Jesus. Hi Kaipas an nanguna ha tensyonado hinduro nga sesyon ha Sanhedrin nga durante hito ginpagawas hi Esteban basi batuhon. (Buhat 5:27, 28, 40; 7:1-60) Hi Saulo nagkita ha pagbato, ngan gintagan hiya ni Kaipas hin katungod nga buhaton an dugang nga mga pangalimbasog ha pagpaundang ha mga sumurunod ni Jesus pinaagi han pagdakpa ha ira ha Damasko. (Buhat 8:1; 9:1, 2) Ilarom han impluwensya ni Kaipas, naghunahuna hi Saulo nga an iya binubuhat usa nga ebidensya han iya kadasig ha pag-alagad ha Dios, kondi ha pagkamatuod kulang hiya hin totoo nga pagtoo. (Buhat 22:3-5) Sugad nga resulta, waray makasabot hi Saulo nga hi Jesus amo an totoo nga Mesias. Kondi nakasabot hi Saulo nga waray pulos an iya binubuhat han an binanhaw nga hi Jesus milagroso nga nagyakan ha iya dida ha dalan pakadto ha Damasko.—Buhat 9:3-6.
7. Ano an nahitabo kan Saulo sugad nga resulta han iya naeksperyensyahan may kalabotan kan Jesus dida ha dalan pakadto ha Damasko?
7 Waray pag-iha katapos hini, sinugo an disipulo nga hi Ananias nga magpamatuod kan Saulo. Kon ikaw, makadto ka ba dayon ngan magpapamatuod kan Saulo? Nahadlok hi Ananias, kondi maloloy-on nga nakiistorya hiya kan Saulo. Nagbag-o na an disposisyon ni Saulo sugad nga resulta han iya milagroso nga eksperyensya may kalabotan kan Jesus dida ha dalan pakadto ha Damasko. (Buhat 9:10-22) Ha urhi, nakilala hiya sugad nga hi apostol Pablo, usa nga madasigon nga Kristiano nga misyonero.
Malumo Kondi Maisugon
8. Paonan-o ipinakita ni Jesus an disposisyon han iya Amay ngada ha mga tawo nga nagbuhat hin maraot?
8 Hi Jesus usa nga madasigon nga parasamwak han Ginhadian nga malumo kondi maisugon ha pagtagad ha mga tawo. (Mateo 11:29) Ipinakita niya an disposisyon han iya langitnon nga Amay, nga nagsasagda ha mga magraot nga bayaan an ira magraot nga mga buhat. (Isaias 55:6, 7) Ha pagtrato ha mga magpakasasala, inobserbahan ni Jesus kon may-ada ebidensya han pagbag-o ngadto ha pagin mas maopay, ngan iya gindasig an sugad nga mga indibiduwal. (Lukas 7:37-50; 19:2-10) Imbes nga hukman an iba sumala ha ira panggawas nga mga hitsura, ginsubad ni Jesus an pagkabuotan, pagpasensya, ngan hilawig nga pagpailob han iya Amay, naglalaom nga giyahan hira ha pagbasol. (Roma 2:4) Kaburut-on ni Jehova nga an ngatanan nga klase hin mga tawo magbasol ngan maluwas.—1 Timoteo 2:3, 4.
9. Ano an mahibabaroan naton tikang ha paagi nga natuman an Isaias 42:1-4 dida kan Jesus?
9 Ha pagsaysay han pagtagad ni Jehova kan Jesu-Kristo, an parasurat han Ebanghelyo nga hi Mateo nagkotar hinin matagnaon nga mga pulong: “Kitaa, an akon uripon nga akon pinili; an akon hinigugma, nga nalilipayan han akon kalag: akon ibubutang an akon espiritu ha iya, ngan iya igsusumat an paghurukman han mga Hentil. Diri hiya mag-aaringasa, bisan pagsinggit, ngan waray usa nga mabati han iya tingog ha mga dalan. An bagakay nga basag diri niya pagbabarion; ngan an pabilo nga nag-aaso, diri niya paparungon, tubtob nga iya pagpadag-on an paghukom. Ngan ha iya ngaran maglalaom an mga Hentil.” (Mateo 12:17-21; Isaias 42:1-4) Uyon hiton matagnaon nga mga pulong, hi Jesus waray mahiupod ha maaringasa nga mga argumento. Bisan ilarom han pag-ipit, iginsumat niya an kamatuoran ha paagi nga nakadani ha mga tangkod an kasingkasing.—Juan 7:32, 40, 45, 46.
10, 11. (a) Bisan kon an mga Pariseo kaupod hadton mga prangka hinduro nga mga parakontra ni Jesus, kay ano nga nagpamatuod hiya ha iba ha ira? (b) Ano nga klase hin mga baton an usahay iginbabaton ni Jesus ha mga parakontra, kondi ano an waray niya buhata?
10 Durante han ministeryo ni Jesus, nakiistorya hiya ha damu nga mga Pariseo. Bisan kon an iba ha ira nangalimbasog ha paglit-ag ha iya, ha iya pagyakan, hi Jesus waray magsiring nga hira ngatanan may-ada magraot nga mga motibo. Hi Simon, usa nga Pariseo nga baga hin mapakarauton, matin-aw nga naruyag nga maobserbahan hin mas maopay hi Jesus ngan nag-imbitar ha iya para ha pangaon. Ginkarawat ni Jesus an imbitasyon ngan nagpamatuod ha mga presente didto. (Lukas 7:36-50) Ha lain nga okasyon, an usa nga prominente nga Pariseo nga hi Nikodemo patago nga kinadto kan Jesus han gab-i na. Hi Jesus waray magtamay ha iya tungod ha paghinulat tubtob nga masirom na. Lugod, nagpamatuod hiya kan Nikodemo mahitungod han gugma nga ipinakita han Dios pinaagi han pagsugoa han iya Anak basi maabrihan an dalan han kaluwasan ngada hadton magpapakita hin pagtoo. Iginpatin-aw liwat ni Jesus ha buotan nga paagi an pagkaimportante han pagsugot ha kahikayan han Dios. (Juan 3:1-21) Ha urhi nagyakan hi Nikodemo para kan Jesus han ginminos han iba nga mga Pariseo an maopay nga sumat mahitungod kan Jesus.—Juan 7:46-51.
11 Nasabtan ni Jesus an pagkasalingkapaw hadton nangangalimbasog ha paglit-ag ha iya. Waray niya tuguti an mga parakontra nga impluwensyahan hiya nga mahingadto ha waray pulos nga mga pakiglantugi. Kondi, kon angayan ha kahimtang, nabaton hiya hin halipot ngan mapwersa pinaagi han pagsaysay hin usa nga prinsipyo, paggamit hin ilustrasyon, o pagkotar hin teksto. (Mateo 12:38-42; 15:1-9; 16:1-4) Ha iba nga mga panahon, diri gud nabaton hi Jesus kon matin-aw nga waray magigin maopay nga resulta ha pagbuhat hito.—Markos 15:2-5; Lukas 22:67-70.
12. Bisan kon ginsinggitan hi Jesus han mga tawo, paonan-o niya nabuligan hira?
12 Usahay, hi Jesus ginsisinggitan han mga tawo nga kontrolado han magraot nga mga espiritu. Han nahitabo ito, nagpakita hiya hin pagpugong ngan ginamit pa ngani niya an hatag-han-Dios nga gahum ha paghatag hin katalwasan. (Markos 1:23-28; 5:2-8, 15) Kon an iba nga mga tawo nasisina ngan nagsisinggit ha aton kon nagbubuhat kita ha ministeryo, kinahanglan magpakita liwat kita hin pagpugong, ngan sadang mangalimbasog kita ha pag-atubang han sugad nga sitwasyon ha buotan ngan mataktika nga paagi.—Kolosas 4:6.
Ha Sulod han Pamilya
13. Kay ano nga an mga tawo usahay nakontra ha usa nga membro han pamilya nga nagtitikang pag-aram ha Biblia upod han mga Saksi ni Jehova?
13 An panginahanglan nga magpakita hin pagpugong an mga sumurunod ni Jesus agsob nga nagigin matin-aw gud labi na ha sulod han pamilya. An usa ka tawo nga nabantad gud an kasingkasing han mga kamatuoran han Biblia naghihingyap nga an iya pamilya kumarawat liwat hito pariho ha iya. Kondi sugad han ginsiring ni Jesus, an mga membro han pamilya bangin kumontra. (Mateo 10:32-37; Juan 15:20, 21) Magkalainlain an mga hinungdan hini. Pananglitan, bisan kon an mga katutdoan han Biblia makakabulig ha aton nga magin tangkod, responsable, ngan matinalahuron, an Kasuratan nagtututdo liwat nga ha anoman nga sitwasyon mas daku an aton responsabilidad ha aton Maglalarang. (Eklesiastes 12:1, 13; Buhat 5:29) Bangin masina an usa nga membro han pamilya tungod kay ha iya pag-abat an iya awtoridad ha pamilya baga in naiibanan na tungod han aton pagkamaunungon kan Jehova. Kon naatubang ha sugad nga sitwasyon, importante gud nga sundon naton an susbaranan ni Jesus ha pagpugong!—1 Pedro 2:21-23; 3:1, 2.
14-16. Ano an nakapabag-o ha iba nga nakontra hadto ha mga membro han ira pamilya?
14 Damu nga nag-aalagad na yana kan Jehova an may-ada asawa/bana o iba nga membro han pamilya nga kinontra ha mga pagbag-o nga ginhihimo nira han nagtikang hira pag-aram ha Biblia. An mga parakontra bangin nakabati hin diri-maopay nga mga komento mahitungod han mga Saksi ni Jehova, ngan bangin nahadlok hira nga magkakaada diri maopay nga impluwensya ha panimalay. Ano an nakapabag-o han ira disposisyon? Ha damu nga mga kahimtang, an maopay nga susbaranan may daku nga epekto. Tungod kay marig-on nga igin-aplikar han tumuroo an sagdon han Biblia—regular nga natambong ha Kristiano nga mga katirok ngan nakikigbahin ha ministeryo samtang nagtutuman liwat han mga responsabilidad ha pamilya ngan nagpupugong bisan pa han anoman nga nakakasakit nga mga pulong—usahay naiibanan an pagkontra han pamilya.—1 Pedro 2:12.
15 An usa nga parakontra bangin nagdumiri liwat ha pamati ha anoman nga pagsaysay tikang ha Biblia tungod han sayop nga paghunahuna o pagpahitaas. Nahitabo ito ha usa nga lalaki ha Estados Unidos nga nagsiring nga hiya patriyotiko hinduro. Usa ka panahon, han an iya asawa kinadto ha kombensyon, iya ginkuha an ngatanan nga mga bado niya ngan binaya. Ha usa pa nga panahon, ginikan hiya ha balay dara an pusil ngan nagtarhog nga mag-uunay hiya. Iya ginbasol an relihiyon han iya asawa tungod ha iya diri-makatadunganon nga paggawi. Kondi nangalimbasog an asawa nga magpadayon ha pag-aplikar han sagdon han Biblia. Katapos hin bainte ka tuig tikang nga an asawa nagin usa han mga Saksi ni Jehova, an bana nagin Saksi liwat. Ha Albania, usa nga babaye an nasina tungod kay an iya anak nga babaye nag-aram ha Biblia upod han mga Saksi ni Jehova ngan nagpabawtismo. Dose ka beses na nga gin-gisi han iroy an Biblia han iya anak. Katapos, usa ka adlaw, inabrihan niya an usa nga bag-o nga Biblia nga iginbilin han iya anak nga babaye ha lamesa. Ha diri tinuyo, naabrihan ito ha Mateo 10:36, ngan nasantop han iroy nga an ginsiring dida hito nagtutudlok gud ha iya. Kondi, tungod kay nagtatagad gud hiya ha kaopayan ha iya anak nga babaye, inupdan niya an iya anak ngadto ha lantsa han tigikan na hiya upod han iba nga mga Saksi pakadto ha kombensyon ha Italya. Han nakita han iroy an gugma, mga paghangkopay, ngan mga hiyom han grupo ngan hinbatian an ira malipayon nga katatawa, nagtikang magbag-o an iya mga pagbati. Waray pag-iha katapos hini, naruyag hiya pag-aram ha Biblia. Yana nangangalimbasog hiya pagbulig ha iba nga nakontra ha tinikangan.
16 Ha usa nga hitabo, ginkompronta han usa nga bana nga may dara nga kutsilyo an iya asawa, nagyayakan hin nakakatamay ngan nakakasakit nga mga akusasyon ha iya samtang tiabot hiya ha Kingdom Hall. Malumo nga binaton hiya: “Sulod ngadi ha Kingdom Hall, ngan ikaw mismo an pag-obserba.” Sinulod hiya, ngan inabot an panahon nga hiya nagin Kristiano nga tigurang.
17. Kon usahay nagigin tensyonado an sitwasyon ha Kristiano nga pamilya, ano nga Kasuratanhon nga sagdon an makakabulig?
17 Bisan kon Kristiano na an kada usa ha iyo panimalay, bangin may mga panahon nga an sitwasyon ha pamilya nagigin tensyonado ngan an mga yakan nagigin mapintas tungod han pagkadiri-hingpit han tawo. Angay gud hinumdoman nga an mga Kristiano ha kadaan nga Efeso ginsagdonan: “An ngatanan nga kapaitan, ngan kangalas, ngan kasina, ngan pagbusa, ngan paglibak ngan an ngatanan nga maraot ipahirayo ha iyo.” (Efeso 4:31) Matin-aw, an disposisyon han kadam-an ha palibot han mga Kristiano ha Efeso, an ira pagkadiri-hingpit, ngan ha pipira nga mga kahimtang, an ira daan nga paagi han pagkinabuhi nakaimpluwensya ha ira. Ano an mabulig ha ira nga magbag-o? Hira kinahanglan ‘magbag-o ha espiritu han ira paghunahuna.’ (Efeso 4:23) Samtang nag-aaram hira han Pulong han Dios, namamalandong kon paonan-o ito sadang makaimpluwensya ha ira kinabuhi, nakikig-upod ha mga igkasi-Kristiano, ngan kinasingkasing nga nag-aampo, mas makikita hin bug-os ha ira kinabuhi an mga bunga han espiritu han Dios. Mahibabaro hira nga magin ‘malolooyon ha usa kag usa, mahumok ha kasingkasing, magpinasayloay ha usa kag usa, sugad nga ginpasaylo man hira han Dios pinaagi han Kristo.’ (Efeso 4:32) Anoman an buhaton han iba, kinahanglan ipakita naton an pagpugong, pagin buotan, pagkamapinairon, pagin mapinasayloon. Oo, kinahanglan ‘diri kita magbayad ha bisan kanay hin maraot ha maraot.’ (Roma 12:17, 18) An pagpakita hin putli nga gugma ha pagsubad ha Dios amo gud pirme an husto pagbuhaton.—1 Juan 4:8.
Sagdon Para ha Ngatanan nga mga Kristiano
18. Kay ano nga an sagdon ha 2 Timoteo 2:24 angayan para ha tigurang ha kadaan nga Efeso, ngan paonan-o ito mapapahimulsan han ngatanan nga mga Kristiano?
18 An sagdon nga kita padayon nga ‘magpugong ilarom han karaotan’ naaplikar ha ngatanan nga mga Kristiano. (2 Timoteo 2:24, NW) Kondi ha siyahan iginsagdon ito kan Timoteo, nga nagkinahanglan hito han nag-alagad hiya sugad nga tigurang ha Efeso. An iba ha kongregasyon didto baga in prangka hinduro ha pagpahayag han ira mga ideya ngan nagtututdo hin sayop nga doktrina. Tungod kay diri hira nasabot hin bug-os ha katuyoan han Mosaiko nga Balaud, waray nira maapresyar an pagkaimportante han pagtoo, gugma, ngan maopay nga konsensya. An pagpahitaas nakahimo hin araway samtang nakikiglantugi hira mahitungod han mga pulong, ngan waray hira makasabot han importante nga punto han mga katutdoan ni Kristo ngan han pagkaimportante han debosyon ha Dios. Basi malamposan ini nga sitwasyon, kinahanglan magin marig-on hi Timoteo ha pagdapig ha Kasuratanhon nga kamatuoran kondi malumo gihapon ha pagtrato ha iya kabugtoan. Pariho han mga tigurang yana nga panahon, maaram hi Timoteo nga diri iya an panon ngan kinahanglan makig-upod hiya ha iba ha paagi nga makakaaghat han Kristiano nga gugma ngan pagkaurosa.—Efeso 4:1-3; 1 Timoteo 1:3-11; 5:1, 2; 6:3-5.
19. Kay ano nga importante nga aton ngatanan ‘pangitaon an pagkamaaghop’?
19 Ginsasagda han Dios an iya katawohan nga ‘pangitaon an pagkamaaghop.’ (Sepania 2:3) An Hebreo nga ekspresyon para han “pagkamaaghop” nagpapasabot hin disposisyon nga nakakabulig ha usa ka tawo nga mapinadayunon nga magpailob ha kasakitan, nga diri naaaringit ngan diri nabulos. Hinaot kinasingkasing nga makimalooy kita kan Jehova para han bulig basi makagpugong ngan makagrepresentar kita ha iya ha husto nga paagi, bisan ilarom han makuri nga mga kahimtang.
Ano an Imo Hinbaroan?
• Kon nakakaeksperyensya ka hin nakakasakit nga mga yakan, ano nga mga teksto an makakabulig ha imo?
• Kay ano nga hi Saulo nagbuhat ha diri-matinalahuron nga paagi?
• Paonan-o an susbaranan ni Jesus nabulig ha aton ha pakig-upod ha ngatanan nga klase hin mga tawo ha angayan nga paagi?
• Ano an mahimo magin mga kapulsanan han pagpakita hin pagpugong ha aton pagyakan ha mga kapamilya?
[Mga Pakiana]
[Retrato ha pahina 26]
Bisan pa han reputasyon ni Saulo, gintrato hiya ni Ananias ha buotan nga paagi
[Retrato ha pahina 29]
An matinumanon nga pagmangno han Kristiano nga mga responsabilidad makakaiban han pagkontra han pamilya
[Retrato ha pahina 30]
Igin-aaghat han mga Kristiano an gugma ngan pagkaurosa