An Pulong ni Jehova Buhi

Importante nga mga Punto Tikang ha Libro han Ikaduha nga mga Hadi

AN LIBRO han Biblia nga Ikaduha nga Mga Hadi sumpay han Siyahan nga Mga Hadi. Usa ito nga asoy mahitungod han 29 nga mga hadi—12 tikang ha norte nga ginhadian han Israel ngan 17 tikang ha sur nga ginhadian han Juda. Naghihisgot liwat an Ikaduha nga Mga Hadi han mga buruhaton han mga propeta nga hira Elias, Eliseo, ngan Isaias. Bisan kon diri gud magkasunod-sunod, an rekord nag-uupod han mga panhitabo ha kabungkag han Samaria ngan Jerusalem. Ha kabug-osan, an Ikaduha nga Mga Hadi nagkukobre han usa ka peryodo han 340 ka mga tuig—tikang han 920 A.K.P. tubtob han 580 A.K.P. han matapos isurat ni propeta Jeremias ini nga libro.

Ano an kapulsanan ha aton han Ikaduha nga Mga Hadi? Ano an igintututdo hito ha aton mahitungod kan Jehova ngan ha iya paagi han pagtrato ha mga tawo? Ano nga mga leksyon an aton mahibabaroan tikang ha mga ginbuhat han mga hadi, mga propeta, ngan han iba pa nga gin-unabi ha libro? Usisahon naton kon ano an aton mahibabaroan tikang ha Ikaduha nga Mga Hadi.

HI ELISEO AN SUMUNOD KAN ELIAS

(2 Hadi 1:1–8:29)

Nahulog hi Hadi Ahasia han Israel ha iya balay ngan nagkasakit. Namakiana hiya kan propeta Elias ngan nahibaro nga hiya mamamatay. Namatay hi Ahasia, ngan an iya bugto nga hi Jehoram sinaliwan ha paghadi. Samtang hito nga panahon, hi Jehosapat an hadi ha Juda. Ginkuha hi Elias hin alipuros, ngan an iya kabulig, hi Eliseo, an sumunod ha iya ha pagin propeta. Durante han sumunod nga mga 60 ka tuig han ministeryo ni Eliseo, damu an iya ginbuhat nga mga milagro.—Kitaa an kahon nga “Mga Milagro ni Eliseo.”

Han nagrebelde an usa nga Moabitanhon nga hadi ha Israel, hira Jehoram, Jehosapat, ngan an hadi han Edom nakiggirra ha iya. Gintagan hira hin kadaogan tungod han pagkamatinumanon ni Jehosapat. Ha urhi, an hadi han Sirya nagplano hin usa nga kalit nga pag-atake kontra ha Israel. Kondi, gin-ulang ni Eliseo an plano. Nasina an hadi han Sirya ngan nagpadara hin “kakabayohan, ngan hin mga karomata ha pakig-away, ngan hin usa ka daku nga kasundalohan” basi dakpon hi Eliseo. (2 Hadi 6:14) Naghimo hin duha ka milagro hi Eliseo ngan mamurayawon nga ginpabalik an mga Siryahanon ha ira nasud. Inabot an panahon, ginlikusan han hadi han Sirya nga hi Ben-hadad an Samaria. Nagresulta ini ha duro nga kagutom, kondi nagtagna hi Eliseo nga matatapos an kagutom.

Paglabay hin panahon, kinadto ha Damasko hi Eliseo. Ginsugo ni Hadi Ben-hadad, nga masakit yana, hi Hasael basi magpakiana kon maoopay pa ba hiya ha iya sakit. Nagtagna hi Eliseo nga mamamatay an hadi ngan masaliwan hi Hasael ha iya. Kinabuwasan mismo, gintahuban ni Hasael an nawong han hadi hin mahulos nga “taklap” tubtob nga waray na ito makaginhawa, ngan sinaliwan hiya ha paghadi. (2 Hadi 8:15) Ha Juda, an anak ni Jehosapat nga hi Jehoram nagin hadi, ngan an iya anak nga hi Ahasia an sumunod nga naghadi.—Kitaa an kahon nga “Mga Hadi han Juda Ngan han Israel.”

Mga Baton ha mga Pakiana Mahitungod ha Kasuratan:

2:9—Kay ano nga nangaro hi Eliseo hin ‘duha ka bahin han espiritu ni Elias’? Basi matuman ni  Eliseo an responsabilidad sugad nga propeta ha Israel, magkikinahanglan hiya han pariho nga espiritu nga iginpakita ni Elias, an kaisog ngan kawaray kahadlok. Tungod kay maaram hini nga panginahanglan, nangaro hi Eliseo hin duha ka bahin han espiritu ni Elias. Ginpili hi Eliseo ni Elias sugad nga masaliwan ha iya ngan iya kabulig ha sulod hin unom ka tuig, salit ginhunahuna ni Eliseo hi Elias sugad nga iya espirituwal nga amay; hi Eliseo sugad hin suhag nga espirituwal nga anak ni Elias. (1 Hadi 19:19-21; 2 Hadi 2:12) Tungod hito, sugad la nga an literal nga suhag nakarawat hin duha ka bahin han panurundon han iya amay, nangaro hi Eliseo ngan kinarawat hin duha ka bahin han espirituwal nga panurundon tikang kan Elias.

2:11—Ano an “langit” diin “sinmaka pinaagi han alipuros nga hangin” hi Elias? Diri ini an hirayo nga mga bahin han pisikal nga uniberso o an espirituwal nga lugar diin naukoy an Dios ngan an iya anghel nga mga anak. (Deuteronomio 4:19; Salmo 11:4; Mateo 6:9; 18:10) An mga “langit” diin sinmaka hi Elias amo an langit ha atmospera. (Salmo 78:26; Mateo 6:26) An naglalaga nga karomata nga nagdadalagan ha atmospera han tuna, matin-aw nga nagbalhin kan Elias ngadto ha iba nga bahin han tuna, diin nagpadayon hiya ha pagkinabuhi ha sulod hin usa ka panahon. Ha pagkatinuod, paglabay hin mga tuig, nagsurat hi Elias kan Jehoram, an hadi han Juda.—2 Kronikas 21:1, 12-15.

5:15, 16—Kay ano nga waray karawata ni Eliseo an regalo ni Naaman? Waray karawata ni Eliseo an regalo tungod kay ginkilala niya nga an milagro han pagtambal kan Naaman nahimo tungod han gahum ni Jehova, diri han iya kalugaringon. Waray gud hiya paghunahuna nga makaganansya tikang ha katungdanan nga igintoka ha iya han Dios. An totoo nga mga magsiringba yana diri namimiling hin personal nga ganansya ha pag-alagad kan Jehova. Ira ginsusunod an sagdon ni Jesus: “Kinarawat niyo ha waray bayad, ihatag man niyo ha waray bayad.”—Mateo 10:8.

5:18, 19—Nangangaro ba hin kapasayloan hi Naaman tungod han iya obligasyon ha pakigbahin ha usa nga relihiyoso nga buhat? Matin-aw nga an hadi han Sirya lagas na ngan maluya ngan kinahanglan nga sumandig kan Naaman. Han yumukbo an hadi ha pagsingba kan Rimon, yumukbo liwat hi Naaman. Kondi, para kan Naaman, simple nga pagyukbo la adto, basi la maayudahan an lawas han hadi ngan diri basi magsingba. Nangangaro hi Naaman hin kapasayloan kan Jehova tungod han iya pagtuman hini nga obligasyon ha hadi. Tungod kay natoo hi Eliseo kan Naaman, hiya nagsiring ha iya: “Lakat ha kamurayawan.”

Mga Leksyon Para ha Aton:

1:13, 14. An paghibaro pinaagi ha pag-obserba ngan paggios nga mapainubsanon makakaluwas hin mga kinabuhi.

2:2, 4, 6. Bisan kon hi Eliseo bangin unom na ka tuig nga kabulig ni Elias, nagdumiri gud hiya ha pagbaya ha iya. Maopay gud ini nga susbaranan han pagin maunungon ngan pagkamagsangkay!—Proberbios 18:24.

2:23, 24. An siyahan nga hinungdan hini nga pagtamaya kan Eliseo baga hin tungod kay an usa nga kalbo nga lalaki nakasul-ot han opisyal nga bado ni Elias. Nakilala han kabataan hi Eliseo sugad nga representante ni Jehova ngan nadiri la hira han iya presensya. Ira ginsidngan hiya hin “sagka,” karuyag sidngon, padayon nga sumaka ha Betel o nga kuhaon hiya sugad kan Elias. Matin-aw nga ipinakita han kabataan an mapungtanon nga disposisyon han ira mga kag-anak. Importante gud nga tutdoan han mga kag-anak an ira mga anak nga tahuron an mga representante han Dios!

3:14, 18, 24. An pulong ni Jehova pirme natutuman.

 3:22. Tungod han sanag han kapawa han kaagahon, nagin sugad hin dugo pagkit-on an tubig, bangin kay an tuna ha nauukab pa la nga mga kanal may-ada pula nga lapok. Mahimo pilion ni Jehova nga gamiton an natural nga mga panhitabo basi matuman an iya mga katuyoan.

4:8-11. Ginkilala han usa nga babaye ha Sunem hi Eliseo sugad nga “tawo nga baraan han Dios,” salit iya gin-abi-abi hiya. Diri ba liwat naton sadang buhaton an pariho ha matinumanon nga mga magsiringba ni Jehova?

5:3. Natoo an Israelita nga bata nga babaye ha abilidad han Dios ha paghimo hin mga milagro. May kaisog liwat hiya ha pag-istorya mahitungod han iya pagtoo. Mga batan-on, nangangalimbasog ba kamo ha pagparig-on han iyo pagtoo ha mga saad han Dios ngan ha pagkaada kaisog ha pag-istorya mahitungod han kamatuoran ha iyo mga magturutdo ngan mga igkasi-estudyante?

5:9-19. Diri ba an ehemplo ni Naaman nagpapakita nga an mapahitas-on nga tawo mahimo mahibaro ha pagpaubos?—1 Pedro 5:5.

5:20-27. Maraot gud an resulta han paggawi ha malimbungon nga paagi! An paghunahuna hin maopay ha kasakit ngan trahedya nga mahimo magin resulta han pagkaada doble nga pagkinabuhi mabulig ha aton nga malikyan an sugad nga pagkinabuhi.

 NADISTYERO AN ISRAEL NGAN JUDA

(2 Hadi 9:1–25:30)

Hi Jehu gindihogan nga hadi han Israel. Iya dayon gintikangan an kampanya ha pamatay han bug-os nga panimalay ni Ahab. May kaabtik nga “gin-gunaw ni Jehu [an pagsingba kan] Baal ha Israel.” (2 Hadi 10:28) Han hinbaroan ni Atalia, an iroy ni Ahasia, nga ginpatay an iya anak nga lalaki ni Jehu, ‘binmangon hiya ngan gin-gunaw an ngatanan nga katulinan nga hadianon’ han Juda ngan gin-agaw an trono. (2 Hadi 11:1) An minasus-an la nga anak nga lalaki ni Ahasia, hi Joas, an natalwas ngan katapos han unom ka tuig nga pagtinago, igintoka sugad nga hadi han Juda. Ha paggiya ni Jehoyada an saserdote, padayon nga ginbuhat ni Joas an husto ha paniplatan ni Jehova.

Katapos kan Jehu, an ngatanan nga naghadi ha Israel nagbuhat hin maraot ha paniplatan ni Jehova. Hi Eliseo namatay ha natural nga paagi ha panahon han apo nga lalaki ni Jehu. An ikaupat nga hadi han Juda nga sumunod kan Joas amo hi Ahas, ngan “waray hiya magbuhat hadton matadong ha mga mata ni Jehova.” (2 Hadi 16:1, 2) Kondi, an iya anak, hi Hesekia, nagin usa nga hadi nga ‘nakupkop kan Jehova.’ (2 Hadi 17:20; 18:6) Han 740 A.K.P., han hi Hesekia an hadi han Juda ngan hi Hosea an nagmamando ha Israel, an hadi han Asirya nga hi Salmaneser ‘nagkuha han Samaria ngan gindara an Israel ngadto ha Asirya’ sugad nga bihag. (2 Hadi 17:6) Katapos, gindara an mga langyawanon ha teritoryo han Israel, ngan nagtikang an Samaritano nga relihiyon.

Ha pito nga hadi nga sumunod kan Hesekia ha Juda, hi Josia la an ginios ha pagkuha han palso nga pagsingba ha nasud. Ha kataposan, han 607 A.K.P., ginbihag an Jerusalem han mga Babilonyahanon ngan “an Juda gindara nga bihag tikang ha iya tuna.”—2 Hadi 25:21.

Mga Baton ha mga Pakiana Mahitungod ha Kasuratan:

13:20, 21—Sinusuportahan ba hini nga milagro an pagsingba ha relihiyoso nga mga relikya? Diri. Waray ipakita han Biblia nga an mga tul-an ni Eliseo ginsingba. An gahum han Dios an nagpahinabo hini nga milagro, sugad man ha ngatanan nga mga milagro nga ginbuhat ni Eliseo han buhi pa hiya.

15:1-6—Kay ano nga ginhampak ni Jehova hi Asaria (Usiya, 15:6, footnote ha NW) hin sanla? “Han makusog na [hi Usiya], an iya kasingkasing inmalsa . . . , [salit] hiya nagtalapas patok kan Jehova nga iya Dios; kay hiya sinmulod ngadto ha templo ni Jehova ha pagsunog hin insenso dida ha halaran han insenso.” Han an mga saserdote “inmasdang kan Usiya” ngan ginsidngan hiya nga ‘gumawas tikang ha santuaryo,” nasina hiya ha mga saserdote ngan ginhampak hin sanla.—2 Kronikas 26:16-20.

18:19-21, 25—Nakipag-alyansa ba hi Hesekia ha Ehipto? Waray. Palso an akusasyon ni Rabsake, sugad man an iya pag-angkon nga may-ada hiya awtorisasyon tikang kan Jehova. An matinumanon nga hi Hadi Hesekia nasarig hin bug-os kan Jehova.

Mga Leksyon Para ha Aton:

9:7, 26. An mabug-at nga paghukom kontra ha panimalay ni Ahab nagpapakita nga an palso nga pagsingba ngan an pagpaagay han inosente nga dugo durumtanan para kan Jehova.

9:20. An reputasyon ni Jehu sugad nga malaksi hinduro magpadalagan hin karomata nagpakita hin ebidensya han iya kadasig ha pagtuman han igintoka ha iya. Kilala ka ba ha pagin madasigon nga parasamwak han Ginhadian?—2 Timoteo 4:2.

9:36, 37; 10:17; 13:18, 19, 25; 14:25; 19:20, 32-36; 20:16, 17; 24:13. Makakasarig kita nga ‘an pulong nga nagawas ha baba ni Jehova pirme natutuman.’—Isaias 55:10, 11.

10:15. Sugad la nga bug-os-kasingkasing nga ginkarawat ni Jehonadab an imbitasyon ni Jehu nga sumakay ha karomata kaupod niya, an “daku nga panon” kinaburut-on nga nasuporta kan Jesu-Kristo, an Jehu ha moderno nga panahon, ngan ha iya dinihogan nga mga sumurunod.—Pahayag 7:9, NW.

10:30, 31. Bisan kon may-ada kasaypanan an rekord ni Jehu, ginpabilhan ni Jehova an ngatanan nga iya ginbuhat. Ha pagkamatuod, “an Dios diri nga diri matadong, nga hikalimtan niya an [aton] buhat.”—Hebreo 6:10.

13:14-19. Tungod kay an apo nga lalaki ni Jehu nga hi Joas waray maniguro kondi tulo la ka beses nga ginpana an tuna, limitado la an iya kalamposan ha pagpirde han mga Siryahanon. Ginlalaoman ni Jehova nga bug-os-kasingkasing ngan may kadasig nga bubuhaton naton an buruhaton nga iya igintoka ha aton.

20:2-6. Hi Jehova an “Nabati hin pag-ampo.”—Salmo 65:2.

 24:3, 4. Tungod ha pagin salaan-ha-dugo ni Manases, ‘waray pasayloa’ ni Jehova an Juda. Gintatahod han Dios an dugo han mga inosente. Makakasarig kita nga igbubulos ni Jehova an inosente nga dugo pinaagi ha pagbungkag hadton responsable ha pagpaagay hito.—Salmo 37:9-11; 145:20.

Birilhon ha Aton

Iginhuhulagway han libro han Ikaduha nga Mga Hadi hi Jehova sugad nga an Paratuman han mga saad. An pagkadistyero han mga umurukoy han duha nga ginhadian, siyahan han Israel ngan katapos han Juda, nagpapabug-at ha aton kon paonan-o natuman an matagnaon nga paghukom nga nakarekord ha Deuteronomio 28:15–29:28. Iginhuhulagway han Ikaduha nga Mga Hadi hi Eliseo sugad nga propeta nga may daku nga kadasig para ha ngaran ni Jehova ngan ha totoo nga pagsingba. Hira Hesekia ngan Josia iginhuhulagway sugad nga mapainubsanon nga mga hadi nga natahod ha balaud han Dios.

Samtang aton ginpapamalandong an panggawi ngan mga binuhatan han mga hadi, mga propeta, ngan iba pa nga ginhisgotan ha Ikaduha nga Mga Hadi, waray ba kita nahibabaroan nga birilhon nga mga leksyon mahitungod ha kon ano an angay naton pangalimbasogan ngan kon ano an sadang naton likyan? (Roma 15:4; 1 Korinto 10:11) Oo, “an pulong han Dios buhi, ngan maabtik.”—Hebreo 4:12.

[Kahon/Retrato hin pahina 10]

MGA MILAGRO NI ELISEO

 1. Nabahin an katubigan han Jordan.—2 Hadi 2:14

 2. An diri maopay nga suplay han tubig ha Jeriko nagin makapahimsog.—2 Hadi 2:19-22

 3. An delingkwente nga kabataan gin-atake han mga oso.—2 Hadi 2:23, 24

 4. Ginsuplayan hin tubig an kasundalohan.—2 Hadi 3:16-26

 5. An usa nga balo nga babaye kinarawat hin lana.—2 Hadi 4:1-7

 6. An usa nga baw-as nga babaye nga taga-Sunem nagburod.—2 Hadi 4:8-17

 7. An usa nga bata nabanhaw.—2 Hadi 4:18-37

 8. An nakakahilo nga utan mahimo na makaon.—2 Hadi 4:38-41

 9. Usa ka gatos nga kalalakin-an napakaon pinaagi hin 20 nga tinapay.—2 Hadi 4:42-44

10. Hi Naaman natambal ha iya sanla.—2 Hadi 5:1-14

11. Binalhin kan Gehasi an sanla ni Naaman.—2 Hadi 5:24-27

12. An tarom han parakol ginpalutaw.—2 Hadi 6:5-7

13. An usa nga surugoon nakakita hin angheliko nga mga karuwahe.—2 Hadi 6:15-17

14. An kasundalohan han Sirya ginbuta.—2 Hadi 6:18

15. Iginbalik an pagkita han mga sundalo nga Siryahanon.—2 Hadi 6:19-23

16. Nabanhaw an usa nga lalaki.—2 Hadi 13:20, 21

[Tsart/Mga Retrato ha pahina 12]

MGA HADI HAN JUDA NGAN HAN ISRAEL

Saul/David/Salomon: 1117/1077/1037 A.K.P. a

GINHADIAN HAN JUDA PETSA (A.K.P.) GINHADIAN HAN ISRAEL

Rehoboam ․․․․․ 997 ․․․․․ Jeroboam

Abiha/Asa ․․․ 980/978 ․․․

․ 976/975/952 ․ Nadab/Baasa/Ela

․ 951/951/951 ․ Simri/Omri/Tibni

․․․․․․ 940 ․․․․․ Ahab

Jehosapat ․․․․․․ 937 ․․․․․

․․․․ 920/917 ․․․ Ahasia/Jehoram

Jehoram ․․․․․․ 913 ․․․․․

Ahasia ․․․․․․ 906 ․․․․․

(Atalia) ․․․․․․ 905 ․․․․․ Jehu

Joas ․․․․․․ 898 ․․․․․

․․․․ 876/859 ․․․ Joahas/Joas

Amasia ․․․․․․ 858 ․․․․․

․․․․․․ 844 ․․․․․ Jeroboam II

Asaria (Usiya) ․․․․․․ 829 ․․․․․

․․ 803/791/791 ․ Sakarias/Salum/Menahem

․․․․ 780/778 ․․ Pekahia/Peka

Jotam/Ahas ․․․․ 777/762 ․․․

․․․․․․ 758 ․․․․․ Hosea

Hesekia ․․․․․․ 746 ․․․․․

․․․․․․ 740 ․․․․․ Samaria ginbihag

Manases/Amon/Josia ․․․716/661/659 ․

Jehoahas/Jehoyakim ․․․․ 628/628 ․․․

Jehoyatsin/Sedekia ․․․․ 618/617 ․․․

Jerusalem ginbungkag ․․․․․․ 607 ․․․․․

[Footnote]

[Retrato ha pahina 8, 9]

Nagpaubos hi Naaman ngan natambal pinaagi han gahum ni Jehova

[Retrato ha pahina 8, 9]

Ano an nahitabo kan Elias han hiya “sinmaka pinaagi han alipuros nga hangin”?