Pakadto ha sulod

Pakadto ha mga sulod

Maglalakat Ka Ba Kaupod han Dios?

Maglalakat Ka Ba Kaupod han Dios?

Maglalakat Ka Ba Kaupod han Dios?

‘Maglakat nga mapainubsanon kaupod han imo Dios.’—Mika 6:8.

1, 2. Paonan-o an mga pagbati ni Jehova para ha aton maitatanding ha mga pagbati han usa nga kag-anak nga nagtututdo ha usa nga gutiay nga bata nga maglakat?

 AN USA nga gutiay nga bata nga maluya pa an mga bitiis, nangangalimbasog pagmalaabot ha mga kamot han iya kag-anak ngan nagtitikang ha iya siyahan pipira nga mga pitad. Baga hin diri-importante ito nga butang, kondi ha iroy ngan ha amay, importante gud ito, usa ka takna nga puno hin paglaom ha tidaraon. An mga kag-anak naglalaom gud nga maglalakat hira kaupod an ira anak, nga nakapot ha ira kamot, ha maabot nga mga bulan ngan mga tuig. Ha damu nga mga paagi, naglalaom hira ha pagtagana ha anak hin giya ngan suporta ha tidaraon.

2 Pariho hito an mga pagbati ni Jehova nga Dios ha iya tunan-on nga mga anak. Hiya nagsiring hadto mahitungod ha iya katawohan nga Israel, o Epraim: “Akon gintutdoan an Epraim ha paglakat; akon hira kinuha ngada ha akon mga butkon . . . Akon hira ginbutong pinaagi hin mga pisi han tawo, pinaagi hin mga butok nga gugma.” (Hosea 11:3, 4) Iginhuhulagway dinhi ni Jehova an iya kalugaringon sugad nga mahigugmaon nga amay nga mapailubon nga nagtututdo ha usa nga bata nga maglakat, ginkukugos Niya ito kon natutumba. Hi Jehova, an pinakamaopay nga Amay, disidido gud magtutdo ha aton kon paonan-o maglalakat. Nalilipay liwat hiya ha pag-upod ha aton samtang nagpapadayon kita ha pag-uswag. Sugad han ipinapakita han aton tema nga teksto, mahimo kita maglakat kaupod han Dios! (Mika 6:8) Kondi ano an iginpapasabot han paglakat kaupod han Dios? Kay ano nga kinahanglan buhaton naton ito? Paonan-o ito magigin posible? Ngan ano an mga bendisyon han paglakat kaupod han Dios? Aton paghisgotan an kada usa hinin upat nga pakiana.

Ano an Iginpapasabot han Paglakat Kaupod han Dios?

3, 4. (a) Ano an makatirigamnan mahitungod han pagkahulagway han paglakat kaupod han Dios? (b) Ano an iginpapasabot han paglakat kaupod han Dios?

3 Syempre, an usa nga unod-ngan-dugo nga tawhanon nga linarang diri literal nga makakaglakat kaupod ni Jehova, nga usa ka espiritu nga persona. (Eksodo 33:20; Juan 4:24) Salit kon gin-uunabi han Biblia an mahitungod han mga tawo nga naglalakat kaupod han Dios, ginagamit hito an simboliko nga mga pulong. Makatirigamnan an pagkahulagway hito, nga diri nalilimitahan han mga kinaiya han nasud ngan kultura ngan naaplikar ha anoman nga peryodo han panahon. Tinuod, ha ano nga lugar o panahon diri masasabtan han mga tawo an ideya mahitungod han usa ka tawo nga naglalakat kaupod han iba? Iginpapasabot hini nga paghulagway an pagkamatinagaron ngan pagkaduok, diri ba? An sugad nga mga pagbati naghahatag ha aton hin hilarom nga pagsabot kon ano an kahulogan han paglakat kaupod han Dios. Kondi, kinahanglan magin mas espisipiko kita.

4 Hinumdumi an matinumanon nga kalalakin-an nga hira Enok ngan Noe. Kay ano nga iginhuhulagway hira sugad nga naglakat kaupod han Dios? (Genesis 5:24; 6:9) Ha Biblia, an termino nga “paglakat” agsob nga nangangahulogan hin pagsunod ha usa nga paagi han pagkinabuhi. Ginpili ni Enok ngan ni Noe an paagi han pagkinabuhi nga uyon ha kaburut-on ni Jehova nga Dios. Diri pariho hadton aada ha kalibotan ha ira palibot, naglaom hira kan Jehova para han giya ngan ginsugot an iya instruksyon. Sinarig hira ha iya. Nangangahulogan ba ini nga hi Jehova an naghimo hin mga desisyon para ha ira? Diri. Hi Jehova naghatag ha mga tawo hin kagawasan ha pagbuot, ngan karuyag niya nga gamiton naton ito nga regalo upod han aton “abilidad ha pangatadongan.” (Roma 12:1NW) Kondi, samtang naghihimo kita hin mga desisyon, mapainubsanon nga tinutugotan naton an aton abilidad ha pangatadongan nga giyahan han waray tubtoban nga hitaas nga panhunahuna ni Jehova. (Proberbios 3:5, 6; Isaias 55:8, 9) Ha iba nga mga pulong, samtang naglalakat kita ha kinabuhi, nagbibiyahe kita nga kaupod pirme hi Jehova.

 5. Kay ano nga gin-unabi ni Jesus an pagdugang hin usa ka maniko ha kahilawig han kinabuhi han usa?

5 Ha Biblia agsob nga iginpapariho an kinabuhi ha usa nga pagbiyahe o paglakat. Ha pipira nga kahimtang, direkta ito nga pagtanding, kondi ha iba nga mga kahimtang, diri-direkta ito. Pananglitan, hi Jesus nagsiring: “Hin-o ha iyo an makakadugang hin usa ka maniko ha kahilawig han iya kinabuhi pinaagi han kabaraka?” (Mateo 6:27NW) Bangin magupong ka ha pipira hito nga mga pulong. Kay ano nga mag-uunabi hi Jesus mahitungod han pagdugang hin “usa ka maniko,” nga usa ka sukol han distansya, ngada ha ‘kahilawig han kinabuhi’ han usa nga tawo, nga ginsusukol sumala ha peryodo han panahon? a Matin-aw nga iginpapariho ni Jesus an kinabuhi ha usa nga pagbiyahe. Ha pagkamatuod, iya igintutdo nga an kabaraka diri makakabulig ha imo ha pagdugang hin bisan usa ka gutiay nga pitad ha imo paglakat ha kinabuhi. Kondi, sadang ba kita sumiring nga waray kita mahihimo mahitungod han kahilawig hito nga paglakat kaupod han Dios? Diri gud! Naggigiya ito ha aton ha ikaduha nga pakiana, Kay ano nga kinahanglan maglakat kita kaupod han Dios?

Kay Ano nga Kinahanglan Maglakat Kita Kaupod han Dios?

6, 7. An diri-hingpit nga mga tawo nagkikinahanglan gud hin ano, ngan kay ano nga sadang kita dumaop kan Jehova basi matagbaw ito nga panginahanglan?

6 An usa nga hinungdan kon kay ano nga kinahanglan maglakat kita kaupod ni Jehova nga Dios iginsasaysay ha Jeremias 10:23: “O Jehova, maaram ako nga an paagi han tawo diri aada ha iya ngahaw, diri aada ha tawo nga naglalakat an pagmando han iya mga pitad.” Salit kita nga mga tawo waray abilidad ngan katungod ha paggiya han aton kinabuhi. Nagkikinahanglan gud kita hin giya. Adton nagpipirit nga igpadayon an ira kalugaringon nga paagi, nga bulag ha Dios, nakakahimo hin sayop nga pariho han kan Adan ngan Eva. Gin-angkon han siyahan nga mag-asawa an katungod ha pagsiguro kon ano an maopay ngan maraot para ha ira kalugaringon. (Genesis 3:1-6) Ito nga katungod “diri aada” ha aton.

7 Diri mo ba inaabat an panginahanglan hin giya ha pagbiyahe ha kinabuhi? Kada adlaw, naghihimo kita hin gudtiay ngan dagku nga mga desisyon. An iba hini makuri ngan mahimo makaapekto han aton tidaraon—sugad man ha aton mga hinigugma. Kondi, hunahunaa la, nga an usa nga mas tigurang gud ngan mas maaramon kay ha aton nalilipay ha paghatag ha aton hin mahigugmaon nga giya ha paghimo hito nga mga desisyon! Makasurubo, mas karuyag han kadam-an nga mga tawo yana nga sumarig ha ira kalugaringon nga desisyon ngan giyahan an ira kalugaringon nga mga pitad. Ira ginbabalewaray an kamatuoran ha Proberbios 28:26: “Hiya nga nasarig ha iya kalugaringon nga kasingkasing, lurong; kondi bisan hin-o nga naglalakat ha makinaadmananon, hiya maluluwas.” Karuyag ni Jehova nga maluwas kita ha mga kalamidad nga resulta han pagsarig ha malimbungon nga kasingkasing han tawo. (Jeremias 17:9) Karuyag niya nga maglakat kita ha kinaadman, nga sumarig ha iya sugad nga aton maaramon nga Giya ngan Instruktor. Kon buhaton naton ito, magigin may seguridad, makapatagbaw, ngan makalilipay an aton paglakat ha kinabuhi.

 8. An sala ngan pagkadiri-hingpit nagdadara ha aton ngadto ha ano nga dadangatan, kondi ano an karuyag ni Jehova para ha aton?

8 An usa pa nga hinungdan kon kay ano nga kinahanglan maglakat kita kaupod han Dios nag-uupod han kahilawig han paglakat nga karuyag naton. An Biblia nagsasaysay hin makasurubo nga kamatuoran. Ha usa nga paagi, an ngatanan nga diri-hingpit nga mga tawo naglalakat pakadto ha usa la nga dadangatan. Ha pagsaysay han mga kakurian tungod han kalagas, an Eklesiastes 12:5 nasiring: “An tawo makadto ha iya puroy-anan nga dayon, ngan an mga magmirinatay mananagsudoy-sudoy ha kakalsadahan.” Ano inin “puroy-anan nga dayon”? An lubnganan, nga aton dadangatan tungod han sala ngan pagkadiri-hingpit. (Roma 6:23) Kondi, karuyag ni Jehova an mas labaw pa para ha aton kay ha usa ka halipot, masamok nga paglakat tikang ha katawo pakadto ha kamatayon. (Job 14:1) Pinaagi la han paglakat kaupod han Dios nga makakalaom kita ha paglakat tubtob ha gintuyo niya ha aton nga maglakat—ha kadayonan. Diri ba ito an imo karuyag? Matin-aw, kon sugad, nga kinahanglan maglakat ka kaupod han imo Amay.

Paonan-o Kita Makakaglakat Kaupod han Dios?

 9. Kay ano nga hi Jehova usahay nagtatago tikang ha iya katawohan, kondi ano nga pasarig an iya igintagana sumala ha Isaias 30:20?

9 An ikatulo nga pakiana nga aton paghihisgotan takos han aton seryoso nga atensyon. Amo an, Paonan-o kita makakaglakat kaupod han Dios? Makikita naton an baton ha Isaias 30:20, 21: ‘An imo Magturutdo diri na magtatago, ngan an imo mga mata makakakita han imo Magturutdo. Ngan an imo mga talinga makakabati hin usa nga pulong ha imo luyo, nga nasiring: Amo ini an dalan, maglakat kamo dida hini; kon kamo sumimang ha too nga kamot, o kon kamo sumimang ha wala.’ Dinhi hinin makapadasig nga mga bersikulo, an mga pulong ni Jehova ha bersikulo 20 bangin nagpahinumdom ha iya katawohan nga han nagrebelde hira ha iya, ha tinuod, hiya nagtago tikang ha ira. (Isaias 1:15; 59:2) Dinhi, gin-uunabi hi Jehova diri sugad nga nagtatago, kondi sugad nga dayag nga natindog ha atubangan han iya matinumanon nga katawohan. Bangin mahunahuna naton an usa nga magturutdo nga natindog ha atubangan han iya mga estudyante, ipinapakita kon ano an karuyag niya nga hibaroan nira.

10. Ha ano nga paagi mahimo ka ‘makabati hin usa nga pulong ha imo luyo’ tikang ha imo Magturutdo?

10 Ha bersikulo 21, naiiba an iginhuhulagway. Iginhuhulagway hi Jehova sugad nga naglalakat ha luyo han iya katawohan, naghahatag hin direksyon dida ha husto nga dalan nga sadang paglaktan. An mga eskolar han Biblia nagkomento nga ini nga ekspresyon bangin iginbasar ha paagi han magbarantay ha pagsunod usahay ha iya mga karnero, nagsisinggit ha paggiya ha ira ngan basi diri hira hingadto ha sayop nga dalan. Paonan-o naaplikar ha aton ini nga paghulagway? Bueno, kon nasarig kita ha Pulong han Dios para han giya, binabasa naton an mga pulong nga iginsurat yinukot ka tuig na an naglabay. Nagtitikang ito ha aton luyo, siring pa, nga maiha na nga iginsurat. Kondi, importante liwat ito yana sugad la han ha adlaw nga iginsurat ito. An sagdon han Biblia makakagiya ha aton adlaw-adlaw nga mga desisyon, ngan makakabulig ito ha aton ha pagplano han aton kinabuhi ha tidaraon. (Salmo 119:105) Kon sinsero nga ginbibiling naton an sugad nga sagdon ngan igin-aaplikar ito, hi Jehova kon sugad an aton Giya. Naglalakat kita kaupod han Dios.

11. Sumala ha Jeremias 6:16, iginhulagway ni Jehova an ano nga makalilipay nga kahimtang han iya katawohan, kondi paonan-o hira ginios?

11 Tinutugotan gud ba naton an Pulong han Dios nga maggiya ha aton hin sugad kaduok? Mapulsanon an pamalandong usahay ngan tangkod nga usisahon an aton kalugaringon. Tagda an usa nga bersikulo nga mabulig ha aton ha pagbuhat hito: “Ha sugad hini nasiring hi Jehova: Tindog kamo ha mga dalan ngan pagkita, ngan pakiana han daan nga agianan, hain an maopay nga dalan; ngan paglakat dida, ngan kamo makakaagi hin kapahuwayan para han iyo mga kalag.” (Jeremias 6:16) Ini nga mga pulong mahimo magpahinumdom ha aton mahitungod han usa nga biyahero nga naundang ha ginsasang-an nga mga dalan basi magpakiana han husto nga direksyon. Ha espirituwal nga paagi, an rebelyoso nga katawohan ni Jehova ha Israel kinahanglan magbuhat hin pariho hito. Kinahanglan mabilngan nira an ira dalan pabalik ngadto ha “daan nga agianan.” Iton “maopay nga dalan” amo an dalan nga ginlaktan han ira matinumanon nga mga kaapoy-apoyan, an dalan nga tikang hito may kalurongan nga sinimang an nasud. Makasurubo, an Israel waray sumunod hinin mahigugmaon nga pahinumdom ni Jehova. Ito nga bersikulo nagpapadayon: “Kondi hira siniring: Diri kami maglalakat dida.” Kondi, ha moderno nga mga panahon, nasugot an katawohan han Dios hito nga sagdon.

12, 13. (a) Paonan-o ginsusunod han dinihogan nga mga sumurunod ni Kristo an sagdon ha Jeremias 6:16? (b) Paonan-o naton uusisahon an aton kalugaringon may kalabotan ha dalan nga aton ginlalaktan yana?

12 Tikang ha ikatarapos han ika-19 ka siglo, sinugot an dinihogan nga mga sumurunod ni Kristo ha sagdon han Jeremias 6:16. Sugad nga grupo, nangunguna hira dida ha dalan ha bug-os-kasingkasing nga pagbalik ha “daan nga agianan.” Diri sugad ha apostata nga Kakristianohan, matinumanon nga ginsunod nira ‘an surubdan han putli nga mga pulong’ nga iginhatag ni Jesu-Kristo ngan ginparig-on han iya matinumanon nga mga sumurunod han siyahan nga siglo K.P. (2 Timoteo 1:13) Tubtob yana, an mga dinihogan nabulig ha usa kag usa sugad man ha ira mga kaupod nga ‘iba nga mga karnero’ basi igpadayon an putli, makalilipay nga paagi han pagkinabuhi nga iginsalikway han Kakristianohan.—Juan 10:16.

13 Pinaagi han pagtagana hin espirituwal nga “pagkaon ha husto nga panahon,” an matinumanon nga uripon nga klase nabulig ha minilyon nga mga tawo nga hiagian an “daan nga agianan” ngan maglakat kaupod han Dios. (Mateo 24:45-47NW) Kaupod ka ba hito nga minilyon? Kon amo, ano an imo bubuhaton basi malikyan an kahianod, an pagsunod ha imo kalugaringon nga paagi? Maaramon an pamalandong ha pana-panahon ngan usisahon an paagi han imo paglakat ha kinabuhi. Kon matinumanon nga binabasa mo an Biblia ngan an basado-ha-Biblia nga mga publikasyon ngan natambong ha mga programa han pagtutdo nga gindudumara han mga dinihogan yana, hito nga paagi ginbabansay ka ha paglakat kaupod han Dios. Ngan kon mapainubsanon nga igin-aaplikar mo an sagdon nga iginhahatag ha imo, tinuod nga naglalakat ka kaupod han Dios, nasunod ha “daan nga agianan.”

Paglakat Sugad hin ‘Tinatan-aw an Usa nga Diri Sadang Makita’

14. Kon hi Jehova totoo ha aton, paonan-o ito maipapakita ha personal nga mga desisyon nga ginhihimo naton?

14 Basi makaglakat kita kaupod ni Jehova, kinahanglan magin totoo hiya ha aton. Hinumdumi, ginpasarig ni Jehova an mga magtinumanon ha kadaan nga Israel nga hiya diri nagtatago tikang ha ira. Yana, iya iginpapahayag liwat an iya kalugaringon ha iya katawohan sugad nga Gihitaasi nga Instruktor. Sugad ba hito katotoo hi Jehova ha imo, nga sugad hin natindog hiya ha imo atubangan ha pagtutdo ha imo? Ito an klase hin pagtoo nga ginkikinahanglan naton kon karuyag naton maglakat kaupod han Dios. Hi Moises may-ada sugad hito nga pagtoo, “kay nagpadayon hiya, sugad nga tinatan-aw niya an [Usa] nga diri sadang makita.” (Hebreo 11:27) Kon totoo hi Jehova ha aton, tatagdon naton an iya mga pagbati kon naghihimo kita hin mga desisyon. Pananglitan, diri gud kita maghuhunahuna ha pagbuhat hin sayop ngan katapos mangangalimbasog ha pagtago han aton mga sala tikang ha Kristiano nga mga tigurang o mga membro han pamilya. Lugod, nangangalimbasog kita nga maglakat kaupod han Dios bisan kon waray igkasi-tawo nga nakakakita ha aton. Pariho kan Hadi David ha kadaan nga panahon, kita kinahanglan magdesisyon: ‘Maglalakat ako ha sakob han akon balay ha akon hingpit nga kasingkasing.’—Salmo 101:2.

15. Paonan-o an pakig-upod ha aton Kristiano nga kabugtoan nabulig ha aton nga umabat nga totoo hi Jehova ha aton?

15 Nasasabtan ni Jehova nga kita diri-hingpit, unudnon nga mga linarang ngan usahay bangin makuri kita tumoo ha diri naton nakikita. (Salmo 103:14) Nabulig gud hiya ha aton nga malamposan ito nga kaluyahan. Pananglitan, hiya nagtitirok hin katawohan “tungod ha iya ngaran” tikang ha ngatanan nga mga nasud ha tuna. (Buhat 15:14) Samtang nagkakaurosa kita ha pag-alagad, nagkakaada kita kusog tikang ha usa kag usa. An pakabati kon paonan-o binubuligan ni Jehova an usa nga espirituwal nga bugto nga malamposan an usa nga kaluyahan o makuri nga pagsari nakakabulig nga magin mas totoo ha aton an Dios.—1 Pedro 5:9.

16. Paonan-o an paghibaro mahitungod kan Jesus nabulig ha aton nga maglakat kaupod han Dios?

16 Labaw ha ngatanan, iginhatag ni Jehova ha aton an susbaranan han iya Anak. Hi Jesus nagsiring: “Ako amo an dalan, ngan an kamatuoran, ngan an kinabuhi. Waray bisan hin-o nga maabot ha Amay, kon diri maagi ha akon.” (Juan 14:6) An pag-aram mahitungod han kinabuhi ni Jesus dinhi ha tuna usa han pinakamaopay nga mga paagi basi magin mas totoo hi Jehova ha aton. An ngatanan nga ginsiring o ginbuhat ni Jesus usa ka hingpit nga sanag han personalidad ngan mga paagi han iya langitnon nga Amay. (Juan 14:9) Samtang naghihimo kita hin mga desisyon, kinahanglan hunahunaon naton hin maopay kon paonan-o dudumarahon ni Jesus an mga butang. Kon an aton mga desisyon magpapasanag han sugad nga panhunahuna pinaagi han maopay nga pagturutimbang ngan pag-ampo, niyan ginsusunod naton an mga pitad ni Kristo. (1 Pedro 2:21) Sugad nga resulta, naglalakat kita kaupod han Dios.

Ano an Resulta nga mga Bendisyon?

17. Kon maglalakat kita ha dalan ni Jehova, ano nga “kapahuwayan” an mabibilngan naton para ha aton mga kalag?

17 An paglakat kaupod ni Jehova nga Dios amo an pagkaada binendisyonan nga pagkinabuhi. Hinumdumi an iginsaad ni Jehova ha iya katawohan mahitungod han pamiling han “maopay nga dalan.” Hiya nagsiring: “Paglakat dida, ngan kamo makakaagi hin kapahuwayan para han iyo mga kalag.” (Jeremias 6:16) Ano an iginpapasabot han “kapahuwayan”? Nangangahulogan ba ini nga ginlalaoman naton an kinabuhi nga puno hin mga kalipayan ngan mga kahimyang? Diri. Hi Jehova nagtatagana hin mas maopay pa gud, nga talagsa la hiagian han pinakabahandianon dida ha katawohan. An pakabiling hin kapahuwayan para han imo kalag amo an pakabiling hin kamurayawan, kalipay, katagbaw, ngan espirituwal nga pagliaw. An sugad nga kapahuwayan nangangahulogan nga makakasarig ka nga ginpili mo an gimaopayi nga dalan ha kinabuhi. An sugad nga kamurayawan ha hunahuna usa ka talagsahon nga bendisyon dinhi hini nga kalibotan nga puno hin mga problema!

18. Ano nga bendisyon an karuyag ni Jehova nga ihatag ha imo, ngan ano an imo determinasyon?

18 Syempre, an kinabuhi mismo usa ka daku nga bendisyon. Bisan an halipot nga paglakat ha kinabuhi mas maopay kay ha diri gud pakaglakat. Kondi, waray gud tuyoa ni Jehova nga an imo paglakat usa la ka halipot nga biyahe tikang ha kusog han pagkabatan-on ngadto ha kasakit han kalagas. Lugod, karuyag ni Jehova nga magkaada ka han gidadakui ha ngatanan nga bendisyon. Karuyag niya nga maglakat ka kaupod niya ha kadayonan! Iginsasaysay ini hin maopay ha Mika 4:5: “An ngatanan nga katawohan naglalakat an tagsa-tagsa ha ngaran han iya dios; ngan kita maglalakat ha ngaran ni Jehova nga aton Dios ha kagihaponan.” Pabibilhan mo ba ito nga bendisyon? Magkikinabuhi ka ba uyon ha tinatawag ni Jehova nga “kinabuhi nga totoo”? (1 Timoteo 6:19) Salit, magin determinasyon mo unta, nga maglakat kaupod ni Jehova yana, buwas, ngan kada adlaw tubtob ha kadayonan!

[Footnote]

a Ginbag-o han iba nga mga hubad han Biblia an “maniko” hini nga bersikulo ngadto ha sukol han panahon, sugad han “usa ka takna” (The Emphatic Diaglott o “usa ka minuto” (A Translation in the Language of the People, ni Charles B. Williams). Kondi, an pulong nga ginamit ha orihinal nga teksto sigurado nga nangangahulogan hin usa ka maniko, nga mga 18 ka pulgada an kahilaba.

Paonan-o Mo Babatunon?

• Ano an iginpapasabot han paglakat kaupod han Dios?

• Kay ano nga inaabat mo an panginahanglan nga maglakat kaupod han Dios?

• Ano an mabulig ha imo nga maglakat kaupod han Dios?

• Ano nga mga bendisyon an naabot ngada hadton naglalakat kaupod han Dios?

[Mga Pakiana]

[Mga Retrato ha pahina 23]

Pinaagi han mga pahina han Biblia, nababatian naton an tingog ni Jehova ha aton luyo nga nasiring, “Amo ini an dalan”

[Retrato ha pahina 25]

Ha mga katirok, nakakarawat naton an espirituwal nga pagkaon ha husto nga panahon