Tikang han 1948 tubtob ha temprano han 1990’s, apartheid an politikal nga sistema ha South Africa. a Hito nga panahon, damu an diri patas an pagtratar ha mga tawo nga iba an lahi. Ini an siring ni Kallie, nga iginlain sugad nga “colored” (magkahalo nga lahi) ha panahon han apartheid: “An mga diri busag may diskriminasyon liwat ha iba nga diri busag.”

 An mga Saksi ni Jehova ha South Africa nagtikang ha iba-iba nga lahi. Ano an ira ginbuhat ha panahon han apartheid? Ano an igintututdo ha aton hini nga bahin han ira kasaysayan?

 Ha South Africa, nag-organisar hin mga protesta an pipira nga nadiri ha pagkabahin-bahin hin lahi. Damu hadton nagprotesta ha mga patakaran han gobyerno an ginpriso, ngan an pipira ginpamatay. Sugad nga resulta, adton mga nakontra ha gobyerno mas nagin bayolente. Pero, ginsunod han mga Saksi ni Jehova an balaud ngan waray umapi ha mga protesta o mangalimbasog nga bag-uhon an gobyerno. Hini nga paagi, ginsubad nira an mga Kristiano ha siyahan nga siglo nga padayon nga ‘nagpasakop ha higtaas nga mga awtoridad.’—Roma 13:1, 2.

 Damu ka beses nga ginpresyur an mga Saksi ni Jehova nga ikompromiso an ira neutralidad ngan magkaada gindadapigan. Pero kon may dadapigan hira posible nga mahidabi hira ha bayolente nga araway ha politika o bangin makaaway pa ngani nira an ira mga igkasi-magsiringba. Pananglitan, “han may nagrebelde han 1976, damu nga estudyante ha hayskul an ginpwersa nga umapi ha mga rayot ha politika,” siring ni Thembsie. “An mga nagrarayot nga estudyante nagbabalay-balay basi mamiling hin iba pa nga estudyante nga maapi ha ira. Kon magdumiri ka, bangin sunugon an iyo balay o kastiguhon ka pa ngani tubtob mamatay.” Usa nga lider han politikal nga partido nga oposisyon an nagsiring kan Theophilus nga usa nga Saksi, “kon mapirde namon an mga busag, papatayon namon kamo kay waray kamo makig-away para ha iyo nasud.”

 Bisan pa han mga kakurian tungod han apartheid, an mga Saksi ha South Africa padayon nga nagkatirok nga urosa para ha pagsingba. (Hebreo 10:24, 25) Diri nakakagtukod hin Kingdom Hall an pipira nga kongregasyon kay damu nga tawo an nagin pobre gud tungod han apartheid. b “Ha sulod hin mga tuig, kinahanglan namon magplete hin mga pasilidad nga diri gud maopay an kondisyon,” siring ni Enver. “Salit ginpagamit ni Tatay an amon balay para ha mga katirok han kongregasyon. Makaduha kada semana, gin-aayos namon an amon balay basi magin usa nga Kingdom Hall. May mga panahon nga sobra 100 ka tawo an sulod han amon balay. Katapos han mga katirok, kasagaran nga nag-i-enjoy kami paghatag hin mga pagkaon ngan maiinom ha ngatanan nga tumambong.”

 An mga kabugtoan nakahunahuna hin mag-opay nga ideya basi malamposan an mga ulang nga resulta han apartheid. Pananglitan, ha probinsya han Limpopo, usa nga busag nga brother an waray tuguti nga makasulod ha lugar han mga itom basi magpahayag ha usa nga sirkito nga asembleya didto. Tungod hito, ginkaistorya niya an busag nga tag-iya han usa nga uma sapit han lugar han mga itom, ngan nagkauyon hira. Salit nagpahayag an brother dida hito nga uma samtang an mamarati aadto ha luyo nga dapit han kudal han uma.

 Ha panahon han apartheid, may-ada la lugar nga uukyan para ha usa nga lahi. Salit, an mga teritoryo han kongregasyon kasagaran nga ginkukompwesto han mga tawo nga pariho an lahi. Tungod han apartheid kinahanglan mag-adjust an mga Saksi ha ira pag-organisar han mga magwarali para ha pagsangyaw. Pananglitan, may mga ulang kon nagsasangyaw ha teritoryo nga waray nakatoka nga kongregasyon. “Kasagaran nga waray lugar nga makakaturogan an mga diri busag. Salit nakaturog kami ha amon mga awto o ha ilarom han mga puno,” siring ni Krish, nga iginlain sugad nga “Indian” ha panahon han apartheid. “Ha aga, nakarigo kami ha CR han usa nga gasolinahan. Pero may mga panahon nga bisan ini nga mga CR may marka nga ‘Para La ha Busag.’ Bisan pa hini, an mga magwarali madasigon nga nakigbahin ha ministeryo ngan nag-enjoy ha pagsangyaw ha damu nga interesado ha higrayo nga lugar.”

 Bisan pa hini nga mga kakurian, padayon nga nagdamu an katawohan ni Jehova. Han ginhimo nga balaud an apartheid han 1948, an magwarali ha South Africa 4,831 pa la. Pero han natapos ito han 1994, an kadamu han mga magwarali umabot hin 58,729. Ngan padayon ito nga nadudugangan. Han 2021, umabot hin 100,112 an pinakahitaas nga ihap han mga magwarali ha South Africa.

 Ha panahon han apartheid, an mga Saksi ni Jehova naukoy ha nasud han South Africa nga kilala ha pagbahin-bahin hin lahi. Bisan pa hito, nangalimbasog hira nga ipakita an gugma ngan pagkaurosa butnga han mga tawo nga iba-iba an lahi. Ginbuhat nira ini pinaagi ha pagtutdo ngan pagsunod han mga prinsipyo ha Biblia. (Buhat 10:34, 35) Bisan kon napapalibotan hira hin kangalas, nagkakaurosa hira tungod han gugma.—Juan 13:34, 35.

 Han 1993, iba-iba nga lahi an umatender ha usa nga kombensyon han mga Saksi ni Jehova ha South Africa. Nakita han usa nga prominente nga lider han politika an mga Saksi nga taga-South Africa nga mahigugmaon nga gin-aabiabi ngan ginhahangkopan an mga delegado nga tikang ha iba-iba nga nasud nga naabot ha airport. Hiya nagsiring: “Kon may-ada kami pagkaurosa nga pariho han iyo, maiha na unta namon nga nasulbad an amon mga problema.”