1-2. (a) Jises ya mala Baibel yu neori kel wanim mal, kenem buro pinjil dal, nalmal wei pisamen? ((b) Yipe yu duwom enamen bar, nawal omukro kanamen?

 KANKA kanmen alamb ende gosum kunum, kenem kes wei pismen. Weieri, kanka kanmen alamb nganj ngimbil si pu gorom mal, buro pismen kunum, kenem kumbol ngimbil wei enem. Ba kunum pende wopundo, olom yu ka ende ne kenem ngom, kumbol dongal panda yu ende nengom, mo towul enamen ne yu ende nim, buro pismen kunum, ka pismen.

² Embe ding mal, Jises ombun kau pu gom mal, yubol Baibel a meim gere buro pismen kunum, kes pismen. Ba Memorial kunum Jises golo kenem topro siyem kem, wal kerma nalmal paim mane omukro pismen. (1 Kor. 11:24, 25) Ala olom ya mala molo yu ne kongan porpor erim mal kenem pilkane esmen kunum, kapismen. Ala wal ende, olom yipe kongan enem mal, na mi bulto wal enda mal buro pismen kunum, dongal kerma simen. Yu duwom yipe enamen bar olom kongan ere, kanka mem tanim bar, kapil wal pende enamen mal kanamen.

3. Nalmem pende pande, Jises golo kenem topro siyem kem bar, kapil sangiyo ninamen?

³ Jises kongan erpu gom mal, kenem buro pismen kunum olom bol kapil sangiyo nimen. Olom ya mala Baibel yu neori kel wanim kunum, Got Gapman wal kaka enda  mal, yuwei ne alamb ngom. Olom golo kenem topro siyem kem bar, kapil sangiyo nimen nalenem, e erkelde Olom na dam Johova bol seno semand pumon. Jises bol pilgi nim ga, kolnga aimanj mem sinam, ala kanka kanjip alamb ende gonjip akil wonambe kanam eri. (Jo. 5:28, 29; Ro. 6:23) Kenem wal ende enjin bar topom ka e nasinamen, ala Johova na Jises wal ende erngo yem keramen kaple nanem. (Ro. 5:8, 20, 21) Ba enjel mambnem ka enjil bar, kenem kapil sangiyo nimen mem taninamen. Nalmal taninamen?

4. Jises, Maria Makdala kin wal erim bar, olom kapil sangiyo nim nalmal tanim? (Piksa kane.)

⁴ Juda amb ende kangem Maria Makdala, wal erim kanpe. Ombun kerma ende kawum, e kipkes 7-poro olom bol molo tawol enjip. Alamb ende olom pakero kipkes to keram, kaple narim. Ba Jises olom pakero kipkes to kem pu sejip bar, olom kawei pim mal, buro pile! Kapim erkelnge wo Jises disaipol molo, anj dunglom, dongal na kannom wal ngo, Jises Baibel yu neori kem bar pakerom. (Luk 8:1-3) Jises olom pakerom bar kawei pim, ba wal kerma wei ende mi bulto enda pam kanpolnarom, e olom golo mala alamb porpor topro siyem kera, “embe pile, alamb porpor olom bol pilgi ninam” kolnga aimanj mem sinam. (Jo. 3:16) Ba, Jises wal Maria kin erim bar kapil Jises bol kamom. Ala Jises ond kun a to gonjip kunum, Maria mand kanmolo, alamb olom kin monjip, yu ne dongal ngom. (Jo. 19:25) Jises gom kunum bulto, Maria na ambra pende kopong murang sip olom nganjem kopong ere, gul tonam bar erkun enjip. (Mak 16:1, 2) Maria embe erim bar wal kawei olom bol min wom. Jises golo akil yem wom kunum, pu Maria kin yu nim —wal embe mal, disaipol puli bol min nawom.—Jo. 20:11-18.

5. Johova na Jises kenem bol mambnem ka enjil bar, sangiyo nimen mem nalmal taninamen?

 ⁵ Johova na Jises kenem bol mambnem ka enjil bar, wal pende ere sangiyo taninamen. E anj dunglom, kumoni na kannomon wal ngo, Got Gapman kongan pakeronamen. Ende embe mal, Johova lotu erngom gar tawo, seim gar erka esim bar pakeronamen.

6. Nalende Jises gom, kenem dingding ne, topro siyem kem paninamen?

⁶ Johova na Jises kenem kanka kanjil pilkane esmen kunum, erkelde, enjel pra kanka kanmen eri. (1 Jo. 4:10, 19) Jises kenem dingding ne pilgom ne pismen, erkelde enjel kankawei kanmen. Aposol Pol wal e pilkane ere, kapim mal pepe bolo, Gelesia kristen monjip ngo, embe nim: “Got Ngangem . . . na kankawei wei kane, olom kolmem ngo, na pakerom” (Gal. 2:20) Olom gom bar pakero kelde, nim se Johova bol mand pu, senondol kaple enem. (Jo. 6:44) Johova kanim nim kumbol kasem, topom kerma ngo sinde, olom senondol ne erim bar kapisen mo? Johova na Jises mambnem embe enjil bar, kenem enjel kanka kanmen. Kenem kenem ki embe sinamen, ‘Kanka mem embe enjil erkelde, na nal enal?’

7. Kenem porpor Johova na Jises kanka kanmen mem, nalmal taninamen? (2 Korin 5:14, 15; 6:1, 2)

⁷ Kenem Johova na Jises kanka kanmen mem erkelde, alamb ende kanka kanmen. (2 Korin 5:14, 15; 6:1, 2 gere.) Wusngam ende kenem kanka mem taninamen e, alamb porpor bol Baibel yu neori keramen. Alamb kulu nal kulu wom, ye dulom nal dulom, wal kannom bar mo nalmal nomolpa esim omuk naronamen. Embe enjin dal, Johova kapisim mal karkar esmen.  Olom “alamb porpor sape dulto sinambe, siyem ninal nepisim.”—1 Tim. 2:4.

8. Kenem pilgi ding angjen ambajen man, kanka kanmen nalmal taninamen?

⁸ Kenem pilgi ding angjen ambajen man kanka kanmen bar, Johova na Jises kanka kanmen mem tanimen. (1 Jo. 4:21) Enjep ambsik paim wal na ombun ende min wonom kunum pakeromon. Kanka kanim alamb ende gosum kunum, yu ne enjep kumbol amin ngomon, kes tonom kunum pu enjep kanmen, ala kumbol ombun si meim kunum, kenem enamen paim wal ere, yu ne enjep kumbol erdongal esmen. (2 Kor. 1:3-7; 1 Tes. 5:11, 14) Ala kunum kunum enjep yane ne ngomon nalenem, kenem pilkane esmen “mambnem dulto enem ye yane dom, dongal kerma pa kongan ka enem.”—Jem. 5:16.

9. Nal wusngam ende kenem pilgi ding angjen ambajen man, kanka kanmen taninamen?

⁹ Kenem ombol ere, enjep bol kumbol amin moramen bar, kanka kanmen mem taninamen. Johova alamb alla wakronom mal, kenem ombol ere olom mambnem aiem karkar enamen ne esmen. Johova Ngangem kem wo kenem sin pilgom pamdal, angjen ambajen man kenem bol alla erngom wak naronamen mo? Jises yu ekin ende erim bar kongan nip ye ende, mambnem kes erim panim, olom mambnem aiem karkar enamen ka napismen. Olom kongan tawol erim ye, olom bol dina kerma pam wakro sikem, ba kongan nip ye e, pu olom kongan ding ye ende ku dina ipal eri ngom wakro sikera kanapim. (Mat. 18:23-35) Kongrikeisen a ende nim alla erngom pamdal, yero pu olom bol yu ne erkun erpakle, bulto Memorial pundol. (Mat. 5:23, 24) Embe erin dal, Johova na Jises kanka kanen mem tadon.

10-11. Elda walem Johova na Jises kanka kanim, nalmal taninam? (1 Pita 5:1, 2)

¹⁰ Wusngam kerma wei ende elda walem, Johova na Jises kanka kanim taninam e, Jises sipsip aiem man ambsik paim wal kantawol enam. (1 Pita 5:1, 2 gere.) Wal enam mal Jises ne aune, aposol Pita mom bar ngom. Pita kunum talende Jises nakanj ye panim, ba olom kumbol a Jises kankawei kanim. Jises akil yem wom kunum, olom Pita ki embe ngom: “Saimon, Jon ngangem, nim na kanka kanen mo?” Kenem pilkane esmen, kunum ele Pita wal ende ere, olom Jises kanka kanim mem tane penem a kerange. Jises, Pita nengo embe nim: “Na sipsip dulom kerei kantawol ere.” (Jo. 21:15-17) Ala Pita kol mom kunum, olom Jises kanka kanim mem tanim e, sipsip aiem man kantawol erim.

¹¹ Elda walem, Jises ne Pita ngom yu, Memorial min wonda kunum, enem nalmal karkar enam? Nim Johova na Jises kanka kanen mem, wusngam ende tanindel e embe, angjen ambajen man pilgi a dongal nameim ga pu kane yu ne enjep kumbol erdongal erni, se Johova bol yem wonam ne endel. (Ese. 34:11, 12) Ala Baibel yu duwom esim ga na alamb kol Memorial wom pakeroi, wo Jises disaipol ende moram ne endel.

12. Nalernge Jises goral ne erim kunum emil pal yero, yu ende nim erkelde kenem kumbol dongal paim? (Jo. 16:32, 33)

¹² Jises goral ne erim kunum emilpal yero, olom disaipol aiem man nengo embe nim: “Enem ya mala ombun kawo nganj ngimbil sinam, ba kumbol dongal panda! Na ya mala dongal tomene kel sikend.”  (Jon 16:32, 33 gere.) Nawal Jises pakerongo kumbol dongal pange, alamb olom bol opyem enjip kunum, akilgi ne molpu gom? Olom Johova bol dongal sim. Jises karkar esim ga ombun ding mal kaunam, olom pilkane ere Johova ki si, enjep kantawol era nim. (Jo. 17:11) Yu e, kenem nalmal dongal ngonom? Johova dongal kerma wei pa, kenem opyem ga ngonom. (1 Jo. 4:4) Olom wal porpor kansikerem. Kunum kunum kenem Johova bol pake sinjin dal, nal ombun ende min wonda akilgi ne kawo kisal nagoramen.

13. Josep, kulu Arametia ye kumbol dongal pam, nalmal tanim?

¹³ Josep, kulu Arametia ye yu bolom omukronamen. Juda alamb monjip bar olom kangem kerma pange, alamb olom bol molmene kel kele enjip. Ala Juda ga suprim kot pam bar olom tuwal molo omukroro erim. Ba Jises ya mala wo Baibel yu neori kel wanim kunum, olom kumbol kasem pile, yu wei sim. Jon nim, “olom Jises disaipol ende, ba okul ermom, nalerim Juda ga bol kisal gom.” (Jo. 19:38) Weieri, Josep Got Gapman yu bol kapim, ba olom Jises bol pilgi nim mem alamb bol okul erim. Josep kisal gom nalerim, olom Jises disaipol mom alamb pilkane enjip dal, olom bol molmene nakeram pam. Ba Baibel dom, Jises gom kunum “olom kumbol dongal pange pu pailet nengo Jises nganjem sinal panim.” (Mak 15:42, 43) Josep, Jises disaipol ende mom, bulto penem wom.

14. Nim alamb bol kisal gosum ombun kawum pamdal, nal endel?

¹⁴ Josep alamb bol kisal gom mal, nim embe goron mo? Kunum pende ne sukul gar mo kongan dumam, na Johova Witnis ende mei panindel bar kisal golgolo erin mo? Nim pablisa ende molo Baibel yu neori kele nol pandil bar, alamb na bol nal nepisam ne kisal goron mo? Nim yu wei kanpol tonon bar, wal embe mal kankeli kol narungda. Yane kunum kunum ne Johova ngoi dongal ngondo, olom konganem endel. Johova yane pundom ngondo kanjel kunum, nim kumbol dongal wei panda.— Ais 41:10, 13.

15. Jises akil seyem wose epen pum, disaipol walem kane kawei pinjip, erkelnge nawal enjip? (Luk 24:52, 53)

¹⁵ Jises gom kunum disaipol aiem man kes wei pinjip. Nim tuwal morange, nalne pisange mal pile. Enjep seno kakanjip ye  gom bar mongse napinjip, wal ka kui enjin min nawonda ne kes pinjip eri. (Luk 24:17-21) Ba, Jises akle enjep monjip bar wom kunum, Baibel yu propet wal olom bol min wonda mal yu mom, ne au nine kanam ne erim. Ala enjep kongan kerma wei ende, enam nengom. (Luk 24:26, 27, 45-48) Jises se epen pum kunum 40-poro wo pungo, bulto disaipol walem kes pilmonjip ala kawei wei pinjip. Enjep ka pinjip Jises kol mom pile, kongan kerma ngom pakerondo er kaple enam pam. Ala enjep ka pinjip erkelnge Johova kangem, min kele wimuk naninjiip.—Luk 24:52, 53 gere; Apo 5:42.

16. Kenem Jises disaipol aiem man mambnem enjip, nalmal karkar enamen?

¹⁶ Kenem Johova lotu erngo kapismen mem, Memorial kunum mongse tananimen, kunum kunum taninamen. Embe enamen pamdal, Got Gapman kongan nomolpa, esmen bar si ngimbro keramen. E embe mal, ga puli Baibel yu neori kele, kongrikeisen make pu, ala pemili lotu kunum kunum enam ne sedwol er paksim. Ga pende nganj wal puli kannonamen ne esim mem wakro, se kongrikeisen ende pu, Baibel yu neori keram pablisa puli na meim bar kongan pakero esim. Ba kenem kumbol dongal pande, akilgi ne Johova konganem anjngo enamen. Olom konganem si ngimbro kel enjin dal, wal kaka puli kenem ngonda.—Snd. 10:22; Mat. 6:32, 33.

17. Memorial yipe kongar min wonda bar, nim nal enal nepisen? (Piksa kane.)

¹⁷ Tunde Eprel 4, Memorial min wonda bar tuwal punamen ne erkun er moramen. Johova na Jises kenem bol kanka mem tane, Jises wo gom, kunum kun sende kenem tuwal pu kapismen mem taninamen, ne nanamen. Memorial panda wakan pende yero, na porninda kunum bulto buro pisamen eri. Ende enamen embe, Jises gora mand erim wakan dingeri pam kunum, wal pende erim mal, Baibel Nupela Taim Trenslesen Apendiks B12 a yu pengem, “Laspela Wik Bilong Jisas Long Graun” pane paim bar, pu omukro kanjel. Ele pundol bar, Baibel ves pende kenjip meim ger kanjel pakero kelde, Johova na Jises kanka kane ala enjel bol kapisen mem, erdongal enda. Wusngam puli karkar ere kapisen mem tane penema kerel mal kanjel. Memorial kunum wal embe endel bar, pilkane endel Jises nim weieri pilngonda.—Rev. 2:19.