1. Kotea ʼae ʼe logoʼi e Sehova ʼo ʼuhiga mo te hahaʼi agavaivai? Fakamahino.

ʼE ʼOFA Sehova ki te hahaʼi agavaivai. ʼE gata pe ki te hahaʼi agavaivai moʼoni ʼe feala ke natou maʼu he ʼu felogoi lelei pea mo ia. Kae ‘ ʼe iloʼi pe e Sehova ia te kau fialahi mai mamaʼo.’ (Pes. 138:6, MN) ʼE tou loto fuli ke leleiʼia tatou e Sehova pea mo tou logoʼi ia tana tokaga ʼofa. Koia ʼe tou maʼu he ʼu tupuʼaga lelei ke tou gaueʼi ai ia te agavaivai.

2. Kotea ʼae ka tou vakaʼi ʼi te alatike ʼaeni?

² ʼI te alatike ʼaeni, ʼe tou tali anai kia fehuʼi ʼe tolu: (1) Kotea te agavaivai? (2) He koʼe ʼe tonu ke tou gaueʼi te agavaivai? (3) Kotea he ʼu aluʼaga ʼe feala ai ke faigataʼa tatatou maʼu te agavaivai? ʼE tou vakaʼi anai, ka tou gaueʼi te agavaivai, ʼe tou fakafiafiaʼi ai te loto ʼo Sehova pea mo tatou.—Taag. 27:11; Esa. 48:17.

3. Kotea te agavaivai?

³ Ko he tahi ʼe agavaivai, ʼe mole manatu ia ʼe maʼuhiga age ʼi ʼihi, pea ʼe mole fialahi. ʼE ui ʼi te Tohi-Tapu, ʼe mahino kia ia ʼae ʼe agavaivai ʼe maʼoluga age ia Sehova ʼAtua ia ia. Pea ʼe ina fakaʼuhiga te hahaʼi fuli ʼe maʼoluga age ia ia ʼi he faʼahiga aluʼaga pe.—Flp. 2:3, 4.

4-5. ʼE agavaivai koa he tahi ʼuhi pe ko tona ʼuluagaaga?

⁴ Ko ʼihi ʼe umiuminoa, mo aga fakaʼapaʼapa, mo aga fakapoipoi ʼuhi ko tanatou agaʼi fenua peʼe ko tonatou faʼahiga akoʼi. Koia ʼae ʼe hage mai ʼe natou agavaivai, kae ʼi tona fakahagatonu, ʼe lagi natou fialahi. Pea ʼe ʼi ai anai he temi, ʼe natou fakaha ai tonatou ʼuhiga moʼoni.—Luka 6:45.

 ⁵ Ko ʼihi ʼe hage mai ʼe natou falala kia natou totonu, pea mo fakaha faʼifaʼitaliha ʼanatou manatu. Kae ʼe mole fakaʼuhiga leva ʼe natou fialahi. (Soa. 1:46, 47) Kae kapau ʼe gutu palalau he tahi, peʼe mole ina tuʼania he meʼa, ʼe tonu ke tokaga ke ʼaua naʼa falala fau ki ʼona fealagia. Tatau aipe pe ʼe feafeaʼi totatou ʼuluagaaga, kae ʼe tonu ke tou faigaʼi malohi ke tou agavaivai moʼoni fuli.

6. Ka tou lau ia 1 Kolonito 15:10, kotea ʼae ʼe tou ako mai te faʼifaʼitaki ʼa Paulo?

⁶ Tou vakaʼi te faʼifaʼitaki ʼo te apositolo ko Paulo. Neʼe fakaʼaogaʼi lahi ia ia e Sehova moʼo fakatuʼu he ʼu kokelekasio ʼi he ʼu kolo. Pea ʼe hage mai neʼe lahi age te ʼu kolo ʼae neʼe faifakamafola ai ia Paulo ʼi te kau apositolo ʼa Sesu Kilisito. Kae neʼe mole fia maʼoluga ia ʼi ʼona tehina. Neʼe ina ui fenei ʼaki he agavaivai: “ ʼE ko au ʼae ʼe veliveli ʼosi ʼi te kau apositolo, pea ʼe mole tuha mo au ke fakahigoaʼi au ko he apositolo, he neʼe au fakatagaʼi te kokelekasio ʼa te ʼAtua.” (1 Ko. 15:9) Neʼe iloʼi e Paulo neʼe leleiʼia ia ia e te ʼAtua ʼo mole ʼuhi ko ʼona kalitate peʼe ko te ʼu gaue ʼae neʼe ina fakahoko, kae ʼuhi ko te ʼofa makehe ʼo te ʼAtua kia ia. (Lau ia 1 Kolonito 15:10.) Ko Paulo neʼe ko he faʼifaʼitaki lelei ʼo te agavaivai. Koteʼuhi logo la tona valokiʼi e ʼihi ʼi te kokelekasio, kae neʼe mole ina laupisiʼi ia ia ʼi tana faitohi ki te kau Kolonito.—2 Ko. 10:10.

7. Neʼe fakaha feafeaʼi e he tehina iloa tana agavaivai?

⁷ Ko te tehina ko Karl Klein neʼe ina tuku he faʼifaʼitaki lelei ʼo te agavaivai pea neʼe kau ʼi te Kolesi Pule. Neʼe fakalotomalohi ʼaupito te hisitolia ʼae neʼe ina tohi ʼo ʼuhiga mo tona maʼuli. Neʼe ina fakamatala ʼaki he agavaivai ʼona vaivaiʼaga pea mo te ʼu fihifihia ʼae neʼe hoko ʼi tona maʼuli. Ohage la, ʼi te taʼu 1922, neʼe ʼuluaki faifakamafola ʼi te ʼu ʼapi. Kae kia ia neʼe faigataʼa ʼaupito ʼo mole toe kau ai ki te faʼahiga  faifakamafola ʼaia ia teitei taʼu ʼe lua. Ki muli age, ʼi te temi ʼae neʼe Petelite ai neʼe tokoniʼi ia ia e he tehina. Neʼe ita leva ki te tehina ʼaia lolotoga he temi. Pea tahi, neʼe kau ʼi te mahaki ʼae ko te lotomamahi ʼaupito, kae neʼe lelei leva tona mahaki ki ʼamuli. Logo la te ʼu aluʼaga ʼaia, kae neʼe fakahoko e te tehina ko Klein he ʼu gaue maʼuhiga ʼi te kautahi ʼa Sehova. Kotou fakakaukauʼi age muʼa, neʼe agavaivai ʼaupito te tehina ko Klein ʼuhi ko tana fakamatala faʼifaʼitaliha ʼona vaivaiʼaga logo la neʼe ko he tehina iloa. Tokolahi te ʼu tehina mo tuagaʼane ʼe kei natou manatuʼi pe ia ia. Pea ʼe kei malave pe kia natou tana fakamatala faʼifaʼitaliha te hisitolia ʼo tona maʼuli. *

8. ʼE tokoni feafeaʼi mai ia 1 Petelo 5:6 ke tou mahino ʼe leleiʼia e Sehova ia te agavaivai?

⁸ ʼE tou faigaʼi tafito ke tou gaueʼi te agavaivai, koteʼuhi ʼe leleiʼia e Sehova te kalitate ʼaia. Neʼe fakaha lelei e te apositolo ko Petelo ia te faʼahi ʼaia. (Lau ia 1 Petelo 5:6.) ʼE talanoa ʼi te tohi (Fakafalani) “ Viens, suis-moi ” ʼo ʼuhiga mo te ʼu palalau ʼa Petelo. ʼE ui fenei ai: “Ko te fialahi ʼe ko he meʼa ia ʼe kona. Pea ʼe feala ke fakatupu tuʼutamaki. Kapau ko he tahi ʼe lahi ʼona fealagia kae ʼe fialahi, ʼe mole hona ʼaoga ki te ʼAtua. Kae ko ʼae ʼe agavaivai, tatu aipe pe ʼe mole faʼa maʼuhiga, ʼe fakaʼaogaʼi anai ia e Sehova. . . . ʼE fiafia anai ia [Sehova] ʼi te fakapale ʼo takotou agavaivai.” * Ko te faʼahi ʼae ʼe maʼuhiga, ko tatatou fakafiafiaʼi te loto ʼo Sehova.—Taag. 23:15.

9. He koʼe ʼe fia fakaovi mai anai ʼihi kia tatou?

⁹ ʼE mole gata pe ki tatatou fakafiafiaʼi te loto ʼo Sehova, kae ʼe tou toe maʼu he ʼu fua lelei mo kapau ʼe tou agavaivai. ʼE fia fakaovi mai anai ʼihi kia tatou mo kapau ʼe tou agavaivai. Ke feala hau mahino ki te aluʼaga ʼaia, fakakaukauʼi pe ʼe ke fia fakatahi mo te faʼahiga hahaʼi feafeaʼi. (Mat. 7:12) ʼI te agamahani, ʼe mole tou fia fakatahi mo he tahi ʼe ina loto ke fai tuʼumaʼu pe e ʼihi te meʼa ʼae ʼe loto ki ai, kae ʼe mole ina tali he tokoni. Kae ʼe tou fiafia ʼi te fakatahi mo ʼotatou tehina mo tuagaʼane moka tou ‘kaugā mamahi fakatahi, mo tou maʼu te ʼofa fakatautehina, mo te manavaʼofa pea mo te agavaivai.’ (1 Pet. 3:8) ʼE tou fia fakaovi ki te faʼahiga hahaʼi ʼaia. ʼO toe feia pe, kapau ʼe tou agavaivai, pea ʼe fia fakaovi mai anai ʼihi kia tatou.

10. ʼE feafeaʼi totatou maʼuli mo kapau ʼe tou agavaivai?

¹⁰ Pea tahi, ʼe faigafua age totatou maʼuli mo kapau ʼe tou agavaivai. Kae ʼi ʼihi temi, ʼe tou tau  anai mo he ʼu aluʼaga ʼe hage mai anai kia tatou ʼe heʼe faitotonu. Neʼe ui fenei e te Hau poto ko Salomone: “Nee au sio ki ni tagata faifekau e heheka i ni hosi, pea mo ni tagata mauhiga e haele lalo o hage ko ni tagata faifekau.” (Ekl. 10:7) ʼE maʼu e ʼihi honatou ʼu faiva, kae ʼe mole pe la fakamaʼuhigaʼi. Pea ko ʼihi leva ʼe mole honatou ʼu faiva kae ʼe fakaʼapaʼapaʼi natou. Kae neʼe toe fakaha e Salomone ʼe lelei age hatatou tali te ʼu aluʼaga ʼae ʼe hoko ʼi totatou maʼuli ʼi hatatou iita ki te faʼahiga hoko ʼo te ʼu aluʼaga ʼaia. (Ekl. 6:9) Kapau ʼe tou agavaivai, ʼe faigafua anai hatatou tali te ʼu aluʼaga ʼae ʼe hoko ki totatou maʼuli tatau aipe pe ʼe mole tou leleiʼia.

11. Kotea ʼae ʼe tonu ke tou fai moka tokoniʼi tatou e he tahi?

¹¹ ʼI te ʼaho fuli, ʼe tou maʼu he ʼu faigamalie ke tou fakaha ai tatatou agavaivai. Tou vakaʼi he ʼu faʼifaʼitaki. Ka tokoniʼi tatou. Tou manatuʼi, kapau ʼe faigaʼi e he tahi ke ina tokoniʼi tatou, ʼe mahino ia neʼe lagi tou fai he lakahala neʼe mole tou manatu ʼe mamafa. Ka tokoniʼi tatou e he tahi, ʼe lagi mole tou fia fakalogo ki ai ʼi te temi pe ʼaia. ʼE lagi tou valokiʼi ia ia ʼae neʼe faitokoni mai peʼe ko tana faʼahiga faitokoni. Kae kapau ʼe tou agavaivai, ʼe tou faigaʼi anai ke tou maʼu he manatu ʼe lelei ʼo ʼuhiga mo te aluʼaga ʼaia.

12. Ka tou lau ia Taaga Lea 27:5, 6, he koʼe ʼe tonu ke tou lotofakafetaʼi moka tokoniʼi tatou e he tahi? Tuku mai he faʼifaʼitaki.

¹² Ko he tahi ʼe agavaivai, ʼe fakafetaʼi ki te ʼu tokoni ʼae ʼe foaki age. Tou vakaʼi te faʼifaʼitaki ʼaeni. ʼE ke faipalalau ʼi te Fale Fono mo ʼou tehina mo tuagaʼane. Pea hili ia, ʼe fia palalau ʼateaina atu he tahi ʼi te ʼu tehina mo tuagaʼane ʼaia kia koe. ʼE ina fia fakaha atu ʼe pipiki te eveʼi meʼa kai ʼi ʼou nifo. ʼE mahino ia, ʼe ke ufiufi ai. Kae ʼe ke fakafetaʼi ki te tehina peʼe tuagaʼane ʼaia ʼi tana fakaha atu te aluʼaga ʼaia. ʼI tona fakahagatonu, neʼe lagi ke leleiʼia age ke fakaha tautonu atu te aluʼaga ʼaia. ʼO toe feia pe, ʼe tonu ke tou agavaivai mo lotofakafetaʼi moka tokoniʼi tatou e he tehina peʼe ko he tuagaʼane ʼi te temi ʼae ʼe ʼaoga mai ai he tokoni. Koia, kua liliu ia ia ko hotatou kaumeʼa kae mole ko hotatou fili.—Lau ia Taaga Lea 27:5, 6; Kal. 4:16.

13. ʼE tou fakaha feafeaʼi te agavaivai moka maʼu e ʼihi honatou ʼu pilivilesio?

¹³ Ka maʼu e ʼihi honatou ʼu pilivilesio. ʼE ui fenei e te tagata ʼafeā ʼe higoa ko Jason: “Ka au sio ʼe maʼu e ʼihi honatou ʼu pilivilesio, ʼe au feʼekeʼaki pe koʼe ʼe mole foaki mai hoku pilivilesio.” Neʼe kua ke maʼu koa te manatu ʼaia? ʼE mole kovi mo kapau ʼe ke fia gaue lahi maʼa Sehova. (1 Tim. 3:1) Kae ʼe tonu ke tou tokaga ki  ʼatatou faʼahiga fakakaukau. Koteʼuhi, ʼe feala pe ke tuputupu ia tatou te fialahi. Ohage la, ʼe feala pe ke manatu he Kilisitiano ʼe ko ia tokotahi pe ʼe ina lavaʼi te fakahoko ʼo he faʼahiga gaue ʼi te kokelekasio. Peʼe feala ai ke ui fenei e he tuagaʼane: ‘ ʼE fakahoko lelei age anai e toku ʼohoana te gaue ʼaia ʼi te tehina ʼae.ʼ Kae kapau ʼe tou agavaivai moʼoni, ʼe mole tou maʼu anai te ʼu faʼahiga manatu ʼaia ʼae ʼe ha ai te fialahi.

14. Kotea ʼae ʼe tou ako mai te faʼahiga manatu ʼa Moisese ʼi te maʼu ʼae e ʼihi ʼonatou pilivilesio?

¹⁴ ʼE lahi te ʼu ako ʼe tou maʼu mai te faʼahiga manatu ʼae neʼe maʼu e Moisese ʼi te temi ʼae neʼe maʼu ai e ʼihi honatou ʼu pilivilesio. Neʼe maʼuhiga kia Moisese tona maʼua ʼae ke ina takitaki te puleʼaga ʼo Iselaele. Kae neʼe feafeaʼi ia Moisese ʼi te temi ʼae neʼe fakagafua ai e Sehova ki ʼihi ke natou fakahoko ʼihi gaue neʼe ina fai? Neʼe mole maheka ia. (Num. 11:24-29) Neʼe agavaivai ia Moisese, koteʼuhi neʼe ina fakagafua ki he ʼu tagata faiva ke natou tokoni kia ia moʼo fakamauʼi te hahaʼi. (Eke. 18:13-24) Neʼe hahaʼi age ai te ʼu tagata ʼae neʼe gaue maʼa te kau Iselaele. Koia neʼe mole toe ʼaoga ai leva ke atalitali fualoa te kau Iselaele ke fakamauʼi ʼonatou fihifihia. ʼE ha mai ai, neʼe maʼuhiga age kia Moisese te ʼu meʼa ʼae ʼe lelei ki ʼihi ʼi te tuʼulaga ʼae neʼe ina maʼu ʼi te puleʼaga ʼo Iselaele. ʼE ko he faʼifaʼitaki lelei ʼaupito ia maʼa tatou. Tou manatuʼi, kapau ʼe tou loto ke fakaʼaogaʼi tatou e Sehova, ʼe tonu ke lahi age tatatou agavaivai ʼi ʼotatou fealagia. Logo la “ko Sehova ʼe maʼoluga, kae ʼe ina tokagaʼi te kau agavaivai.”—Pes. 138:6, MN.

15. Kotea te ʼu fetogi neʼe hoko ki te tokolahi?

¹⁵ Moka hoko he ʼu fetogi ʼi totatou maʼuli. ʼE mole faʼa fualoa ki ai, tokolahi te ʼu tehina mo tuagaʼane ʼae neʼe selevisi temi katoa lolotoga ni taʼu, neʼe hinoʼi natou ki he tahi selevisi makehe. Ohage la, ʼi te taʼu 2014, ko te ʼu tagata taupau ʼo te tisitilike mo ʼonatou ʼohoana neʼe hinoʼi natou ki he tahi age selevisi makehe. ʼI te taʼu pe ʼaia, neʼe fakatuʼutuʼu ai ke mole toe kau he tehina kua taʼu 70 ʼi te gaue taupau ʼo te siliko.  Pea ko te tehina ʼae kua taʼu 80 peʼe laka atu, ʼe mole kei feala hana hoko atu tana gaue ʼae ko te kootinatea ʼo te kolesi ʼo te kau tagata ʼafeā. Pea tahi, ʼi te ʼu taʼu pe ʼaeni kua hili, tokolahi te kau Petelite neʼe hinoʼi natou ki te selevisi pionie. Kae neʼe fakagata leva e ʼihi tanatou selevisi temi katoa ʼuhi ko te mahaki, peʼe ko ʼonatou maʼua fakafamili, peʼe ko ʼihi atu ʼu aluʼaga.

16. Neʼe fakaha feafeaʼi e ʼihi tehina mo tuagaʼane tanatou agavaivai ʼi tanatou fakamamahani mo he fetogi foʼou?

¹⁶ Tokolahi ia natou neʼe faigataʼa tanatou fakamamahani ki te ʼu fetogi ʼaia. ʼE ha lelei mai, neʼe natou leleiʼia pe natou te koga meʼa ʼae neʼe natou tauhi temi katoa ai lolotoga ni taʼu. Ko ʼihi neʼe natou “lotomamahi ʼaupito” lolotoga tanatou fakamamahani mo te ʼu fetogi foʼou. Kae ʼaki te temi, neʼe kua natou mahani pe leva mo te ʼu fetogi foʼou ʼaia. Kotea tona tupuʼaga? Ko te faʼahi tafito ʼae neʼe tokoni kia natou, ko tonatou ʼoʼofa ʼae ia Sehova. Neʼe natou mahino neʼe natou foaki ʼonatou maʼuli ki te ʼAtua, kae mole ki he gaue, peʼe ki he tuʼulaga, peʼe ko he koga meʼa. (Kol. 3:23) ʼE natou fiafia ʼi te hoko atu ʼo tanatou tauhi agavaivai kia Sehova, ʼi he faʼahiga aluʼaga pe. Pea ʼe natou “tuku kia te ia [ʼonatou] tuʼania fuli,” he ʼe tokaga ia kia natou.—1 Pet. 5:6, 7.

17. He koʼe ʼe tou fiafia ʼi te fakalotomalohiʼi ʼo tatou ʼi te Folafola ʼa te ʼAtua ke tou gaueʼi te agavaivai?

¹⁷ ʼE mole koa la tou lotofakafetaʼi ʼi te fakalotomalohiʼi ʼo tatou ʼi te Folafola ʼa te ʼAtua ke tou gaueʼi te agavaivai? Ka tou agavaivai ʼe fua lelei anai kia tatou pea mo ʼihi atu. ʼE tou lava tauʼi anai te ʼu fihifihia ʼo te maʼuli. Kae ko te maʼuhiga, ʼe tou fakaovi ki tatatou Tamai ʼae ʼi selo. ʼE tou fiafia lahi ʼi tatatou iloʼi ʼae logo la ʼe ‘Maʼoluga’ ia Sehova, kae ʼe ʼofa ki ʼana kaugana agavaivai pea ʼe natou maʼuhiga kia te ia.—Esa. 57:15.