ALATIKE AKO 27
Tou Teuteu ʼi Te Temi Nei Ki Te ʼu Fakataga
“Ko natou fuli ʼae ʼe fia pipiki ki te ʼAtua ʼi ʼonatou maʼuli, ʼi tonatou ʼuhiga tisipulo ʼa Kilisito Sesu, ʼe toe fakatagaʼi anai mo natou.”—2 TIM. 3:12.
KATIKO 129 Tou Haga Faʼa Kataki
TE ʼU MANATU FAKANOUNOU *
1. He koʼe ʼe tonu ke tou teuteu ki te ʼu fakataga?
ʼI TE po ʼae neʼe tonu ke matehi ai ia totatou ʼAliki ko Sesu, neʼe ina ui ʼe fehiʼaʼinaʼi anai ʼana tisipulo fuli. (Soa. 17:14) ʼO kaku mai kia ʼaho nei, ʼe kei fakatagaʼi pe te Kau Fakamoʼoni ʼa Sehova e natou ʼae ʼe fakafeagai ki te moʼoni. (2 Tim. 3:12) Kua vave hoko pe te fakaʼosi ʼo te malama ʼaeni, koia ʼae ʼe lahi ai anai te ʼu fakafeagai kia tatou.—Mat. 24:9.
2-3. (1) Kotea ʼae ʼe tonu ke tou iloʼi ʼo ʼuhiga mo te mataku? (2) Kotea ʼae ka tou vakaʼi ʼi te alatike ʼaeni?
2 Kotea ʼae ʼe tonu ke tou fai moʼo teuteuʼi ʼo tatou ki te ʼu fakataga? ʼE mole he ʼuhiga ʼo tatatou fakakaukauʼi te ʼu aluʼaga fakamataku ʼae ʼe feala ke hoko. Kapau ʼe tou fai te faʼahi ʼaia, ʼe tou matataku anai pea mo tou tuku tatatou tauhi ʼae kia Sehova ia muʼa ʼo te hoko mai ʼo he ʼu fihifihia. (Taag. 12:25; 17:22) ʼE faigaʼi anai e totatou “fili, te Tevolo” ke ina fakamatakuʼi tatou ke tou to ki te hele ʼaia. (1 Pet. 5:8, 9) Kotea ʼae ʼe tonu ke tou fai moʼo teuteuʼi ʼo tatou ke tou katakiʼi te ʼu fakataga?
3 ʼE tou vakaʼi anai ʼi te alatike ʼaeni, pe ʼe feafeaʼi hatatou fakamalohiʼi ʼatatou felogoi mo Sehova, pea he koʼe ʼe maʼuhiga tona fai ʼi te temi nei. ʼE tou toe vakaʼi anai pe ʼe feafeaʼi hatatou maʼu he lototoʼa ʼe lahi age. Pea ʼe tou toe vakaʼi fakaʼosi anai pe ʼe kotea ʼae ʼe feala ke tou fai moka fehihiʼa mai te hahaʼi kia tatou.
TOU FAKAMALOHIʼI ʼATATOU FELOGOI MO SEHOVA
4. Kotea ʼae ʼe ui ia Hepeleo 13:5, 6, pea he koʼe ʼe tonu ke tou tui papau ki te faʼahi ʼaia?
4 Tou tui papau ʼe ʼofa ia Sehova kia tatou pea ʼe mole ina liʼaki anai tatou ʼi he temi. (Lau ia Hepeleo 13:5, 6.) Neʼe ui fenei ʼi Te Tule Leʼo kua hili ki ai he ʼu taʼu: “Ko ia ʼae ʼe ina iloʼi lelei te ʼAtua ʼe falala lahi anai kia te ia ʼi te ʼu temi ʼahiʼahi.” Pea ʼe moʼoni te faʼahi ʼaia. Kapau ʼe tou loto ke tou katakiʼi te ʼu fakataga, ʼe tonu ke tou ʼoʼofa kia Sehova pea mo falala katoa kia te ia. Pea ʼaua naʼa tou lotolotolua ʼi he temi ki tona ʼofa ʼae kia tatou.—Mat. 22:36-38; Sakp. 5:11.
5. Kotea ʼae ʼe feala ke tokoni atu ke kotou logoʼi ai te ʼofa ʼo Sehova?
5 Tou lau te Tohi-Tapu ʼi te ʼaho fuli ke tou fakaovi ai kia Sehova. (Sakp. 4:8) Tou tokagaʼi te ʼu kalitate ʼo Sehova moka tou lau te Tohi-Tapu. Tou faigaʼi ke tou logoʼi tona ʼofa ʼi ʼana palalau pea mo ʼana gaue ʼae neʼe ina fai. (Eke. 34:6) ʼE faigataʼa ki ʼihi hanatou tui ʼe ʼofa te ʼAtua kia natou koteʼuhi neʼe mole he tahi neʼe ʼofa kia natou. Kapau ʼe kotou logoʼi te faʼahi ʼaia, kotou tohi ʼi te ʼaho fuli te ʼu meʼa ʼae neʼe fai e Sehova maʼa koutou ʼae ʼe ha ai tona manavaʼofa mo tana agalelei. (Pes. 78:38, 39; Loma 8:32) Ka kotou fakakaukauʼi tokotou maʼuli mo kotou metitasio ki he ʼu vaega neʼe kotou lau ʼi te Tohi-Tapu, ʼe mahino ia ʼe kotou tokagaʼi anai ʼe lahi te ʼu faʼahi neʼe fai e Sehova maʼa koutou. Pea kapau ʼe kotou lotofakafetaʼi lahi kia meʼa fuli neʼe fai e Sehova maʼa koutou pea ʼe toe malohi age anai ʼakotou felogoi mo ia.—Pes. 116:1, 2.
6. Ka tou lau ia Pesalemo 94:17-19, he koʼe ʼe tonu ke tou faikole mo totatou loto katoa?
6 Tou faikole tuʼumaʼu. Fakakaukauʼi age muʼa he kiʼi tamasiʼi tagata ʼe nofo ʼi te ʼu nima ʼo tana matuʼa. ʼE fiafia pea ʼe mole mataku ʼi te fakamatala ki tana matuʼa te ʼu meʼa ʼe lelei pea mo te ʼu meʼa ʼe kovi ʼae neʼe hoko ki ai ʼi te ʼaho katoa. ʼE toe feia mo tatou, ʼe feala pe ke tou maʼu he ʼu felogoi lelei mo Sehova mo kapau ʼe tou faikole tuʼumaʼu kia te ia ʼaki totatou loto katoa. (Lau ia Pesalemo 94:17-19.) Ka kotou faikole kia Sehova kotou ‘liligi ʼokotou loto ohage ko he vai’ ʼi ʼona muʼa ʼo fakaha ki takotou Tamai fonu ʼi te ʼofa ʼokotou tuʼania fuli. (Tagi 2:19) Kotea anai ʼae ka hoko? Ohage ko tona ui ʼi te Tohi-Tapu ʼe kotou maʼu anai “te tokalelei ʼo te ʼAtua ʼae ʼe maʼoluga age ʼi te ʼu ʼatamai fuli.” (Flp. 4:6, 7) Kapau ʼe kotou faikole feia kia Sehova, ʼe kotou logoʼi anai takotou fakaovi ʼae kia Sehova.—Loma 8:38, 39.
7. He koʼe ʼe tonu ke tou tui papau ʼe fakahoko moʼoni anai e te ʼAtua ʼana fakapapau ʼo ʼuhiga mo tona Puleʼaga?
7 Tou tui papau kua vave fakahoko pe te ʼu tapuakina ʼo te Puleʼaga ʼo te ʼAtua. (Num. 23:19) Kapau ʼe kotou manatu ʼe mole fakahoko anai e te ʼAtua ʼana fakapapau ʼe faigafua anai hokotou fakamatakuʼi e Satana pea mo ʼana hahaʼi. (Taag. 24:10; Hep. 2:15) Kotea ʼae ʼe tonu ke tou fai ʼi te temi nei ke tou tui malohi ai ki te Puleʼaga ʼa te ʼAtua? Kotou ako te ʼu fakapapau ʼae neʼe fai e Sehova ʼo ʼuhiga mo tona Puleʼaga pea mo te ʼu tupuʼaga ʼae ʼe kotou tui papau ai ʼe ina fakahoko moʼoni anai ʼana fakapapau. He koʼe ʼe maʼuhiga te faʼahi ʼaia? Koʼeni te aluʼaga neʼe hoko kia Stanley Jones ʼae neʼe pilisoniʼi lolotoga taʼu ʼe fitu ʼuhi ko tana tui. * Kotea ʼae neʼe tokoni ki ai ke ina katakiʼi te ʼu mamahi pea mo nofo agatonu? Neʼe ina ui fenei: “Neʼe malohi taku tui koteʼuhi neʼe au iloʼi lelei pe kotea te Puleʼaga ʼa te ʼAtua mo te ʼu gaue ʼae ka ina fakahoko, pea neʼe au tui papau ki te faʼahi ʼaia. Neʼe mole he tahi neʼe feala ke ina pulihi toku ʼofa ʼae kia Sehova.” Kapau ʼe kotou tui papau ʼe fakahoko anai e te ʼAtua ʼana fakapapau, ʼe kotou fakaovi ai kia Sehova pea ʼe mole kotou matataku anai.—Taag. 3:25, 26.
8. Kotea anai ʼe tou fakaha moka tou kau tuʼumaʼu ki te ʼu fono ʼi te temi nei? Kotou fakamahino.
8 Tou kau tuʼumaʼu ki te ʼu fono. Ka tou kau tuʼumaʼu ki te ʼu fono, ʼe tou fakaovi ai kia Sehova. Pea ʼe tou fakaha ai ʼe feala anai ke tou katakiʼi te ʼu fakataga ʼae ka hoko mai. (Hep. 10:24, 25) He koʼe ʼe tou ui te faʼahi ʼaia? Koteʼuhi kapau ʼe mole tou kau ki te ʼu fono ʼuhi pe ko he kiʼi fihifihia, ʼe feafeaʼi anai moka ʼe tonu ke tou fakatahitahi mo ʼotatou tehina mo tuagaʼane moka hoko mai te ʼu fakataga peʼe ko he ʼu tuʼutamaki? Koia, kapau ʼi te ʼaho nei, ko hatatou agamahani ko te kau tuʼumaʼu ki te ʼu fono, ʼe mole tou matataku anai moka fia taʼofi tatatou tauhi e te kau fakafeagai. Tou fakaha ʼi te temi nei, ʼe tou leleiʼia ʼatatou fono. Kapau ʼe tou leleiʼia ʼatatou fono, ʼe mole feala anai ki he lao fakapuleʼaga ke ina taʼofi tatatou fakalogo ki totatou ʼAtua.—Gaue 5:29.
9. He koʼe ʼe lelei ke tou ako fakaʼatamai te ʼu vaega Fakatohi-tapu?
9 Tou ako fakaʼatamai te ʼu vaega Fakatohi-tapu. (Mat. 13:52) ʼE moʼoni ʼe mole feala ke tou fakamaʼumaʼu fuli te ʼu vaega. Kae ʼe feala ke tokoni mai ia Sehova ʼaki tona laumalie maʼoniʼoni ke tou manatuʼi te ʼu vaega ʼaia. (Soa. 14:26) Neʼe ʼi ai te tehina neʼe pilisoniʼi ʼi Siamani Esite pea neʼe nofo tokotahi ʼi te kiʼi koga fale veliveli. ʼE ina fakamatala fenei: “Neʼe au fiafia koteʼuhi neʼe kua au ako ke au maʼu loto te ʼu vaega Fakatohi-tapu ʼe lauʼi teau. Pea ʼi te ʼaho fuli neʼe au metitasio ki te ʼu vaega ʼaia.” ʼO ha mai ai, ʼaki te ʼu vaega ʼaia, neʼe feala ki te tehina ke nofo ovi kia Sehova pea mo katakiʼi agatonu lolotoga tona ʼahiʼahi.
10. He koʼe ʼe tonu ke tou ako fakaʼatamai te ʼu katiko?
10 Tou ako fakaʼatamai he ʼu katiko maʼa Sehova. ʼI te nofo pilisoni ʼa Paulo mo Silasi ʼi Filipe, neʼe nā hiva he ʼu katiko moʼo fakavikiviki ia Sehova. Neʼe ko he ʼu hiva neʼe nā ako fakaʼatamai. (Gaue 16:25) Neʼe toe feia mo ʼotatou tehina ʼae ʼi Lusia ʼAfeā ʼae neʼe puke natou pea mo ʼave natou ki Sibérie. Kotea ʼae neʼe ina fakalotomalohiʼi natou? Neʼe fakamatala fenei e te tuagaʼane ko Mariya Fedun: “Neʼe matou hiva te ʼu katiko fuli ʼae neʼe matou ako fakaʼatamai.” Pea neʼe ina toe ui, ʼaki te ʼu katiko ʼaia neʼe natou maʼu ai he fakalotomalohi pea neʼe tokoni ai kia natou ke natou nofo ovi kia Sehova. ʼE mole koa la ke lotomalohi moka ke hiva te ʼu katiko ʼae ʼe ke leleiʼia? Koia la ʼae ʼe maʼuhiga ai ke tou ako te ʼu katiko ʼi te temi nei.—Vakaʼi te fakamatala ʼae ʼi te ʼa takai “ Ke Ke Lototoʼa.”
KOTEA ʼAE ʼE TONU KE TOU FAI KE LAHI AGE TOTATOU LOTOTOʼA
11-12. (1) Ka tou lau ia 1 Samuele 17:37, 45-47, he koʼe neʼe lototoʼa ia Tavite? (2) Kotea te ako maʼuhiga ʼe tou maʼu mai te faʼifaʼitaki ʼo Tavite?
11 Kapau ʼe tou fia katakiʼi te ʼu fakataga, ʼe tonu ke tou lototoʼa. Kotea ʼae ʼe tonu ke kotou fai moka ʼe kotou logoʼi kua kotou lotovaivai? ʼAua naʼa kotou manatu ʼe kotou lototoʼa ʼuhi ko tokotou lahi, peʼe ko tokotou malohi, peʼe ko ʼokotou fealagia. Tou vakaʼi te faʼifaʼitaki ʼo te tupulaga ko Tavite ʼi tana tauʼi ia Koliate. Kotou fakatatau te tagata lahi ʼaupito ʼaia pea mo te kiʼi tupulaga ko Tavite ʼae neʼe kei tamasiʼi pea neʼe mole ʼi ai hana heleta. Kae neʼe lototoʼa ia. Neʼe mole mataku ʼi te lele ʼo fakatautau ki te tagata lahi pea mo fiatuʼu ʼaia.
12 He koʼe neʼe lototoʼa ia Tavite? Koteʼuhi neʼe tui papau ʼe nofo ia Sehova pea mo ia. (Lau ia 1 Samuele 17:37, 45-47.) Neʼe mole sioʼi e Tavite te lahi ʼo Koliate koteʼuhi neʼe mahino ia ʼe lahi age pe ia Sehova ia Koliate. Kotea te ako kia tatou? ʼE tou lototoʼa anai mo kapau ʼe tou tui papau ʼe nofo Sehova mo tatou pea ko natou ʼae ʼe fakafeagai mai kia tatou ʼe natou veliveli age ʼi totatou ʼAtua Mafimafi. (2 Klk. 20:15; Pes. 16:8) Kotea ʼae ʼe tonu ke tou fai ke tou lototoʼa ʼi muʼa ʼo te hoko mai ʼo te ʼu fakataga?
13. Kotea ʼae ʼe tonu ke tou fai ke malohi age tatatou lototoʼa? Kotou fakamahino.
13 ʼE toe malohi age anai tatatou lototoʼa moka ʼe tou fakamafola te logo lelei ʼo te Puleʼaga ʼo te ʼAtua. Kotea tona tupuʼaga? Koteʼuhi ka tou faifakamafola ʼe tou ako ai te falala ʼae kia Sehova pea ʼe tou lava tauʼi ai te mataku ki te tagata. (Taag. 29:25) ʼE hage tatatou lototoʼa ko he ivi kapau ʼe tou gaueʼi pea ʼe liliu ia ʼo malohi. Kapau ʼe tou faifakamafola ʼi te ʼu ʼapi peʼe ʼi te ʼu koga meʼa ʼae ʼe haʼele ai te hahaʼi peʼe ko te faifakamafola faigamalie, peʼe ʼi te ʼu fale koloa, ʼe tou gaueʼi anai te lototoʼa. Koia tou gaueʼi ʼi te temi nei tatatou lototoʼa ʼo tou olo ʼo faifakamafola. Koteʼuhi ʼe tou teuteuʼi ai tatou ke tou hoko atu tatatou faifakamafola tatau aipe pe ʼe tapuʼi e te ʼu puleʼaga fakatagata.—1 Tes. 2:1, 2.
14-15. Kotea ʼae ʼe tou ako mai te ʼu faʼifaʼitaki ʼo Nancy Yuen pea mo Valentina Garnovskaya?
14 Tou vakaʼi pe kotea te ʼu ako ʼe tou maʼu mai te ʼu faʼifaʼitaki ʼo te ʼu tuagaʼane ʼe lua neʼe nā lototoʼa. Ko Nancy Yuen logo la tona veliveli he * Neʼe mole ina fia tuku ʼi he temi tana fakamafola te logo lelei ʼo te Puleʼaga ʼo te ʼAtua. Ko te tupuʼaga la ʼaia ʼo tana pilisoni lolotoga taʼu ʼe 20 tupu ʼi te fenua ʼo Siaina. Pea ko te hahaʼi ʼo te puleʼaga ʼae neʼe natou fakafehuʼi ia ia neʼe natou ui, neʼe ko “he kiʼi fafine logogataʼa” ʼo tonatou fenua.
neʼe meta tahi nimagofulu, kae neʼe lototoʼa ʼaupito.15 Ko Valentina Garnovskaya neʼe pilisoni tuʼa tolu ʼi Lusia ʼAfeā pea neʼe ko ʼona taʼu pilisoni ʼe teitei 21. * Kotea tona tupuʼaga? Neʼe faiga malohi ke ina hoko atu tana faifakamafola kae neʼe ui ia e te ʼu tagata gaue ʼo te puleʼaga neʼe ko he “fafine ʼe agakovi pea mo fakatupu tuʼutamaki ki te hahaʼi.” He koʼe neʼe lototoʼa te ʼu tuagaʼane ʼaia? Koteʼuhi neʼe nā tui papau neʼe nofo Sehova mo naua.
16. Kotea ʼae ʼe tonu ke tou fai ke tou lototoʼa moʼoni ai?
16 Neʼe tou vakaʼi ke feala hatatou lototoʼa ʼe mole tonu ke tou falala ki totatou malohi peʼe ko ʼotatou fealagia. Kae ʼe tonu ke tou tui pau ʼe nofo Sehova mo tatou pea ʼe ko ia ʼae ka tau anai maʼa tatou. (Tet. 1:29, 30; Sakl. 4:6) Koia ka tou fai te faʼahi ʼaia pea ʼe tou lototoʼa moʼoni anai.
KOTEA ʼAE ʼE TONU KE TOU FAI MOKA FEHIHIʼA MAI TE HAHAʼI
17-18. Kotea te fakatokaga ʼe foaki mai e Sesu ia Soane 15:18-21? Kotou fakamahino.
17 ʼE tou loto fuli ke fakaʼapaʼapaʼi tatou e te hahaʼi, kae ʼaua naʼa tou manatu ʼe mole tou maʼuhiga ʼuhi he ʼe mole ʼoʼofa mai te hahaʼi ia tatou. Neʼe ui fenei e Sesu: “Manuʼia ia koutou ʼae ʼe fehiʼaʼinaʼi, peʼe kapu koutou, peʼe laukoviʼi koutou, peʼe fakalainoaʼi ʼokotou higoa ʼuhi ko te Foha ʼo te tagata.” (Luka 6:22) Kotea ʼae neʼe fia ui e Sesu?
18 Neʼe mole ui e Sesu ʼe leleiʼia e te kau Kilisitiano ke fehiʼaʼinaʼi natou. Kailoa ia, neʼe ina fia fakatokaga mai te aluʼaga ʼae ka hoko kia tatou. ʼE mole tou kau ʼi te malama ʼaeni. ʼE tou maʼuliʼi te ʼu akonaki ʼa Sesu pea ʼe tou fakamafola te logo lelei. Ko te tupuʼaga la ʼaia ʼo te fehiʼa ʼo te malamanei ia tatou. (Lau ia Soane 15:18-21.) ʼE tou fia fakafiafiaʼi te loto ʼo Sehova koteʼuhi ʼe tou ʼoʼofa ia te ia, tatatou Tamai fonu ʼi te ʼofa. Koia ʼae ʼe fehihiʼa mai ai te hahaʼi kia tatou.
19. ʼE tou faʼifaʼitakiʼi feafeaʼi te kau apositolo?
Mik. 4:5) Tou fakakaukauʼi age muʼa pe ʼe kotea ʼae neʼe fai e te kau apositolo ʼi Selusalemi hili pe te mate ʼo Sesu. ʼE feala pe ke tokoni mai tonatou faʼifaʼitaki ke ʼaua naʼa tou matataku ki te hahaʼi. Neʼe natou iloʼi ʼe fehihiʼa te kau takitaki lotu ia natou. (Gaue 5:17, 18, 27, 28) ʼI te ʼaho fuli, neʼe natou hoko atu tanatou olo ki te fale lotu pea mo fakaha ki te hahaʼi ko natou ko te ʼu tisipulo ʼa Sesu. (Gaue 5:42) Neʼe hoko atu tanatou faifakamafola he neʼe mole natou matataku ia natou. Pea ʼe toe feia mo tatou, ʼe feala pe ke tou tauʼi tatatou tuʼania ki te hahaʼi mo kapau ʼe tou fakaha ko tatou ko te ʼu Fakamoʼoni ʼa Sehova. ʼE feala pe ke tou fai te faʼahi ʼaia ʼi te gaue, ʼi te fale ako peʼe ko ʼotatou vahaʼa fale.—Gaue 4:29; Loma 1:16.
19 ʼAua naʼa tou ufiufi ʼi te fakaha ko tatou ko te ʼu Fakamoʼoni ʼa Sehova, logo la te ʼu aga mo te ʼu palalau ʼae ʼe fai mai e te hahaʼi. (20. He koʼe neʼe fiafia te kau apositolo logo la neʼe fehiʼaʼinaʼi e te hahaʼi?
20 He koʼe neʼe fiafia te kau apositolo? Koteʼuhi neʼe natou iloʼi pe koʼe neʼe fehiʼaʼinaʼi natou. Koteʼuhi kia natou, neʼe ko he pilivilesio tonatou gaohi koviʼi ʼuhi ko tanatou fai te finegalo ʼo Sehova. (Luka 6:23; Gaue 5:41) Ki muli age, neʼe tohi fenei e te apositolo ko Petelo: “ ʼE kotou fiafia tatau aipe pe ʼe kotou mamahi ʼuhi ko te faitotonu.” (1 Pet. 2:19-21; 3:14) Kapau ʼe tou mahino ʼe fehihiʼa te hahaʼi kia tatou koteʼuhi ʼe tou fai te meʼa ʼae ʼe totonu, ʼe mole tou tuku anai ʼi he temi tatatou tauhi kia Sehova.
ʼE TONU KE TOU TEUTEU
21-22. (1) Kotea ʼae ʼe tonu ke tou fai moʼo teuteuʼi ʼo tatou ki te ʼu fakataga? (2) Kotea ʼae ka tou vakaʼi ʼi te alatike ka hoa mai?
21 ʼE mole tou iloʼi te temi ʼae ka fakatagaʼi ai tatou e te hahaʼi peʼe ko te temi fea ʼae ka tapuʼi ai e te ʼu puleʼaga tatatou tauhi kia Sehova. Kae ʼe tou iloʼi ʼe feala ke tou teuteu ʼi te temi nei ʼo tou fakamalohiʼi ʼatatou felogoi mo Sehova pea mo tatatou lototoʼa, pea mo tou ako ke tou iloʼi te meʼa ʼae ʼe tonu ke tou fai moka fehihiʼa mai te hahaʼi. Kapau ʼe tou teuteu ʼi te temi nei, ʼe tou nonofo agatonu anai kia Sehova ʼi te ka haʼu.
22 Kae kotea ʼae ʼe tonu ke tou fai moka tapuʼi mai e te ʼu puleʼaga tatatou tauhi ʼae kia Sehova? ʼE tou vakaʼi anai ʼi te alatike ka hoa mai te ʼu pelesepeto Fakatohi-tapu ʼe tokoni mai anai ke hoko atu tatatou tauhi ʼae kia Sehova tatau aipe pe ʼe tapuʼi tatatou tauhi.
KATIKO 118 “Foaki Lahi Mai Te Tui”
^ pal. 5 ʼE tou loto fuli ke ʼofainaʼi tatou e te hahaʼi. Kae kua vave pe totatou fakatagaʼi. ʼE tokoni mai anai te alatike ʼaeni ke tou lototoʼa pea mo katakiʼi te ʼu fakataga.
^ pal. 7 Vakaʼi Te Tule Leʼo (Fakafalani) ʼo te ʼaho 1 ʼo Apelili 1966 p. 212-224.
^ pal. 14 Vakaʼi Te Tule Leʼo (Fakafalani) ʼo te ʼaho 15 ʼo Oketopeli 1979 p. 4-7. Pea kotou sioʼi mo te ʼata viteo “ ʼE Iloa Anai Te Huafa ʼo Sehova” ʼi te Polokalama JW®. Kotou vakaʼi FAKAFEHUʼI MO FAKAMATALA.
^ pal. 15 Vakaʼi te Annuaire 2008 des Témoins de Jéhovah p. 191-192.