ʼE Ke Iloʼi Koa Ia Sehova Ohage Ko Noe, Mo Taniela Pea Mo Sopo?
“Ko te u tagata ae e natou fai te kovi e mole natou mahihino ki te mea ae e totonu; kae ko natou ae e natou kumi [ia Sehova] e natou mahihino ki te u mea fuli.”—TAAGA LEA 28:5.
1-3. (1) Kotea ʼae ka tokoni mai anai ke tou nonofo agatonu ki te ʼAtua lolotoga te ʼu ʼaho fakamuli ʼaeni? (2) Kotea anai ka tou vakaʼi ʼi te alatike ʼaeni?
KUA ovi mai pe te fakaʼosi ʼo te ʼu ʼaho fakamuli. Pea kua ʼasili kaugā malie te hahaʼi agakovi. ’E natou tutupu ake “o hage ko te luna.” (Pesalemo 92:8) Koia ʼe mole tou punamaʼuli ai ki te mole tali e te tokolahi te ʼu lekula ʼa te ʼAtua ʼo ʼuhiga mo te meʼa ʼae ʼe lelei mo te meʼa ʼae ʼe kovi. Neʼe ui fenei e te apositolo ko Paulo ki te kau Kilisitiano: “Ke kotou hage ko te kihiʼi tamaliki ʼo ʼuhiga mo te aga ʼae ʼe kovi,” kae “ke kotou fakakaukau ohage ko he ʼu hahaʼi kua fotufotuʼa.” (1 Kolonito 14:20) ʼE feafeaʼi hatatou lava fai te faʼahi ʼaia?
2 ʼE tou maʼu tona tali ʼi te vaega tafito ʼo te alatike ʼaeni, ʼae ʼe ui fenei ai: “Ko natou ae e natou kumi [ia Sehova] e natou mahihino ki te u mea fuli.” (Taaga Lea 28:5) Ko tona fakaʼuhiga, ʼe feala hanatou mahino kia meʼa fuli ʼe ʼaoga ke natou fakafiafiaʼi ai te loto ʼo Sehova. ʼE toe ui mai foki ia Taaga Lea 2:6, 9, ʼe foaki e Sehova ia te poto kia natou ʼae ʼe natou fai te meʼa ʼae ʼe lelei. Koia ʼe feala ai ke natou “mahino . . . ki te faitotonu, mo te agatonu, mo te loto hako, mo te u ala fuli ae e ina taki ki te lelei.”
3 Ko Noe, mo Taniela pea mo Sopo neʼe natou maʼu te poto ʼae ʼe haʼu mai te ʼAtua. (Esekiele 14:14) Pea ʼe toe feia pe ki te hahaʼi ʼa te ʼAtua ia ʼaho nei. Kae ʼe feafeaʼi kia koe? ʼE ke maʼu koa te poto ʼae ʼe haʼu mai te ʼAtua? Ke ke ‘mahino ki te ʼu meʼa fuli’ ʼae ʼe ʼaoga atu ke leleiʼia koe e Sehova, ʼe tonu ke ke iloʼi lelei ia ia. Koia ʼi te alatike ʼaeni, ʼe tou vakaʼi anai fehuʼi ʼe tolu: (1) Neʼe ako feafeaʼi e Noe, mo Taniela pea mo Sopo ke natou iloʼi ia te ʼAtua? (2) Neʼe tokoni feafeaʼi kia natou tanatou iloʼi te ʼAtua? (3) ʼE feafeaʼi hatatou maʼu tanatou tui?
NEʼE HAʼELE IA NOE MO TE ʼATUA ʼI HE MALAMA AGAKOVI
4. Neʼe ako feafeaʼi e Noe ke ina iloʼi ia Sehova pea neʼe tokoni feafeaʼi te faʼahi ʼaia ki ai?
ʼE mahino ia neʼe iloʼi e Noe te ʼu kalitate ʼo te ʼAtua ʼi tana tokagaʼi tafito ia te fakatupu
4 Neʼe ako feafeaʼi e Noe ke ina iloʼi ia Sehova? Talu mai te temi ʼae neʼe maʼu fanau ai ia Atama mo Eva, neʼe ako e te hahaʼi ke natou iloʼi ia Sehova ia faʼahi ʼe tolu: ʼAki tana fakatupu, ʼaki tanatou fakatahi mo ʼihi kaugana agatonu ʼa te ʼAtua pea mai te ʼu fua lelei ʼe natou maʼu ʼi tanatou fakalogo kia te ia. (Esaia 48:18) Neʼe sioʼi e Noe ia te fakatupu, pea neʼe ina maʼu ai he ʼu fakamoʼoni ʼo ʼuhiga mo te maʼuli moʼoni ʼa te ʼAtua. Pea neʼe ina toe tokagaʼi ai foki te ʼu kalitate ʼa te ʼAtua. Koia neʼe mahino ai ʼe mafimafi ia Sehova pea ʼe ko ia tokotahi pe te ʼAtua moʼoni. (Loma 1:20) Neʼe feala ai ke tui ia Noe ki te ʼAtua, pea mo ina fakatuputupu ia he tui ʼe malohi kia te ia.
5. Neʼe iloʼi feafeaʼi e Noe te fakatuʼutuʼu ʼa te ʼAtua ʼo ʼuhiga mo te tagata?
5 ʼE ui ʼi te Tohi-Tapu “ ʼe tupu te tui mai te meʼa ʼae neʼe kita logo ki ai,” ko tona fakaʼuhiga, ʼe feala ke tou maʼu ia te tui ʼaki te ʼu meʼa ʼae ʼe tou logo ki ai mai ʼihi. (Loma 10:17) Neʼe lagi logo ia Noe ki te ʼu fakamatala ʼo ʼuhiga mo Sehova mai tona famili. Ko tana tamai ia Lameke, neʼe tui ki te ʼAtua pea neʼe tupu ʼi muʼa ʼo te mate ʼa Atama. (Vakaʼi te ʼuluaki pāki.) Neʼe toe ʼi ai foki tana kui tagata ko Metusela pea mo tana kui tolu, ia Saleti. Pea neʼe mate ia Saleti hili taʼu ʼe 366 ki te tupu ʼa Noe. * (Vakaʼi te kiʼi nota.) (Luka 3:36, 37) Neʼe lagi ko te ʼu tagata ʼaia mo ʼonatou ʼohoana ʼae neʼe natou fakaha kia Noe te ʼu faʼahi ʼaeni: Ko Sehova ʼae neʼe ina fakatupu te ʼuluaki tagata mo te ʼuluaki fafine pea neʼe ina fakatuʼutuʼu ke nā maʼu fanau, ke nā fakafonu te kele pea ke nā tauhi kia te ia. Neʼe toe iloʼi ai foki e Noe neʼe talagataʼa ia Atama mo Eva kia Sehova. Pea neʼe feala ke sio ia Noe ki te ʼu nunuʼa ʼo te tonu ʼae neʼe nā fai. (Senesi 1:28; 3:16-19, 24) Neʼe leleiʼia e Noe ia te ʼu manatu ʼaia ʼae neʼe ina ako pea neʼe uga ai ia ia ke tauhi kia Sehova.—Senesi 6:9.
6, 7. Neʼe malohi feafeaʼi te tui ʼa Noe ʼaki te ʼamanaki?
6 Ka tou fakakaukau ki tatatou ʼamanaki ʼe Senesi 5:29) Neʼe takitaki e Sehova ia Lameke ʼaki tona laumalie maʼoniʼoni ke ina fai te ʼu palalau ʼaeni ʼo ʼuhiga mo tona foha ko Noe: “Ko ia aeni e ina fakafimaliei anai tatou i atatou gaue kinakina, koteuhi kua fakamalaia te kele aeni e [Sehova].” Koia neʼe falala ia Noe ʼe toe lelei age anai te maʼuli ʼaki te ʼAtua. Ohage pe ko Apele mo Enoke, neʼe tui ia Noe ʼe ʼi ai anai he “hakoga” ka ina malamalaki te foʼi ʼulu ʼo te gata.—Senesi 3:15.
toe malohi ai tatatou tui. Ko te fakaʼuhiga ʼo te higoa ʼo Noe ko “Malolo” peʼe “Fakalotofimalie,” pea neʼe maʼu ai te manatu ʼae ki he ʼamanaki. ʼE mahino papau ia, ʼi te temi ʼae neʼe iloʼi ai e Noe te faʼahi ʼaia neʼe toe malohi ai ia tana tui. (7 Neʼe mole lagi mahino katoa ia Noe ki te fakapapau ʼa te ʼAtua ʼae ʼe tuʼu ia Senesi 3:15. Kae neʼe mahino ia ʼe foaki mai e te lea fakapolofeta ʼaia he ʼamanaki ki te ka haʼu. ʼE alu tahi te logo ʼaia mo te logo ʼae neʼe fakamafola e Enoke, ʼae ka pulihi anai e Sehova ia te kau agakovi. (Suta 14, 15) ʼE hoko moʼoni anai te logo ʼaia ʼa Enoke ʼi Alamaketone pea ʼe mahino papau ia neʼe toe malohi ai ia te tui mo te ʼamanaki ʼa Noe.
Ko te tui mo te poto ʼae ʼe haʼu mai te ʼAtua, ʼe ina puipui anai tatou mai te ʼu puleʼaki kaka ʼa Satana mo te ʼu aga ʼo te malama ʼaeni
8. Neʼe liliu feafeaʼi te ʼatamai malama ʼae neʼe maʼu e Noe ʼo ʼuhiga mo te ʼAtua ko hona puipui?
8 Neʼe tokoni feafeaʼi kia Noe tana iloʼi lelei te ʼAtua? Neʼe ina maʼu te tui mo te poto ʼae ʼe haʼu mai te ʼAtua he neʼe ina ako ke ina iloʼi ia Sehova. Neʼe liliu ai ko hona puipui, ʼo mole ina fai te meʼa ʼae ʼe lotomamahi ai ia Sehova. ʼO feafeaʼi? Neʼe fia kaumeʼa ia Noe mo te ʼAtua, koia neʼe mole fakakaumeʼa ai mo natou ʼae ʼe mole tui pea mo fakafisi kia Sehova. Neʼe kehekehe ia Noe mo natou, pea neʼe mole ina tuku ke kakaʼi ia ia e te ʼu temonio ʼae neʼe hifo mai ki te kele. Kae neʼe punamaʼuli te hahaʼi ki te malohi ʼa te ʼu temonio pea neʼe lagi natou fia atolasio kia natou. (Senesi 6:1-4, 9) Pea tahi, neʼe iloʼi e Noe neʼe loto e Sehova ke maʼu e te hahaʼi hanatou ʼu fanau mo natou fakahahaʼi te kele. (Senesi 1:27, 28) Koia ʼi te temi ʼae neʼe ʼohoanaʼi ai e te ʼu temonio ia he ʼu fafine mo maʼu fanau ai, neʼe iloʼi e Noe ʼe kovi te faʼahi ʼaia. Neʼe ha lelei te kovi ʼo te aluʼaga ʼaia, ʼi te tutupu ake ʼo ʼanatou fanau ʼo lalahi ʼaupito mo malolohi age ʼi te tamaliki fuli. Ki muli age, neʼe fakaha e Sehova kia Noe ʼe ina fakato anai he tulivio moʼo pulihi te hahaʼi agakovi fuli. Neʼe tui ia Noe ʼe fakato anai e Sehova te tulivio, koia neʼe ina faʼu ai te aleka pea neʼe hao ai ia ia mo tona famili.—Hepeleo 11:7.
9, 10. ʼE feafeaʼi hatatou lava maʼu te tui ʼae neʼe maʼu e Noe?
9 ʼE feafeaʼi hatatou maʼu te tui ʼae neʼe maʼu e Noe? ʼE maʼuhiga ke tou ako te Folafola ʼa te ʼAtua ke loloto, ke tou leleiʼia te ʼu manatu ʼae ʼe tou ako, pea mo tou fakaʼaogaʼi ke tou fai ai he ʼu fetogi mo he ʼu tonu ʼe lelei ʼi totatou maʼuli. (1 Petelo 1:13-15) Pea ko te tui mo te poto ʼae ʼe haʼu mai te ʼAtua, ʼe ina puipui anai tatou mai te ʼu puleʼaki kaka ʼa Satana mo te ʼu aga ʼo te malama ʼaeni. (2 Kolonito 2:11) Tokolahi ʼi te malama ʼe natou manako ki te agamalohi mo te ʼu aga heʼe ʼaoga pea ʼe puleʼi natou e ʼonatou holi ʼae ʼe kovi. (1 Soane 2:15, 16) ʼE mole natou tokagaʼi ia te kua ovi mai ʼo te fakaʼosi ʼo te malama agakovi ʼaeni. Kapau ʼe mole malohi tatatou tui, ʼe feala ke tou hage ko natou ʼaia. ʼI te fakatatau ʼae e Sesu ia totatou temi mo te temi ʼo Noe, neʼe mole talanoa ia ki te agamalohi peʼe ko te aga heʼe ʼaoga. Kae neʼe talanoa ia ki te tuʼutamaki ʼae ko te mole tokagaʼi e te hahaʼi te logo ʼa te ʼAtua.—Lau ia Mateo 24:36-39.
10 ʼE lelei ke ke fai te ʼu fehuʼi ʼaeni: ‘ ʼE ha koa ʼi taku faʼahiga maʼuli ʼe au iloʼi lelei ia Sehova? ʼE uga koa au e taku tui ke au maʼuliʼi te ʼu pelesepeto ʼa te ʼAtua pea mo fakaha te ʼu pelesepeto ʼaia ki te hahaʼi?’ Ko ʼau tali ki te ʼu fehuʼi ʼaia ʼe tokoni atu anai ke ke iloʼi pe ʼe ke haʼele mo te ʼAtua moʼoni ohage ko Noe.
NEʼE FAKAHA E TANIELA IA TE POTO ʼAE ʼE HAʼU MAI TE ʼATUA ʼI TE KOLO PAGANI KO PAPILONI
11. (1) Neʼe feafeaʼi te ako e Taniela ke ina iloʼi ia te ʼAtua? (2) Ko te ʼu kalitate fea ʼo Taniela ʼae ʼe ke fia faʼifaʼitakiʼi?
11 Neʼe ako feafeaʼi e Taniela ke ina iloʼi ia Sehova? ʼE mahino ia neʼe ko ʼana matuʼā ʼae neʼe nā akoʼi age ki ai ke ʼofa kia Sehova pea mo tana Folafola. Pea neʼe ʼofa ia Taniela kia Sehova mo tana Folafola ʼi tona maʼuli katoa. Maʼia mo tona temi matuʼa, neʼe kei ina ako fakalelei pe te Tohi-Tapu. (Taniela 9:1, 2) Neʼe iloʼi lelei e Taniela ia Sehova. Neʼe ina iloʼi mo te ʼu gaue fuli ʼae neʼe fai e Sehova maʼa te kau Iselaele. Pea ʼe ha te faʼahi ʼaia ʼi tana faikole agavaivai mo fakamalotoloto ʼae ʼe tou maʼu ia Taniela 9:3-19. Lau ia te faikole ʼaia pea mo ke fakakaukau lelei ki ai. Hili ia, pea ke fai te fehuʼi ʼaeni: ‘Kotea te ako ʼe au taʼofi ʼi te faikole ʼaeni ʼo ʼuhiga mo Taniela?’
12-14. (1) Neʼe fakaha feafeaʼi e Taniela ia te poto ʼae ʼe haʼu mai te ʼAtua? (2) Neʼe tapuakinaʼi feafeaʼi e Sehova ia te lototoʼa mo te agatonu ʼa Taniela?
12 Neʼe tokoni feafeaʼi kia Taniela tana iloʼi lelei te ʼAtua? Neʼe mole faigafua te maʼuli ʼa he Sutea agatonu ʼi te kolo pagani ko Papiloni. Ohage la, neʼe ui fenei e Sehova ki te kau Sutea: “Koutou kumi te lelei o te kolo ae kua au ave popula koutou ki ai.” (Selemia 29:7) Kae neʼe toe fakatotonu age foki e Sehova ke natou atolasio ʼateaina pe kia te ia ʼaki ʼonatou loto katoa. (Ekesote 34:14) Neʼe lava mulimuli feafeaʼi ia Taniela ki te ʼu fakatotonu ʼaia ʼe lua? Neʼe tokoni te poto ʼae ʼe haʼu mai te ʼAtua kia Taniela ke mahino, ʼe tonu muʼa ke fakalogo kia Sehova pea hoki fakalogo leva ki te kau takitaki fakatagata. Hili ki ai ni taʼu ʼe lauʼi teau, neʼe akoʼi e Sesu ki te hahaʼi ia te pelesepeto ʼaia.—Luka 20:25.
13 Tou fakakaukauʼi age muʼa pe ʼe kotea ʼae neʼe fai e Taniela ʼi te fakatuʼu ʼo te lao ʼae ʼe tapuʼi ai te faikole ki he ʼatua peʼe ki he tahi gata pe ki te hau lolotoga ʼaho ʼe 30. (Lau ia Taniela 6:7-10.) Neʼe feala pe ke maʼu takuʼaki, ʼo ina ui fenei: ‘ ʼE ko ʼaho pe ʼe 30.’ Kae, neʼe mole tuku e Taniela ke liliu he lao fakatagata ʼo maʼuhiga age ʼi tana tauhi ʼae ki te ʼAtua. Neʼe feala pe kia Taniela ke faikole ʼi he koga meʼa ʼe u ki te hahaʼi. Kae neʼe iloʼi e te hahaʼi ia tana faikole ʼi te ʼaho fuli. Koia, tatau aipe pe ʼe tuʼutamakiʼia ai tona maʼuli, kae neʼe hoko atu pe te faikole ʼa Taniela ʼi te koga meʼa mahani. Koteʼuhi neʼe mole loto e Taniela ke ui e te hahaʼi kua ina liʼaki ia tana tauhi kia Sehova.
14 Neʼe tapuakinaʼi e Sehova te lototoʼa mo te agatonu ʼa Taniela. Neʼe ina haofaki fakamilakulo ia Taniela mai te ʼu laione. Koia, neʼe logo ai te hahaʼi ki te talanoaʼi ʼo Sehova ʼi te Taniela 6:25-27.
Puleʼaga katoa ʼo Meti mo Pelesi.—15. ʼE feafeaʼi hatatou maʼu te tui ʼae neʼe maʼu e Taniela?
15 ʼE feafeaʼi hatatou maʼu te tui ʼae neʼe maʼu e Taniela? Ke feala hatatou maʼu he tui ʼe malohi, ʼe mole tonu pe ke tou lau ia te Folafola ʼa te ʼAtua. ʼE tonu ke tou mahino ki ai. (Mateo 13:23) ʼE tou fia mahino ki te faʼahiga manatu ʼa Sehova. Koia ʼe tonu ai ke tou fakakaukau loloto ʼo ʼuhiga mo te ʼu manatu ʼae ʼe tou lau ʼi te Tohi-Tapu. ʼE toe maʼuhiga foki ke tou faikole tuʼumaʼu, tafito la moka ʼe tou tau mo he ʼu faigataʼaʼia. Pea ʼe feala ke tou tui papau ʼe foaki mai anai e Sehova te tui mo te poto ʼae ʼe tou kole kia te ia.—Sakopo 1:5.
NEʼE MAʼULIʼI E SOPO TE ʼU PELESEPETO ʼA TE ʼATUA ʼI TE ʼU TEMI FIAFIA MO TE ʼU TEMI MAMAHI
16, 17. Neʼe ako feafeaʼi e Sopo ke ina iloʼi ia Sehova?
16 Neʼe ako feafeaʼi e Sopo ke ina iloʼi ia Sehova? Ko Sopo neʼe mole ko he tagata Iselaele. Kae neʼe ko te kaiga mamaʼo ʼo Apalahamo, mo Isaake pea mo Sakopo. Neʼe fakaha e Sehova ki te ʼu tagata ʼaia pe ʼe ko ai ia ia mo Sopo 23:12) Neʼe ui fenei e Sopo kia Sehova: “Nee logo toku taliga ki te u palalau kia koe.” (Sopo 42:5) Pea tahi neʼe ui e Sehova, neʼe fakaha e Sopo ia te moʼoni ʼo ʼuhiga mo Ia.—Sopo 42:7, 8.
tana fakatuʼutuʼu ʼo ʼuhiga mo te tagata. Pea neʼe lahi te ʼu faʼahi ʼi te ʼu moʼoni maʼuhiga ʼaia neʼe iloʼi e Sopo. (17 Neʼe toe ako e Sopo ke ina iloʼi te ʼu kalitate ʼo Sehova ʼaki tana sioʼi te fakatupu. (Sopo 12:7-9, 13) Neʼe fakaʼaogaʼi foki e Eliu pea mo Sehova ia te fakatupu moʼo fakamanatuʼi kia Sopo ia te veliveli ʼaupito ʼo te tagata moka fakatatau ki te ʼAtua. (Sopo 37:14; 38:1-4) Neʼe malave te ʼu palalau ʼa Sehova kia Sopo, ʼo ina ui fenei ai ʼaki he agavaivai: “E au fakamooni e ke fealagia te u mea fuli, pea e mole fakafehagai he mea ki au manatu.” Pea neʼe ina toe ui fenei: “Kua au fakahemala ai, o nofo ki te efu mo te lefulefu.”—Sopo 42:2, 6.
18, 19. Neʼe fakaha feafeaʼi e Sopo neʼe ina iloʼi lelei ia Sehova?
18 Neʼe tokoni feafeaʼi kia Sopo tana iloʼi lelei te ʼAtua? Neʼe mahino lelei ia Sopo ki te ʼu pelesepeto ʼa te ʼAtua. Neʼe ina iloʼi moʼoni ia Sehova, koia ʼae neʼe ina fai ai te meʼa ʼe totonu. Ohage la, neʼe ina iloʼi ʼe mole feala ke ina ui ʼe ʼofa ʼi te ʼAtua kae ʼe agakovi ia ki ʼihi. (Sopo 6:14) Neʼe mole manatu ʼe lelei age ia ʼi ʼihi, he neʼe hage pe ʼona tatau ko ʼona kaiga, tatau aipe pe ʼe natou maʼu koloa peʼe masisiva. Neʼe ui fenei e Sopo: “Ko ae nee ina fakatupu au i te fatu o taku fae, pe nee mole ina fakatupu foki mo naua?” (Sopo 31:13-22) Logo la, neʼe maʼu koloa ia Sopo pea mo maʼuhiga, kae neʼe mole liliu ai ʼo fiameʼalahi. Pea neʼe mole fia maʼuhiga age ia ʼi ʼona tatau. ʼE kehekehe ʼaupito ia Sopo mo te tokolahi ʼe maʼu koloa pea mo maʼuhiga ia ʼaho nei.
19 Neʼe loto e Sopo ke maʼuhiga tokotahi ia Sehova ʼi tona maʼuli. Neʼe ina iloʼi kapau neʼe manako ki te ʼu koloa, ʼe lituʼa anai ki “te Atua i oluga.” (Lau ia Sopo 31:24-28.) Pea tahi, kia Sopo neʼe taputapu ia te ʼohoana ʼa he tagata mo he fafine. Maʼia pe la pe neʼe ina fakapapau ke mole ina sioʼi he fafine ʼaki he ʼu manatu heʼe maʼa. (Sopo 31:1) Neʼe fakapunamaʼuli tana aga ʼaia, koteʼuhi ʼi te temi ʼaia neʼe fakagafua e Sehova ki te hahaʼi tagata ke lahi ʼonatou ʼohoana. Koia neʼe feala pe ke maʼu e Sopo hona ʼu ʼohoana ʼe lua mo ka na pau la neʼe loto ki ai. Kae ʼe mahino ia, neʼe iloʼi e Sopo ʼi te kamata, neʼe fakaʼohoanaʼi e Sehova ia he tagata ki he fafine pe ʼe tahi. Pea neʼe mulimuli pe ki te faʼifaʼitaki ʼaia. * (Vakaʼi te kiʼi nota.) (Senesi 2:18, 24) Hili ki ai teitei taʼu ʼe 1 600, neʼe akoʼi e Sesu ia te pelesepeto ʼaia, ʼae ʼe fakagafua pe ia te ʼu felaveʼi fakasino ki he tagata mo he fafine kua nā ʼohoana.—Mateo 5:28; 19:4, 5.
20. Ko te iloʼi lelei ʼo Sehova mo ʼana pelesepeto ʼe lava tokoni feafeaʼi mai ke tou filifili lelei ʼotatou kaumeʼa pea mo te ʼu fakafiafia?
20 ʼE feafeaʼi hatatou maʼu te tui ʼae neʼe maʼu e Sopo? ʼE toe ʼaoga foki ke tou iloʼi lelei ia Sehova pea ke tou tuku te ʼatamai malama ʼaia ke ina takitaki tatou. Ohage la, ʼe ui mai ʼi te Tohi-Tapu “e fehia ia [Sehova] ki te tagata agakovi mo ae e fiafia i te agamalohi” pea ʼe mole tonu ke tou fakatahi mo te hahaʼi ʼae ʼe natou fufu te moʼoni. (Lau ia Pesalemo 11:5; 26:4.) Koia ʼe lelei ke ke fai te ʼu fehuʼi ʼaeni: ‘Kotea ʼae ʼe au ako ʼo ʼuhiga mo te manatu ʼa Sehova ʼi te ʼu vaega ʼaia ʼe lua? ʼE malave feafeaʼi te faʼahiga manatu ʼa Sehova ki te ʼu meʼa ʼae ʼe au fakamuʼamuʼa ʼi toku maʼuli? ʼE toe malave feafeaʼi ki taku faʼahiga fakaʼaogaʼi te Neti, ki te filifili ʼo hoku ʼu kaumeʼa pea mo te ʼu fakafiafia? ʼAki te tali ki te ʼu fehuʼi ʼaia, ʼe ke mahino anai pe ʼe ke iloʼi lelei ia Sehova. ʼE mole tou fia maʼu te faʼahiga aga ʼa te hahaʼi ʼo te malama agakovi ʼaeni. Koia ʼe tonu ai ke tou akoako ʼotatou “fealagia fakakaukau,” ko tona fakaʼuhiga ʼe tonu ke tou ako ke tou iloʼi te fakakehekeheʼi ʼo te meʼa ʼae ʼe lelei mo te meʼa ʼae ʼe kovi pea mo te meʼa ʼae ʼe fakapotopoto mo te meʼa ʼae ʼe mole fakapotopoto.—Hepeleo 5:14; Efeso 5:15.
21. Kotea anai ka tokoni mai ke tou “mahihino ki te u mea fuli” ʼae ʼe ʼaoga ke tou fakafiafiaʼi ai te loto ʼo Sehova?
21 Neʼe faiga malohi ia Noe, mo Taniela, pea mo Sopo ke natou iloʼi lelei ia Sehova. Koia neʼe tokoni ai ia Sehova kia natou ke natou “mahihino ki te u mea fuli” ʼae ʼe ʼaoga moʼo fakafiafiaʼi tona loto. ʼAki ʼonatou faʼifaʼitaki, ʼe fua manuʼia anai totatou maʼuli mo kapau ʼe tou fakalogo kia Sehova. (Pesalemo 1:1-3) Koia ʼe lelei ke ke fai te fehuʼi ʼaeni: ‘ ʼE au iloʼi lelei koa ia Sehova ohage ko Noe, mo Taniela pea mo Sopo?’ ʼE feala ia ʼaho nei ke tou iloʼi lelei age ia Sehova ʼi te ʼu tagata agatonu ʼaia, koteʼuhi ʼe lahi te ʼu faʼahi kua ina foaki mai ʼo ʼuhiga mo ia. (Taaga Lea 4:18) Koia ako fakalelei ia te Tohi-Tapu mo ke fakakaukau fakalelei ki ai. Pea mo ke kole ia te laumalie maʼoniʼoni. Kapau ʼe ke fai feia, ʼe mole ke maʼu anai te faʼahiga aga ʼa te malama agakovi ʼaeni. Kae ʼe ke aga fakapotopoto anai pea mo ke fakaovi lahi ai ki tau Tamai ʼae ʼi selo.—Taaga Lea 2:4-7.
^ pal. 5 Ko te kui lua ʼa Noe, ia Enoke, neʼe toe ‘haʼele foki mo te ʼAtua moʼoni.’ Kae neʼe hoki tupu ia Noe hili taʼu ʼe 69 ki te mate ʼa Enoke.—Senesi 5:23, 24.
^ pal. 19 Neʼe toe feia pe mo Noe. Neʼe ʼohoana mo te fafine pe ʼe tahi logo la neʼe lahi te ʼu ʼohoana ʼo te ʼu tagata ʼae ʼi ʼona tafaʼaki hili te talagataʼa ʼa Atama mo Eva ki te ʼAtua.—Senesi 4:19.