“ʼE Mole Kau Toku Puleʼaga ʼi Te Malama ʼAeni”
“Neʼe au haʼu ki te malama ʼaeni ʼuhi ko te faʼahi ʼaeni, ke au fakamoʼoni ʼo ʼuhiga mo te moʼoni.”—SOANE 18:37.
1, 2. (1) He koʼe kua ʼaʼasili femaveteveteʼaki te hahaʼi? (2) Kotea te ʼu fehuʼi ʼe tou tali anai ki ai ʼi te alatike ʼaeni?
KO TE tuagaʼane ʼi Eulopa Saute neʼe ina ui fenei ʼo ʼuhiga mo tona maʼuli ʼi muʼa atu: “Talu mai taku kei veliveli, neʼe au sio tuʼumaʼu pe ki te aga heʼe faitotonu. Ko te tupuʼaga la ʼaia ʼo taku liʼaki te faʼahiga faipolitike ʼo toku fenua. Neʼe au lagolago kia natou ʼae ʼe fakafeagai ki te Puleʼaga. Neʼe au maʼuli fakatahi mo te tagata fakahoko agatuʼu.” Ko te tehina ʼi Afelika Saute, neʼe ina fakamahino fenei pe koʼe neʼe agamalohi: “ʼI taku manatu, neʼe maʼoluga age toku ia telepi ʼi ʼihi atu. Neʼe au pipiki ki he kautahi fakapolitike. Neʼe akoʼi ai matou ke matou matehi te kau fakafeagai ʼaki he tao. Neʼe tonu ke matou toe matehi mo natou ʼo tomatou telepi ʼae ʼe lagolago ki ʼihi kautahi fakapolitike.” Ko te tuagaʼane neʼe maʼuli ʼi te loto Eulopa, neʼe ina ui fenei: “Neʼe au fehiʼa ki te kau matapule, pea mo natou ʼae neʼe mole lotu tahi mo au.”
2 Ia ʼaho nei, kua lahi te hahaʼi ʼe manatu ohage ko te foʼi toko tolu ʼaeni. Kua lahi te ʼu kautahi fakapolitike ʼe natou fakaʼaogaʼi 2 Timoteo 3:1, 3) ʼE feafeaʼi te logo tahi ʼa te kau Kilisitiano kae ʼe femaveteveteʼaki te malamanei? ʼE lahi te ʼu ako ʼe tou maʼu mai ia Sesu. ʼI tona temi, neʼe lahi te femaveteveteʼaki ʼa te hahaʼi ʼuhi ko te politike. ʼI te alatike ʼaeni, ʼe tou tali anai kia fehuʼi ʼe tolu: He koʼe neʼe mole fia kau ia Sesu ki te politike? Neʼe fakaha feafeaʼi e Sesu ko te hahaʼi ʼa te ʼAtua ʼe mole tonu ke natou faipolitike? Neʼe akoʼi feafeaʼi tatou e Sesu ke mole tou agamalohi?
te agamalohi ke natou maʼu ai te puleʼaga faʼitaliha. Kua lahi te fetauʼaki ʼa te hahaʼi ʼuhi ko te politike. Pea ʼe lahi te ʼu fenua ʼe gaohi koviʼi ai te kau matapule. Ohage pe ko tona ui ʼi te Tohi-Tapu, ko te hahaʼi ʼe “mole natou maʼuli felogoʼi.” (NEʼE LAGOLAGO KOA IA SESU KIA NATOU ʼAE NEʼE FIA PULEʼAGA FAʼITALIHA?
3, 4. (1) Neʼe kotea te ʼamanaki ʼa te kau Sutea ʼi te temi ʼo Sesu? (2) Kotea te manatu ʼa te ʼu tisipulo ʼa Sesu?
3 Tokolahi te kau Sutea neʼe faifakamafola ki ai Sesu neʼe fia ʼateaina mai te kau Loma. Neʼe ʼi ai te kautahi fakapolitike neʼe higoa ko te kau Selote Sutea, neʼe natou uga fakavale te hahaʼi ke natou fakafeagai ki te puleʼaga Loma. Neʼe muliʼi e te kau Selote kaugā malie te tagata Kalilea neʼe higoa ko Sutasi, neʼe maʼuli ʼi te temi ʼo Sesu. Ko Sutasi neʼe ina fakaʼuhiga ia ia ko te Mesia, kae neʼe ina kakaʼi te tokolahi. Ko te tagata faihisitolia Sutea ko Josèphe, neʼe ina ui neʼe uga e Sutasi te kau Sutea ke natou tauʼi ia Loma. Pea neʼe ina fakahigoaʼi ia natou ʼae neʼe natou totogi te ʼu tukuhau ki Loma ko he ʼu tagata “fula.” Ki muli age neʼe matehi e te kau Loma ia Sutasi. (Gaue 5:37) Ko ʼihi kau Selote neʼe natou liliu ʼo agamalohi ke natou fakahoko ai ʼanatou fakatuʼutuʼu.
4 Neʼe kaugā malie te kau Sutea neʼe atalitali mo fakaʼamu ke haʼu la te Mesia. ʼI tanatou manatu, ʼe fakaʼateainaʼi anai natou e te Mesia mai te kau Loma pea ʼe ina toe fakaliliu anai ia Iselaele ko he puleʼaga lahi. (Luka 2:38; 3:15) Neʼe lahi te tui ʼa ʼihi, ʼe fakatuʼu anai e te Mesia tona puleʼaga ʼi te kele, ʼi Iselaele. He ʼe ʼi temi ʼaia, ʼe toe fakatahitahi anai te kau Sutea katoa mai te potu fuli ʼo te kele ki Iselaele. Maʼia mo Soane Patita neʼe ina fehuʼi fenei kia Sesu: “ʼE ko koe koa ia Ia ʼae ʼe tonu ke haʼu, peʼe tonu koa ke matou fakaatalitali ki he tahi age?” (Mateo 11:2, 3) Neʼe lagi ina fia iloʼi pe ʼe ʼi ai he tahi kehe ʼe tonu ke haʼu ʼo fakaʼateainaʼi te kau Sutea. Ki muli age, neʼe fetaulaki te ʼu tisipulo ʼe lua mo Sesu ʼi te ʼosi ʼo tona fakatuʼuake, ʼi te ala ʼo Emausi. Neʼe nā talanoa ki tanā ʼamanaki ʼae ʼe fakaʼateainaʼi anai e Sesu ia Iselaele mai te kau Loma. (Lau ia Luka 24:21.) Mole faʼa fualoa ki ai, neʼe fehuʼi fenei age e te kau apositolo kia Sesu: “ʼAliki, ʼe ko te temi koa ʼaeni ʼe ke liufaki ai te puleʼaga ki Iselaele?”—Gaue 1:6.
5. (1) He koʼe neʼe fia fakanofo hau e te kau Kalilea ia Sesu? (2) Neʼe fakamahino feafeaʼi e Sesu te hala ʼo ʼanatou manatu?
5 Neʼe fakaʼamu te kau Sutea ʼe fakatokatoka anai e te Mesia ʼonatou fihifihia. Ko te tupuʼaga la ʼaia ʼo te loto ʼa te kau Kalilea ke liliu ia Sesu ko tonatou hau. Neʼe lagi natou manatu ko Sesu ko honatou pule ʼe lelei age. Neʼe ko he tagata faiakonaki lelei, neʼe ina lava fakamalolo te ʼu mahaki, pea neʼe ina toe fafaga ia natou ʼae ʼe pakupaku. ʼI tana fafaga te toko 5000 tagata neʼe lahi te ofo ai ʼa te hahaʼi. Neʼe iloʼi e Sesu te ʼu meʼa ʼae ʼi ʼonatou loto. ʼE ui fenei ʼi te Tohi-Tapu: “ʼI te iloʼi e Sesu ʼe natou ʼomai anai ʼo toʼo ia ia ke natou fakanofo ko he hau, neʼe toe alu ia ki te moʼuga, ʼo nofo tokotahi ai.” (Soane 6:10-15) ʼI te ʼala uhu ake, neʼe kua malulu ifo ʼanatou manatu. Neʼe fakamahino age e Sesu neʼe mole haʼu ia ke ina foaki age te ʼu meʼa fuli ʼae ʼe ʼaoga ki tonatou maʼuli fakasino. Kae neʼe haʼu ia ʼo akoʼi kia natou te Puleʼaga ʼo te ʼAtua. Neʼe ina ui fenei: “ʼAua naʼa kotou gaue ki te meʼa kai ʼae ʼe pala, kae ki te meʼa kai ʼae ʼe tologa pea mo ina taki ki te maʼuli heʼe gata.”—Soane 6:25-27.
6. Neʼe fakaha feafeaʼi e Sesu ʼe mole fia kau ki te politike? (Vakaʼi te ʼuluaki pāki.)
6 Mole faʼa fualoa ʼi muʼa ʼo tana mate, neʼe mahino ia Sesu ko ʼihi ʼi ʼana tisipulo neʼe natou tui ʼe kamata ʼafio hau anai ia ia ʼi Selusalemi. Neʼe fakamatala age e Sesu kia natou te hisitolia ʼo te ʼu foʼi mina, ko he tokoni kia natou ke natou mahino ki te faʼahi ʼae ka hoko anai. Ko te hisitolia ʼo “te tagata ʼaliki.” Ko te tagata ʼaliki ʼaia, ko ia totonu Sesu, ʼe tonu muʼa ke alu ki he fenua mamaʼo ʼo nofo fualoa ai. (Luka 19:11-13, 15) Neʼe fakamahino lelei age e Sesu ki te ofisie Loma ko Posio Pilato, ʼe mole kau anai ki he kautahi fakapolitike. Neʼe fehuʼi fenei age e Pilato kia Sesu: “ʼE ko koe koa te Hau ʼo te kau Sutea?” (Soane 18:33) Neʼe mataku ia Pilato naʼa uga e Sesu ia te hahaʼi ke natou fakafeagai ki te kau Loma. Kae neʼe tali fenei age e Sesu: “ʼE mole kau toku Puleʼaga ʼi te malama ʼaeni.” (Soane 18:36) Neʼe fakafisi ia Sesu ki te politike, koteʼuhi ko tona puleʼaga ʼe tuʼu ia ʼi te lagi. Neʼe ina ui ko tana gaue ko “te fakamoʼoni ʼo ʼuhiga mo te moʼoni.”—Lau ia Soane 18:37.
7. He koʼe ʼi ʼihi temi ʼe faigataʼa te mole lagolago ki he kautahi fakapolitike, maʼia pe la ʼi ʼotatou loto?
7 Neʼe iloʼi e Sesu pe kotea tana gaue. Kapau ʼe tou iloʼi tatatou gaue, ʼe mole tou lagolago anai ki he kautahi fakapolitike, maʼia pe la ʼi ʼotatou loto. ʼE mole faigafua tuʼumaʼu. Ko te taupau fealuʼaki neʼe ina ui kua pipiki fakavalevale te hahaʼi ki te politike. Kua natou fiameʼameʼa ki tonatou fenua. ʼI tanatou manatu, ʼe lelei age anai tonatou maʼuli mo kapau ʼe takitaki natou e ʼonatou hahaʼi totonu pe. ʼE ina ui fenei: “Meʼa fakafiafia he ʼe taupau e te ʼu tehina tanatou logo tahi Fakakilisitiano ʼaki pe
tanatou haga tahi ki te fakamafola ʼo te logo lelei ʼo te Puleʼaga. Kia natou ʼe hoki fakatuʼu pe te faitotonu e te ʼAtua tokotahi, pea ko ia tokotahi pe ka ina fakatokatoka anai ʼotatou fihifihia.”NEʼE MOLE KAU IA SESU KI TE POLITIKE
8. Kotea te ʼu aga heʼe faitotonu neʼe mamahi ai te kau Sutea ʼi te temi ʼo Sesu?
8 ʼI te lahi ʼo te aga heʼe faitotonu ʼi ʼonatou tafaʼaki, neʼe kaugā malie ai te hahaʼi kua fia pipiki ki he kautahi fakapolitike. ʼI te temi ʼo Sesu, tokolahi natou neʼe pipiki ki te ʼu kautahi fakapolitike ʼuhi ko tanatou totogi te ʼu tukuhau. Neʼe fakafeagai ia Sutasi te Kalilea ki te kau Loma ʼuhi ko tanatou lau te kaugā malie ʼo te hahaʼi ke natou iloʼi papau ai natou ʼae ʼe tonu ke kau ki te totogi ʼo te ʼu tukuhau. Neʼe lahi te ʼu tukuhau neʼe tonu ke natou totogi. Ohage la ko te tukuhau ki ʼonatou koloa, ʼonatou kele feia mo ʼonatou ʼapi. Neʼe toe aga fakahehema foki mo te kau tanaki tukuhau, ʼo toe ʼaʼasili mamahi ai te hahaʼi. ʼI ʼihi temi, neʼe agakaka te kau tanaki tukuhau ʼi tanatou totogi ia te kau gaue ki te puleʼaga ke natou maʼu ai honatou tuʼulaga maʼoluga pea ke natou maʼu paʼaga ai. Ko Sakeo, te pule ʼo te kau tanaki tukuhau ʼi Seliko, neʼe maʼu paʼaga ʼuhi ko tana hiki te ʼu tukuhau ʼae neʼe tonu ke totogi e te hahaʼi.—Luka 19:2, 8.
9, 10. (1) Neʼe faiga feafeaʼi e te ʼu fili ʼo Sesu ke natou fakalakahalaʼi ia ia ʼaki te politike? (2) Kotea te ako ʼe tou maʼu mai te tali ʼa Sesu? (Vakaʼi te ʼuluaki pāki.)
9 Neʼe fia fakalakahalaʼi e te ʼu fili ʼo Sesu ia ia ʼo ʼuhiga mo te totogi ʼo te ʼu tukuhau. Neʼe natou fehuʼi age pe kotea tana manatu ʼo ʼuhiga mo “te tukuhau.” Ko he tenalio ʼe tahi neʼe tonu ke totogi e te Sutea takitokotahi. (Lau ia Mateo 22:16-18.) Neʼe mole leleiʼia e te kau Sutea te tukuhau ʼaia, he ʼe fakamanatu age ai ʼe puleʼi natou e te kau Loma. Ko “natou ʼae neʼe lagolago ki te faʼahi ʼo Helote,” ia natou ʼae neʼe lagolago ki ʼana manatu fakapolitike, neʼe natou fakaʼamu ke ui e Sesu ʼe mole lelei te totogi ʼo te tukuhau ʼaia, ke feala ai hanatou tukugakoviʼi ia Sesu takua ʼe fakafeagai ki te Puleʼaga Loma. Kae kapau ʼe ui e Sesu ʼe tonu ke natou totogi te tukuhau, ʼe mole toe fia muliʼi anai ia e te hahaʼi. Kotea ʼae neʼe fai e Sesu?
10 Neʼe tokaga ia Sesu ke ʼaua naʼa to ki tona fakalakahalaʼi. Neʼe ina ui fenei: “Koia, kotou liufaki te ʼu meʼa ʼa Sesale kia Sesale, kaʼe ko te ʼu meʼa ʼa te ʼAtua ki te ʼAtua.” (Mateo 22:21) Neʼe ina iloʼi ʼe tokolahi te kau tanaki tukuhau ʼe natou aga fakahehema. Kae neʼe mole ina fakatuʼu ai tana manatu. Neʼe tokaga tafito ia ki te puleʼaki pe ʼe tahi ki te ʼu fihifihia ʼo te malamanei: Ko te Puleʼaga ʼo te ʼAtua. Neʼe tuku mai e Sesu he faʼifaʼitaki lelei. ʼE mole tonu ke tou pipiki ki he kautahi fakapolitike, tatau aipe pe ʼe hage mai ʼe lelei pea mo faitotonu. ʼE tonu ke tokaga ʼateaina pe te kau Kilisitiano ki te Puleʼaga ʼo te ʼAtua pea mo te ʼu faʼahi ʼae ʼe faitotonu kia mata ʼo te ʼAtua. Koia ʼe mole tou nofo mo hotatou iita ki te ʼu aga heʼe faitotonu peʼe tou fai ki ai he ʼu palalau ʼe mole lelei.—Mateo 6:33.
11. ʼE tou lava tokoni feafeaʼi ki ʼihi ke natou maʼu te faitotonu moʼoni?
11 Neʼe tokolahi te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova neʼe natou lava tauʼi ʼanatou manatu fakapolitike. Ohage ko te tuagaʼane ʼi Pilitania, ʼi muʼa ʼo tana iloʼi te moʼoni, neʼe ina ako ʼi te univelesite ia te agaaga maʼuli ʼo te hahaʼi pea neʼe tuputupu ai tana fia tauʼi te ʼu aga heʼe faitotonu. Neʼe ina ui fenei: “Neʼe au fia lagolago ki te kau ʼuli, koteʼuhi neʼe matou tau mo ni aga heʼe faitotonu ʼaupito. Logo la neʼe
tuku ʼaki ʼaku tonu ʼi ʼamatou fihi fakapolitike, kae ki muli age neʼe au lotovaivai. Neʼe mole au mahino neʼe tonu muʼa ke taʼaki te ʼu manatu fakapalatahi mai te loto ʼo te hahaʼi ke pulihi ai te fehiʼa ʼae ki te ʼu lanu. ʼI taku kamata ako te Tohi-Tapu, neʼe au mahino ai ʼe tonu ke au kamata taʼaki muʼa te ʼu meʼa ʼe mole lelei ʼi toku loto. Pea ko te tuagaʼane papalagi ʼae neʼe tokoni mai kia au ʼaki he kataki fualoa.” Koia neʼe ina fetogi ai te ʼu manatu ʼae ʼi tona loto. Neʼe ina toe ui fenei: “ʼI te temi nei, ʼe au pionie katoa ʼi te kokelekasio ʼo te kau tuli. Pea ʼe au ako ai ke au faifakamafola ki te faʼahiga tagata fuli pe.”“TOE ʼAI TAU HELETA KI TONA ʼAIʼAGA”
12. Kotea “te meʼa fakatupu” ʼae neʼe fia fakatokaga ki ai Sesu ke tekeʼi e ʼana tisipulo?
12 Neʼe lagolago te kau takitaki lotu ki te politike ʼi te temi ʼo Sesu. Ohage la, ʼi te tohi ʼae ʼe palalau ai ki te faʼahiga maʼuli ʼo te hahaʼi ʼi Palesitina ʼi te temi ʼo Sesu (La Vie quotidienne en Palestine au temps de Jésus), ʼe fakamahino ai neʼe femaveteveteʼaki te kau Sutea ʼi te ʼu kutuga fakalotu neʼe hage mai ko he ʼu kautahi fakapolitike. Koia neʼe fakatokaga fenei age e Sesu ki ʼana tisipulo: “Kotou tokakaga ki te meʼa fakatupu ʼa te kau Faliseo pea mo te meʼa fakatupu ʼa Helote.” (Maleko 8:15) ʼI te palalau ʼae ʼa Sesu ʼo ʼuhiga mo Helote neʼe lagi fia palalau ia ʼo ʼuhiga mo natou ʼae neʼe lagolago kia Helote. Ko te tahi kutuga, ia te kau Faliseo, neʼe natou loto ke maʼuli ʼateaina te kau Sutea mai te Puleʼaga Loma. Kae ʼi te fakamatala ʼae ʼa Mateo, neʼe ui ai e Sesu ke natou tokakaga ki te kau Satuseo. Neʼe loto e te kau Satuseo ke haga puleʼi e te kau Loma ia te kau Sutea, ke natou taupau tuʼumaʼu ai ʼonatou tuʼulaga maʼoluga. Neʼe fakatokagaʼi e Sesu ʼana tisipulo ke natou tekeʼi “te meʼa fakatupu,” ko tona fakaʼuhiga ko te ʼu akonaki ʼo te ʼu kutuga ʼaia ʼe tolu. (Mateo 16:6, 12) ʼE maʼuhiga ke tou fakatokagaʼi, neʼe palalau feia ia Sesu ʼi te ʼosi pe ʼae ʼo tona fia fakanofo hau e te hahaʼi.
Neʼe akoʼi e Sesu ʼana tisipulo ke mole natou faipolitike
13, 14. (1) He koʼe ka fia pipiki te lotu ki te politike, ʼe tautau hoko ai te agamalohi pea mo te ʼu aga heʼe faitotonu? (2) He koʼe ʼe mole lelei tuʼa tahi te agamalohi, tatau aipe pe ʼe tou tau mo he aga heʼe faitotonu? (Vakaʼi te ʼuluaki pāki.)
13 Ka fia pipiki ia te ʼu lotu ki te politike, ʼe tautau hoko ai te ʼu agamalohi. Neʼe akoʼi e Sesu ʼana tisipulo ke mole natou faipolitike. Ko te tupuʼaga la ʼaia ʼo te fia matehi e te kau pelepitelo pule pea mo te kau Faliseo ia Sesu. Neʼe natou tuʼania naʼa fia fakalogo te hahaʼi kia Sesu ʼo tupu ai tanatou mole kei muliʼi natou. He ʼe ka hoko te faʼahi ʼaia, ʼe mole kei natou puleʼi anai te hahaʼi ʼi te faʼahi fakapolitike mo te faʼahi fakalotu. Neʼe natou ui fenei: “Kapau ʼe tou tuku ia ia ke hoko atu feia, ʼe natou tui fuli anai kia te ia, pea ʼe ʼomai anai te kau Loma ʼo puleʼi totatou fale lotu pea mo totatou puleʼaga.” (Soane 11:48) Ko te tupuʼaga la ʼaia ʼo te fai ai e te Pelepitelo Lahi ko Kaifa, te fakatuʼutuʼu ke matehi ia Sesu.—Soane 11:49-53;18:14.
14 Neʼe atalitali ia Kaifa ki te temi totonu ʼae ka ina fekauʼi ai ʼana kau solia ke natou puke ia Sesu. Kae neʼe iloʼi e Sesu tanatou fakatuʼutuʼu ʼae ke matehi ia ia. Koia lolotoga tana kai fakaʼosi mo ʼana apositolo, neʼe ina ui age kia natou ke toʼo hanatou ʼu heleta. Neʼe feʼauga Luka 22:36-38) Ki muli age ʼi te po pe ʼaia, neʼe haʼu he kutuga ʼo puke ia Sesu. ʼI te ita ʼae ʼa Petelo ʼo ʼuhiga mo te aluʼaga heʼe faitotonu ʼaia, neʼe ina tohoʼi tana heleta ʼo taʼi ʼaki ai te tahi tagata. (Soane 18:10) Kae neʼe ui fenei age e Sesu kia Petelo: “Toe ʼai tau heleta ki tona ʼaiʼaga, koteʼuhi ko natou fuli ʼae ʼe natou toʼo te heleta ʼe natou mamate anai ʼi te heleta.” (Mateo 26:52, 53) Kotea te ako maʼuhiga neʼe tuku e Sesu ki ʼana tisipulo? ʼE mole tonu ke natou kau ki te malama ʼaeni. Neʼe ko te kole ʼaia neʼe fai e Sesu ʼi muʼa atu ʼi te po pe ʼaia. (Lau ia Soane 17:16.) Ko te ʼAtua tokotahi pe ʼe tonu ke ina fakagata te ʼu aga heʼe faitotonu.
pe he ʼu heleta ʼe lua, ke ina tuku age kia natou he ako maʼuhiga. (15, 16. (1) Neʼe tokoni feafeaʼi te Folafola ʼa te ʼAtua ki te kau Kilisitiano ke natou tekeʼi te ʼu tokakovi? (2) Kotea ʼae ʼe fakatokagaʼi e Sehova ʼi tana sio ifo ki te agaaga ʼo te malamanei?
15 Ko te ako ʼaia neʼe mahino ki ai te tuagaʼane ʼe nofo ʼi Eulopa Saute ʼae neʼe tou palalau ki ai ʼi te kamata. Neʼe ina ui fenei: “Kua au iloʼi ko te agamalohi ʼe mole ina taki ki te faitotonu. Ko natou fuli ʼae ʼe agamalohi ko tonatou ikuʼaga ko te mate. Pea ko te tokolahi neʼe natou lotovaivai. ʼE au fiafia ʼi taku ako ʼi te Tohi-Tapu, ʼe gata pe ki te ʼAtua ʼe ina ʼaumai ia te faitotonu moʼoni ki te kele. Lolotoga taʼu ʼe 25 ko te logo tafito ʼaia neʼe au fakamafola.” Ko te tehina ʼi Afelika Saute, neʼe ina fetogi tana tao ʼaki “te heleta ʼo te laumalie,” te Folafola ʼa te ʼAtua. (Efeso 6:17) ʼI te temi nei, ʼe ina fakamafola te logo ʼo te tokalelei ki te faʼahiga tagata fuli pe, tatau aipe pe ko te telepi fea ʼae ʼe haʼu mai ai. Ko te tuagaʼane ʼi te loto Eulopa neʼe liliu ko te Fakamoʼoni ʼa Sehova, pea ki muli age neʼe ʼohoana leva mo te tehina mai he lanu neʼe fehiʼa ki ai ʼi muʼa atu. Neʼe fetogi te aluʼaga ʼo te foʼi toko tolu ʼaia he neʼe natou fia faʼifaʼitakiʼi ia Kilisito.
16 ʼE maʼuhiga ʼaupito te fai ʼo te ʼu fetogi ʼaia. ʼE fakatatau ʼi te Tohi-Tapu te malamanei ki he tai ʼe tokakovi mo hou tuʼumaʼu. (Esaia 17:12; 57:20, 21; Fakaha 13:1) ʼE iita te hahaʼi ʼuhi ko te ʼu kautahi fakapolitike, ʼo natou femaveteveteʼaki, mo taki ai natou ki te agamalohi. Kae ko tatou ʼe tou maʼuli tokalelei mo logo tahi. ʼI te sio ifo ʼa Sehova ko tatou ko he hahaʼi logo tahi ʼi he malama ʼe femaveteveteʼaki, ʼe fiafia moʼoni ai.—Lau ia Sofoni 3:17.
17. (1) Kotea te ʼu faʼahiga fai ʼe tolu ʼe tou puipui ai tatatou logo tahi? (2) Kotea ʼae ka tou vakaʼi anai ʼi te alatike ka hoa mai?
17 ʼI te alatike ʼaeni, neʼe tou vakaʼi ai pe feafeaʼi hatatou haga taupau tatatou logo tahi: (1) ʼE tou falala ʼe fakatokatoka anai e te Puleʼaga ʼo te ʼAtua ia te ʼu aga heʼe faitotonu fuli, (2) ʼe mole tou kau ki te politike, pea (3) ʼe tou liʼaki te agamalohi. Kae ʼe ʼi ai te tahi faʼahi ʼe ina fakamavetevete ai tatou: Ko te ʼu manatu fakapalatahi. ʼI te alatike ʼae ka hoa mai, ʼe tou vakaʼi anai pe ʼe feafeaʼi hatatou tauʼi te faʼahi ʼaia ohage ko tona fai e te ʼu ʼuluaki Kilisitiano.