1. Kotea ʼae neʼe logoʼi e Tavite ʼo ʼuhiga mo Sehova? Pea kotea ʼae neʼe ina uga ia ia ke ina fai?

NEʼE tohi fenei e te Hau ko Tavite: “E lahi [ia Sehova], pea e gali ia i te fakavikiviki.” (Pes. 145:3) Neʼe ʼofa ia kia Sehova, pea ʼe ko tona ʼofa ʼae neʼe ina uga ia ia ke fakavikiviki ki te ʼAtua “i te fakatahiga.” (Pes. 22:23; 40:6) ʼE mahino papau ia, ʼe ke ʼofa ia Sehova pea ʼe ke manatu tahi mo te ʼu palalau ʼaeni ʼa Tavite: “Fakafetai kia koe, [Sehova], Atua o tamatou tamai ko Iselaele, o heegata mo heegata.”—1 Klk. 29:10-13.

2. (1) ʼE feafeaʼi hatatou fakavikiviki kia Sehova? (2) Kotea te faigataʼaʼia ʼae ʼe tau mo te tokolahi? Pea kotea ʼae ka tou talanoa anai ki ai ʼi te alatike ʼaeni?

² Ia ʼaho nei, ko he faʼahiga fakavikiviki kia Sehova, ko ʼatatou faitali ʼi te ʼu fono. Kae ko ʼihi tehina mo tuagaʼane ʼe natou tau mo te toe fihifihia. ʼE natou fia fai hanatou ʼu tali kae ʼe natou matataku. ʼE feafeaʼi hanatou lava tauʼi tonatou mataku? Pea kotea he ʼu tokoni ʼe ʼaoga mai kia tatou ke feala ai hatatou fai ia he ʼu tali fakalotomalohi? ʼI muʼa ʼo tatatou vakaʼi ia te ʼu fehuʼi ʼaia, tou talanoa muʼa kia tupuʼaga maʼuhiga ʼe fa ʼo te ʼu faitali ʼi te ʼu fono.

3-5. (1) Ohage pe ko tona fakamahino mai ia Hepeleo 13:15, he koʼe ʼe tou fai he ʼu tali ʼi te ʼu fono? (2) ʼE tonu koa ke tatau ʼatatou tali? Fakamahino.

³ ’E foaki mai e Sehova kia tatou fuli ia te pilivilesio ʼae ke tou fakavikiviki kia te ia. (Pes. 119:108) Ko te ʼu tali ʼae ʼe tou fai ʼi te ʼu fono, ʼe kau ki tatatou “sakilifisio fakavikiviki,” pea ʼe mole feala ki he tahi age ia tatou ke ina momoli tatatou sakilifisio  ʼaia. (Lau ia Hepeleo 13:15.) ʼE fakamaʼua mai koa e Sehova kia tatou fuli ke tatau ʼatatou sakilifisio, peʼe ko ʼatatou tali? Kailoa ia.

⁴ ʼE iloʼi e Sehova ʼe mole tatau ʼotatou fealagia pea mo te ʼu aluʼaga ʼae ʼe hoko ʼi ʼotatou maʼuli. Pea ʼe maʼuhiga ʼaupito te ʼu sakilifisio ʼae ʼe tou foaki age kia te ia. Fakakaukauʼi age muʼa te ʼu faʼahiga sakilifisio ʼae neʼe tali e Sehova mai te kau Iselaele. Ko ʼihi neʼe feala hanatou momoli ia he akeno peʼe ko he tao. Kae ko te Iselaele ʼae neʼe masiva neʼe feala ke ina momoli he ʼu “kulukulu ʼe lua peʼe ko he ʼu lupe mui ʼe lua.” Pea kapau neʼe mole feala te faʼahi ʼaia, neʼe tali e Sehova ke ina momoli ia te ‘vaega hogofulu efa [ko te teitei kilo ʼe tahi] ʼo te falena ʼae ʼe lelei.’ (Lev. 5:7, 11, MN) Neʼe totogi lelei ia te falena, pea neʼe lelei kia Sehova ia te sakilifisio ʼaia, kae kehe pe ke fai ʼaki te falena ʼae ʼe lelei.

⁵ ʼE mole fetogi te manatu ʼo totatou ʼAtua ʼofa ia ʼaho nei. Ka tou fai hatatou tali, ʼe mole fakaʼamu leva e te ʼAtua ke tou popoto ʼi te palalau ohage ko Apolose, peʼe ke tou popoto ʼi te fakamahino ʼo te moʼoni ohage ko Paulo. (Gaue 18:24; 26:28) ʼE loto e Sehova ke tou fai te meʼa ʼae ʼe tou lavaʼi. Tou manatuʼi ia te fafine vitua ʼae neʼe ina foaki te ʼu kiʼi foʼi piesi ʼe lua. Neʼe maʼuhiga ia te fafine vitua ʼaia kia Sehova koteʼuhi neʼe ina foaki te meʼa ʼae neʼe ina lavaʼi.—Luka 21:1-4.

6. (1) ʼO mulimuli kia Hepeleo 10:24, 25, ʼe malave feafeaʼi kia tatou ia te ʼu tali ʼae ʼe tou logo ki ai? (2) ʼE feafeaʼi hau fakaha ia tau lotofakafetaʼi ki te ʼu tali ʼae ʼe ina fakalotomalohiʼi ia koe?

⁶ ʼE tou fefakalotomalohiʼaki ʼaki ʼatatou tali. (Lau ia Hepeleo 10:24, 25.) ʼE tou leleiʼia fuli ia te ʼu tali kehekehe ʼae ʼe tou logo ki ai ʼi ʼatatou fono. ʼE tou leleiʼia moka fai e he kiʼi fanau hana tali ʼaki he ʼu kupu ʼe faigafua pea mo logo loto. ʼE toe malave foki kia tatou moka palalau fakafiafia he tahi ki he moʼoni neʼe hoki ina iloʼi age pe. Pea ʼe tou fiafia kia natou ʼae ʼe “lototoʼa” ke fai hanatou tali logo la tonatou umiuminoa peʼe ko tanatou hoki kamata ako tatatou lea. (1 Tes. 2:2) ʼE feafeaʼi hatatou fakamalo kia natou ʼo ʼuhiga mo ʼanatou faiga? ʼE feala pe ke tou fakamalo kia natou ʼi te hili ʼo te fono ki ʼanatou tali fakalotomalohi. Peʼe feala pe ke tou fai hatatou tali. Koia, ʼe mole tou tali pe anai ia te ʼu fakalotomalohi ʼi te ʼu fono kae ʼe tou toe foaki anai he ʼu fakalotomalohi.—Loma 1:11, 12.

7. Kotea te ʼu fua lelei ʼe tou maʼu moka ʼe tou fai hatatou tali?

 ⁷ Moka ʼe tou fai hatatou tali, pea ʼe fua lelei kia tatou. (Esa. 48:17) ʼO feafeaʼi? ʼUluaki, kapau ʼe tou fakatuʼutuʼu ke tou fai hatatou tali, ʼe tou maʼu he tupuʼaga ke tou teuteuʼi lelei ai tatatou fono. Ka tou teuteu lelei, ʼe tou mahino lelei age ai ki te Folafola ʼa te ʼAtua. Pea ko tatatou mahino lelei ʼaia ki te Tohi-Tapu ʼe tokoni mai ke tou maʼuliʼi te ʼu faʼahi ʼae ʼe tou ako. Lua, ʼe toe lahi age anai tatatou leleiʼia te ʼu fono ʼuhi ko ʼatatou faitali. Tolu, mai tona aluʼaga ʼae ʼe ʼaoga ke tou fai he ʼu faiga moʼo fai hatatou tali, ʼe tou manatuʼi tuʼumaʼu anai te ʼu manatu ʼae neʼe tou talanoa ki ai hili he temi loaloaga.

8-9. (1) Ohage ko tona fakaha mai ia Malakia 3:16, kotea ʼae ʼe logoʼi e Sehova ʼo ʼuhiga mo ʼatatou tali? (2) Kotea te faigataʼaʼia ʼae ʼe kei tau pe mo ʼihi?

⁸ Moka ʼe tou palalau ʼo ʼuhiga mo tatatou tui, ʼe tou fakafiafiaʼi ai te loto ʼo Sehova. Tou tui papau ʼe fagono mai ia Sehova pea ʼe ina leleiʼia te ʼu faiga ʼae ʼe tou fai ke tou faitali ʼi te ʼu fono. (Lau ia Malakia 3:16.) Pea ʼe ina tapuakinaʼi tatou moʼo fakaha ia tana lotofakafetaʼi ki tatatou faiga ʼae ke tou fakafiafiaʼi tona loto.—Mala. 3:10.

⁹ ʼE ha lelei mai, ʼe tou maʼu he ʼu tupuʼaga lelei ke tou faitali ai ʼi te ʼu fono. Kae, ʼe lagi matataku ʼihi ʼi te hiki ʼo ʼonatou nima. Kapau ʼe ke kau ia natou ʼaia, ʼaua tau lotovaivai. Tou vakaʼi ia he ʼu pelesepeto Fakatohi-tapu, mo te faʼifaʼitaki ʼa ʼihi kaugana ʼo te temi muʼa pea mo he ʼu tokoni ʼe ʼaoga kia tatou takitokotahi ke toe lahi age tatatou faitali ʼi te ʼu fono.

10. (1) Kotea te ʼu tuʼania ʼae ʼe maʼu e ʼihi? (2) He koʼe ʼe ko he tuʼania lelei ia tau mataku ʼi te faitali?

¹⁰ ʼE ke lotohoha koa ʼi muʼa ʼo te hiki ʼo tou nima moʼo fai hau tali? Kapau koia, ʼaua tau tuʼania he ʼe mole ko koe pe. ʼI tona fakahagatonu, ʼe teitei pe ko tatou fuli ʼae ʼe matataku ʼi te faitali. Ke feala hau tauʼi ia te aluʼaga ʼaia, ʼe tonu muʼa ke ke iloʼi pe ʼe kotea tona tupuʼaga. Ohage la, ʼe ke mataku koa naʼa galo ʼau palalau  peʼe naʼa hala ia tau tali? ʼE ke tuʼania koa naʼa mole faʼa lelei ia tau tali ohage ko te tali ʼa ʼihi? ʼE ko he ʼu tuʼania lelei ʼaia. ʼE ke fakaha ai tau agavaivai pea ʼe ke fakaʼuhiga ia natou ʼae ʼe maʼoluga age ia koe. Pea ko Sehova ʼe ina leleiʼia te kalitate ʼaia ko te agavaivai. (Pes. 138:6; Flp. 2:3) Kae ʼe toe loto foki e Sehova ke ke fakavikiviki kia te ia pea mo ke fakalotomalohiʼi ʼou tehina mo tuagaʼane ʼi te ʼu fono. (1 Tes. 5:11) ʼE ʼofa Sehova kia koe pea ʼe ina foaki atu anai te lototoʼa ʼae ʼe ʼaoga kia koe.

11. Kotea te ʼu pelesepeto Fakatohi-tapu ʼe feala ke tokoni mai?

¹¹ Manatu ki te ʼu pelesepeto Fakatohi-tapu ʼaeni. ʼE ui ʼi te Tohi-Tapu ʼe tou lakahala fuli ʼi ʼatatou palalau pea mo tona faʼahiga ui. (Sakp. 3:2) ʼE mole fakamaʼua mai e Sehova ke tou haohaoa, ʼo toe feia ki ʼotatou tehina mo tuagaʼane. (Pes. 103:12-14) Ko natou ʼe ko totatou famili fakalaumalie, pea ʼe natou ʼoʼofa ia tatou. (Mko. 10:29, 30; Soa. 13:35) ʼE natou mahino, ʼi ʼihi temi ʼe mole tou fai te tali ʼae neʼe tou teuteuʼi kae ʼe tou fai ʼaki ʼatatou faʼahiga palalau.

12-13. Kotea ʼae ʼe tou ako mai te faʼifaʼitaki ʼo Neemia pea mo Sonasi?

¹² Tou fakakaukauʼi he ʼu faʼifaʼitaki ʼi te Tohi-Tapu ʼe feala ke tokoni mai ke tou tauʼi ʼotatou tuʼania. Tou manatuʼi ia Neemia. Neʼe tauhi ʼi te fale ʼo he hau malohi. Ko Neemia neʼe lotomamahi he neʼe logo ʼe maumau te ʼu kaupa ʼo Selusalemi. (Nee. 1:1-4) Tou fakakaukauʼi age muʼa, neʼe lagi lotohoha ʼi te temi ʼae neʼe fehuʼi age ai e te hau pe koʼe neʼe lotomamahi. Neʼe faikole atu aipe ia Neemia ʼi muʼa ʼo tana tali ki te hau. Hili ia, pea neʼe lahi te tokoni ʼa te hau ki te hahaʼi ʼa te ʼAtua. (Nee. 2:1-8) Kae ʼe feafeaʼi kia Sonasi? ʼI te temi ʼae neʼe kole age ai e Sehova ke alu ʼo palalau ki te hahaʼi ʼo Ninive, neʼe hola ʼo mole alu ai ki Ninive ʼuhi ko tona mataku. (Son. 1:1-3) Kae ʼaki te tokoni ʼa Sehova, neʼe alu ai ia Sonasi ʼo faifakamafola ki te kau Ninive. Pea neʼe fua lelei ʼana palalau ki te hahaʼi ʼo Ninive. (Son. 3:5-10) ʼE tou ako ʼi te faʼifaʼitaki ʼo Neemia, ʼe tonu muʼa ke tou faikole pea hoki tou fai hatatou tali. Pea ʼe tou ako ʼi te faʼifaʼitaki ʼo Sonasi, ʼe feala ke tokoni mai ia Sehova ke tou tauhi kia te ia tatau aipe pe ʼe lahi feafeaʼi ʼotatou tuʼania. Koia, ʼe ʼi ai koa he kokelekasio kua fakamataku ohage ko te kau Ninive?

¹³ Kotea he ʼu tokoni ʼe ʼaoga mai kia tatou ke feala ai hatatou fai he ʼu tali fakalotomalohi ʼi te ʼu fono? Tou vakaʼi te ʼu tokoni ʼaia.

14. He koʼe ʼe maʼuhiga ke tou teuteuʼi lelei ʼatatou fono? Pea ko te temi fea ʼae ʼe feala ai ke tou fai te faʼahi ʼaia?

¹⁴ Teuteuʼi ʼau fono fuli. Kapau ʼe ke fakatuʼutuʼu he temi ke ke teuteuʼi lelei ai ʼau fono, ʼe mahino ia ʼe mole ke mataku anai moka ʼe ke fai anai hau tali. (Taag. 21:5) ʼE moʼoni, ʼe mole tatau ʼatatou fakatuʼutuʼu ʼo ʼuhiga mo te teuteuʼi ʼo ʼatatou fono. Ko Eloise, ko he vitua ʼe taʼu 80 tupu, ʼe ina kamata teuteuʼi tana Tule Leʼo Ako ʼi te kamata pe ʼo te vahaʼa. ʼE ina ui fenei: “ ʼE fua lelei kia au ia te ʼu fono mo kapau  ʼe au teuteu fakatomuʼa ʼaku fono.” Ko Joy, ʼe gaue ʼi te ʼaho fuli, ʼe ina teuteuʼi ʼi te Moeaki fuli ia Te Tule Leʼo ʼae ka vakaʼi ʼi te ʼaho ake. ʼE ina ui fenei: “ ʼE au leleiʼia he ʼe kei au manatuʼi lelei ai ia te ʼu manatu.” Ko Ike, ko he tagata ʼafeā maʼumaʼua pea ʼe toe pionie, ʼe ina ui fenei: “ ʼE lelei age kia au taku ako ʼi he ʼu kiʼi temi nounou ʼi te lolotoga ʼo te vahaʼa katoa.”

15. ʼE feafeaʼi hau teuteuʼi lelei ia he fono?

¹⁵ ʼE feafeaʼi hau teuteuʼi lelei ia he fono? ʼI te temi fuli ʼae ʼe ke kamata ako ai, faikole kia Sehova ke ina foaki atu ia tona laumalie maʼoniʼoni. (Luka 11:13; 1 Soa. 5:14) Hili ia, pea ke toʼo he ʼu kiʼi minuta ke ke vakaʼi ai te alatike katoa, ohage la ko te kupu tafito, te ʼu kupu taki, te ʼu pāki pea mo te ʼu fakamatala ʼae ʼi te ʼa takai. Pea ʼi te temi ʼae ʼe ke ako ai te ʼu palakalafe, lau ia te ʼu vaega ʼae ʼe tuʼu ai. Metitasio ki te ʼu manatu ʼae ʼe tuʼu ʼi te alatike, kae tafito te ʼu manatu ʼae ka ke fakaʼaogaʼi ʼi ʼau tali. Kapau ʼe ke teuteuʼi lelei ia tau fono, ʼe fua lelei anai kia koe pea ʼe mahino papau ia ʼe faigafua anai hau faitali.—2 Ko. 9:6.

16. Kotea te ʼu meʼa gaue ʼe feala ke ke maʼu, pea ʼe ke fakaʼaogaʼi feafeaʼi anai?

¹⁶ Kapau ʼe feala, fakaʼaogaʼi ʼatatou meʼa gaue ʼi tatatou tuʼasila ʼi te Neti pea mo ʼatatou applications ʼi te lea ʼae ʼe ke iloʼi. ʼAki tana kautahi, ʼe foaki mai e Sehova ia he ʼu meʼa gaue ʼe tokoni mai ki te teuteuʼi ʼo ʼatatou fono. Ohage la, ʼe tokoni mai ia te application JW Library^® ke tou toʼo mai tatatou tuʼasila ʼi te Neti ia he ʼu tohi ako ʼi ʼatatou kiʼi masini toʼotoʼo. Pea ʼe feala ai leva ke tou ako te ʼu tohi ʼaia, peʼe ke tou lau, ke tou fakalogo ʼi he faʼahi pe peʼe ʼi he temi ʼe tou loto ki ai. Ko ʼihi ʼe natou fakaʼaogaʼi ia te application JW Library^® moʼo ako ia te Tohi-Tapu ʼi te temi malolo ʼo te kasikutu ʼi te fale gaue, ʼi te fale ako, peʼe lolotoga tanatou faifagona ʼi te ala. Pea tahi, ʼaki ia te Watchtower Library pea mo te TANAKIʼAGA TOHI ʼI TE NETI Watchtower, ʼe faigafua age te fai ʼo he ʼu fekumi ʼo ʼuhiga mo he ʼu manatu ʼe tou fia fakaloloto.

17. (1) He koʼe ʼe lelei ke lahi te ʼu tali ʼae ʼe ke teuteuʼi? (2) Kotea te ako neʼe ke taʼofi mai te ʼata viteo Ke Ke Kaumeʼa Mo Sehova: Ke Ke Teuteuʼi Hau Tali?

¹⁷ ʼAua tau teuteuʼi pe hau ʼu tali ʼe lua peʼe tolu ki te ʼu fono. Kotea tona tupuʼaga? Koteʼuhi ʼe lagi mole hinoʼi tuʼumaʼu anai koe moka ʼe ke hiki tou nima. ʼE lagi kotou kaugā malie anai ʼi te hiki ʼokotou nima ʼi he temi pe ʼe tahi. Peʼe lagi hinoʼi anai e te tehina ʼae ʼe ina takitaki te ako ia he tahi kehe. Pea ke feala he ʼosi tautonu ʼo te fono, ʼe lagi fakatuʼakoi anai e te tehina ia te ʼu tali ʼi ʼihi faʼahi ʼo te ako. Koia ʼaua tau ita peʼe ke lotovaivai mo kapau ʼe mole hinoʼi atu koe moka ʼe ke hiki tou nima ʼi te kamata ʼo te ako. Kapau ʼe lahi te ʼu tali ʼae ʼe ke teuteuʼi, ʼe mahino papau ia ʼe ke maʼu anai he faigamalie ke ke fai ai hau tali. Ohage la, ʼe feala pe ke ke teuteuʼi he vaega ke ke lau. Kae kapau ʼe feala,  ʼe toe feala pe foki ke ke teuteuʼi hau tali ʼaki ʼau palalau mahani. *

18. He koʼe ʼe tonu ke tou fai he ʼu tali ʼe nounou?

¹⁸ Fai hau ʼu tali ʼe nounou. ʼI te agamahani, ko te ʼu tali ʼae ʼe nounou pea mo mahino gafua ʼe fakalotomalohi. Koia faigaʼi ke teitei sekonita 30 ʼau tali takitahi. (Taag. 10:19; 15:23) Kapau kua fualoa hau faitali ʼi te ʼu fono, ʼe maʼuhiga ke ke tuku he faʼifaʼitaki lelei ʼi te faʼahi ʼaia. Kapau ʼe ke fai he ʼu tali ʼe loaloaga pea mo faigataʼa, ʼe lagi manatu anai ʼihi ʼe mole lelei anai ʼanatou tali ohage ko ʼau tali. Pea tahi, kapau ʼe nounou te ʼu tali, ʼe feala ai ki he tokolahi ke natou fai hanatou tali ʼi te fono. Moka ko koe ʼae ʼe ʼuluaki hinoʼi, fai hau tali ʼe mahino gafua pea mo ke tali fakahagatonu ki te fehuʼi. ʼAua naʼa ke palalau ki te ʼu manatu fuli ʼo te palakalafe. Pea kapau kua ʼosi vakaʼi ia te manatu tafito ʼo te palakalafe, ʼe feala leva hau faitali ʼo ʼuhiga mo ʼihi manatu.—Vakaʼi te fakamatala ʼae ʼi te ʼa takai “ Te ʼu Faʼahiga Faitali Kehekehe.”

19. Kotea ʼae ʼe feala ke ke kole ki te tehina takitaki ʼo te ako, kae kotea ʼe tonu ke ke fai anai?

¹⁹ Fakaha ki te tehina ʼae ʼe ina takitaki te ako moka ʼe ʼi ai he palakalafe ʼe ke fia faitali ai. Kapau ʼe ke filifili ke ke fai te faʼahi ʼaia, ʼe tonu ke ke fakaha fakatomuʼa ki te tehina takitaki ʼo te ako. Pea ka hoko mai te temi ʼae ke ke tali ai, foimo hiki tou nima ke feala hana sio mai kia koe.

20. He koʼe ʼe fakatatau ia te ʼu fono ki he kaitahi mo ʼotatou kaumeʼa?

²⁰ Ko ʼatatou fono ʼe hage pe ko hatatou kakai fakatahi mo ʼotatou kaumeʼa. Ohage la, ko ʼihi ʼo ʼou kaumeʼa ʼi te kokelekasio ʼe natou fakatuʼutuʼu he kiʼi tunu pea natou kole atu ke ke teuteuʼi hau kiʼi kasikutu. Kotea anai ka ke fai? ʼE lagi ke tuʼania, kae ʼe ke faigaʼi anai ke ke ʼaumai he kiʼi meʼa kai ʼe natou leleiʼia fuli anai. Ko Sehova ʼae ʼe ina fakaafe tatou, pea ʼe ina teuteuʼi maʼa tatou ia he laupapa ʼe mahu ai te ʼu meʼa lelei ʼi ʼatatou fono. (Pes. 23:5; Mat. 24:45) Pea ʼe fiafia ia moka ʼe tou ʼaumai he kiʼi meʼa ʼofa ʼe tou lavaʼi. Koia teuteuʼi lelei ʼau fono pea ke faigaʼi ʼo fai hau ʼu tali. Kapau ʼe ke fai te faʼahi ʼaia, ʼe ke kai anai ʼi te laupapa ʼa Sehova pea ʼe ke toe ʼaumai ai foki ia he meʼa ʼofa ke ke vaevae mo tau kokelekasio.