1-2. He koʼe ʼe tonu ke fia mahino te kau Kilisitiano fuli ki te fakatuʼuake ʼae ki selo?

IA ʼAHO nei, ʼe kauga malie age te ʼu kaugana ʼa Sehova ʼe natou ʼamanaki ki he maʼuli heʼe gata ʼi te kele. Kae ʼe kei maʼuʼuli ʼihi kau Kilisitiano fakanofo. Pea ko tanatou ʼamanaki ke fakatuʼuake natou ki selo. ʼE mahino ia, ʼe natou fia iloʼi pe ʼe feafeaʼi anai tonatou maʼuli ʼi selo. Kae he koʼe ʼe tonu ke toe fia mahino ia natou ʼae ʼe ʼamanaki maʼuʼuli ʼi te kele ki te faʼahi ʼaia? ʼE tou vakaʼi anai ko natou ʼae ʼe fakatuʼuake ki selo, ʼe natou folahi anai ni lelei kia natou ʼae ʼe ʼamanaki maʼuʼuli ʼo heʼe gata ʼi te kele. Koia, pe ʼe tou ʼamanaki maʼuli ʼi selo peʼe ʼi te kele, kae ʼe tou fia mahino fuli anai ki te fakatuʼuake ʼae ki selo.

² ʼAki tona laumalie maʼoniʼoni, neʼe takitaki e te ʼAtua ʼihi ʼi te ʼu ʼuluaki tisipulo ʼa Sesu ke natou tohi ʼo ʼuhiga mo te fakatuʼuake ki selo. Neʼe fakamahino fenei e te apositolo ko Soane: “Ko tatou ko te ʼu fanau ʼa te ʼAtua ʼi te temi nei, kaʼe neʼe heʼeki ina fakaha mai ia meʼa fuli ʼo ʼuhiga mo totatou maʼuli ʼi te temi ka haʼu. Kaʼe ʼe tou iloʼi ʼe tou hage anai ko ia ʼi te temi ʼae ka ha anai ia ia.” (1 Soa. 3:2) Koia ʼe mole heʼeki iloʼi e te kau Kilisitiano fakanofo pe ʼe feafeaʼi anai tonatou maʼuli ʼi selo, hili tanatou fakatuʼuake mo honatou sino fakalaumalie. Kae ʼe natou iloʼi, ka foaki age tonatou fakapale, ʼe natou sisio anai kia Sehova. ʼE mole fakaha mai ʼi te Tohi-Tapu te ʼu meʼa fuli ʼae ka hoko ki te kau fakanofo hili tanatou fakatuʼuake ki selo. Kae ʼe ʼi ai pe te ʼu manatu ʼe fakaha mai e te apositolo ko  Paulo ʼo ʼuhiga mo te faʼahi ʼaia. ʼE fakatahi anai te kau fakanofo mo Kilisito ʼi te temi ʼae ka ina “pulihi te ʼu puleʼaga fuli, mo te ʼu pule fuli pea mo te ʼu malohi fuli,” ʼo feia mo “te fili fakamuli, ia te mate.” Ki muli age, ʼe fakalogo anai ia Sesu mo natou ʼae ʼe kauga hau mo ia kia Sehova. Pea ʼe tuku anai e Sesu ia meʼa fuli ki tana Tamai. (1 Ko. 15:24-28) ʼE ko he temi fakafiafia anai! *

3. Kotea ʼae neʼe lava fai e Paulo ʼuhi ko tana tui ki te fakatuʼuake, ʼo mulimuli kia 1 Kolonito 15:30-32?

³ Neʼe feala ke katakiʼi e Paulo ni tuʼutamaki kehekehe he neʼe tui ki te fakatuʼuake. (Lau ia 1 Kolonito 15:30-32.) Neʼe ina ui fenei ki te kau Kolonito: “ ʼI te ʼaho fuli ʼe feala ke au mate.” Pea neʼe ina toe ui fenei: “Neʼe au tauʼi te ʼu manu fekai ʼi Efeso.” Neʼe lagi ina tauʼi he ʼu manu fekai moʼoni ʼi he malaʼe ʼi Efeso. (2 Ko. 1:8; 4:10; 11:23) Peʼe neʼe lagi fia palalau ki te fakafeagai ʼa te kau Sutea pea mo ʼihi atu tagata neʼe hage ko ni “manu fekai.” (Gaue 19:26-34; 1 Ko. 16:9) ʼEi, neʼe tuʼutamakiʼia te maʼuli ʼo Paulo, kae neʼe manatu tuʼumaʼu pe ia ki tana ka haʼu fiafia.—2 Ko. 4:16-18.

4. ʼE fakalotomalohiʼi feafeaʼi te kau Kilisitiano ia ʼaho nei ʼaki te ʼamanaki ʼo te fakatuʼuake? (Vakaʼi te pāki ʼo te takafi.)

⁴ ʼE tou maʼuʼuli nei ʼi he ʼu temi fakamataku. Ko ʼihi ʼi ʼotatou tehina neʼe fakapogi natou. ʼE maʼuʼuli ʼihi ʼi he ʼu fenua ʼe hoko ai te tau, ʼo feala ke tuʼutamakiʼia tonatou maʼuli. Pea ko ʼihi leva ʼe tauhi kia Sehova ʼi he fenua ʼe fakatuʼakoi peʼe tapuʼi ai tatatou gaue. ʼE feala ai ke pilisoniʼi peʼe matehi natou. Kae ʼe haga tauhi aipe te ʼu tehina mo tuagaʼane ʼaia kia Sehova. ʼE ko he ʼu faʼifaʼitaki lelei ʼaia maʼa tatou. ʼE natou iloʼi kapau ʼe natou mamate, ʼe foaki anai e Sehova kia natou he meʼa ʼe lelei age, pea ʼe natou lotofimalie ai.

5. Kotea te faʼahiga manatu ʼe feala ke vaivai ai tatatou tui ki te fakatuʼuake?

⁵ Neʼe fakatokaga e Paulo ʼona tehina ki te faʼahiga manatu ʼaeni: “Kapau la ʼe mole tonu ke fakatuʼuake te kau mate, ‘tou kakai pea mo iinu, he ʼe tou mamate anai apogipogi.’ ” Neʼe kua manatu feia ʼihi hahaʼi ʼi muʼa ʼo te temi ʼo Paulo. Neʼe lagi fakaʼaogaʼi e Paulo te vaega ʼo Esaia 22:13, ʼae ʼe fakamatala ai te aga ʼa te kau Iselaele. Neʼe natou tokakaga pe ki te ʼu fiafia ʼo te maʼuli, kae neʼe mole natou fakamalohiʼi tonatou ʼofa ki te ʼAtua. Neʼe lagi mulimuli te kau Iselaele ʼaia ki te takuga lea ʼaeni, ʼe kei mulimuli pe ki ai te tokolahi: “Ko te maʼuli ʼe tuʼa tahi pe.” Kae ʼe fakaha mai ʼi te Tohi-Tapu te ʼu fua kovi ʼo te taʼi manatu ʼaia.—2 Klk. 36:15-20.

6. Kapau ʼe maʼuhiga kia tatou te ʼamanaki ʼo te fakatuʼuake, ʼe feafeaʼi anai hatatou filifili ʼotatou kaumeʼa?

⁶ ʼE maʼuhiga kia tatou te ʼamanaki ʼae ʼe fakatuʼuake anai e Sehova te kau mate. Koia, ʼe tou filifili lelei anai ʼotatou kaumeʼa. Neʼe mole tonu ke fakatahi te kau Kilisitiano ʼo Kolonito mo natou ʼae neʼe mole tui ki te fakatuʼuake. Kotea te ako maʼa tatou? ʼE feala ke fua kovi kia tatou tatatou fakatahi tuʼumaʼu mo he hahaʼi ʼe mole maʼuhiga kia natou tonatou ka haʼu, kae ʼe natou fia fai pe ki te ʼu fakafiafia. ʼE feala ke fetogi ai tatatou aga pea mo pulihi ʼatatou agamahani ʼae ʼe lelei. ʼE feala pe la ke natou uga tatou ke tou fai he ʼu meʼa ʼe fehiʼa ki ai te ʼAtua. Ko te tupuʼaga la ʼaia ʼo te foaki e Paulo te tokoni malohi ʼaeni: “Kotou aga fakapotopoto ʼo kotou fai te meʼa ʼae ʼe faitotonu pea ʼaua naʼa kotou agahala.”—1 Ko. 15:33, 34.

7. Ko te fehuʼi fea ʼe feala ke fai mai e he tahi ʼo ʼuhiga mo te fakatuʼuake, ohage ko tona tuʼu ia 1 Kolonito 15:35-38?

⁷ Lau ia 1 Kolonito 15:35-38. ʼE feala ke fehuʼi fenei mai e he tahi ʼe faiga ke tou  lotolotolua ʼo ʼuhiga mo te fakatuʼuake: “ ʼE feafeaʼi anai te fakatuʼuake ʼo te kau mate?” ʼE lelei ke tou vakaʼi te tali ʼa Paulo ki te fehuʼi ʼaia, koteʼuhi ʼe tahi nofo te hahaʼi ia ʼaho nei mo tana manatu ʼo ʼuhiga mo te meʼa ʼae ʼe hoko moka mate he tahi. Kae kotea ʼae ʼe akoʼi ʼi te Tohi-Tapu ʼo ʼuhiga mo te faʼahi ʼaia?

8. Kotea te fakata ʼae ʼe feala ke tokoni mai ke tou mahino pe ʼe kotea ʼae ʼe hoko moka fakatuʼuake he tahi ki selo?

⁸ Ka mate he tahi, ʼe popo tona sino. Kae ʼe feala pe kia Ia ʼae neʼe ina fakatupu te ʼatulaulau ʼi te temi ʼae neʼe heʼeki ʼi ai he meʼa, ke ina fakatuʼuake ia ia ʼaia mo te sino ʼae ʼe tonu ke ina maʼu. (Sen. 1:1; 2:7) Neʼe fakaʼaogaʼi e Paulo he fakata moʼo fakaha, ka fakatuʼuake e te ʼAtua he tahi ki selo, ʼe feala ke ina foaki age hona sino ʼe kehe age. Neʼe fakaʼaogaʼi e Paulo te fakata ʼo he “tegaʼi fulumeto,” peʼe ko he “pulapula” ʼe to pea mo homo ake, ʼo liliu ko he fuʼu ʼakau. ʼE mole kei tatau te fuʼu ʼakau ʼaia mo te pulapula ʼae neʼe to. ʼE ha ʼi te faʼifaʼitaki ʼaia ʼa Paulo, ʼe feala ke foaki e totatou Tupuʼaga ki he tahi he sino “ ʼo mulimuli ki tona loto.”

9. Kotea ʼae ʼe ui ia 1 Kolonito 15:39-41 ʼo ʼuhiga mo te ʼu sino kehekehe?

⁹ Lau ia 1 Kolonito 15:39-41. Neʼe fakaha e Paulo neʼe fakatupu e te ʼAtua he ʼu sino kehekehe. Ohage la, ʼe mole tatau te sino ʼo he pipi, mo ʼae ʼo he manu lele, peʼe ko ʼae ʼo he ika. Pea neʼe ina ui ʼe toe feia ʼi te lagi, ʼe kehe pe te laʼa mo te mahina, pea “ ʼe toe kehekehe pe foki mo te gigila ʼo te ʼu fetuʼu takitahi.” ʼE moʼoni te ʼu aluʼaga kehekehe ʼaia, logo la ʼe mole feala ke tou sio mata ki ai. ʼE ui e te hahaʼi popoto, ʼe kehekehe te ʼu fetuʼu, he ʼe ʼi ai ʼihi ʼe lalahi, ʼihi ʼe liliki, ʼe lanu kula ʼihi, peʼe hina, peʼe legalega ohage ko te laʼa. Neʼe fakamahino e Paulo ʼe ʼi ai “te ʼu sino ʼi selo pea mo te ʼu sino ʼi te kele.” Ko tona fakaʼuhiga, ʼe maʼu e natou ʼae ʼe maʼuʼuli ʼi te kele he ʼu sino kakano. Kae ʼe maʼu e natou ʼae ʼi selo, ohage ko te ʼu ʼaselo, he ʼu sino fakalaumalie.

10. ʼE feafeaʼi anai te sino ʼo natou ʼae ka fakatuʼuake ki selo?

 ¹⁰ ʼE toe hoko atu fenei e Paulo: “ ʼE toe feia mo te fakatuʼuake ʼo te kau mate. Ko te sino ʼae ʼe mate ʼe pala kaʼe ko te sino ʼae ʼe fakatuʼuake ʼe heʼe pala.” ʼE moʼoni, ka mate he tahi, ʼe liliu tona sino ʼo pala pea mo efu. (Sen. 3:19) Koia, ʼe feafeaʼi hona “fakatuʼuake ʼe heʼe pala”? Neʼe mole palalau ia Paulo ki he tahi ʼe fakatuʼuake ke maʼuli ʼi te kele, ohage ko natou ʼae neʼe fakatuʼuake e Elia, mo Eliseo pea mo Sesu. Kae neʼe palalau ia ki he tahi ʼe fakatuʼuake mo hona “sino fakalaumalie” ke feala hana maʼuli ʼi selo.—1 Ko. 15:42-44.

11-12. Ko te sino feafeaʼi ʼae neʼe maʼu e Sesu ʼi tana fakatuʼuake, pea ʼe feafeaʼi ki te kau fakanofo?

¹¹ ʼI te temi ʼae neʼe maʼuli ai Sesu ʼi te kele, neʼe ina maʼu tona sino fakakakano. Kae ʼi tana fakatuʼuake, “neʼe liliu ko he laumalie ʼe ina foaki te maʼuli” pea neʼe hake leva ki selo. ʼE toe feia mo te kau Kilisitiano fakanofo. ʼE fakatuʼuake natou mo honatou sino ʼe feala ai hanatou maʼuʼuli ʼi selo. Neʼe fakamahino fenei e Paulo: “Ohage pe ko tatatou hage ko ia ʼae neʼe fakatupu ʼaki te efu, ʼe tou toe hage pe anai ko ia ʼae neʼe hake ki selo.”—1 Ko. 15:45-49.

¹² Neʼe mole fakatuʼuake ia Sesu mo tona sino fakakakano. Kotea tona tupuʼaga? Neʼe fakamahino fenei e Paulo moʼo fakaʼosi ʼaki tana palalau ʼo ʼuhiga mo te fakatuʼuake: “ ʼE mole feala ke maʼu ʼi te Puleʼaga ʼo te ʼAtua [ʼae ʼi selo] ia te kakano mo te toto.” (1 Ko. 15:50) Koia, ʼe mole fakatuʼuake te kau apositolo pea mo te kau Kilisitiano fakanofo ʼi selo mo honatou ʼu sino kakano mo toto, ʼae ʼe feala ke pala. Kae ko te temi fea ʼe fakatuʼuake ai natou? Neʼe fakaha e Paulo ʼe hoko tanatou fakatuʼuake ki muli age. Neʼe mole hoko ia ʼi tonatou mamate. ʼI te temi ʼae neʼe tohi ai e Paulo ia 1 Kolonito, neʼe “kua mamate ʼihi” tisipulo, ohage ko te apositolo ko Sakopo. (Gaue 12:1, 2) Pea ko te tahi age kau apositolo mo tisipulo neʼe natou “mamate” ki muli age.—1 Ko. 15:6.

13. Kotea ʼae ʼe tonu ke hoko lolotoga te ʼi heni ʼa Sesu?

¹³ Neʼe fakakikite e Sesu mo Paulo he temi maʼuhiga. Pea ko te temi ʼaia ʼe ko te ʼi heni ʼa Kilisito. Lolotoga te ʼi heni ʼa Kilisito, ʼe hoko anai ni tau, mo he ʼu mafuike, mo he ʼu taʼi mahaki, pea mo he tahi ʼu fihifihia ʼi te malamanei. Kua hoko te lea fakapolofeta ʼaia talu mai te taʼu 1914. ʼI te fakailoga ʼae neʼe palalau ki ai Sesu, ʼe kau ai te tahi aluʼaga maʼuhiga. Neʼe ina ui ʼe fakamafola anai te logo lelei ʼae kua ʼafio ia te Puleʼaga ʼo te ʼAtua, “ ʼi te kele katoa ko he fakamoʼoni ki te ʼatu puleʼaga, pea hoki hoko mai anai ia te fakaʼosi.” (Mat. 24:3, 7-14) Neʼe fakaha e Paulo ko te kau Kilisitiano fakanofo “ ʼae kua mamate,” ʼe fakatuʼuake natou “lolotoga te ʼi heni ʼa te ʼAliki.”—1 Tes. 4:14-16; 1 Ko. 15:23.

14. Kotea ʼae ʼe hoko moka mate he Kilisitiano fakanofo lolotoga te ʼi heni ʼa Kilisito?

¹⁴ Ko te kau Kilisitiano fakanofo ʼae ʼe mamate ʼi te temi nei, ʼe fakatuʼuake atu aipe natou ki selo. Neʼe ko te faʼahi ʼaia neʼe fakamoʼoni ki ai ia Paulo ia 1 Kolonito 15:51, 52. Neʼe ina ui fenei: “ ʼE mole ko tatou fuli ʼae ka mamate fualoa anai, kaʼe ʼe fetogi fuli anai tatou, ʼi he moʼi temi ʼe tahi, ʼi hona aluʼaga fakafokifa, lolotoga te pupuhi ʼo te fakatagi pupuhi fakamuli.” ʼE lolotoga hoko te ʼu palalau ʼaia ʼa Paulo ʼi te temi nei. ʼI tanatou fakatuʼuake, ko te ʼu tehina ʼa Kilisito ʼe natou fiafia ʼaupito. ʼE natou “nonofo tuʼumaʼu anai mo te ʼAliki.”—1 Tes. 4:17.

15. Kotea te gaue ʼae ka fai anai e natou ʼae ʼe fetogi “ ʼi hona aluʼaga fakafokifa”?

¹⁵ Kotea te gaue ʼae ka fai anai ʼi selo e natou ʼaia ʼe fetogi “ ʼi hona aluʼaga fakafokifa”? ʼE ui fenei e Sesu kia natou: “Kia ia ʼae ʼe malo pea mo mulimuli ki ʼaku gaue ʼo kaku ki te fakaʼosi, ʼe au foaki age anai ki ai te pule ki te ʼu puleʼaga, ohage pe ko te foaki mai kia au e taku Tamai  ia te pule. Pea ʼe pule anai ki te hahaʼi ʼaki he toko ukamea, ke laliki ai natou ohage ko he ʼu ipu kele.” (Fkha. 2:26, 27) ʼE natou fakalogo anai ki tonatou Kamutoa pea ʼe natou pule anai ki te ʼu puleʼaga “ ʼaki he toko ukamea.”—Fkha. 19:11-15.

16. ʼE malo feafeaʼi anai te hahaʼi tokolahi ʼi te mate?

¹⁶ ʼE mahino papau ia, ʼe malo anai te kau fakanofo ʼi te mate. (1 Ko. 15:54-57) Ka fakatuʼuake natou, ʼe feala anai ke natou kau ki te tau ko Alamaketone, ʼo natou pulihi ai te agakovi ʼi te kele. Pea ko te toko lauʼi miliona ʼu kaugana ʼa Sehova ʼe natou hao anai ʼi “te toe mamahi lahi,” ʼo natou hu ki te malama foʼou. (Fkha. 7:14) Ko natou ʼaia ka hao pea mo maʼuʼuli ʼi te kele, ʼe natou sisio mata anai ki te tahi faʼahiga malo ʼi te mate, moka fakatuʼuake anai te toko lauʼi miliale hahaʼi. Fakakaukauʼi age muʼa tatatou fiafia lahi moka hoko anai te malo ʼaia! (Gaue 24:15) Pea ko natou fuli leva ʼae ka nonofo agatonu kia Sehova, ʼe natou malo anai ʼi te mate ʼae neʼe tupu mai ia Atama. ʼE feala anai ke natou maʼuʼuli ʼo heʼe gata.

17. Ia 1 Kolonito 15:58, kotea ʼae ʼe fakalotomalohiʼi ai tatou ke tou fai?

¹⁷ ʼE tonu ke fakafetaʼi te kau Kilisitiano fuli ki te ʼu palalau fakalotofimalie ʼae neʼe tohi e Paulo ki te kau Kolonito ʼo ʼuhiga mo te fakatuʼuake. ʼE uga ai tatou ‘ke lahi tuʼumaʼu ʼatatou gaue ʼi te ʼAliki’ ohage ko tona fakalotomalohiʼi tatou e Paulo. (Lau ia 1 Kolonito 15:58.) Kapau ʼe tou kau tuʼumaʼu ki te ʼu gaue ʼaia mo tou faʼafai, ʼe tou maʼu anai he maʼuli fiafia ʼi te ka haʼu. ʼE taulekaleka ʼaupito anai te maʼuli ʼi te malama foʼou. ʼE ha ai anai neʼe mole vaʼiganoa tatatou gaue kinakina ʼi te ʼAliki.