Kotou Māʼuʼuli ʼo Kotou Manatuʼi Te Temi Kā Haʼu

NEʼE ʼui fēnei e Sesu Kilisito ʼi tana akonaki ʼiloa ʼi te moʼuga ʼi Kalilea: “ ʼAua naʼa kotou hoha ʼo ʼuhiga mo te ʼapogipogi.” ʼO mulimuli ki tana fakaliliu ʼi te Tohi-Tapu The New English Bible, neʼe hoko atu fēnei e Sesu: “ ʼE hoki vakaʼi anai te meʼa ʼaē ki te ʼapogipogi.”—Mateo 6:34.

ʼI takotou manatu, koteā te faka ʼuhiga ʼo te ʼu palalau ʼaenī: “ ʼE hoki vakaʼi anai te meʼa ʼaē ki te ʼapogipogi”? Ko tona faka ʼuhiga koa ʼe tonu ke tou māʼuʼuli ʼo mulimuli pē ki te tuʼu ʼaenī kae tou meʼa noaʼi te kā haʼu? ʼE ʼalutahi koa te manatu ʼaia mo te faʼahi ʼaē neʼe tui kiai ia Sesu pea mo tana kau tisipulo?

“Tuku Takotou Hoha”

Kotou lau fuli ia te ʼu palalau ʼa Sesu ʼaē ʼe tou maʼu iā Mateo 6:25-32. Neʼe ina fai ia te ʼu palalau ʼaenī: “Tuku takotou hoha ki tokotou nefesi, peʼe koteā anai he meʼa ke kotou kai peʼe ko he meʼa ke kotou ʼinu, peʼe ki tokotou sino, peʼe koteā anai he meʼa ke kotou kofuʼi. . . . Kotou vakavakaʼi lelei te ʼu manulele ʼo te lagi, heʼe mole natou tō magisi, pea ʼe mole natou utu magisi, pea ʼe mole natou tānaki ki he ʼu faleoko; kae fafaga nātou e takotou Tamai ʼaē ʼe ʼi selō. . . . Ko ai ʼaē iā koutou mokā hoha, ʼe ina lava fakaloaloa tona maʼuli ʼi he fasigā nima e tahi? Pea ʼo ʼuhiga mo te meʼa kofu, koteā ʼaē ʼe kotou hoha ai? Kotou ako mai te ʼu lilio ʼo te ʼu gāueʼaga, pe ʼe feafeaʼi tanatou tupu ake; ʼe mole natou gāue pea ʼe mole natou fai filo. . . . Koia, ʼaua naʼa kotou hoha ʼo ʼui maʼa koutou: ‘Koteā he meʼa kā tou kai?’ peʼe: ‘Koteā he meʼa kā tou ʼinu?’ peʼe: ‘Koteā he meʼa kā tou kofu ʼaki?’ Heʼe ko te ʼu meʼa fuli ʼaia ʼe kumi faka mānumānu e te ʼu puleʼaga. Kae ʼiloʼi pē e takotou Tamai ʼaē ʼe ʼi selō, ʼe ʼaoga kiā koutou te ʼu meʼa fuli ʼaia.”

 Neʼe fakaʼosi e Sesu te koga ʼaia ʼo tana akonaki ʼaki te ʼu tokoni e lua. Ko te ʼuluaki tokoni: “Ke kotou haga kumi muʼa te puleʼaga [ʼo te ʼAtua] pea mo tona faitotonu, pea ʼe toe foaki atu anai mo te ʼu meʼa fuli ʼaia kiā koutou.” Ko te lua tokoni: “Koia, ʼaua naʼa kotou hoha ʼo ʼuhiga mo te ʼapogipogi, heʼe ko te ʼapogipogi ʼe ʼi ai anai tona ʼu hoha ʼo ʼona. ʼE tahi uta pē te ʼaho mo tona kovi.”—Mateo 6:33, 34.

ʼE ʼIloʼi e Takotou Tamai Te ʼu Meʼa ʼAē ʼe ʼAoga Kiā Koutou

ʼE kotou manatu koa neʼe fakaloto vaivaiʼi e Sesu tana kau tisipulo, ʼaē neʼe kau ai mo te ʼu tagata gāue kele, ke ʼaua naʼa natou ‘tō, peʼe utu, peʼe tānaki tanatou magisi ʼi he ʼu faleoko’? Peʼe ke ʼaua naʼa natou ‘gāue pea mo fai filo’ moʼo maʼu he ʼu mutuʼi meʼa ʼaē ʼe ʼaoga kiā nātou? (Tāʼaga Lea 21:5; 24:30-34; Tagata Tānaki 11:4) Kailoa ia. Kapau ʼe mole natou gāue, ʼe mahino ia ʼe natou “aokai anai ia ʼi te temi taʼukai,” ʼo mole hanatou meʼa kai peʼe ko honatou mutuʼi meʼa.—Tāʼaga Lea 20:4.

ʼE feafeaʼi ʼo ʼuhiga mo te hoha? Neʼe ʼui koa e Sesu neʼe feala ki te hahaʼi ʼaē neʼe fakalogo kiā te ia ke mole kei natou hoha anai? ʼE mole ko te moʼoni leva ʼaia. Neʼe logoʼi e Sesu totonu ia te tuʼania pea mo te hoha ʼi te pō ʼi muʼa ʼo tona puke.—Luka 22:44.

Ko te meʼa ʼaē neʼe ʼui e Sesu neʼe ko te moʼoni neʼe mole feala ke fetogi. Kapau ʼe kotou hoha fau, pea ʼe mole tokoni atu anai ke kotou fakatokatoka te ʼu fihifihia ʼaē ʼe kotou tauʼi. Ohagē lā, ʼe mole tokoni atu anai ke kotou fakaloaloaga atu tokotou maʼuli. Neʼe ʼui e Sesu ko te hoha ʼe mole ina lava “fakaloaloa [ai tokotou] maʼuli ʼi he fasigā nima e tahi.” (Mateo 6:27) ʼI tona ʼuhiga moʼoni, ko te hoha fau pea mo hoholo ʼe feala ia ke ina fakanounou tokotou maʼuli.

Ko te tokoni ʼaē neʼe ina fai neʼe ko he tokoni ʼaoga ʼaupitō. ʼE lahi te ʼu faʼahi ʼe tou hoha kiai ʼe mole hoko ia. Neʼe mahino kiai te tagata ʼo te puleʼaga Pilitānia ko Winston Churchill, ʼo ʼuhiga mo te temi fakamataku ʼo te Lua Tau Faka Mālamanei. ʼO ʼuhiga mo te ʼu faʼahi ʼaē neʼe hoha kiai ʼi te temi ʼaia, neʼe ina tohi fēnei: “Kā au toe manatuʼi te ʼu tuʼania fuli ʼaia, ʼe au manatuʼi te hisitolia ʼa te tagata kua mātuʼa ʼaē neʼe ina ʼui ʼi muʼa ʼo tana mate, neʼe lahi tana hoha ʼi tona maʼuli, kae lahi te ʼu hoha ʼaia neʼe mole hoko ia.” ʼE moʼoni, ʼe fakapotopoto hatatou mulimuli pē ki te ʼu meʼa ʼaē ʼe hoko ʼi te ʼu ʼaho takitahi, tāfito lā mokā kita liliu vave ʼo hoha lahi ʼuhi ko te ʼu faigataʼaʼia pea mo te ʼu fihifihia ʼaē ʼe hoko kiā kita.

 ‘Tou Haga Kumi Muʼa Ia Te Puleʼaga ʼo Te ʼAtua’

ʼI tona ʼuhiga moʼoni, neʼe mole manatu pē ia Sesu ke maʼuli lelei te hahaʼi ʼaē neʼe fakalogo kiā te ia, ʼi te faʼahi fakasino pea ʼi tonatou loto. Neʼe ina ʼiloʼi ko te hoha ʼo ʼuhiga mo te maʼu ʼo te ʼu meʼa ʼaē ʼe ʼaoga ʼo te maʼuli, pea mo te kumi fakavale ʼo he ʼu koloa pea mo te ʼu fakafiafia, ʼe feala ke ina fakaleluʼi he tahi mai te ʼu meʼa ʼaē ʼe maʼuhiga tāfito. (Filipe 1:10) ʼE lagi kotou feʼekeʼaki ‘Pe koteā ʼapē ʼaē ʼe maʼuhiga age ʼi te ʼu meʼa ʼaē ʼe ʼaoga ki te maʼuli?’ ʼE ko te ʼu meʼa fakalaumālie ʼaē ʼe pipiki ki tatatou tauhi ʼaē ki te ʼAtua. Ko te meʼa ʼaē ʼe maʼuhiga tāfito ʼi totatou maʼuli, ʼaē neʼe faka maʼuhigaʼi e Sesu, ʼe ko te ‘haga kumi muʼa ia te puleʼaga ʼo te ʼAtua pea mo tona faitotonu.’—Mateo 6:33.

ʼI te temi ʼo Sesu, tokolahi te hahaʼi neʼe natou kumi fakavale te ʼu koloa. Neʼe natou tōkakaga tāfito ʼo tānaki he ʼu koloa. Kae neʼe uga e Sesu te hahaʼi ʼaē neʼe fakalogo kiā te ia, ke mole fēia tanatou aga. ʼI tonatou kua foaki tonatou maʼuli ki te ʼAtua, ko tanatou “maʼua kātoa” neʼe ko te “manavasiʼi ki te ʼAtua moʼoni pea mo taupau tana ʼu fakatotonu.”—Tagata Tānaki 12:13.

Ko te hoha ki te ʼu koloa—“te hoha ki te tuʼu ʼo te ʼu faʼahiga meʼa ʼaenī pea mo te mālohi fakahala ʼo te ʼu koloa”—neʼe feala ke fakaleluʼi ai te hahaʼi ʼaē neʼe fakalogo kiā te ia mai te ʼu manatu fakalaumālie. (Mateo 13:22) Neʼe tohi fēnei e te ʼapositolo ko Paulo: “Ko nātou ʼaē kua natou fakapapau ke natou maʼu koloa ʼe natou higa ki te fakahala, ki he hele pea mo te ʼu holi fakavale lahi pea mo fakatupu kovi, ʼe natou fakauku te tagata ki te fakaʼauha pea mo te pulinoa.” (1 Timoteo 6:9) Ke mole natou tō ki te “hele” ʼaia, neʼe fakamanatuʼi age kiā nātou e Sesu ko tanatou Tamai ʼaē ʼe ʼi selō ʼe ina ʼiloʼi ʼe ʼaoga kiā nātou ia te ʼu meʼa fuli ʼaia. ʼE tokaga anai te ʼAtua kiā nātou ohagē ko tana tokaga ki “te ʼu manulele ʼo te lagi.” (Mateo 6:26, 32) Neʼe mole tonu ke lahi fau tanatou hoha ki te ʼu meʼa ʼaia, kae neʼe tonu ke natou fai ia meʼa fuli ʼe feala ke natou fai ke natou maʼu ia te ʼu meʼa ʼaia, pea ʼaki he loto falala, ke natou tuku leva ki te ʼu nima ʼo Sehova.—Filipe 4:6, 7.

ʼI te ʼui ʼaē ʼa Sesu “ ʼe hoki vakaʼi anai te meʼa ʼaē ki te ʼapogipogi,” ko tona faka ʼuhiga ʼe mole tonu ke tou hilifaki ki tatatou ʼu fihifihia ʼo te ʼaho nei he hoha fau ʼo ʼuhiga mo te meʼa ʼaē kā hoko anai ʼi te temi kā haʼu. ʼE fakaliliu fēnei ʼi te tahi Tohi-Tapu ia tana ʼu palalau: “ ʼAua naʼa kotou tuʼania ʼo ʼuhiga mo te ʼapogipogi; ʼe feʼauga pē anai tana ʼu tuʼania mo ia. ʼE mole ʼaoga ke hilifaki he tahi meʼa ki te ʼu mamahi ʼaē ʼe hoko ʼi te ʼaho fuli.”—Mateo 6:34, Today’s English Version.

“Ke Hoko Mai Tou Puleʼaga”

Kae ʼe kehekehe te hoha fau ʼo ʼuhiga mo te temi kā haʼu pea mo te mole tokagaʼi ia te kā haʼu. Neʼe mole heʼeki ʼi ai he temi neʼe kua fakaloto mālohiʼi ai e Sesu tana ʼu tisipulo ke mole natou tokagaʼi tonatou temi kā haʼu. Neʼe ina uga ia nātou ke natou kumi pe koteā anai te kā haʼu. ʼE moʼoni ʼe tonu ke natou faikole ʼo ʼuhiga mo te ʼu meʼa ʼaē ʼe ʼaoga kiā nātou ʼi te temi nei—te meʼa kai ʼi te ʼaho fuli. Kae ʼe tonu ke natou ʼuluaki faikole ʼo ʼuhiga mo te ʼu meʼa ʼaē kā hoko ʼi te temi kā haʼu—ke natou faikole ke hoko mai te Puleʼaga ʼa te ʼAtua pea ke fakahoko te finegalo ʼo te ʼAtua ki te kele.—Mateo 6:9-11.

ʼE mole tonu ke tou hagē ko te hahaʼi ʼo te temi ʼo Noe. Neʼe natou maʼumaʼua ʼaupitō ʼo “kakai pea mo ʼiʼinu, ko te hahaʼi tagata neʼe natou ʼohoana pea ko te hahaʼi fafine neʼe foaki ke ʼohoanaʼi,” ʼo “mole natou fakatokagaʼi he meʼa” ʼi te meʼa ʼaē kā ʼamanaki hoko. Neʼe koteā tona fua? Neʼe “haʼu . . . te tulivio pea neʼe ʼave fuli ai ia nātou.” (Mateo 24:36-42) Neʼe fakaʼaogaʼi e te ʼapositolo ko Petelo te meʼa ʼaia neʼe hoko moʼo fakamanatuʼi mai te ʼaoga ʼaē ke tou māʼuʼuli ʼo manatuʼi te temi kā haʼu. Neʼe ina tohi fēnei: “Mai tona ʼuhiga ʼaē ʼe tonu ki te ʼu meʼa fuli ʼaia ke mavetevete, ko te ʼu faʼahiga tagata feafeaʼi anai ia koutou ʼi te aga fakamāʼoniʼoni pea mo te ʼu gāue ʼaē ʼe fakaʼiloga ʼaki takotou pipiki ki te ʼAtua, ʼo talitali pea mo kotou haga taupau lelei ʼi tokotou ʼatamai te hoko mai ʼo te ʼaho ʼo Sehova.”—2 Petelo 3:5-7, 11, 12.

Tou Tānaki He ʼu Koloa ʼi Selō

ʼEī, tou haga “taupau lelei ʼi [totatou] ʼatamai” te ʼaho ʼo Sehova. Kapau ʼe tou fai fēia, pea ʼe tou vakavakaʼi anai peʼe feafeaʼi tatatou fakaʼaogaʼi totatou temi, mo totatou mālohi, mo totatou poto, mo totatou ʼu koloa, pea mo totatou ʼu fealagia. ʼE mole tonu ke tou tōkakaga fau ʼo kumi te ʼu koloa—peʼe ko te ʼu meʼa ʼaē ʼe ʼaoga peʼe ko te ʼu fakafiafia ʼo te maʼuli—koia ʼaē ʼe mole kei lahi totatou temi ki he ʼu gāue ʼe hā ai te “pipiki ki te ʼAtua.” Ko te manatu pē ʼaē ki te ʼaho nei ʼe hagē ʼe maʼu atu aipē hona ʼu fua, kae tatau aipē peʼe ko he ʼu fua lelei kae ʼe mole fualoa anai. Neʼe ʼui e Sesu, ʼe lelei age ke tou “tānaki  maʼa [tātou] he ʼu koloa ʼi selō” ʼi he ʼu koloa ʼi te kele.—Mateo 6:19, 20.

Neʼe fakahā lelei e Sesu te manatu ʼaia ʼi tana lea fakatātā ʼo ʼuhiga mo te tagata ʼaē neʼe ina fai hana toe fakatuʼutuʼu lahi ki te kā haʼu. Neʼe ina fai tana ʼu fakatuʼutuʼu kae neʼe mole manatu ia ki te ʼAtua. Ko te kele ʼa te tagata neʼe fua ʼaupitō. Neʼe ina fakatotonu ke ina maumauʼi tana ʼu faleoko pea ke ina laga he tahi ʼu fale ʼe lalahi age, ke feala hana maʼuli fīmālie, mo kai, mo ʼinu, pea mo fakafiafia. Neʼe koteā te fihifihia ʼo te fakatuʼutuʼu ʼaia? Neʼe mate ʼi muʼa ʼo tana lava maʼu te ʼu lelei ʼo tana gāue kinakina. Ko te faʼahi ʼaē neʼe kovi age, neʼe mole ina maʼu he ʼu felōgoi mo te ʼAtua. Neʼe fakaʼosi fēnei e Sesu: “ ʼE fēia anai ki te tagata ʼaē ʼe ina tānaki he ʼu koloa maʼa ia totonu, kae ʼe mole maʼu koloa ki te ʼAtua.”—Luka 12:15-21; Tāʼaga Lea 19:21.

Koteā ʼAē ʼe Feala Ke Kotou Fai?

ʼAua naʼa kotou fai hala ohagē ko te tagata ʼaē neʼe talanoa ki ai ia Sesu. Kotou kumi ke kotou ʼiloʼi pe koteā ʼaē neʼe fakatuʼutuʼu e te ʼAtua ki te temi kā haʼu, pea kotou faʼufaʼu tokotou maʼuli ʼo mulimuli kiai. ʼE fakahā e te ʼAtua ki te hahaʼi te meʼa ʼaē kā ina fai anai. Neʼe tohi fēnei e te polofetā ko Amosi ʼi te temi muʼa: “Ko te Tuʼi ʼAliki ko Sehova ʼe mole ina fai anai he meʼa kae neʼe mole heʼeki ina tala tana meʼa fakalilo ki tana kau kaugana, ia te ʼu polofetā.” (Amosi 3:7) Ko te ʼu meʼa ʼaē neʼe fakahā e Sehova ʼaki tana ʼu polofetā kua feala hakotou maʼu ʼi te temi nei ʼi te ʼu pāsina ʼo tana Folafola, ia te Tohi-Tapu.—2 Timoteo 3:16, 17.

Ko te tahi meʼa ʼaē ʼe fakahā ʼi te Tohi-Tapu ʼe ko te meʼa ʼaē kā vave hoko anai ʼi te kā haʼu, kā malave anai ki te kele kātoa. Neʼe ʼui fēnei e Sesu: “ ʼE ʼi ai anai te mamahi lahi, ʼe mole hona tatau kua hoko talu mai te kamataʼaga ʼo te mālamanei ʼo kaku mai ki te temi nei.” (Mateo 24:21) ʼE mole feala ke tāʼofi e te tagata te hoko mai ʼo te faʼahi ʼaia. ʼE ʼi ai te tupuʼaga ʼo te fia logologo e te hahaʼi ʼatolasio moʼoni ia te faʼahi ʼaia. Koteā tona tupuʼaga? Heʼe ʼi te temi ʼaia, ʼe pulihi kātoa anai ia te agakovi fuli pē ʼi te kele, pea ʼe iku anai ki te fakatuʼu ʼo “he lagi foʼou pea mo he kele foʼou,” ko tona faka ʼuhiga ko he puleʼaga foʼou ʼi selō pea mo he sōsiete foʼou ʼi te kele. ʼI te mālama foʼou ʼaia, ʼe “holoholoʼi anai [e te ʼAtua] te ʼu loʼimata fuli pē ʼi [te ʼu] mata [ʼo te hahaʼi], pea ko te mate ʼe pulihi anai ia; ʼe mole toe ʼi ai anai he putu, he lāuga, he mamahi.”—Fakahā 21:1-4.

Koia, ʼe mole tonu ai koa lā ʼi te temi nei, ke tou toʼo he temi moʼo vakavakaʼi pe koteā ʼaē ʼe ʼui ʼi te Tohi-Tapu ʼo ʼuhiga mo te fakahoko ʼo te ʼu faʼahi ʼaia? ʼE ʼaoga atu koa he tokoni ke kotou fai te faʼahi ʼaia? Kotou kole ke tokoni atu te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova. Peʼe kotou faitohi kiā nātou ʼaē ʼe natou tā te nusipepa ʼaenī. Koia, kotou vakaʼi ke mole kotou māʼuʼuli maʼa te tuʼu pē ʼaenī kae toe fēia ki te temi taulekaleka ʼaē kā haʼu.

[Paki ʼo te pasina 7]

“Tuku takotou hoha . . . ko te ʼapogipogi ʼe ʼi ai anai tona ʼu hoha ʼo ʼona”