He Maʼuli ʼe ʼi Ai Tona ʼAoga Kiā Koutou!

TOKOLAHI te hahaʼi ʼe natou faiga pē ʼi tonatou maʼuli ke natou maʼu paʼaga pea mo maʼu koloa. Ko ʼihi ʼe natou faiga ʼi tonatou maʼuli ke ʼiloa tonatou higoa ʼi te mālamanei. ʼE faiga ʼihi ke hikihiki tanatou faiva ʼi he gāue. Pea ʼe ʼi ai mo nātou ʼaē ʼe natou tokoni ki te hahaʼi. Kae tokolahi ʼe mole natou ʼiloʼi ia te meʼa ʼaē ʼe ʼaoga ki tonatou maʼuli.

ʼE feafeaʼi kiā koutou? Neʼe kua kotou fakakaukauʼi koa pe koʼē ʼe kotou māʼuʼuli ʼi te kele? Kotou vakaʼi age muʼa te ʼu ʼaluʼaga neʼe faiga kiai ʼihi, pe neʼe natou maʼu moʼoni koa he ʼaoga ʼo te ʼu meʼa ʼaia ki tonatou maʼuli, pea mo natou fiafia ai? Koteā ʼaē ʼe tonu ke kotou fai ke kotou maʼu he maʼuli ʼe ʼi ai tona ʼaoga kiā koutou?

ʼE ʼi Ai Te ʼAoga ʼo Te Falā Pea Mo Te Fakafiafia Ki Totatou Maʼuli

ʼE ʼui fēnei ʼi te Tohi-Tapu iā Tagata Tānaki 7:12: “[ʼE] ʼaoga te poto moʼo puipui ohagē ko te falā ʼe ʼaoga ki te puipui; kae ko te maʼuhiga ʼo te ʼatamai mālama, heʼe ko te poto ʼe ina taupau ke māʼuʼuli ia nātou ʼaē ʼe natou maʼu.” ʼE moʼoni, ʼe ʼi ai te ʼaoga ʼo te falā ki te maʼuli. ʼE ʼaoga te falā ki tokotou maʼuli fakasino, tāfito lā mo kapau ko tokotou maʼua ke kotou tōkakaga ki te maʼuli fakasino ʼo tokotou fāmili.—1 Timoteo 5:8.

ʼE feafeaʼi anai ia te maʼuli mo kanapau lā ʼe mole tou maʼu ia te ʼu fakafiafia ʼaē ʼe feala ke tou totogi? Logolā ko Sesu Kilisito, ʼaē neʼe ina Fakatuʼu ia te Lotu Faka Kilisitiano, neʼe ina ʼui ʼe mole  he potu ke ʼuluga ai tona ʼulu, kae ʼi ʼihi lakaga neʼe kai ki tana meʼa kai kano lelei pea mo ʼinu ia te vino lelei. Tahi ʼaē meʼa, neʼe mole fakafisi ia ke ina kofuʼi he teu neʼe totogi kovi.—Mateo 8:20; Soane 2:1-11; 19:23, 24.

Kae neʼe mole faiga ia Sesu ke ina kumi pē ia te ʼu fakafiafia. Neʼe ʼi ai te ʼu faʼahi neʼe ina fakamuʼamuʼa ʼi tona maʼuli. Neʼe ʼui fēnei e Sesu: “Tatau aipē peʼe nofo he tahi ʼi te mahu, ko tona maʼuli ʼe mole haʼu ia mai te ʼu meʼa ʼaē ʼe ina maʼu.” Pea neʼe ina fakamatala ai te lea fakatā ʼo te tagata maʼu koloa neʼe fua ʼaupitō tana ʼu gāueʼaga pea neʼe manatu fēnei: “Koteā ʼapē te meʼa kā au fai, ʼi te temi nei ʼi te mole kei ʼi ai ʼo he faʼahi ke tānaki kiai taku ʼu magisi? . . . ʼE au maumauʼi toku ʼu faleoko pea ʼe au toe laga niʼihi ʼe lalahi ake, pea ʼe au tānaki anai kiai taku ʼu magisi pea mo taku ʼu meʼa lelei fuli; pea ʼe au ʼui age anai ki toku nefesi: ‘Toku nefesi, ʼe lahi ʼaupitō tau ʼu meʼa lelei kua tāʼofi ki he ʼu taʼu e lahi; mālōlō koe, kai, ʼinu, pea mo ke fakafiafia.’ ” He koʼē neʼe kovi ia te manatu ʼa te tagata ʼaia? ʼE hoko atu fēnei ia te lea fakatā: “Neʼe ʼui maʼa te ʼAtua ki [te tagata maʼu koloa]: ‘Tagata vale, ʼi te pō pē ʼaenī ʼe kumi atu anai kiā te koe tou nefesi. Pea ko te ʼu meʼa ʼaē neʼe ke tānaki, ko ai anai kā ina maʼu?’ ” Tatau aipē pe neʼe tānaki e te tagata tana ʼu magisi, kae ʼi te temi ʼaē neʼe mate ai neʼe mole feala ke fakafiafia mo te ʼu koloa ʼaē neʼe ina tānaki. Moʼo fakaʼosi, neʼe fakahā e Sesu ia te ako ʼaenī ki te hahaʼi ʼaē neʼe fakalogo: “ ʼE fēia anai ki te tagata ʼaē ʼe ina tānaki he ʼu koloa maʼa ia totonu, kae ʼe mole maʼu koloa ki te ʼAtua.”—Luka 12:13-21.

ʼE moʼoni, ʼe ʼi ai te ʼaoga ʼo te falā pea mo te ʼu fakafiafia ʼi totatou maʼuli. Kae mole ko te falā pea mo te fakafiafia ʼaē ʼe maʼuhiga tāfito ki te maʼuli. Ko te meʼa ʼaē ʼe maʼuhiga ʼaupitō age ke tou kumi, ke tou maʼu koloa ki te ʼAtua, ko tona faka ʼuhiga, ke ʼofa te ʼAtua kiā tātou ʼuhi ko totatou faʼahiga maʼuli.

ʼE Tou Loto Koa Ke Logona Tokita Higoa?

Tokolahi te hahaʼi ʼe natou faiga ʼi tonatou maʼuli ke logona tonatou higoa. ʼE mole ʼui leva ʼe kovi takita loto ʼaē ke logona tokita higoa. ʼE ʼui fēnei ʼi te Tohi-Tapu: “ ʼE maʼuhiga age he higoa ʼi he lolo magoni, pea ʼe lelei age te ʼaho ʼo te mate ʼi te ʼaho ʼaē ʼe kita tupu ai.”—Tagata Tānaki 7:1.

ʼI te ʼaho ʼo te mate, ʼe feala pē ke tou ʼui kua tohi te hisitolia kātoa ʼo he tagata. Kapau neʼe ina fai he ʼu meʼa lelei, pea ʼe lelei age tona ʼaho mate ʼi tona ʼaho tupu, heʼe ʼi te temi ʼaia ʼe mole heʼeki ʼiloʼi kātoa pe feafeaʼi anai tona maʼuli.

Neʼe ko te Hau ko Salomone ʼaē neʼe ina tohi ʼi te Tohi-Tapu ia te tohi ʼo Tagata Tānaki. Ko Apisalome ia te taʼokete ʼo Salomone, neʼe loto ia ke logona tona higoa. Kae ko tona ʼu foha e toko tolu ʼaē neʼe feala ke tuku holo ai tona higoa ki he ʼu taʼiake ki muli age, neʼe natou mamate kei natou tūpulaga. Koteā ʼaē neʼe fai e Apisalome? ʼE ʼui fēnei ʼi te Tohi-Tapu: “Ko Apisalome . . . neʼe ina fakatuʼu maʼa ia he pou, ʼi te Malaʼe ʼo te Hau, he neʼe ina ʼui fēnei: ‘ ʼE mole hoku foha moʼo taupau ia te fakamanatu ʼo toku higoa.’ Koia neʼe ina fakahigoaʼi ia te pou ʼaia ki tona higoa.” (2 Samuele 14:27; 18:18) Neʼe mole maʼu ia te ʼu toega ʼo te pou ʼaia. Pea ki te kau ako Tohi-Tapu, ʼe natou ʼiloʼi ia Apisalome ohagē ko he tagata agatuʼu lahi neʼe fonofono ke ina faʼao ia te tuʼulaga hau ʼo tona tamai ko Tavite.

ʼE tokolahi te hahaʼi iā ʼaho nei ʼe natou faiga ke manatuʼi nātou ʼi te ʼu gāue ʼaē ʼe natou fai. ʼE natou faiga ke faka kolōliaʼi nātou e te hahaʼi ʼe mulimuli pē ki te fetofetogi ʼo te ʼaluʼaga ʼo te ʼu meʼa ʼo te mālamanei. Kae koteā ʼaē ʼe hoko mokā ʼe ʼiloa he tahi? ʼI te tohi The Culture of Narcissim, ʼe tohi fēnei e Christopher Lasch: “Iā ʼaho nei, ʼe fua lelei  te maʼuli ʼo he tahi mokā ʼe kei tūpulaga, mo hoihoifua, pea mo makehe, kae ko te ʼiloa ʼaia ʼe faka temi pē ia, pea ko nātou ʼaē ʼe ʼofainaʼi e te hahaʼi, ʼe natou nonofo tuʼania pē naʼa puli tonatou ʼofainaʼi ʼaia.” Koia ʼaē ʼe tokolahi ai ia nātou ʼaia, ʼe natou fakaʼaogaʼi ia te toloke peʼe natou ʼinu kava, ʼo tupu ʼaki ʼi te agamāhani hanatou mamate tautonu. ʼIo, ʼe vaʼiganoa ia te faiga ʼaē ke ʼiloa kita.

Koia, ko ai ʼaē ʼe tonu ke tou fia lelei kiai? ʼI tana talanoa ʼo ʼuhiga mo ʼihi ʼaē neʼe natou haga taupau ia tana Lao, ʼaki tana polofetā ko Isaia neʼe ʼui fēnei e Sehova: “ ʼE au foaki anai kiā nātou ʼi toku ʼapi pea mo toku ʼu kaupā ia he maka fakamanatu pea mo he higoa. . . . ʼE au foaki anai kiā nātou he higoa ki he ʼu temi heʼegata, he higoa ʼe mole toe pulihi anai ʼi he temi.” (Isaia 56:4, 5) ʼUhi ko tanatou fakalogo ʼaē ki te ʼAtua, ko nātou ʼaia ʼaē neʼe ina tali lelei, ʼe natou maʼu anai “he maka fakamanatu pea mo he higoa.” ʼE manatuʼi anai e te ʼAtua tonatou higoa “ki he ʼu temi heʼegata” ke ʼaua naʼa pulihi anai. Ko te faʼahiga higoa lā ʼaia ʼaē ʼe fakaloto mālohiʼi mai tātou e te Tohi-Tapu ke tou maʼu—ke tou fia lelei kiā mata ʼo Sehova, totatou Tupuʼaga.

Neʼe fakakikite e Isaia ia te temi ʼaē kā maʼu ai anai e te hahaʼi agatonu ia te maʼuli heʼegata ʼi te Palatiso ʼi te kele. Ko “te maʼuli heʼegata” ʼi te Palatiso ʼaia ʼe ko “te maʼuli moʼoni”—te faʼahiga maʼuli ʼaē neʼe fakatuʼutuʼu e te ʼAtua maʼa te hahaʼi ʼi te temi ʼaē neʼe ina fakatupu ai nātou. (1 Timoteo 6:12, 19) ʼE mole tonu ke tou faiga ki he maʼuli ʼe faka temi pē pea ʼe mole tou fiafia ai, kae ke tou faiga ke tou maʼu ia te maʼuli heʼegata.

ʼE Mole Maʼu e He Tahi Ia Te Fiafia Moʼoni ʼi Tona ʼu Faiva Peʼe ʼi Te ʼu Gāue ʼAē ʼe Ina Fai Moʼo Tokoni Ki Te Hahaʼi

ʼE tokolahi ia te hahaʼi faiva ʼe natou gāue kinakina ke lelei age ia tonatou ʼu faiva. ʼE nounou fau ia te maʼuli ʼaenī moʼo fakahoko ia te faʼahi ʼaia. ʼI tona taʼu 90, ko Hideo, te tagata fai pena pāki faiva ʼaē neʼe kua tou talanoa kiai ʼi te ʼuluaki ʼalatike, neʼe gāue kinakina ke lelei age ia tona poto fai pena pāki. Tatau aipē mo kapau kua kaku he tagata faiva ki te fakatuʼutuʼu ʼaē neʼe faiga kiai ʼo ʼuhiga mo tona faiva, kae ʼe lagi mole kei feʼauga tona mālohi ki te ʼu gāue ʼaē ʼe ina fai ohagē ko te ʼu gāue ʼaē neʼe ina fai ʼi tona temi tūpulaga. Kae ʼe feafeaʼi lā mo kanapau ʼe maʼuli ʼo heʼegata? Kotou fakakaukauʼi age muʼa ia te ʼu fealagia fuli ʼaē kā ina maʼu moʼo gāue ke lelei age tona faiva!

Koteā ʼaē ʼe feala ke tou ʼui ʼo ʼuhiga mo te ʼu gāue ʼaē ʼe fai moʼo tokoni ki te hahaʼi? ʼE vikiʼi he tahi ʼe tokaga ki te hahaʼi māsisiva pea mo foaki tona ʼu koloa moʼo tokoni ki te hahaʼi faigataʼaʼia. ʼE ʼui fēnei ʼi te Tohi-Tapu: “ ʼE lahi age te fiafia ʼi takita foaki, ʼi takita tali.” (Gāue 20:35) ʼE feala ke tou fiafia mokā tou tōkakaga ke maʼuli lelei te hahaʼi. Kae ko gāue ʼe fia ʼe feala ke fai e he tahi, tatau aipē pe ina fakahoko ia te faʼahi ʼaia ʼi tona maʼuli kātoa? ʼE faka tuʼakoi ia te ʼu gāue ʼaē ʼe feala ke tou fai moʼo faka fīmālieʼi te maʼuli fakaʼofaʼofa ʼo te hahaʼi. ʼAki te ʼu koloa fuli ʼaē ʼe feala ke tou foaki, ʼe mole maʼu anai e te hahaʼi ia te meʼa ʼaē ʼe maʼuhiga, ʼaē ʼe mole natou ʼiloʼi pea mole natou kumi ʼi tonatou maʼuli ke natou maʼu. Koteā te meʼa ʼaia ʼe ʼaoga ki tonatou maʼuli?

Ko Te Meʼa ʼe Tou Tutupu Fuli Ake Mo Tātou ʼi Totatou Loto

ʼI tana Akonaki ʼi te Moʼuga, neʼe talanoa ia Sesu ʼo ʼuhiga mo te meʼa neʼe tou maʼu fuli ʼi tatatou tutupu ake. Neʼe ina ʼui fēnei: “Fiafia ia nātou ʼaē ʼe natou ʼiloʼi tonatou masiva fakalaumālie, heʼe ʼa nātou te puleʼaga ʼo selō.” (Mateo 5:3) Koia, ohagē ko tona ʼui ʼi te Tohi-Tapu, ʼe mole tou maʼu ia te fiafia moʼoni ʼi te ʼu koloa, te ʼiloa, te ʼu gāue ʼaē ʼe tou fai ʼi totatou faiva, peʼe ko te ʼu gāue ʼe tou fai moʼo tokoni ki te hahaʼi. Kae ʼe tou maʼu ia te fiafia moʼoni mo kapau ʼe fakafīmālieʼi totatou maʼuli fakalaumālie, ʼaē ko te tauhi ki te ʼAtua.

Neʼe fakaloto mālohiʼi e te ʼapositolo ko Paulo ia nātou ʼaē ʼe mole natou ʼiloʼi ia te Tupuʼaga ke natou kumi ia Ia. Neʼe ʼui fēnei e Paulo: “ ʼAki te tagata e tahi neʼe . . . fakatupu ʼaki [e te ʼAtua] te ʼu puleʼaga fakatagata fuli pē ke nonofo ʼi te fuga kele kātoa, pea neʼe ina fakatuʼutuʼu maʼa nātou te ʼu temi kua fakakatofa pea mo fakatuʼu te ʼu tuʼakoi ʼo te nofoʼaga ʼo te tagata, kapau ʼe natou kumi fakataufā ia ia pea mo natou maʼu moʼoni ia ia, heʼe ʼi tona fakahagatonu ʼe mole mamaʼo iā tātou takitahi. ʼE tou maʼu te maʼuli mai ia te ia pea mai ia te ia ʼe tou gaugaue pea ʼe tou māʼuʼuli.”—Gāue 17:26-28.

Ke tou maʼu ia te fiafia moʼoni, ʼe tonu ke tou tauhi ki te ʼAtua moʼoni. Kapau ʼe tou maʼu te ʼu  meʼa ʼaē ʼe ʼaoga kiā tātou ʼi te faʼahi fakalaumālie, pea ʼe feala ke tou maʼu ia “te maʼuli moʼoni.” Tou vakaʼi age muʼa ia te faʼifaʼitaki ʼo Teresa, ʼaē neʼe ʼiloa ʼi te televisio ʼo tona fenua, ʼi tana liliu ʼaē ko te ʼuluaki fafine Afelika ʼi Amelika, ʼaē neʼe gaoʼi ʼi te ʼata ʼe fai faka kogakoga. Kae mole tuai, neʼe ina tuku te ʼu meʼa fuli ʼaia. Koteā tona tupuʼaga? Neʼe ina ʼui fēnei: “ ʼE au tui papau, ʼe ko te ala lelei pē e tahi ke tou muliʼi, ʼe ko te tokoni ʼaē ʼe foaki mai ʼi te Folafola ʼa te ʼAtua.” Neʼe mole loto e Teresa ke tokakovi mo te ʼAtua ʼaki tana fai ʼata ʼaia ʼi te televisio, ʼaē ʼe uga ai ia te aga heʼe ʼaoga pea mo te agamālohi. Neʼe mole kei ʼiloa ia ia ʼi te televisio, kae neʼe kua kamata leva ia tona maʼuli fakafiafia moʼoni, he neʼe kua liliu ko he kaugā fai faka mafola temi kātoa ʼo te logo lelei ʼo te Puleʼaga ʼo te ʼAtua, ʼo tokoni ai ki te hahaʼi ke natou maʼu he ʼu felōgoi lelei mo te ʼAtua.

ʼO ʼuhiga mo te tonu ʼaē neʼe fai e Teresa ke tuku tana fai ʼata, neʼe ʼui fēnei e te tagata neʼe nā gāue tahi ki muʼa atu: “Neʼe au lotomamahi he neʼe au ʼita ʼi taku sio ʼaē neʼe ina liʼaki ia te gāue neʼe feala ai hana maʼuli lelei. Kae ʼe ʼasi mai, kua ina maʼu he maʼuli ʼe maʼuhiga age ia pea mo lelei age ia.” Ki muli age, neʼe mate ia Teresa. Kae ʼi tana kua ʼosi mate, neʼe ʼui fēnei e te tagata pē ʼaia: “Neʼe ko he tahi neʼe fiafia, pea ʼe ko te faʼahi pē ʼaia ʼe maʼuhiga ʼi te maʼuli. Ko te tokofia iā tātou ʼaenī ʼe feala hatatou ʼui ʼe tou fiafia?” Kiā nātou ʼaē neʼe natou fakamuʼamuʼa ʼi tonatou maʼuli ia tanatou ʼu felōgoi mo te ʼAtua kae kua natou mamate, ʼe natou maʼu ia te ʼamanaki taulekaleka ʼaē ʼo te fakatuʼuake ʼi te takitaki ʼo te Puleʼaga.—Soane 5:28, 29.

ʼE ʼi ai te fakatuʼutuʼu ʼa te Tupuʼaga maʼa te kele pea maʼa te hahaʼi. ʼE loto ke kotou mahino ki te fakatuʼutuʼu ʼaia pea ke kotou maʼu ia te maʼuli heʼegata ʼi te Palatiso ʼi te kele. (Pesalemo 37:10, 11, 29) ʼE ko te temi ʼaenī ke lahi age takotou ako ʼo ʼuhiga mo Sehova, te Tupuʼaga ʼo te lagi pea mo te kele, pea mo te meʼa ʼaē neʼe ina fakatuʼutuʼu maʼa koutou. ʼE fiafia anai te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova ʼo tokotou kolo hanatou tokoni atu ke kotou maʼu ia te ʼatamai mālama ʼaia. Kotou faka felōgoi mo nātou, peʼe kotou faitohi kiā nātou ʼaē neʼe natou tā te nusipepa ʼaenī.

[Paki ʼo te pasina 29]

He koʼē neʼe kovi ia te fakakaukau ʼa te tagata maʼu koloa ʼi te lea fakatā ʼa Sesu?

[Paki ʼo te pasina 31]

ʼE kotou fia māʼuʼuli koa ʼo heʼegata ʼi te Palatiso ʼi te kele?