1, 2. Kotea ʼae ka ina fakamalohiʼi anai ia tatatou falala, ko te fakatuʼutuʼu ʼa te ʼAtua ki te malamanei ʼe lava lelei anai ʼaki ia te Puleʼaga? Pea kotea ia tona tupuʼaga? (Vakaʼi te ʼuluaki pakī.)

ʼI TOTATOU ʼuhiga kau Fakamoʼoni ʼa Sehova, ʼe tou fakamafola ʼaki he loto faʼafai ko te Puleʼaga ʼo te ʼAtua ʼe ko te puleʼaki pe ʼaia ʼe tahi ki ʼotatou fihifihia. Kaʼe ʼe tou tui papau koa ʼe moʼoni ia te Puleʼaga, pea mo fakaʼaogaʼi anai e te ʼAtua moʼo fakahoko ia tana fakatuʼutuʼu? He koʼe ʼe tou tui malohi ki te Puleʼaga?—Hepeleo 11:1.

² ʼAki ia te Puleʼaga Fakamesia, ʼe fakahoko moʼoni anai e Sehova ia tana fakatuʼutuʼu ʼo ʼuhiga mo te malamanei. Ko Sehova tokotahi pe ʼae ʼe tonu ke pule pea ʼe mole toe fetogi anai ʼi he temi. Pea ʼe fakatafito ia te Puleʼaga Fakamesia ki te faʼahi ʼaia. Ko ai ia te Hau ʼo te Puleʼaga? Ko ai ʼae ka kaugā hau mo te Hau ʼaia? Ko ai pea kotea ʼae ka natou pule anai ki ai? Neʼe fakatuʼu e Sehova ia te ʼu faʼahi maʼuhiga ʼaia ʼo te Puleʼaga ʼaki ia he ʼu “hai” peʼe fuakava. Pea neʼe fai ia te ʼu fuakava peʼe fakatuʼutuʼu ʼaia e Sehova peʼe ko tona ʼAlo, ia Sesu Kilisito. ʼAki tatatou vakaʼi ia te ʼu fuakava ʼaia, ʼe tou mahino lelei age ai pe ʼe lava lelei feafeaʼi anai ia te fakatuʼutuʼu ʼa Sehova. Pea ʼe tou toe mahino ai pe koʼe ʼe tou tui papau ʼe tuʼu malohi ia te Puleʼaga.—Lau ia Efeso 2:12.

3. Kotea anai ka tou vakaʼi ʼi te alatike ʼaeni pea mo ʼae ka hoa mai?

 ³ ʼE tou maʼu ʼi te Tohi-Tapu ia te ʼu fuakava ʼe ono, ʼe ʼi ai tonatou pikipikiga mo te Puleʼaga Fakamesia ʼae ʼe puleʼi e Kilisito Sesu. Pea koʼeni ia te ʼu fuakava ʼaia: (1) te fuakava ʼae neʼe fai mo Apalahamo, (2) te fuakava ʼo te Lao, (3) te fuakava ʼae neʼe fai mo Tavite, (4) te fuakava ki he pelepitelo ohage ko Melekiseteke, (5) te fuakava foʼou, pea (6) te fuakava ki he Puleʼaga. Tou vakavakaʼi takitahi ia te ʼu fuakava ʼaia pea mo tou lagolago ki te fakahoko ʼo te fakatuʼutuʼu ʼa te ʼAtua ʼo ʼuhiga mo te kele pea mo te tagata.—Vakaʼi te pakī “ ʼE Fakahoko Feafeaʼi Anai e Te ʼAtua Ia Tana Fakatuʼutuʼu?”

4. Ohage ko tona ui ia Senesi, kotea ia te ʼu fakatotonu ʼae neʼe fai e Sehova ʼo ʼuhiga mo te tagata?

⁴ Neʼe teuteuʼi e Sehova ia te kele ke maʼuli ai ia te tagata. Pea neʼe fai e Sehova ia te ʼu fakatotonu ʼaeni: (1) ʼE fakatupu anai e te ʼAtua ia te tagata ʼo mulimuli ki tona pakī. (2) ʼE fakaliliu anai e te tagata ia te kele ko he palatiso pea mo ina fakahahaʼi ʼaki ʼana fanau faitotonu. (3) Neʼe mole tonu ki te tagata ke ina kai ki te fua ʼi ʼakau ʼo te fuʼu ʼakau ʼo te iloʼi ʼo te meʼa ʼae ʼe lelei pea mo ʼae ʼe kovi. (Senesi 1:26, 28; 2:16, 17) Neʼe ha ʼaki ia te ʼu fakatotonu ʼaia ʼe tolu, ia te fakatuʼutuʼu ʼa te ʼAtua maʼa te tagata pea mo te kele. Kaʼe he koʼe neʼe tonu ke fai e te ʼAtua ia he ʼu fuakava?

5, 6. (1) Neʼe faigaʼi feafeaʼi e Satana ke mole fakahoko ia te finegalo ʼo te ʼAtua? (2) Neʼe fakatokatoka feafeaʼi e Sehova ia te agatuʼu ʼae neʼe hoko ʼi Eteni?

⁵ Neʼe kamata agatuʼu ia Satana ki te ʼAtua pea mo tana fakatuʼutuʼu. Neʼe ina faigaʼi tafitō ke mole fakalogo ia te tagata ki te ʼAtua ʼaki ia tana fakaneke ia Eva ke ina kai ki te fua ʼi ʼakau ʼo te fuʼu ʼakau ʼo te iloʼi ʼo te meʼa ʼae ʼe lelei pea mo ʼae ʼe  kovi. (Senesi 3:1-5; Apokalipisi 12:9) ʼI tana fai ia te faʼahi ʼaia, neʼe fakafihiʼi ai e Satana ia te maʼua ʼae ke pule ia te ʼAtua ki Tana fakatupu. Ki muli age, neʼe toe lau e Satana ʼe tauhi pe ia te tagata ki te ʼAtua ʼuhi ko te ʼu lelei ʼae ʼe natou maʼu mai ia te ia.—Sopo 1:9-11; 2:4, 5.

⁶ ʼE fakatokatoka feafeaʼi anai e Sehova ia te agatuʼu ʼaia? Neʼe feala pe hana fakaʼauha ia te kau agatuʼu. Kaʼe kapau la neʼe fai e te ʼAtua ia te faʼahi ʼaia, ʼe mahino ia, ʼe mole ina fakahahaʼi anai ia te kele ʼaki te ʼu fanau ʼa Atama mo Eva. Koia neʼe filifili ai e Sehova ke mole ina fakaʼauha ia te kau agatuʼu. Kaʼe neʼe ina tala ia he lea fakapolofeta maʼuhiga, ʼae ko te fakapapau ʼae neʼe fai ʼi Eteni. Neʼe ko he fakamoʼoni ʼaia, ʼe hoko anai ia te ʼu faʼahi fuli ʼo te ʼu fakapapau ʼa te ʼAtua maʼa te tagata pea mo te kele.—Lau ia Senesi 3:15.

7. Kotea ʼae neʼe ha ʼaki ia te fakapapau ʼae neʼe fai ʼi Eteni ʼo ʼuhiga mo te gata pea mo tona hakoga?

⁷ ʼAki ia te fakapapau ʼae neʼe fai ʼi Eteni, neʼe tauteaʼi ai e te ʼAtua ki te mate ia te gata pea mo tona hakoga, ʼae ko Satana te Tevolo pea mo tana hahaʼi ʼae ʼe fakafeagai ki te maʼua ʼae ke pule ia te ʼAtua. Neʼe foaki ai e te ʼAtua ki te hakoga ʼo te fafine ia te pule moʼo fakaʼauha ia te kau agatuʼu ʼaia. Koia neʼe ha ʼaki ia te fakapapau ʼae neʼe fai ʼi Eteni, ʼe pulihi anai ia Satana pea mo te ʼu fua kovi ʼo tana agatuʼu. Neʼe toe ha ʼi te fakapapau ʼaia pe ʼe hoko feafeaʼi anai ia te aluʼaga ʼaia.

8. Kotea ʼae ʼe tou ako ʼo ʼuhiga mo te fafine pea mo tona hakoga?

⁸ Ko ai anai ia te hakoga ʼo te fafine? Ko te hakoga ʼaia, ʼe ko he laumalie anai. Kotea tona tupuʼaga? Koteʼuhi ʼe pulihi anai e te hakoga ʼaia ia Satana, ʼae ʼe ko he laumalie fakapulipuli. (Hepeleo 2:14) Koia ʼo toe feia pe, ko te fafine ʼae ʼe tupu mai ai ia te hakoga, ʼe ko he laumalie. Ia teitei taʼu ʼe 4 000 hili ki te fai ʼo te fakapapau ʼi Eteni, neʼe mole iloʼi pe ko ai ia te fafine pea mo tona hakoga, kaʼe neʼe haga tuputupu aipe ia te hakoga ʼo te gata. Lolotoga te ʼu taʼu ʼaia, neʼe lahi te ʼu fuakava neʼe fai e Sehova ke iloʼi ai ia te hakoga. Pea ʼe fakaha ai pe ʼe fakatokatoka feafeaʼi anai e te ʼAtua ia te ʼu mamahi ʼae neʼe tupu mai te agatuʼu ʼa Satana.

9. Kotea ia te fuakava ʼae neʼe fai mo Apalahamo, pea neʼe kamata ʼanafea?

⁹ Hili teitei taʼu ʼe 2 000 ki te fai ʼo te fakapapau ʼi Eteni, neʼe fekauʼi e Sehova ia Apalahamo ke mavae ʼi tona ʼapi ʼi te kolo ko Ulu pea ke alu ki te fenua ʼo Kanaane. (Gaue 7:2, 3) Neʼe ui fenei e te ʼAtua kia ia: “Alu ia koe i tou fenua, . . . mo te fale o tau tamai, ki te fenua ae e au fakaha atu anai kia koe. E au fakatupu anai ia koe ia he puleaga lahi, pea e au tapuaki anai kia koe; e au fakaliliu anai tou higoa o lahi, pea e ke liliu anai ko he . . . tapuakina. E au tapuaki anai kia natou ae e tapuaki anai kia koe, pea e au fakamalaia anai natou ae e laukovi anai kia koe; pea e tapuakina anai te u famili fuli o te kele ia koe.” (Senesi 12:1-3) Ko te  fakapapau ʼae neʼe fai e te ʼAtua kia Apalahamo, ʼe higoa ko te fuakava ʼae neʼe fai mo Apalahamo. ʼE mole tou iloʼi ia te temi totonu ʼae neʼe ʼuluaki fai ai e Sehova ia tana fuakava mo Apalahamo. Kaʼe neʼe kamata ia te fuakava ʼaia ʼi te taʼu 1943 ʼi muʼa ʼo te temi ʼo Sesu, ʼi te temi ʼae neʼe mavae ai ia Apalahamo ʼi Alane ʼo fakalaka ʼi te Vai tafe ʼo Eufalate ʼi tona taʼu 75.

10. (1) Neʼe fakaha feafeaʼi e Apalahamo ia tana tui malohi ki te ʼu fakapapau ʼa te ʼAtua? (2) Kotea ia te ʼu faʼahi ʼae neʼe fakaha mamalie e Sehova ʼo ʼuhiga mo te hakoga ʼo te fafine?

¹⁰ Neʼe tuʼa lahi ia te fai e Sehova ia tana fakapapau kia Apalahamo. Pea ʼi te ʼu lakaga fuli ʼaia, neʼe ina tuku age ia he tahi ʼu fakamahino. (Senesi 13:15-17; 17:1-8, 16) ʼI te malohi ʼae ʼo te tui ʼa Apalahamo ki te ʼu fakapapau ʼa te ʼAtua neʼe lotolelei ai ke ina sakilifisioʼi ia tona foha ʼofaina. Koia neʼe ina uga ai ia Sehova ke ina fakamalohiʼi ia tana fuakava moʼo fakamoʼoni ʼe ina fakahoko anai ia tana fakapapau. (Lau ia Senesi 22:15-18; Hepeleo 11:17, 18.) ʼI te kamata ʼae ʼo te fuakava ʼae neʼe fai mo Apalahamo, neʼe fakaha mamalie ai e Sehova ia he ʼu faʼahi maʼuhiga ʼo ʼuhiga mo te hakoga ʼo te fafine. ʼE haʼu anai ia te hakoga mai te famili ʼo Apalahamo, pea ʼe natou kaugā malie anai. ʼE natou tauhi anai ohage ko he ʼu hau, mo natou fakaʼauha anai ia te ʼu fili fuli ʼa te ʼAtua pea ʼe ko he tapuakina anai maʼa te tokolahi.

11, 12. ʼE fakaha feafeaʼi ʼi te Tohi-Tapu, ʼe hoko anai ia te ʼu fakapapau ʼo te fuakava ʼae neʼe fai mo Apalahamo ʼi hona aluʼaga ʼe lahi age? Pea kotea ia tona fakaʼuhiga kia tatou?

¹¹ Neʼe ʼuluaki hoko ia te ʼu fakapapau ʼo te fuakava ʼae neʼe fai mo Apalahamo ʼi te temi ʼae neʼe maʼu ai e tona hologa ia te Kele ʼo Te Fakapapau. Kaʼe ʼe fakaha ʼi te Tohi-Tapu, ʼe ʼaumai anai e te fuakava ʼaia ia he ʼu tapuakina ʼe lahi age. (Kalate 4:22-25) Neʼe fakamahino e te apositolo ko Paulo, ko te ʼuluaki koga peʼe koga tafitō ʼo te hakoga ʼo Apalahamo, ʼe ko Sesu Kilisito. Pea ko te lua koga, ʼe ko te toko 144 000 kau Kilisitiano fakanofo. (Kalate 3:16, 29; Apokalipisi 5:9, 10; 14:1, 4) Ko te fafine ʼae ʼe talanoa ki ai te fakapapau ʼae neʼe fai ʼi Eteni, ʼe ko te kautahi ʼa te  ʼAtua ʼi te lagi. ʼE higoa ia te fafine ʼaia ko ‘te Selusalemi ʼae ʼi ʼoluga’ pea ʼe faʼufaʼu e te ʼu laumalie agatonu. (Kalate 4:26, 31) Ohage pe ko tona fakapapau ʼi te fuakava ʼae neʼe fai mo Apalahamo, ʼe maʼu anai e te malamanei ia he ʼu tapuakina ʼe tologa ʼaki ia te hakoga ʼo te fafine.

¹² Ko te fuakava ʼae neʼe fai mo Apalahamo, ʼe ko he fakamoʼoni ki te Puleʼaga ʼo selo, pea ʼe ina fakagafua ki te Hau mo ʼona kaugā hau ke natou maʼu ia te Puleʼaga ʼaia. (Hepeleo 6:13-18) ʼE loaloaga feafeaʼi anai ia te fuakava ʼaia? ʼE ui ia Senesi 17:7, “e heegata” anai ia te fuakava ʼaia. ʼE tuʼu anai ʼo aʼu ki te temi ʼae ka fakaʼauha ai e te Puleʼaga ia te ʼu fili ʼo te ʼAtua pea mo te temi ʼae ka tapuakina ai anai ia te ʼu famili fuli ʼo te kele. (1 Kolinito 15:23-26) Pea ko te ʼu tapuakina ʼo te fuakava ʼaia, ʼe heʼe gata anai. Ko te fuakava ʼae neʼe fai e te ʼAtua mo Apalahamo, ʼe ina fakamoʼoni ko tana fakatuʼutuʼu ʼae ke ina fakahahaʼi te kele ʼaki te hahaʼi faitotonu ʼe hoko moʼoni anai.—Senesi 1:28.

13, 14. Kotea ʼae ʼe fakamoʼoni ki ai ia te fuakava ʼae neʼe fai mo Tavite?

¹³ ʼE tou ako ʼaki ia te fakapapau ʼae neʼe fai ʼi Eteni pea mo te fuakava ʼae neʼe fai mo Apalahamo, ʼe fakatafito tuʼumaʼu pe ia te pule ʼa Sehova ki ʼana lekula faitotonu. Koia ʼe toe fakatafito mo te Puleʼaga Fakamesia ʼae neʼe fakatuʼu e te ʼAtua, ki te ʼu lekula faitotonu ʼaia. (Pesalemo 89:15) Kaʼe ʼe agafakakaka anai koa ia te Puleʼaga Fakamesia ʼi he ʼaho? Pea ʼe tonu anai koa ke fetogi ia te Puleʼaga ʼaia? ʼE mole hoko anai ia te ʼu aluʼaga ʼaia ʼi he temi, ʼuhi ʼe fakamoʼoni ki ai ia te tahi fuakava.

¹⁴ Neʼe fai e Sehova kia Tavite, te Hau ʼo Iselaele, ia he fakapapau ʼe higoa ko te fuakava ʼae neʼe fai mo Tavite. (Lau ia 2 Samuele 7:12, 16.) Neʼe fakapapau e Sehova ʼe hifo mai anai ia te Mesia mai te hologa ʼo Tavite. (Luka 1:30-33) Koia neʼe foaki ai e Sehova ʼihi atu ʼu fakamahino ʼo ʼuhiga mo te hologa ʼo te Mesia. Neʼe ui e Sehova, ko ia ʼae ʼe “maʼua” ke liliu ko te Hau ʼo te Puleʼaga Fakamesia, ʼe haʼu anai ʼi te hologa ʼo Tavite. (Esekiele 21:25-27, MN) ʼAki ia Sesu, ko te ʼuhiga hau ʼo Tavite ʼe tuʼu malohi anai ʼo talu ai. Pea ʼe mahino papau ia, ko te hakoga ʼo Tavite, ‘ ʼe tuʼu anai ʼo heʼe gata pea ko tona hekaʼaga fakahau ʼe tuʼu anai ohage ko te laʼa.’ (Pesalemo 89:35-38) ʼE feala hatatou falala ʼe mole agafakakaka anai ia te pule ʼa te Mesia. Pea ko te ʼu tapuakina ʼae ka tou maʼu ʼaki ia tana pule, ʼe heʼe gata anai.

15-17. ʼO mulimuli ki te fuakava ki he pelepitelo ohage ko Melekiseteke, kotea te tahi tuʼulaga ʼae ka maʼu anai e te hakoga? Pea kotea tona tupuʼaga?

¹⁵ ʼE fakamoʼoni ʼaki ia te fuakava ʼae neʼe fai mo Apalahamo pea mo ʼae neʼe fai mo Tavite, ʼe hau anai ia te hakoga ʼo te fafine. Kaʼe ʼe tonu foki ke toe liliu ko he pelepitelo, ke feala ai he maʼu tapuakina  ia te malamanei katoa. ʼE gata pe ki he pelepitelo ʼe feala hana fai ia te sakilifisio ʼae ʼe ʼateaina ai ia te hahaʼi mai te agahala, pea ke natou kau ki te famili ʼo te ʼu kaugana agatonu ʼa Sehova ʼi selo pea mo te kele. Neʼe fai e Sehova ia he tahi fuakava, ia te fuakava ki he pelepitelo ohage ko Melekiseteke, moʼo fakamoʼoni ʼe liliu anai ia te hakoga ko he pelepitelo.

¹⁶ Neʼe fakaha e Sehova ʼaki ia te Hau ko Tavite, ʼe Ina fai anai he fuakava mo Sesu. Pea ʼe ʼi ai faʼahi ʼe lua ʼo te fuakava ʼaia. ʼUluaki, ʼe nofo anai ia Sesu ʼi te “fahai matau” ʼo te ʼAtua pea ʼe ina maʼu anai ia te pule moʼo fakaʼauha ʼona fili fuli. Pea lua, ʼe liliu anai ia Sesu ko he ‘tagata faisakilifisio peʼe pelepitelo ʼo heʼe gata, ohage ko Melekiseteke.’ (Lau ia Pesalemo 110:1, 2, 4.) Kaʼe he koʼe ʼe liliu anai ia Sesu ko he pelepitelo ‘ohage ko Melekiseteke’? ʼI muʼa ʼo te maʼu e te hologa ʼo Apalahamo ia te Kele ʼo Te Fakapapau, neʼe hau ia Melekiseteke ki te kolo ko Salemi pea neʼe ko he ‘pelepitelo ʼo te ʼAtua Maʼoluga.’ (Hepeleo 7:1-3) Ko Sehova totonu ʼae neʼe ina fakanofo ia Melekiseteke ke hau pea mo pelepitelo, pea neʼe ko ia pe ʼae neʼe ina maʼu ia te ʼu tuʼulaga ʼaia ʼe lua. Pea ʼe mole he tahi neʼe ina maʼu ia te ʼu tuʼulaga ʼaia ʼe lua, ʼi muʼa atu peʼe ki muli mai ʼo Melekiseteke, koia ʼe feala ke fakahigoaʼi ai ia ia ko ‘he pelepitelo ʼo te heʼe gata’ peʼe ʼo te ʼu temi fuli.

¹⁷ ʼAki ia te fuakava ʼaia, neʼe fakanofo e te ʼAtua totonu ia Sesu ko he pelepitelo. Pea ʼe ko he pelepitelo anai ki te ‘heʼe gata ohage ko Melekiseteke.’ (Hepeleo 5:4-6) ʼE fakamoʼoni e Sehova ʼaki ia te fuakava ʼaia, ʼe ina fakaʼaogaʼi anai ia te Puleʼaga Fakamesia moʼo fakahoko ia tana fakatuʼutuʼu ʼo ʼuhiga mo te tagata pea mo te kele.

18, 19. (1) Kotea ia te pikipikiga ʼo te ʼu fuakava ʼae neʼe tou vakaʼi pea mo te Puleʼaga? (2) Kotea ʼae ka tou talanoa anai ki ai ʼi te alatike ʼae ka hoa mai?

¹⁸ Neʼe tou ako pe kotea ia te pikipikiga ʼo te ʼu fuakava takitahi mo te Puleʼaga Fakamesia pea mo te fakatafito malohi ʼae ʼo te Puleʼaga ki he ʼu fuakava. ʼE fakamoʼoni ʼaki ia te fakapapau ʼae neʼe fai ʼi Eteni, ʼe fakaʼaogaʼi anai e Sehova ia te hakoga ʼo te fafine moʼo fakahoko ia tana fakatuʼutuʼu ʼo ʼuhiga mo te kele pea mo te tagata. Pea ʼe tou iloʼi ʼaki ia te fuakava ʼae neʼe fai mo Apalahamo pe ko ai anai te hakoga mo ʼana gaue.

¹⁹ ʼE lahi age ia te ʼu fakamahino ʼae ʼe tou maʼu ʼi te fuakava ʼae neʼe fai mo Tavite ʼo ʼuhiga mo te hologa ʼo te Mesia. ʼE tou toe iloʼi ai, ko Sesu ʼae ʼe tonu ke pule ki te kele ʼo talu ai. Pea ʼe fakamoʼoni e te fuakava ki he pelepitelo ohage ko Melekiseteke, ʼe liliu anai ia te hakoga ko he pelepitelo. Kaʼe ʼe mole ko Sesu pe anai ʼae ka tokoni ki te hahaʼi ke natou liliu ʼo haohaoa. Neʼe toe fakanofo ʼihi ke natou liliu ko he ʼu hau pea mo pelepitelo. ʼE natou ʼomai anai mai fea? ʼE hoki tou vakaʼi anai ia te faʼahi ʼaia ʼi te alatike ʼae ka hoa mai.