Te Fakatuʼu Ake ʼo Sesu—Neʼe Hoko Moʼoni Koa?
MANATU TAFITŌ: TE ʼU LELEI ʼE KOTOU MAʼU MAI TE FAKATUʼU AKE ʼO SESU
Te Fakatuʼu Ake ʼo Sesu—Neʼe Hoko Moʼoni Koa?
KO HERODOTE, ʼe ko he tagata faihisitolia Keleka, neʼe maʼuli kua hili ki ai taʼu ʼe 2 500, neʼe ina fakamatala ia te hisitolia ʼo te kau Esipito ʼo tona temi. Neʼe ina fakamatala ʼo ʼuhiga mo te ʼu kaitahi ʼo te hahaʼi maʼu koloa, ʼi te fakaʼosi ʼo te kakai, neʼe fefataʼaki e he tagata ia he pakī ʼakau neʼe togi ʼo fakatatau ki he mate ʼe tuku ʼi he puha, ʼe lau pe tona loa ki te fasiga nima ʼe tahi peʼe lua. Pea neʼe ina ui neʼe fakaha e te tagata ʼaia ki te tagata takitokotahi neʼe kau ki te kaitahi ʼaia pea mo ui fenei: “Inu pea mo fakafiafia, sio ki te pakī ʼaeni, ka ke mate anai pea ʼe ke hage anai ko te pakī ʼaeni.”
ʼE mole gata ʼaki pe ki te kau Esipito ʼe natou maʼu ia te taʼi faʼahiga manatu ʼaia ʼo ʼuhiga mo te maʼuli pea mo te mate. Tokolahi ia ʼaho nei, ʼe natou maʼu ia te taʼi faʼahiga manatu ʼaeni: “Kotou kakai mo kotou iinu pea mo kotou fakafiafia.” Kapau ko te fakaʼosiʼaga ʼo te maʼuli ʼe ko te mate, he ko ʼe ʼe mole tou fakaʼaogaʼi ia te ʼu lelei ʼo te maʼuli? He ko ʼe ʼe tou faigaʼi ke tou fai ia te meʼa ʼae ʼe lelei? Kapau ko te mate ʼe ko te fakaʼosiʼaga ʼo meʼa fuli, ʼe lelei age ke tou fakaʼaogaʼi katoa ia te ʼu lelei ʼo te maʼuli. Neʼe toe talanoa ia te apositolo ko Paulo ki te faʼahi ʼaia. Neʼe talanoa ki te agaaga ʼo te hahaʼi ʼae ʼe mole tui ki te fakatuʼu ake, ʼo ina ui fenei: “Kapau e mole toe tuuake te kau mate, tou kai pea tou inu, koteuhi e tou mate anai i apogipogi.”—1 Kolinito 15:32.
Neʼe mole tui ia Paulo ko te mate, ʼe ko te fakaʼosiʼaga ʼo meʼa fuli. Neʼe tui papau ʼe toe tuʼuake anai ia te kau mate ʼaki ia te ʼamanaki ʼae ke natou maʼuʼuli ʼo heʼe gata. ʼE fakatafito ia tana tui papau ʼaia ki he aluʼaga maʼuhiga neʼe hoko moʼoni pea neʼe mole feala ke fakafihiʼi, ia te fakatuʼu ake * ʼo Kilisito Sesu. Ko te fakatuʼu ake ʼaia, neʼe ko te aluʼaga maʼuhiga pe ʼaia ʼe tahi neʼe ina fakamalohiʼi ai te tui ʼo tana kau ʼuluaki tisipulo.
Kotea te ʼu lelei ʼe feala ke tou maʼu mai te fakatuʼu ake ʼo Sesu? ʼE tou lava iloʼi feafeaʼi neʼe hoko moʼoni ia te faʼahi ʼaia? Koia tou vakaʼi ia te faʼahiga manatu ʼae neʼe maʼu e Paulo ʼi tana faitohi ki te kau Kilisitiano ʼi Kolinito.
ʼE FEAFEAʼI ANAI MO KANAPAU LA NEʼE MOLE FAKATUʼU AKE IA KILISITO?
Ko ʼihi kau Kilisitiano ʼi Kolinito neʼe mole natou mahino lelei ki te fakatuʼu ake kaʼe ko ʼihi neʼe mole natou tui ki te faʼahi ʼaia. ʼI tana ʼuluaki tohi ki te kau Kilisitiano ʼo Kolinito, neʼe fakaha ai e te apositolo ia te ʼu ikuʼaga mo kanapau la neʼe mole moʼoni ia te fakatuʼu ake. Neʼe ina tohi fenei: “Kapau e mole toe tuuake te kau mate, pea nee mole toe tuuake foki ia Kilisito; pea kapau nee mole toe tuuake ia Kilisito, e noa anai tamatou akonaki, pea e noa foki mo takotou tui. E matou liliu foki ko ni tagata fakamooni loi ki te Atua . . . E mole aoga takotou tui, kei kotou nofo i akotou agahala, pea kua pulinoa foki natou nee mamate ia Kilisito.”—1 Kolinito 15:13-18.
Neʼe kamata ʼuluaki fai e Paulo ia te ʼu palalau ʼe mole feala hona fakafihiʼi: Kapau ʼe mole fakatuʼu ake ia te kau mate, pea neʼe mole feala kia Kilisito ke fakatuʼu ake ki te maʼuli. Kotou fakakaukauʼi age mo kanapau la neʼe mole fakatuʼu ake ia Sesu, kotea ka hoko anai? ʼE mole ʼi ai anai he ʼuhiga ʼo te fakamafola ʼo te logo lelei, ko he toe kakā. Ko te fakatuʼu ake ʼo Kilisito, ʼe ko he akonaki maʼuhiga ʼe ʼi ai tona pikipikiga mo te ʼu akonaki Fakatohi-tapu ʼo ʼuhiga mo te pule faʼitaliha ʼa te ʼAtua, mo tona huafa, mo tona Puleʼaga pea mo totatou haofaki. Kanapau la neʼe mole hoko ia te fakatuʼu ake, ʼe mole ʼi ai anai he ʼuhiga ʼo te logo ʼae neʼe tala e Paulo pea mo ʼihi atu kau apositolo.
ʼE ʼi ai anai ʼihi ikuʼaga. Kanapau la neʼe mole fakatuʼu ake ia Kilisito mai te mate, ʼe mole he ʼuhiga ʼo te tui Fakakilisitiano, heʼe fakatafito ia ki he loi. Neʼe hage pe leva neʼe loi ia Paulo pea mo ʼihi atu kau apositolo ʼo ʼuhiga mo te fakatuʼu ake ʼo Sesu ʼo toe feia aipe ʼo ʼuhiga mo Sehova ʼAtua ʼae neʼe natou lau neʼe ina fakatuʼu ake ia Sesu. Ko te ui ʼae “nee mate ia Kilisito o uhiga mo atatou agahala” ʼe ko he tahi ʼaia loi. Kapau neʼe mole haofaki ia te Fakamaʼuli mai te mate, ʼe mole feala ke ina haofaki ʼihi atu. (1 Kolinito 15:3) Ko tona fakaʼuhiga ko te kau Kilisitiano ʼae neʼe mamate, ko ʼihi neʼe mamate maletile, neʼe natou mamate ʼaki te manatu hala ʼae ʼe fakatuʼu ake anai natou.
Neʼe fakaʼosi fenei e Paulo: “Pea kapau e tou amanaki lelei kia Kilisito i te mauli aeni, ko tatou ko te kau fakaofaofa i te u tagata fuli.” (1 Kolinito 15:19) Ko Paulo ohage ko ʼihi kau Kilisitiano, neʼe ina fai he ʼu sakilifisio, neʼe tau mo te ʼu fakataga, mo te ʼu ʼahiʼahi pea neʼe teiteihiʼi pe ke mate ʼuhi ko tana tui ki te fakatuʼu ake pea mo te ʼu fealagia fuli ʼe maʼu mai ai. ʼI meʼa fakaʼofaʼofa mo kanapau la ko te fakatuʼu ake ʼe ko he loi.
ʼE FEALA KE KOTOU TUI KI AI
Neʼe mole tui ia Paulo ʼe moʼoni ia te ʼu ikuʼaga kovi ʼaia, he neʼe ina iloʼi neʼe fakatuʼu ake ia Sesu mai te mate. Neʼe ina fakamatalatala ia te ʼu fakamoʼoni ʼaia ki te kau Kolinito, ʼo ina ui fenei: “Nee mate Kilisito o uhiga mo atatou agahala, o mulimuli ki te Tohi; pea nee tanu ia, pea nee toe tuuake ia i te aho tolu, o mulimuli ki te Tohi; pea nee ha ia kia Kefasi, pea mo te toko hogofulu ma lua. * Pea nee ha ia ki te u tehina e toko nimageau tupu i te temi e tahi, pea e kei mauli nei te tokolahi ia natou, kae kua mamate te toko sii. Pea nee ha leva ia kia Sakopo, pea mo te kau apositolo fuli. Pea hili ia natou fuli, nee ha leva ia kia au.”—1 Kolinito 15:3-8.
Luka 24:1-11) Tokolahi ia natou ʼae neʼe sisio mata ki te fakatuʼu ake ʼo Sesu, neʼe kei natou maʼuʼuli ʼi te temi ʼo Paulo pea neʼe feala ke natou fakamoʼoni ki te faʼahi ʼaia. (1 Kolinito 15:6) ʼE feala ke ʼaua naʼa tou tui ki he fakamoʼoni ʼe tahi peʼe lua, kaʼe ʼe mole feala leva ke tou tui gataʼa ki he toko 500 kau fakamoʼoni.
Neʼe ha ʼi te ʼu palalau ʼa Paulo ia tana tui malohi ʼae neʼe mate ia Sesu maʼa ʼatatou agahala, neʼe tanu pea ki muli age neʼe fakatuʼu ake. He ko ʼe neʼe tui papau ki te faʼahi ʼaia? Ko te tahi fakamoʼoni mai ia natou ʼae neʼe sisio mata. ʼI te kua fakatuʼu ake ʼo Sesu, neʼe ha ki ʼihi (ʼo kau ai ia Paulo), ki he ʼu kiʼi kutuga pea ki te toko 500 kau fakamoʼoni. Tokolahi ia natou ʼaia neʼe natou lotolotolua ki te ui ʼae neʼe kua fakatuʼu ake ia Sesu. (Kotou fakatokagaʼi, ʼe talanoa tuʼa lua ia Paulo ki te alutahi ʼo te mate ʼo Sesu mo tona tanu pea mo tona fakatuʼu ake mo te ʼu meʼa ʼae ʼe tohi ʼi te Tohi-Tapu. ʼE fakamoʼoni ia te ʼu aluʼaga ʼaia, neʼe hoko moʼoni ia te ʼu lea fakapolofeta ʼo te Koga Tohi-Tapu Fakahepeleo ʼo ʼuhiga mo te Mesia, ʼo ha ai neʼe ko Sesu ia te Mesia ʼae neʼe fakapapauʼi.
Logo la te ʼu fakamoʼoni mai ia natou ʼae neʼe natou sisio mata pea mo ʼae ʼe tohi ʼi te Tohi-Tapu, kaʼe neʼe ʼi ai ʼihi neʼe natou lotolotolua ki te kua fakatuʼu ake ʼo Sesu. Ko ʼihi neʼe natou ui neʼe kaihaʼa tona sino e te kau tisipulo, ʼae neʼe natou ui ki muli age neʼe natou sisio mata ki tona fakatuʼu ake. Kaʼe neʼe mole feala ke tauʼi e te kau tisipulo ia te kau solia Loma ʼae neʼe natou leʼoleʼo ia te fale maka. Ko ʼihi neʼe natou ui ko te ʼu ha ʼa Sesu ʼe ko he ʼu moemisi ia. Ko te faʼahi ʼae ʼe feala ke faihala ai ʼihi koteʼuhi neʼe ha ia Sesu ki te tokolahi ʼi te ʼu temi kehekehe. ʼE feala koa ke tou ui ko he moemisi, kaʼe neʼe tunu e Sesu ia te ʼu kiʼi ika pea mo ina foaki ki ʼana tisipulo ʼi Kalilea? (Soane 21:9-14) ʼE feala koa ke tou ui ko he moemisi, kaʼe neʼe ina fakaafe ia tana kau apositolo ke natou fafā ki ʼona kafo?—Luka 24:36-39.
Ko ʼihi neʼe natou tukugakoviʼi ia te kau tisipulo ʼi tanatou fakamatala he ʼu loi ʼo ʼuhiga mo te fakatuʼu ake. Kotea te ʼuhiga ʼo tanatou fai ia te faʼahi ʼaia? Ko te fakamoʼoni ʼo ʼuhiga mo te fakatuʼu ake neʼe feala ai ke fakamelemeleʼi, mo fakamamahiʼi pea mo mamate ai ia te kau tisipulo. Kotea te ʼuhiga ʼo te ʼu sakilifisio ʼaia ʼo ʼuhiga mo he ʼu loi? Pea tahi, neʼe natou kamata faifakamafola ʼi Selusalemi, ʼi muʼa ʼo te hahaʼi fakafeagai, ʼae neʼe natou kumi te ʼu kiʼi hala fuli moʼo ʼonatou tauteaʼi.
Ko te fakatuʼu ake ʼe ko he aluʼaga neʼe ina foaki ia he lototoʼa ki te kau tisipulo ke natou foaki he ʼu fakamoʼoni ʼo ʼuhiga mo tonatou ʼAliki logo la te kovi ʼo te ʼu fakataga. Neʼe liliu ia te fakatuʼu ake ko he tafitoʼaga ʼo te tui Fakakilisitiano. Neʼe mole tuʼutamakiʼia ia te maʼuli ʼo te kau ʼuluaki Kilisitiano ke feala pe hanatou fakamoʼoni ki he faiako poto neʼe tamateʼi. Neʼe tuʼutamakiʼia ʼonatou maʼuli ke feala hanatou fakamafola ia te fakatuʼu ake ʼo Sesu, he neʼe ko te fakamoʼoni ʼaia neʼe ko ia te Kilisito, te ʼAlo ʼo te ʼAtua, ko he tahi ʼe maʼuli pea mo malohi ʼe tokoni age pea mo ina takitaki natou. Ko tona fakatuʼu ake ʼe ko he tahi ʼaia fakamoʼoni ʼe fakatuʼu ake anai mo natou. Kanapau la neʼe mole fakatuʼu ake ia Sesu, neʼe mole ʼi ai he lotu Fakakilisitiano. Kanapau la neʼe mole fakatuʼu ake ia Sesu, neʼe mole feala ke tou logo fakamatala ʼo ʼuhiga mo ia.
Kotea te ʼu lelei ʼe feala ke tou maʼu ia ʼaho nei mai te fakatuʼu ake ʼo Kilisito?
[ʼU nota]
^ ʼI te Tohi-Tapu, ko te kupu Fakakeleka ʼae neʼe fakaliliu ʼaki te kupu “ fakatuʼu ake” ko tona fakaʼuhiga “ko he toe tuʼuake.” Ko he tahi ʼe fakatuʼu ake mo tona ʼuhiga, mo tona agaaga pea mo ʼona suvenia.
^ Ka talanoa ki te “toko hogofulu ma lua” ʼe fia palalau ki “te kau apositolo,” tatau aipe peʼe ʼi te hili ʼo te mate ʼa Sutasi Isekaliote, neʼe kei natou toko 11 pe. Koia ʼi te tahi aluʼaga, neʼe ha ai ki te toko 10 he neʼe puli ia Tomasi kaʼe neʼe fakaʼuhiga pe ki te toko 12.—Soane 20:24.
[Paki ʼo te pasina 3]
[Fakamatala ʼo te pasina 4]
“Nee ha ia ki te u tehina e toko nimageau tupu i te temi e tahi . . . Pea nee ha leva ia kia Sakopo, pea mo te kau apositolo fuli. Pea hili ia natou fuli, nee ha leva ia kia au.”—1 Kolinito 15:6-8
[Talanoa ʼo te pasina 6]
HE ʼU FEHUʼI ʼE FAI TUʼUMAʼU
Ko ai ʼae ka fakatuʼu ake anai?
“ ʼE ʼi ai anai he fakatuʼu ake ʼo te kau faitotonu pea mo te kau heʼe faitotonu.” (Gaue 24:15, MN) ʼI te kau faitotonu ʼaia, ʼe kau ai anai ia Noe mo Apalahamo pea mo Sala. ʼE kau anai ki te kau heʼe faitotonu ia natou ʼae neʼe mole natou mahino ki te ʼu lao ʼa te ʼAtua koteʼuhi neʼe mole natou maʼu ia te fealagia ʼae ke natou ako pea mo maʼuliʼi.
ʼE fakatuʼu ake anai natou ʼifea?
Ko ʼihi ʼe fakatuʼu ake natou ki he maʼuli fakalaumalie mo tuputupua ʼi te lagi, ʼo natou kauga hau pea mo pelepitelo mo Kilisito ki te kele. (Apokalipisi 5:9, 10) Tokolahi ʼe fakatuʼu ake anai ke natou maʼuʼuli ʼi te kele. ʼE natou maʼuʼuli fiafia anai ʼo heʼe gata ʼi he kele kua fakaliliu ko he palatiso.—Pesalemo 37:29.
ʼE hoko anai ʼafea ia te fakatuʼu ake ʼi te kele?
ʼE hoko anai ʼi te hili pe ʼo te pulihi ʼo te kau agakovi ʼi te kele. ʼE ui ʼi te Tohi-Tapu ʼe hoko anai ia he fakatuʼu ake lolotoga te ʼafio ʼa Sesu ia taʼu ʼe afe, pea ʼe fakaliliu anai ia te kele ko he palatiso.—Apokalipisi 20:6.
ʼE ʼi ai koa he pikipikiga ʼo te Pasikate pea mo te fakatuʼu ake?
Ko te fakaʼaogaʼi ʼo he ʼu lapino, mo he ʼu foʼi moa ʼi te Pasikate, ʼe haʼu mai te ʼu lotu pagani. ʼE mole he pikipikiga ʼo te ʼu meʼa ʼaia pea mo te fakatuʼu ake ʼo Sesu, ohage ko tona ui ʼi te ʼu toʼotoʼoga Fakapasikate. ʼE maʼuhiga koa ia te faʼahi ʼaia? Ei. ʼE fakatotonu mai ʼi te Folafola ʼa te ʼAtua ke tou fakamamaʼo mai te ʼu lotu hala pea ʼe tou atolasio anai ki te Tamai “i te laumalie mo te mooni.”—Soane 4:23; 2 Kolinito 6:17.
Kanapau la neʼe ko Sesu ia te ʼAtua, ohage ko tona ui e ʼihi lotu, kaʼe ko ai ʼae neʼe ina fakatuʼu ake ia Sesu?
Ko Sehova ia te ʼAtua, pea ko Sesu ʼe ko te ʼAlo ʼo te ʼAtua. Neʼe fakatuʼu ake e Sehova ia Sesu mai te mate. (Loma 10:9) Ohage ko tona ui e te tagata sivi Tohi-Tapu: “ ʼE mole feala ki he tahi, maʼia pe la mo Kilisito, ke ina fakatuʼu ake pe ia ia totonu.” *
[Nota]
^ Ke maʼu he tahi ʼu tali ki te ʼu fehuʼi ʼaeni, vakaʼi ia te kapite 7 pea mo te 8 ʼo te tohi ʼaeni Koteā ʼAē ʼe Akoʼi Moʼoni Mai ʼi Te Tohi-Tapu? neʼe ta e te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova peʼe toʼo mai te neti ʼi te www.dan124.com.