1, 2. Ko ai ʼihi tagata neʼe liliu ko he ʼu kaumeʼa ʼo Sehova?

KO AI ʼae ʼe ke loto ke liliu ko hou kaumeʼa? ʼE ko he tahi ʼe ke ʼofa ai pea ʼe kolua felogoʼi lelei. Pea ʼe ko he tahi ʼe agalelei mo ina maʼu he ʼu kalitate.

² Neʼe filifili e Sehova ʼihi tagata ke natou liliu ko ʼona kaumeʼa. Ohage la, ko Apalahamo neʼe ko te kaumeʼa ʼo Sehova. (Isaia 41:​8, MN; Sakopo 2:23) Neʼe toe ʼofa ia Sehova kia Tavite. Neʼe ina ui ko Tavite neʼe ‘ko he tagata ʼe mulimuli ki tona finegalo.’ (Gaue 13:22) Pea ko te polofeta ko Taniela neʼe ko he tahi neʼe “ofainai” e Sehova.​​—Taniela 9:23.

3. He koʼe neʼe liliu ia Apalahamo, mo Tavite pea mo Taniela ko he ʼu kaumeʼa ʼo Sehova?

³ Neʼe liliu feafeaʼi ia Apalahamo, mo Tavite pea mo Taniela ko he ʼu kaumeʼa ʼo Sehova? Neʼe ui fenei e Sehova kia Apalahamo: “Nee ke fakalogo ki toku leo.” (Senesi 22:18) ʼEi, ʼe kaumeʼa ia Sehova mo natou ʼae ʼe agavaivai mo fakalogo kia te ia. Pea ʼe toe feala ki he puleʼaga ke liliu ko tona kaumeʼa. Neʼe ina fakamahino fenei ki te puleʼaga ʼo Iselaele: “Koutou fakalogo ki toku leo, pea e au liliu anai ko tokotou Atua, pea e koutou liliu anai ko taku hahai.” (Selemia 7:23) Koia, kapau ʼe ke loto moʼoni ke ke liliu ko he kaumeʼa ʼo Sehova, ʼe tonu ke ke fakalogo kia te ia.

4, 5. ʼE puipui feafeaʼi e Sehova ʼona kaumeʼa?

⁴ ʼE ui ʼi te Tohi-Tapu ʼe kumi e Sehova ni faigamalie “ke tokoni kia natou ae e tuku katoa onatou loto kia ia.” (2 Koloniko 16:9) Ia Pesalemo 32:​8, ʼe fakapapau fenei ai e Seho va ki ʼona kaumeʼa: “E au ako anai kia koe pea e au fakaha anai kia koe te ala ae e tonu ke ke muli ai. E au tokoni anai kia koe, pea e au tuku tuumau anai oku mata kia koe.”

⁵ ʼE ʼi ai totatou fili malohi ʼe loto ia ke mole tou liliu ko he ʼu kaumeʼa ʼo te ʼAtua. Kaʼe, ʼe loto ia Sehova ke ina puipui tatou. (Lau ia Pesalemo 55:23.) Koia, ʼe tou tauhi ai kia Sehova ʼaki totatou loto katoa koteʼuhi ko tatou ko ʼona kaumeʼa. ʼE tou nofo agatonu kia te ia, tatau aipe ʼi te ʼu temi faigataʼa. Pea ʼe tou tui papau ʼe tokoni mai anai, ohage pe ko tana tokoni kia Tavite. Neʼe ina ui fenei ʼo ʼuhiga mo Sehova: “Ka nofo ia ia i toku fahai matau, e mole au higa.” (Pesalemo 16:8; 63:9) Kotea ʼae ʼe fai e Satana moʼo taʼofi tatatou fakakaumeʼa mo te ʼAtua?

6. Kotea ʼae neʼe ui e Satana ʼo ʼuhiga mo te tagata?

⁶ ʼI te Kapite 11, neʼe tou ako ai neʼe tukugakoviʼi e Satana ia Sehova ʼo ui ʼe ko he tahi ʼe gutuloi, mo heʼe faitotonu. Koteʼuhi neʼe mole ina fakagafua kia Atama mo Eva ke nā filifili totonu pe te meʼa ʼae ʼe lelei mo ʼae ʼe kovi. ʼI te tohi ʼo Sopo, ʼe tou toe mahino ai ki te toe tukugakoviʼi e Satana te tagata ʼae ʼe fia liliu ko he kaumeʼa ʼo te ʼAtua. Pea ʼe ina ui ai ʼe tauhi pe te tagata ki te ʼAtua ke ina maʼu he meʼa mai ia te Ia kaʼe mole ʼuhi he ʼe ʼofa ia te Ia. ʼE toe ui e Satana ʼe feala ke ina fakamaliu kehe he tahi pe mai te ʼAtua. Tou vakaʼi he ʼu ako mai te faʼifaʼitaki ʼo Sopo pea mo te faʼahiga puipui e Sehova ia ia.

7, 8. (1) Kotea ʼae neʼe ui e Sehova ʼo ʼuhiga mo Sopo? (2) Kotea ʼae neʼe ui e Satana ʼo ʼuhiga mo Sopo?

⁷ Neʼe ko ai ia Sopo? Ko Sopo neʼe ko he tagata agalelei pea neʼe maʼuli kua hili ki ai taʼu ʼe 3 600. Neʼe ui e Sehova ʼi te temi ʼaia neʼe mole he tahi ʼe tatau mo Sopo ʼi te kele. Neʼe fakaʼapaʼapa lahi ia Sopo kia Sehova pea neʼe fehiʼa ia ki te meʼa ʼae ʼe kovi. (Sopo 1:8) ʼEi, ko Sopo neʼe ko he kaumeʼa lelei ʼo Sehova.

 ⁸ Neʼe ui e Satana ʼe tauhi pe ia Sopo ki te ʼAtua ʼuhi ko te ʼu meʼa ʼae ʼe ina maʼu. Neʼe ui fenei e Satana kia Sehova: “Pe e mole tupu ko tau puipui [peʼe “fakatuʼu he ʼa,” MN ] ia ia, mo tona famili, pea mo ana mea fuli? Kua ke fakamanuia te gaue o ona nima, pea kua uufi e ana faga manu te fenua. Kae ke faoi tou nima, o taai ana mea fuli, pea e au iloi papau, e laukovi anai ia ia kia koe.”​​—Sopo 1:​10, 11.

9. Kotea ʼae neʼe fakagafua e Sehova ke fai e Satana?

⁹ Neʼe tukugakoviʼi e Satana ia Sopo ʼo ui e tauhi pe kia Sehova ʼuhi he ʼe maʼu tapuakina mai ia te Ia. Neʼe toe ui e Satana ʼe ina lava fai he meʼa ke gata ai te tauhi ʼa Sopo kia Sehova. Neʼe mole manatu tahi ia Sehova mo Satana. Kaʼe, neʼe Ina fakagafua ke ʼahiʼahiʼi e Satana ia Sopo, ke fakaha ai pe ʼe ʼofa moʼoni ia Sopo ia te Ia.

10. Neʼe fakatagaʼi feafeaʼi e Satana ia Sopo? Pea kotea ʼae neʼe fai e Sopo?

¹⁰ ʼUluaki, neʼe kaihaʼa pea mo matehi fuli te ʼu manu ʼa Sopo ʼuhi ko Satana. Pea neʼe ina matehi ʼihi kaugana ʼa Sopo. Neʼe puli fuli te ʼu koloa ʼa Sopo. Ki muli age leva, neʼe matehi e Satana te ʼu fanau ʼe toko hogofulu ʼa Sopo ʼaki he afā. Logo la te ʼu faʼahi ʼaia, kaʼe neʼe nofo agatonu ai pe Sopo kia Sehova. ʼE ui fenei ʼi te Tohi-Tapu: “I te u mea fuli aia, nee mole pe agahala ia Sopo, pea nee mole pe ina tuku he kovi ki te Atua.”​​—Sopo 1:​12-19, 22.

11. (1) Kotea ʼae neʼe toe fai e Satana kia Sopo? (2) Kotea ʼae neʼe fai e Sopo?

¹¹ Kaʼe, neʼe mole gata ai te ʼu fakataga ʼa Satana. Neʼe ina fakafihiʼi te ʼAtua ʼo ina ui fenei ʼo ʼuhiga mo Sopo: “Fafa ki ona hui mo tona kakano, pea e au iloi fakapapau e lau kovi anai ia ia kia koe i ou mua.” Koia neʼe fakahoko ai leva e Satana he mahaki kia Sopo. (Sopo 2:​5, 7) Logo la te tau ʼa Sopo mo te mahaki fakalotomamahi ʼaia, kaʼe neʼe nofo agatonu ai pe kia Sehova. Neʼe ina ui fenei: “ ʼO aʼu ki toku  mate, ʼe mole au tuku [peʼe liakī] anai taku agatonu!”​​—Sopo 27:​5, MN.

12. Neʼe fakamoʼoni feafeaʼi ia Sopo ko Satana ʼe gutuloi?

¹² Neʼe mole iloʼi e Sopo he meʼa ʼo ʼuhiga mo te ʼu tukugakovi ʼa Satana peʼe ko te tupuʼaga ʼo te ʼu mamahi ʼae ʼe hoko kia ia. Neʼe manatu ia ʼe tupu ʼona mamahi mai ia Sehova. (Sopo 6:4; 16:​11-14) Kaʼe, neʼe nofo agatonu ai pe kia Sehova. ʼI te temi ʼaia, neʼe mole lotolotolua pea neʼe mole manatu pe ia Sopo kia ia totonu. Neʼe ko te kaumeʼa ʼo te ʼAtua koteʼuhi neʼe ʼofa ia te Ia. Pea ko te ʼu tukugakovi fuli ʼa Satana ʼe ha ai tana gutuloi.

13. Neʼe kotea te fua ʼo te nofo agatonu ʼa Sopo?

¹³ Logo la neʼe mole iloʼi e Sopo te aluʼaga ʼae neʼe hoko ʼi selo, kaʼe neʼe agatonu aipe ki te ʼAtua. Pea neʼe ina fakamoʼoni ai ko Satana ʼe ko he tahi ʼe agakovi. Koia, neʼe fakapale ai e Sehova tona kaumeʼa ʼuhi ko tana nofo agatonu.​​—Sopo 42:​12-17.

14, 15. Kotea te ʼu tukugakovi ʼe fai e Satana ʼo ʼuhiga mo te hahaʼi fuli pe?

¹⁴ ʼE lahi te ʼu ako maʼuhiga ʼe feala ke ke maʼu mai te aluʼaga ʼae neʼe hoko kia Sopo. Ia ʼaho nei, ʼe tukugakoviʼi tatou e Satana ʼo ina ui ʼe tou tauhi kia Sehova ʼuhi pe ko te ʼu lelei ʼae ʼe tou maʼu mai ia te Ia. Ia Sopo 2:​4, neʼe ui fenei ai e Satana: “E foaki anai e te tagata te u mea fuli ae e ina mau o tupu ko tona mauli.” (Ko matou ʼae neʼe matou fakailoga keheʼi.) Koia, neʼe mole ina tukugakoviʼi pe ia Sopo kaʼe ʼe ina toe tukugakoviʼi foki mo te hahaʼi fuli pe ʼo ina ui ʼe natou manatu pe kia natou totonu. Hili ni taʼu ʼe lauʼi teau ki te mate ʼo Sopo, neʼe hoko atu pe te laukovi ʼa Satana kia Sehova pea mo tana tukugakoviʼi ʼana kaugana. Ohage la ia Taaga Lea 27:​11, ʼe ui fenei ai e te ʼAtua: “Sioku foha, ke ke poto, pea ke ke fakafiafiai toku loto, pea e feala anai ke au tali kia ia ae e laukovi mai kia au.”

 ¹⁵ ʼE feala hau filifili ke ke fakalogo kia Sehova, mo ke liliu ko Tona kaumeʼa pea ke ke nofo agatonu kia te ia. ʼI tau fai te faʼahi ʼaia, ʼe ke fakamoʼoni ai ko Satana ʼe gutuloi. Logo la ʼe lahi te ʼu fetogi ʼe tonu ke ke fai ʼi tou maʼuli ke feala hau liliu ko te kaumeʼa ʼo te ʼAtua, kaʼe ʼe ko he tonu maʼuhiga ʼaia ka ke fai. ʼE ui e Satana ʼe mole ke nofo agatonu anai ki te ʼAtua mo kapau ʼe ke tau mo ni fihifihia. Pea tahi, ʼe ina faigaʼi ke ina kakaʼi tatou ke mole tou nonofo agatonu ki te ʼAtua. ʼO feafeaʼi?

16. (1) Kotea te ʼu puleʼaki ʼae ʼe fakaʼaogaʼi e Satana moʼo taʼofi te tauhi ʼa te tagata kia Sehova? (2) ʼE faiga feafeaʼi te Tevolo ke ina taʼofi tau tauhi kia Sehova?

¹⁶ ʼE fakaʼaogaʼi e Satana te ʼu puleʼaki kehekehe moʼo maumauʼi tatatou fakakaumeʼa mo te ʼAtua. ʼE ina ʼohofi tatou “ohage ko he laione ʼe gugulu, ʼe ina kumi ke ina kai he tahi.” (1 Petelo 5:8) ʼAua tau punamaʼuli ki te aluʼaga ʼaeni: ʼE lagi faigaʼi anai e ʼou kaumeʼa, mo tou famili peʼe ko ʼihi atu ke natou taʼofi tau ako te Tohi-Tapu pea mo tau fai te meʼa ʼae ʼe lelei. ʼE lagi ke logoʼi anai ʼe ʼohofiʼi koe. * (Soane 15:​19, 20) Pea tahi, ʼe fakaliliu e Satana ia ia totonu “ko he ʼaselo ʼe lelei.” Koia, ʼe faiga ke ina kakaʼi tatou ke tupu ai hatatou talagataʼa kia Sehova. (2 Kolonito 11:14) Ko te tahi puleʼaki ʼe fakaʼaogaʼi e Satana moʼo taʼofi tatatou tauhi kia Sehova, ʼe ko tana loto ʼae ke tou manatu ʼe mole pe he meʼa ʼe lelei ʼe tou fai maʼa te ʼAtua.​​—Taaga Lea 24:10.

17. He koʼe ʼe tou fakalogo kia Sehova?

¹⁷ Ka tou fakalogo kia Sehova, ʼe tou fakamoʼoni ai ko Satana ʼe gutuloi. Kotea ʼae ʼe tokoni mai anai ke tou fakalogo  kia te ia? ʼE ui fenei ʼi te Tohi-Tapu: “Ke ke ofa [kia Sehova], tou Atua, i tou loto katoa, mo tou [“maʼuli,” MN ] katoa, mo tou malohi katoa.” (Tetelonome 6:5) ʼEi, ʼe tou fakalogo kia Sehova koteʼuhi ʼe tou ʼoʼofa ia te ia. Pea ka lahi totatou ʼofa ia Sehova, ʼe toe lahi anai tatatou fia fai te meʼa ʼae ʼe ina kole mai. Neʼe tohi fenei e te apositolo ko Soane: “Ko te fakaʼuhiga ʼaeni ʼo te ʼofa ki te ʼAtua: Ke tou mulimuli ki ʼana fakatotonu pea ko ʼana fakatotonu ʼe mole faigataʼa fau.”​​—1 Soane 5:3.

18, 19. (1) Kotea ʼihi aluʼaga ʼe fehiʼa ki ai Sehova? (2) ʼE tou iloʼi feafeaʼi ʼe mole kole mai e Sehova he meʼa ʼe mole tou lavaʼi?

¹⁸ Kotea ʼihi aluʼaga ʼe fehiʼa ki ai Sehova? ʼE tou maʼu ʼihi aluʼaga ʼi te fakamatala ʼae ʼi te ʼa takai “ Ke Ke Fehiʼa Ki Te ʼu Meʼa ʼAe ʼe Fehiʼa Ki Ai Ia Sehova.” ʼE lagi ʼi te kamata ʼe ke manatu anai ʼe mole kovi ʼihi aluʼaga. Kaʼe, ʼi tau lau te ʼu vaega Fakatohi-tapu pea mo fakakaukauʼi te ʼu faʼahi ʼaia, ʼe ke mahino ai anai ki te maʼuhiga ʼae ke ke fakalogo ki te ʼu lao ʼa Sehova. Pea tahi, ʼe lagi ke tokagaʼi ʼe tonu ke ke fai he  ʼu fetogi ʼi tou maʼuli. Kapau ʼe ke fai te ʼu fetogi ʼaia, ʼe ke maʼu ai anai te tokalelei mo te fiafia ʼae ʼe logoʼi e te ʼu kaumeʼa ʼo te ʼAtua. (Esaia 48:​17, 18) Logo la ʼi ʼihi temi ʼe faigataʼa, kaʼe ʼe ke lavaʼi anai. He koʼe ʼe tou tui papau ʼe tou lava fai te ʼu fetogi ʼaia?

¹⁹ ʼE mole kole mai e Sehova he meʼa ʼe mole tou lavaʼi. (Tetelonome 30:​11-14) ʼI tona ʼuhiga Kaumeʼa moʼoni, ʼe ina iloʼi lelei age ia tatou. (Pesalemo 103:14) ʼE fakalotomalohiʼi fenei tatou e te apositolo ko Paulo: “ ʼE agatonu te ʼAtua, pea ʼe mole ina tuku anai ke fakahalaʼi koutou ʼo fakalaka age ʼi te meʼa ʼae ʼe kotou lavaʼi, kaʼe ka hoko mai te fakahala, ʼe ina toe teuteuʼi foki anai he faigamalie ke kotou hao ai, ke feala ai hakotou ʼutakiʼi.” (1 Kolonito 10:13) ʼEi, ʼe tou tui papau ʼe foaki tuʼumaʼu mai anai e Sehova te malohi ke tou fai te meʼa ʼae ʼe lelei. ʼE ina foaki atu anai “te malohi makehe” moʼo tokoni atu ke ke katakiʼi te ʼu aluʼaga faigataʼa. (2 Kolonito 4:7) Neʼe logoʼi e Paulo te tokoni ʼa Sehova ʼi te ʼu temi  faigataʼa. Koia ʼae ʼe ina ui fenei ai: “ ʼE au maʼu te malohi kia meʼa fuli ʼuhi ko ia ʼae ʼe ina foaki mai te malohi.”​​—Filipe 4:13.

20. Kotea te ʼu kalitate ʼe tonu ke ke fakaha? Pea kotea tona tupuʼaga?

²⁰ Kapau ʼe tou fia kaumeʼa mo Sehova, ʼe tonu ke tou fakagata te fai ʼo te meʼa ʼae ʼe fehiʼa ki ai Sehova. Kaʼe ʼe mole gata ai. (Loma 12:9) Koteʼuhi ko te ʼu kaumeʼa ʼo te ʼAtua ʼe natou leleiʼia te ʼu meʼa ʼae ʼe ina leleiʼia. Pea ʼe talanoa ki ai ia Pesalemo 15:​1-5. (Lau.) ʼE faʼifaʼitakiʼi e te ʼu kaumeʼa ʼo Sehova ʼona kalitate pea ʼe natou fakaha “te ʼofa, mo te fiafia, mo te tokalelei, mo te kataki fualoa, mo te agaʼofa, mo te agalelei, mo te tui, mo te agamalū pea mo te lotololomi.”​​—Kalate 5:​22, 23.

21. Kotea ʼae ʼe feala ke tokoni atu ke ke fakaha te ʼu kalitate ʼae ʼe leleiʼia e te ʼAtua?

²¹ Kotea ʼae ʼe feala ke tokoni atu ke ke fakaha te ʼu kalitate ʼaia? ʼE tonu ke ke iloʼi pe kotea ʼae ʼe leleiʼia e Sehova. ʼO feafeaʼi? ʼAki tau lau mo ako tuʼumaʼu te Tohi-Tapu. (Esaia 30:​20, 21) Kapau ʼe ke fai te faʼahi ʼaia, ʼe toe lahi age anai tou ʼofa kia Sehova. Pea ka lahi tou ʼofa kia Sehova, ʼe toe lahi age anai tau fia fakalogo kia te ia.

22. Kapau ʼe ke fakalogo kia Sehova, kotea anai ʼona fua?

²² ʼE feala ke fakatatau tau fai te ʼu fetogi ʼi tou maʼuli ki hau huʼi ni mutuʼi meʼa ʼafeā kaʼe ke ke tui ni mutuʼi meʼa foʼou. ʼE ui ʼi te Tohi-Tapu ʼe tonu ke ke “liakī ia te ʼulugaaga ʼafeā” kaʼe ke ke kofuʼi “te ʼulugaaga foʼou.” (Kolose 3:​9, 10) Logo la ʼe mole ko he aluʼaga ʼe faigafua, kaʼe kapau ʼe ke fai te ʼu fetogi ʼaia mo fakalogo kia Sehova, ʼe ina foaki mai anai he “fakapale lahi.” (Pesalemo 19:​11, MN ) ʼEi, ke ke fakalogo kia Sehova pea mo ke fakamoʼoni ko Satana ʼe gutuloi. Koia, ke ke tauhi kia Sehova koteʼuhi ʼe ke ʼofa ia ia kaʼe mole ʼuhi pe ke ke maʼu he fakapale. Pea ʼe ke liliu ai anai ko he kaumeʼa lelei ʼo te ʼAtua.