1, 2. (1) ʼE ʼaoga koa ke totogi kovi he meʼa ʼofa ke maʼuhiga ai kia koe? (2) He koʼe ko te totogi ʼae neʼe foaki ʼe ko he meʼa ʼofa lahi ʼo te ʼAtua kia tatou?

KOTEA la he meʼa ʼofa neʼe ke leleiʼia tafito ʼi tou maʼuli? ʼE mahino ia, ʼe mole ʼaoga ke totogi kovi he meʼa ʼofa ke maʼuhiga kia koe. Kotea tona tupuʼaga? Koteʼuhi ka foaki atu he meʼa ʼofa ʼe ke leleiʼia peʼe ʼaoga moʼoni kia koe, ʼe ke fakaha anai he lotofakafetaʼi lahi.

² ʼE lahi te ʼu meʼa ʼofa neʼe foaki mai e te ʼAtua kia tatou. Kaʼe, ʼi te ʼu meʼa ʼofa ʼaia, ʼe ʼi ai te meʼa ʼofa ʼe ʼaoga kia tatou pea mo maʼuhiga tokotahi. ʼI te kapite ʼaeni, ʼe tou ako ai anai ko Sehova neʼe ina fekauʼi ifo tona ʼAlo, ia Sesu Kilisito ki te kele ke feala ai hatatou maʼu te maʼuli heʼe gata. (Lau ia Mateo 20:28.) ʼI te foaki e Sesu tona maʼuli ohage ko he totogi, neʼe fakaha ai e Sehova tona ʼofa moʼoni ia tatou.

3. He koʼe ʼe tou mamate?

³ Ko te totogi ʼe ko te puleʼaki ʼaia neʼe fai e Sehova moʼo fakaʼateainaʼi ʼo tatou mai te agahala mo te mate. (Efeso 1:7) Koia, ʼe tonu ai ke tou iloʼi pe kotea ʼae neʼe hoko ʼi ni lauʼi taʼu ʼe afe ki muʼa atu ʼi te ʼoloto ʼo Eteni. He koʼe ʼe tonu ke tou iloʼi te faʼahi ʼaia? He ʼe feala ai ke tou mahino pe koʼe neʼe ʼaoga kia tatou te totogi. Ko Atama mo Eva, ia tatatou ʼu ʼuluaki matuʼā, neʼe nā agahala ʼo tupu ai tanā mamate. Koia ʼae ʼe tou mamate ai ʼuhi ko tanā agahala.​​—Vakaʼi te Fakamahino 9.

4. Neʼe ko ai ia Atama? Pea kotea ʼae neʼe foaki age e Sehova ki ai?

 ⁴ ʼI te fakatupu e Sehova te ʼuluaki tagata, ia Atama, neʼe Ina foaki kia ia te maʼuli haohaoa ʼae neʼe ko he meʼa ʼofa maʼuhiga ʼaupito. Neʼe haohaoa tana fakakaukau pea mo tona sino. Neʼe mole feala ʼi he temi ke mahaki ai, mo matuʼa pea mo mate. ʼEi, neʼe haohaoa ia Atama koteʼuhi neʼe ko Sehova ʼae neʼe ina fakatupu. Pea neʼe kua hage pe ia Sehova ko hana tamai. (Luka 3:38) Neʼe palalau tuʼumaʼu ia Sehova kia ia. Neʼe ina fakamahino lelei age te ʼu faʼahi ʼae ʼe tonu ke ina fai. Pea neʼe ina foaki age ki ai he gaue ke fiafia ai.​​—Senesi 1:​28-30; 2:​16, 17.

5. ʼI te Tohi-Tapu ʼe ui ai neʼe fakatupu ia Atama ʼo mulimuli ki te “paaki o te Atua,” kotea tona fakaʼuhiga?

⁵ Neʼe fakatupu ia Atama ʼo mulimuli ki te “paaki o te Atua.” (Senesi 1:27) Kotea tona fakaʼuhiga? Neʼe fakatupu ia ia ʼaki ni kalitate ʼe tatau mo te ʼAtua. Ohage la, ko te ʼofa, mo te poto, mo te faitotonu pea mo te malohi. Pea neʼe ina toe foaki age ki ai te loto faʼitaliha. Neʼe mole hage ia Atama ko he masini ʼe mulimuli pe ia ki he polokalama kua fakatuʼutuʼu fakatomuʼa ki ai. Kaʼe, neʼe feala hana filifili te meʼa ʼae ʼe lelei mo ʼae ʼe kovi. Ka na pau la neʼe fakalogo ki te ʼAtua, neʼe feala ai ke maʼuli ʼo heʼe gata ʼi te Palatiso.

6. ʼI te talagataʼa ʼa Atama ki te ʼAtua, kotea te ʼu faʼahi ʼae neʼe mole kei ina maʼu? Pea kotea te ʼu nunuʼa ʼe tou maʼu ʼuhi ko te talagataʼa ʼa Atama?

⁶ ʼI te talagataʼa ʼa Atama ki te ʼAtua, ko te tuʼā ʼae neʼe ina maʼu ko te mate. Pea neʼe lahi te ʼu faʼahi neʼe mole kei ina maʼu. Ohage la, ko ʼana felogoʼi lelei mo te ʼAtua, mo tona maʼuli haohaoa pea mo te Palatiso ʼae neʼe maʼuli ai. (Senesi 3:​17-19) Neʼe filifili e Atama mo Eva ke nā talagataʼa ki te ʼAtua. Koia ʼae neʼe mole kei ʼi ai hanā ʼamanaki. Pea ʼuhi ko te aluʼaga ʼae neʼe fai e Atama, “neʼe hu ai te agahala ki te malamanei, pea ʼaki te agahala ia te mate, ʼo mafola ai te mate ki te tagata fuli pe he neʼe natou agahala fuli.” (Loma 5:12) ʼI te agahala ʼa Atama, neʼe ina “fakatau” ia ia pea mo  tatou ke tou popula ki te agahala pea mo te mate. (Loma 7:14) Kaʼe ʼe ʼi ai koa he ʼamanaki maʼa tatou? ʼEi.

7, 8. ʼE feafeaʼi hatatou fakamahino pe ʼe kotea ia te totogi?

⁷ ʼE feafeaʼi hatatou fakamahino pe ʼe kotea ia te totogi? ʼUluaki, ʼe feala ke tou fakatatau ki he totogi ʼe foaki moʼo fakaʼateainaʼi he tahi neʼe pilisoniʼi peʼe ko te toe totogi ʼo he meʼa kua fakatau. Pea lua, ko te totogi ʼae ʼe foaki moʼo huʼi ʼaki te ʼu maumau neʼe hoko ʼi he tuʼutamaki.

⁸ Neʼe agahala ia Atama pea neʼe ina tuku holo mai kia tatou te mate ʼo tupu ai ni nunuʼa kovi. Koia ʼae ʼe mole feala ai ki he tagata agahala ke ina foaki he totogi moʼo fakatokatoka te ʼu nunuʼa kovi ʼaia. Kaʼe, neʼe foaki mai e Sehova te puleʼaki ʼae ke fakaʼateainaʼi tatou mai te agahala mo te mate. Tou vakaʼi pe neʼe feafeaʼi tana foaki mai te totogi pea kotea te ʼu tapuakina ʼe feala ke tou maʼu mai ai.

9. Ko te totogi feafeaʼi ʼae neʼe tonu ke foaki?

⁹ ʼE mole feala ki he tahi ia tatou ke tou totogi te maʼuli haohaoa ʼae neʼe pulihi e Atama. Kotea tona tupuʼaga? Koteʼuhi ʼe tou agahala fuli. (Pesalemo 49:​8, 9) Koia, ko te totogi ʼae neʼe tonu ke foaki, neʼe ko he tahi pe maʼuli ʼe haohaoa. Ko te tupuʼaga la ʼaia ʼo tona ui ʼi te Tohi-Tapu ʼe “ko te totogi ʼae neʼe ʼaoga moʼo fakaʼateainaʼi te hahaʼi fuli.” (1 Timoteo 2:6) Neʼe tonu ke tatau te maʼuhiga ʼo te totogi ʼaia mo te maʼuli ʼae neʼe pulihi e Atama.

10. Neʼe feafeaʼi te foaki e Sehova te totogi?

¹⁰ Neʼe feafeaʼi te foaki e Sehova te totogi? Neʼe ina fekauʼi ifo ki te kele tana ʼuluaki fakatupu, ia tona ʼAlo ʼofaina. (1 Soane 4:​9, 10) Neʼe lotolelei ia Sesu ke mavae mai tana Tamai ʼi selo, te koga meʼa ʼae neʼe maʼuli ai. (Filipe 2:7) Neʼe momoli ifo e Sehova te maʼuli ʼo Sesu ki te fatu ʼo Malia. Pea  ʼi te tupu tagata ʼa Sesu, neʼe ko he sino haohaoa ia. Neʼe mole ʼi ai hana agahala.​—Luka 1:35.

11. ʼE feala koa ki he tagata ʼe tahi ke ina totogi te hologa fuli ʼo Atama mai te mate?

¹¹ Neʼe mole kei maʼu e te hahaʼi fuli te fealagia ʼae ke natou maʼu he maʼuli haohaoa. Kotea tona tupuʼaga? Koteʼuhi ko te ʼuluaki tagata ia Atama, neʼe talagataʼa kia Sehova. Kaʼe ʼe feala koa ki he tagata ʼe tahi ke ina fakaʼateainaʼi te hologa fuli ʼo Atama mai te mate? ʼEi. (Lau ia Loma 5:19.) Neʼe mole agahala ia Sesu pea neʼe ina foaki tona maʼuli haohaoa ko he totogi. (1 Kolonito 15:45) Koia, neʼe feala ai ki tona maʼuli haohaoa ke ina fakaʼateainaʼi te hologa fuli ʼo Atama mai te mate.​—1 Kolonito 15:​21, 22.

12. He koʼe neʼe tali mamahi ia Sesu?

¹² ʼE fakamahino mai ʼi te Tohi-Tapu neʼe tali mamahi ia Sesu ʼi muʼa ʼo tana mate. Neʼe huipiʼi, pea neʼe mate fakaʼofaʼofa ʼi te pou fakamamahi ʼae neʼe tutuki ai. (Soane 19:​1, 16-18, 30) He koʼe neʼe tali mamahi feia ia Sesu? Koteʼuhi neʼe ui e Satana kapau ʼe hoko he ʼu ʼahiʼahi ʼe malohi ki he tahi, ʼe mole nofo agatonu anai ki te ʼAtua. Kaʼe, neʼe fakamoʼoni mai e Sesu ʼe feala ki he tahi ʼe haohaoa ke nofo agatonu ki te ʼAtua tatau aipe pe ʼe tali mamahi. ʼE mahino ia, neʼe fiafia ʼaupito ia Sehova ʼo ʼuhiga mo Sesu.​​—Taaga Lea 27:11; vakaʼi te Fakamahino 15.

13. Neʼe feafeaʼi te foaki ʼo te totogi?

¹³ Neʼe feafeaʼi te foaki ʼo te totogi? ʼI te taʼu 33, ʼi te ʼaho 14 ʼo Nisani ʼi te kaletalio Fakasutea, neʼe tuku e Sehova ke matehi ia Sesu e ʼona fili. (Hepeleo 10:10) Hili ki ai ʼaho ʼe tolu neʼe fakatuʼuake e Sehova ia Sesu pea neʼe toe liliu ia ko he ʼaselo kaʼe mole ko he tagata. Ki muli age, neʼe toe hake ia Sesu ki selo pea neʼe ina foaki kia Sehova te maʼuhiga ʼo tona maʼuli haohaoa ohage ko he totogi. (Hepeleo 9:24) ʼI te temi nei, kua tou maʼu te fealagia ʼae ke  ­fakaʼateainaʼi tatou mai te agahala mo te mate ʼuhi ko te totogi.​—Lau ia Loma 3:​23, 24.

14, 15. Kotea ʼae ʼe tonu ke tou fai ke fakamolemole ai ʼatatou agahala?

¹⁴ Kua tou maʼu te ʼu lelei mai te meʼa ʼofa lahi tokotahi ʼo te ʼAtua. Koia, tou vakaʼi he ʼu lelei ʼe tou maʼu ia ʼaho nei pea mo te ka haʼu.

¹⁵ ʼE kua fakamolemole ʼatatou agahala. ʼE mole faigafua tatatou fai tuʼumaʼu te meʼa ʼae ʼe lelei. ʼE tou fai ni lakahala pea ʼi ʼihi temi ʼe tou fai ni palalau peʼe ko he ʼu aga ʼe kovi. (Kolose 1:​13, 14) Kotea anai ʼe tonu ke tou fai ke fakamolemole ai ʼatatou agahala? ʼE tonu ke tou fakahemala moʼoni ki te ʼu lakahala ʼae neʼe tou fai. Pea tahi, ʼe tonu ke tou agavaivai pea mo kole te lotofakamolemole ʼa Sehova. ʼE mahino ia, ʼe feala ke tou falala ʼe fakamolemole anai ʼatatou agahala.​—1 Soane 1:​8, 9.

16. Kotea ʼae ʼe tonu ke tou fai ke tou maʼu ia he leʼo ʼo loto ʼe lelei?

¹⁶ ʼE tou maʼu he leʼo ʼo loto ʼe lelei. ʼE tou tukugakoviʼi ia tatou moka ui mai e totatou leʼo ʼo loto neʼe tou fai he aga ʼe kovi. ʼI ʼihi temi, ʼe tou manatu ʼe mole kei ʼi ai hotatou ʼuhiga. Kaʼe, ʼaua naʼa tou lotovaivai. Koteʼuhi ʼe loto e Sehova ke tou fakaha age ʼotatou vaivaiʼaga pea mo ʼotatou fihifihia. (Hepeleo 4:​14-16) Pea ʼe tou tui papau, kapau ʼe tou kole tana fakamolemole, ʼe fagono mai anai pea ʼe ina fakamolemole anai ʼatatou agahala. (Hepeleo 9:​13, 14) Koia, ʼi tatatou fai te faʼahi ʼaia, ʼe tou tokalelei anai mo te ʼAtua.

17. Kotea te ʼu tapuakina ʼe feala ke tou maʼu ʼuhi ko te mate ʼo Sesu maʼa tatou?

¹⁷ ʼE tou maʼu te ʼamanaki ʼae ke tou maʼuʼuli ʼo heʼe gata. “Ko te totogi ʼo te agahala ʼe ko te mate, kaʼe ko te meʼa ʼofa ʼae ʼe foaki e te ʼAtua ʼe ko te maʼuli heʼe gata ʼaki ia Kilisito Sesu totatou ʼAliki.” (Loma 6:23) ʼE tou maʼu te ʼamana ki ʼae ke tou maʼu te maʼuli heʼe gata pea mo te maʼuli haohaoa ʼuhi ko te mate ʼa Sesu maʼa tatou. (Fakaha 21:​3, 4) Kaʼe, kotea ʼe tonu ke tou fai ke tou maʼu te ʼu tapuakina ʼaia?

18. ʼE tou iloʼi feafeaʼi e ʼofa mamahi ia Sehova ia tatou?

¹⁸ Ka foaki atu he meʼa ʼofa taulekaleka, ʼe ke fiafia anai. Ko te totogi ʼe ko he meʼa ʼofa maʼuhiga ia ʼi te atu ʼu meʼa ʼofa fuli. Koia, ʼe tonu ai ke tou maʼu he lotofakafetaʼi lahi ki te meʼa ʼofa ʼaia ʼo Sehova. ʼE ui fenei ia Soane 3:16: “Neʼe ʼofa mamahi te ʼAtua ki te malamanei ʼo ina foaki ai tona ʼAlo ʼulu tokotahi.” ʼEi, ʼe ʼofa mamahi te ʼAtua ia tatou he neʼe ina foaki mai tona ʼAlo ʼofaina, ia Sesu. Pea ʼe toe ʼofa mamahi ia Sesu ia tatou koteʼuhi neʼe lotolelei ia ke mate maʼa tatou. (Soane 15:13) Koia, ko te totogi ʼe ina fakalotomalohiʼi anai koe ke ke tui papau ko Sehova mo Sesu ʼe nā ʼoʼofa ia koe.​​—Kalate 2:20.

19, 20. (1) ʼE feafeaʼi hau liliu ko te kaumeʼa ʼo Sehova? (2) ʼE ke fakaha feafeaʼi tau tui ki te sakilifisio ʼo Sesu?

¹⁹ Neʼe tou ako ko Sehova ʼe fonu ʼi te ʼofa. Kaʼe ʼe feafeaʼi hatatou liliu ko hona kaumeʼa? ʼE mahino ia, ʼe faigataʼa hatatou ʼofa ki he tahi ʼe mole tou iloʼi. ʼE ui ia Soane 17:3 ʼe feala ke tou ako ke tou iloʼi ia Sehova. Kapau ʼe ke ako ke ke iloʼi ia ia, ʼe malohi anai tou ʼofa kia te ia. Pea ʼe ke fia fakafiafiaʼi ai anai tona loto ʼo ke liliu ai ko hona kaumeʼa. Koia, haga ako te Tohi-Tapu ke ke iloʼi ai ia Sehova.​—1 Soane 5:3.

²⁰ Ke ke tui ki te sakilifisio ʼo Sesu. ʼE ui ʼi te Tohi-Tapu “ko ʼae ʼe tui ki te ʼAlo ʼe ina maʼu ia te maʼuli heʼe gata.” (Soane 3:36) Kotea te fakaʼuhiga ʼae ke tou tui ki te ʼAlo? Ko tona fakaʼuhiga ke tou fai te meʼa ʼae ʼe kole mai e Sesu ke tou fai. (Soane 13:15) ʼE mole gata ʼaki pe tatatou ui ʼae ʼe tou tui kia Sesu, kaʼe ʼe tonu ke tou fakaha ʼaki ʼatatou gaue.  ʼE ui fenei ia Sakopo 2:26: “[Ko] te tui, kapau ʼe mole fakaha ʼaki he ʼu gaue, ʼe mate ia.”

21, 22. (1) He koʼe ʼe tonu ke tou kau ki te Fakamanatu ʼa Te Mate ʼo Kilisito ʼi te taʼu fuli? (2) Kotea ʼae ka tou talanoa anai ki ai ʼi te ʼu Kapite 6 mo te 7?

²¹ Ke ke kau ki te Fakamanatu ʼa Te Mate ʼo Kilisito. ʼI te po ʼi muʼa ʼo te mate ʼo Sesu, neʼe ina fakaha ai ʼe tonu ke tou fakamanatu tona mate. Pea ʼe tou fai te faʼahi ʼaia ʼi te taʼu fuli. ʼE fakahigoaʼi te ʼaho ʼaia ko te ʼAho Fakamanatu peʼe ko “te Taumafa ʼa Te ʼAliki.” (1 Kolonito 11:20; Mateo 26:​26-28) ʼE loto e Sesu ke tou manatuʼi neʼe ina foaki tona maʼuli haohaoa ko he totogi maʼa tatou. Neʼe ina ui fenei: “Kotou haga fai te faʼahi ʼaeni moʼoku fakamanatu.” (Lau ia Luka 22:19.) Koia, ka ke kau ki te ʼAho Fakamanatu, ʼe ke fakaha ai tau lotofakafetaʼi ki te sakilifisio ʼo Sesu pea mo te ʼofa lahi ʼo Sehova mo Sesu kia koe.​—Vakaʼi te Fakamahino 16.

²² ʼE mole he tahi age meʼa ʼofa ʼe tatau mo te sakilifisio ʼo Sesu. (2 Kolonito 9:​14, 15) ʼAki te meʼa ʼofa ʼaia, ʼe toe maʼu anai e te toko lauʼi miliona hahaʼi ʼae kua mamate ʼona fua lelei. Koia, ʼe tou talanoa anai ʼi te ʼu Kapite 6 mo te 7 pe ʼe fua lelei feafeaʼi anai kia natou.