იეჰოვას უჸორს თინეფ, მიდგას „მოთვინებათ მიკმუღ ნაყოფი“
„ჯგირ დიხას დოცუმილეფ თინეფ რენა, მისით . . . მოთვინებათ მიკმუღ ნაყოფი“ (ლუკ. 8:15).
ობირეშეფი: 68, 72
1, 2. ა) მუშენ ელამკინანა გურშა თი და დო ჯიმალეფიშ მაგალითეფ, ნამუთ ნაკლებო ირჩქილუაფნან ფერ ტერიტორიეფს ქადაქენა? (ქოძირით სურათ თე გვერდის). ბ) მუ თქუ იესოქ მუშ „მშობლიურ მხარეს“ ქადაქებაშ გურშენ? (ქოძირით სქოლიო).
სერჟიო დო ოლინდა, ნამუთ შეერთებულ შტატეფს ცხოვრენან, 80 წანას რენა გინოჩილათირ. თინეფს კუჩხიშ პრობლემა უღნა დო გილულა უჭირა. თე ჩილ დო ქომონჯის წესო უღჷ ირ ოჭმარეს 7 საათის გესეირნას ქალაქიშ ბაღის, სოდეთ ბრელ კოჩ გილესოფუ. თინეფ ბრელ ხან რე თაშ მსახურენა. სერჟიო დო ოლინდა ავტობუსეფიშ გაჩერებაშ ხოლოს ხენა დო მიკმალ-მუკმალს ბიბლიურ ლიტერატურას მიარზიენა. ხალხიშ უმენტაშ თინეფს ყურადღებას ვაქციენს, მარა, გურს იშენით ვეტახნა დო უძიცანა მიკმაულარეფს. ონჯუას გითოჸუნელო მეულა ჸუჩა. მაჟია ოჭმარეშ 7 საათის თე წყვილ კინ თი ბაღშა მეურს ოქადაქებშა. თეგვარო, თინეფ ირ წანას, მარაშე ამშვ დღას თაშ ქადაქენა.
2 სერჟიო დო ოლინდაცალო, მთელ მსოფლიოს ბრელ ართგურ და დო ჯიმა წანეფ რე ნაკლებო ირჩქილუანან ფერ ტერიტორიეფს ქადაქენა. თქვა ხოლო თეცალ სიტუაციას ქორეთ-და, ცქვაფაშ ღირს რეთ, მუშენდა * ბრელს დო თინეფ შქას გამოცდილ თანაქრისტიანეფს ხოლო, გურშა ელმუკინანს თქვან გიმორჩქინელ სიმტკიცე. ქობძირათ, მუს იჩიებნა რაიონულ ზედამხედველეფ: „ართგურ და დო ჯიმალეფწკუმა ართო ქადაქება ძალეფს მარზენს“. „თინეფიშ ართგურობა გურშა ელამკინანს, ნამდა გუვაგრძელე გაბედულო მსახურება“. „თე და დო ჯიმალეფიშ მაგალით გურს მიტიბუანს“.
მოთვინებას გიმირჩქინანთ.3. მუ კითხვეფს გუვარჩიენთ დო მუშენ?
3 იესოშ დავალებურ ქადაქებაშ საქმე შევასრულათინ, გუვარჩუათ სუმ კითხვა: მუშენ შილებე მინშა გურქ გომტირხან? მუჭო შემლებნა ნაყოფიშ მიკოღალა? მუ მიმეხვარებნა გუვაგრძელათ მოთვინებათ ნაყოფიშ მიკოღალა?
მუშენ შილებე გურქ გომტირხან?
4. ა) მუჭო იმოქმედ პავლეწკუმა იუდეველეფიშ გლახა რეაქციაქ? ბ) მუშენ გინაფლენდჷ დუც პავლე თაშ?
4 პავლე მოციქულიშ მაგალითიშ გოშინა მიგეხვარებნა გურქ ვა გოიტირხან, მუჟამსით ნაკლებო ირჩქილუანან ფერ ტერიტორიას ქადაქენთ. თინა სოდგარენ 30 წანას მსახურენდჷ დო თე დროშ დინახალე ბრელს მეხვარ, იესოშ მოწაფეთ გინორთედკო (საქ. 14:21; 2 კორ. 3:2, 3). მარა თეშ უმკუჯინუო, ბრელ იუდეველქ ვა მურჩქილუ თის დო ვეგედირთ ჭეშმარიტებაშ მხარეს. ხვალე მორჩქილაფა ვარინ, აკრიტიკენდეს მოციქულს დო ნამთინე გვალო თხოზუდ თის (საქ. 14:19; 17:1, 4, 5, 13). მუჭო იმოქმედ პავლეწკუმა ხალხიშ თეცალ რეაქციაქ? თიქ თქუ: „ჭეშმარიტებას იფჩიებუქ ქრისტე იესოს . . . ნამდა დიდ გურჭუა დო უსკილად ჭუა მიღჷ გურს“ (რომ. 9:1—3). მუშენ გინაფლენდჷ დუც პავლე თეცალო? თინა შურ დო გურით მსახურენდ დო იუდეველეფიშ გურშენ მანგარო წუხენდჷ. ათეშენ, პავლეს გურს აჭუდ, მუჟამსით ორწყედ, ნამდა თინეფ ღორონთიშ ჭყოლოფაშენ ვარიას იჩიებდეს.
5. ა) მუ მიზეზიშ გურშენ ვუქადაქუთ ხალხის? ბ) მუშენ ვა რე გასაკვირ, ნამდა მინშა გურგოტახილეფ ვორეთ?
5 პავლეცალო ჩქი ხოლო შურ დო გურით ვუქადაქუთ ხალხის (მათ. 22:39; 1 კორ. 11:1). თეს თიშენ ვორთუთ, ჩქინ პირად გამოცდილებაშე მიჩქუნა, მუ კურთხევეფ ელნა თინეფს, მით იეჰოვაშ მსახურებას გინოჭყვიდუნს. ჩქინ ტერიტორიას მახორუ ხალხის ვორწყეთინ, ფიფქრენთ: „ნოტე ქეშმალებუან, ქუვოძირათ, მუსხი მუდგარენს მიკმაჩირთუნა“. ვოცადუთ, ქიმვეხვარათ იეჰოვაშ გურშენ ჭეშმარიტებაშ გაგებას დო თის, მუ განზრახვა უღჷ ღორონც კაცობრიობაწკუმა. ქადაქებათ თინეფს ვურაგადუთ: „ძვირფას საჩუქარ მიღნა თქვანო, ქორთხინთ, ვარია ვა თქუათ“. მარა, მუჟამსით თე საჩუქარშენ ვარიას იჩიებნან, გურ მიტირხუნა. მარა, თენა ვა ნიშნენს, ნამდა რწმენა მორკუნა. ჩქი მთელ გურით ფქადაქენთ დო ათეშენ მიღნა თეცალ გრძნობეფი, მარა იშენით მოთვინებას გიმიფრჩქინანთ. ელენა, ნამუთ 25 წანაშ მეტ რე პიონერო მსახურენსინ, იჩიებ: „მართალ რე, ქადაქება ჭიჭე ქუმოძნელ, მარა თე საქმეშ კეთებაშა იშენით მუთუნ ვამსხუნ“.
მუჭო შემლებნა ნაყოფიშ მიკოღალა?
6. მუ კითხვას მეფჩანთ პასუხის დო ნამ მაგალითეფს გუვარჩიენთ?
6 მუშენ ვორეთ დარწმუნებულ, სოდგა ვეფქადაქათინ, ჩქინ მსახურება ნაყოფიერ იჸუაფ? თე მნიშვნელოვან კითხვას ქუპასუხათინ, გუვარჩუათ იესოშ ჟირ მაგალით, სოვრეშეთ იძირე, ნამდა ნაყოფიშ მიკოღალა აუცილებერ რე (მათ. 13:23). პირველ მაგალით იესოქ ბინეხიშ გურშენ მიჸონ.
7. ა) მი რე „მებინეხე“, „ჭეშმარიტ ბინეხ“ დო „ნოჸელეფ“? ბ) ნამ კითხვას მიაჩამუ პასუხი?
7 წეკითხით იოანე 15:1—5, 8. * ყურადღება ქიმიაქცით, მუ უწუ იესოქ მუშ მოციქულეფს: „მუაჩქიმშო თის მოუღ დიდება, ნამდა ბრელ ნაყოფ მიკოიღუნა დო ნამდვილო ჩქიმ მოწაფეეფ რეთ“. იესოქ იეჰოვა „მებინეხეს“ შეადარ, მუშ დუდ „ჭეშმარიტ ბინეხის“ დო მოწაფეეფ „ნოჸელეფს“. * მუ ნაყოფ ოკო მიკიღან ქრისტეშ მიმაჸუნალეფქ? თე მაგალითის იესოს პირდაპირ ვა უთქუალ მუ რე თე ნაყოფი, მარა თიქ მნიშვნელოვან დეტალ მიშინუ, ნამუთ მოხვარნა, მიბღათ თე კითხვაშ პასუხი.
8. ა) მუშენ ვეგულისხმებ ნაყოფიშ მიკოღალას მოწაფეეფიშ მომზადება? ბ) მუს ითხინს იეჰოვა მუშ მსახურეფშე?
8 იესოქ მუშ ზეციერ მუმაშენ თქუ: „თინა ჩამთხინუანს არძა ნოჸელას, ნამუსით ნაყოფ ვემკუღ“. შხვა სიტყვეფით ქოფთქუათინ, იეჰოვა მუშ მსახურეფო ხვალე თი შემთხვევას მემრჩქინანა, მუჟამსით ნაყოფის გემკიბღანთ (მათ. 13:23; 21:43). მარა თე მაგალითის მოშინაფილ ნაყოფის, ნამუთ არძა ქრისტიანქ ოკო მიკიღას, ვეგულისხებ ახალ მოწაფეეფიშ მომზადება, მუდგაშ პატიქ შილებე მაშუან (მათ. 28:19). თენა თაშ ქორდასინ, თი ართგურ მოწმეეფ, მით ნაკლებო ირჩქილუაფნან ფერ ტერიტორიას ქადაქენან, იესოშ მაგალითის მოშინაფილ უნაყოფო ნოჸელეფცალ იჸუაფდეს. მარა მუშო ოკო რაგად, თენა თაშ ვა რე, მუშენდა ჩქი ვეშემლებნა დუვანძალათ ხალხის, გინირთან იესოშ მოწაფეეფო. იეჰოვა მოჸოროფე ღორონთ რე დო ვეთხინს ჩქინდე თიშე უმოსიშ კეთებას, ვინემ შემლებნა. ღორონთი ჩქინდე ხვალე თიშ კეთებას ითხინს, მუთ ჩქინ ძალეფს რე (კან. 30:11—14).
9. ა) მუნერ საქმეშ კეთებათ შემლებნა ნაყოფიშ მიკოღალა? ბ) ნამ მაგალითის გუვარჩიენთ დო მუშენ?
9 მუნერ ნაყოფ ოკო მიკიღან ღორონთიშ მსახურეფქ? არგამა რე, ნამდა ნაყოფიშ მიკოღალას იგულისხმებ თი საქმე, მუდგაშ კეთება არძას შეულებ. თენა რე ღორონთიშ სამეფოშ გურშენ სახიოლო ამბეშ ქადაქება * (მათ. 24:14). თეს იესოშ მაჟია მაგალით ამტკიცენს, ნამუთ მათასალიშ გურშენ მიჸონ. მორთ, გუვარჩუათ თე მაგალით.
10. ა) მუს ნიშნენს თასი დო ნიადაგ? ბ) მუ მიკმუღ ქობალიშ ღერიას?
10 წეკითხით ლუკა 8:5—8, 11—15. * მათასალიშ მაგალითის, „თასი ღორონთიშ სიტყვა რე“, ნამუთ სამეფოშ გურშენ სახიოლო ამბეს ნიშნენს. ნიადაგის იგულისხმებ კოჩიშ სიმბოლურ გური. თასი, ნამუთ ჯგირ ნიადაგის გელუნ, ჯინჯის იკეთენს, ეთმოფალუნს, ირდუ დო ქობალიშ ღერიათ გინირთუ. უკულ „ოშმაგო მიკმუღ ნაყოფ“. მარა მუ ნაყოფ მიკმუღ ქობალიშ ღერიას? ჭიჭე ქობალიშ ღერიეფი ხომ ვარ? მუშო ოკო რაგად, ვარ! თის ახალ თასი მიკმუღ, ნამუთ დროხანიშ უკულ ღერიეფო ირდუ. იესოშ თე მაგალითის ართ კაკალ თასიქ ოშობით ქობალიშ კაკალ მიკიღ. მუჭო ოხუ თე მაგალით ჩქინ მსახურებას?
11. ა) მუჭო ოხუ მათასალიშ გურშენ იესოშ მაგალით ჩქინ მსახურებას? ბ) მუჭო მიკმომღუნა სამეფოშ ახალ თასი?
11 თე მაგალით უჯგუშო ქიგებგათინ, წერმიბდგინათ, ნამდა წანეფიშ წოხოლე მოწმეეფქ ვარდა ჩქინ მშობლეფქ სახიოლო ამბე გეგნოფჩეს. თინეფქ ქოძირეს, ნამდა ჩქინ გურს ქენანჭჷ სამეფოშ გურშენ სახიოლო ამბექ. მუჭოთ იესოშ მაგალითის თასი ჯგირ ნიადაგის სკიდუნ, თეშ ჩქინ გურს ხოლო ქუდოსკიდ სახიოლო ამბექ. შედეგო, თიქ ჯინჯ გიკეთ დო მირდჷ დო ქობალიშ ღერიაცალო დროხანიშ უკულ მზათ რდუ, გემკიღკო ნაყოფი. ქობალიშ ღერია მიკიღანს * დო ვართ ხოლო ახალ მოწაფეეფს. მუჭო მიკმომღუნა სამეფოშ ახალ თასი? ჩქი ირიათო შხვადოშხვა სიტუაციას ვაცხადენთ სამეფოშ გურშენ სახიოლო ამბეს, თეგვარო ვავრცელენთ თასის, ნამუთ ჩქინ გურს რდუ ინოთასილ (ლუკ. 6:45; 8:1). თე მაგალითშე ჯგირო იძირე, ნამდა ონდო სამეფოშ გურშენ სახიოლო ამბეს ფქადაქენთინ, „მოთვინებათ მიკმომღუნა ნაყოფი“.
ნაყოფის, ახალ თასის დო ვართ ხოლო ახალ ღერიეფს. თეგვარო, ჩქი ხოლო მიკიბღანთ ნაყოფის, სამეფოშ თასის12. ა) მუს ბგურაფლენთ ბინეხიშ დო მათასალიშ მაგალითეფშე, ნამუთ იესოქ მიჸონ? ბ) მუჭო მოქმედენს თე მაგალითეფ თქვანწკუმა?
12 მუს ბგურაფლენთ ბინეხიშ დო მათასალიშ მაგალითეფშე, ნამუთ იესოქ მიჸონ? თე მაგალითეფ მოხვარნა თიშ გაგებას, ნამდა ნაყოფიშ მიკოღალა ვა რე დამოკიდებულ თიშა, მუჭო მირჩქილუანს ხალხ სახიოლო ამბეს ჩქინ ტერიტორიას. ნაყოფიშ მიკოღალა დამოკიდებულ რე ჩქინ ართგურობაშა. თენა ჯგირო იძირე პავლეშ სიტყვეფშე, ნამუთიქ თქუ: „მარგუალ დო წყარიშ ელმაბუნალ ართ რენა, მარა თითოულ მუსხის იხანდენსინ, თისხი საზღაურს მიღენს“ (1 კორ. 3:8). საზღაურს თიშ მიხედვით მიბღენთ, მუსხის იმუფშენთ დო ვართ ხოლო მუსხი ნაყოფი მაჸუნუ ჩქინ მუშობას. მატილდა, ნამუთ 20 წანა რე პიონერო მსახურენსინ, იჩიებ: „ხიოლს მარზენს თიშ რჩქინა, ნამდა იეჰოვა აკურთხენს ჩქინ მონდომას“.
მუჭო შემლებნა მოთვინებათ მიკიბღათ ნაყოფი?
13, 14. მუჭოთ რომაელეფიშ 10:1, 2-ის რე მოშინაფილინ, მუ მიზეზეფიშ გურშენ აგრძელენდჷ პავლე იუდეველეფწკუმა ქადაქებას?
13 მუ მიმეხვარებნა გუვაგრძელათ ნაყოფიშ მიკოღალა მოთვინებათ? მუჭოთ ბძირითინ, პავლეს გურქ გუტირხ, მუჟამსით იუდეველეფქ ვემირჩქილუეს სახიოლო ამბე. მარა თის იმენდ ვა უდინუაფ. ყურადღება ქიმიაქცით, მუ მეჭარ თიქ რომაელ ქრისტიანეფს იუდეველეფიშ გურშენ: „ჯიმალეფ, მთელ გურით მოკო დო ვოხვეწუქ ღორონც, ნამდა გეგნოსკიდან თინეფქ. ვუმოწმენქ თინეფს, ნამდა შურ დო გურით ოკონა ღორონთიშ მსახურება, მარა თეს ზუსტ რჩქინათ ვართუნა“ (რომ. 10:1, 2). მსახურებაშ გაგრძელებაშ, მუ მიზეზეფ მიჸონ პავლექ?
14 პირველ, მიზეზი თინა რდუ, ნამდა მთელ გურით ოკოდ ნამთინე იუდეველქ ვარა გინასკიდკო, ათეშენ აგრძელენდჷ თინეფწკუმა ქადაქებას (რომ. 11:13, 14). მაჟია, პავლე ღორონც ოხვეწუდ თინეფიშ გურშენ, ნამდა ნამთინეს ვარა მეუღებუდკო სამეფოშ გურშენ სახიოლო ამბე. პავლე მასმა მიზეზის თაშ ეთმონწყუნს: „შურ დო გურით ოკონა ღორონთიშ მსახურება“. თინა ორწყედ, ნამდა ნამთინე იუდეველ დასურო მონდომებულ რდუ. ათეშენ, თის ჯერდ, ნამდა ზუსტ რჩქინას ქიმიღენდეს-და, შილებედ ქრისტეშ მოწაფეეფო გინირთესკო.
15. მუჭო შემლებნა მივაჸუნათ პავლეშ მაგალითის? ქიმიჸონით მაგალითეფ.
15 მუჭო შემლებნა მივაჸუნათ პავლეშ მაგალითის? პირველ, შურ დო გურით ოკო ვეცადათ, დობგორათ თიცალეფ, მიდგას დასურო ოკონა მარადიულ სიცოცხლეშ მეღება. მაჟია, მთელ გურით ოკო ქოფთხუათ ღორონც, გურ გოუნწყანს თინეფს, მისით მართალო ოინტერეს ჭეშმარიტება (საქ. 13:48; 16:14). სილვანა, ნამუთ სოდგარენ 30 წანა რე პიონერო მსახურენსინ, იჩიებ: „სოიშა კარდოკარ ოქადაქეფშა იფშენ, იეჰოვას ფთხულენქ, ქომჩას სწორ განწყობა“. ჩქი ღორონც თინა ხოლო ოკო ფთხუათ, ნამდა მუშ ანგელოზეფ ქუმომხვარუან, დობგორათ ალალ გურიშ კათა (მათ. 10:11—13; გამოცხ. 14:6). რობერტი, ნამუთ 30 წანაშე მეტ რე პიონერო მსახურენსინ, იჩიებ: „მართალო საოცარ რე ანგელოზეფწკუმა თანამშრომლობა, მუშენდა თინეფს უჩქნა, მუ ხვადუ მობინადრეეფიშ ცხვორებას“. მასმა, ჩქი ოკო ვეცადათ ხალხიშ დადებით მხარეეფს ქიმვაქცუათ ყურადღება. ართ უხუცესი, ნამუთ 50 წანაშ მეტ რე ნათილ რენ, იჩიებ: „ვოცადუქ უმნიშვნელო მუდგარენს ხოლო ქიმვაქცუე ყურადღება, მუთ ოძირანს, ნამდა პიროვნება ინტერესის გიმირჩქინანს, მაგალთო გოძიცელ სახე უღჷ ვარდა ინტერესუან კითხვას სვენს“. პავლეცალო ჩქი ხოლო შემლებნა მოთვინებათ მიკიბღათ ნაყოფი.
„ვამასვანჯუა ხე“
16, 17. ა) მუშ გურაფა შემლებნა ეკლესიასტეშ 11:6-ის ინოჭარილ სიტყვეფშე? ბ) ქიმიჸონით მაგალით, მუჭო მოქმედენს ჩქინ ქადაქება თინეფწკუმა, მით მოკვირნა?
16 თიმწკუმა ხოლო, მუჟამსით ხალხ სამეფოშ გურშენ სახიოლო ამბეს ვა ურჩქილენ, ვეფიფქრათ ოკო, ნამდა ქადაქებაშ საქმე უმნიშვნელო რე (წეკითხით ეკლესიასტე 11:6). * მართალ რე, ბრელ ვამრჩქილენა, მარა თინეფ მოკვირნა დო ორწყენა ჩქინ მოკრძალებურ მიკოქუნას, თავაზიან საქციელს დო გახარებულ სახეეფს. დრო ხანიშ უკულ ნამთინექ შილებე ქიმეხვადას, ნამდა ჩქინდე სწორ ვარდუნ ფერ წარმოდგენა უღდეს. ჟიშე მოშინაფილ ჩილ დო ქომონჯის, სერჟიო დო ოლინდას უღდეს თეცალ შემთხვევა.
17 სერჟიო იშინანს: «დებლახით დო ათეშგურშენ, მუსხირენ ხანს ვამალნეს ბაღშა. მუჟამსით ქიმეფრთითინ, მიკმალ-მუკმალეფქ, მიდგას ვუქადაქუდითინ, შემეკითხეს: „სორდით? მანგარო დუმოკორდით“». თიშ მეუღლე ოლინდა იჩიებ: «ავტობუსიშ შოფერეფ ხეს მივალუანდეს დო ნამთინე მირაგადდეს: „ჯგირ საქმეს ორთუთ“. თინეფქ ჟურნალეფ ხოლო ქოფთხუეს». ართშა, მუჟამსით სტენდწკუმა ქადაქენდესინ, ართ კოჩიქ ყვავილეფ ქაჩუქ თინეფს დო მადლობა ხოლო უწუ თი საქმეშენ, მუდგას ორთუდეს.
18. მუშენ გაფნა გინოჭყვიდილ მოთვინებათ მიკიღათ ნაყოფი?
18 ჩქი იფთვალისწინენთ ბიბლიას მოჩამილ რჩევას, „ვამასვანჯუა ხე“ დო შხვეფს ღორონთიშ სამეფოშე ვეჩიებუთ. მუჟამსით თაშ იფქციებუთინ, მნიშვნელოვან წვლილ მიშამღუნა მთელ მსოფლიოს სახიოლო ამბეშ გავრცელებაშ საქმეს (მათ. 24:14). თე ირფელწკუმა ართო ჩქინდა დიდ ხიოლ მოუღ თიშ რჩქინას, ნამდა იეჰოვა იწონუანს ჩქინ საქციელს დო თის უჸორს არძა, მიდგას „მოთვინებათ მიკმუღ ნაყოფი!“.
^ აბზ. 2 იესოს ხოლო უჩქუდ, ნამდა „მშობლიურ მხარეს“ ქადაქება რთულ რდუ, მუთ ოთხოლო სახარებას რე მოშინაფილ (მათ. 13:57; მარ. 6:4; ლუკ. 4:24; იოან. 4:44).
^ აბზ. 7 იოან. 15:1—5, 8: 1 მა ჭეშმარიტ ბინეხ ვორექ, მუაჩქიმ — მებინეხე. 2 თინა ჩამთხინუანს არძა ნოჸელას, ნამუსით ნაყოფ ვემკუღ, ნაყოფ მიკმუღუნ ფერ არძა ნოჸელას გასუფთენს, ნამდა უმოს ნაყოფ გემკიღას. 3 თქვა უკვე სუფთეფ რეთ თი სიტყვაშ ჭყოლოფათ, ნამუთ გიწით. 4 ქუდოსკიდით ჩქიმწკუმა ართობას დო მა ხოლო ქუდოფსკიდუქ თქვანწკუმა ართობას. მუჭოთ ნოჸელას ვემკაღინე ნოყოფი ბინეხის ვემკოსკიდ-და, თეშ გაღოლენა თქვა ხოლო, ჩქიმწკუმა ვადოსკიდით-და. 5 მა ვორექ ბინეხ, თქვა — ნოჸელეფ. მით ჩქიმწკუმა ართობას სკიდუნ დო მიდგაწკუმა მა ართობას ფსკიდუქინ, თის ხვეიანო მიკმუღ ნაყოფ; ჩქიმ უმშო მუთუნიშ კეთება ვეშეილებნა. 8 მუაჩქიმშო თის მოუღ დიდება, ნამდა ბრელ ნაყოფ მიკოიღუნა დო ნამდვილო ჩქიმ მოწაფეეფ რეთ.
^ აბზ. 7 მართალ რე, თე მაგალითის ნოჸელეფ ოხუ ზეციერ იმენდ უღნან თინეფს, მარა თავრეშე ღორონთიშ არძა მსახურს შეულებ მნიშვნელოვან გაკვეთილიშ გურაფა.
^ აბზ. 9 „ნაყოფიშ მიკოღალას“ „შურიშ ნაყოფიშ“ მიკოღალა ხოლო იგულისხმებ, მარა თე დო თეშ უკულიან სტატიას გუვარჩიენთ, მუჭო შემლებნა ნაყოფიშ მიკოღალა სამეფოშ გურშენ ქადაქებათ (გალ. 5:22, 23; ებრ. 13:15).
^ აბზ. 10 ლუკ. 8:5—8, 11—15: 5 გიშელ მათასალქ ოთასშა. თასუაშ დროს ნამთინექ შარაპიც ქიდოცუ, დიჭყანჭყჷ დო ჩიტეფქ გეჭკუმეს. 6 ნამთინექ კირდეცალ ადგილს ქიგელ, გეფალ დო დოხუმ, მუშენდა სინესტე ვა უღუდ; 7 ნამთინექ ძიგირეფს ქაშალ, ძიგირეფქ თინეფწკუმა ართო მირდჷ დო ბოლო მოუღჷ; 8 ნამთინექ ჯგირ ნიადაგის ქიგელ, გეფალ დო ოშმაგო გემკიღ ნაყოფ. უკულ ხონარმაღალო ქოთქუ: „მიდგას მორჩქილე ჸუჯ უღუნ, ქიმირჩქილუას!“. 11 მუს ნიშნენს თე მაგალით? თასი ღორონთიშ სიტყვა რე. 12 შარაპიც გილაცუმილეფ თინეფ რენა, მით ირჩქილუაფ, მარა უკულ მოურს ეშმაკ დო მეუღ სიტყვა თინეფიშ გურშე, ნამდა ვერწმუნან დო ვეგნასკიდან. 13 კირდეცალ ადგილს გილაცუმილეფ თინეფ რენა, მით სიტყვას ხეთეშე ხიოლით ღებულენა, მარა ჯინჯ ვა უღნა; ჭიჭე ხანით წანა, მარა გამოცთაშ დროს განშე მეულა. 14 ძიგირეფს გილაცუმილეფ თინეფ რენა, მით ქიმირჩქილუანს, მარა ცხოვრებაშ ოზრუნებელს, ქონებაშ შიბას დო დროშ ტარებას ქაჸუნეს. თინეფ გვალო თეს რენა გინოჸუნელ დო ბოლოშა მუთუნ ვემეჸუნა. 15 ჯგირ ნიადაგის გილაცუმილეფ თინეფ რენა, მიდგაქ ჯგირ გურით მირჩქილუ სიტყვა, იცვენს თის დო მოთვინებათ მიკუღ ნაყოფი.
^ აბზ. 11 შხვა შემთხვევეფს იესოქ თასუაშ დო მოსავალიშ ეჭოფუაშ მაგალითეფ მოწაფეეფიშ მომზადებაშ ოძირაფალო მიჸონ (მათ. 9:37; იოან. 4:35—38).
^ აბზ. 16 ეკლ. 11:6: ოჭმარეს დოთას დო ონჯუაშა ვამასვანჯუა ხე, მუშენდა მუ გიჩქჷ, სო გაიმართლენს ართის დო ვარ მაჟიას, ვარდა შილებე ჟირხოლოს გაიმართლას.