“NDILI MWANACE M’LIŴASA MWETU TWAKANGANAGA SONI KUŴECETANA MWAMWANO.” Nganinalijiganya ndamo jakwakululucila ŵane. Atamose panakusile, yasawusyaga kuliŵalila yandemwecesye ŵane mwamti nganimbataga lugono.” Jwasasile m’yoyo Patricia. Kusala yisyene, mundu jwakwanguya kutumbila soni kupya mtima ngakusaŵa jwakusangalala, soni ngakusakola cilu cambone. Maumboni gakulosya kuti ŵandu ŵangakululucila ŵane mpaka . . .

• Amasye mkamulano ligongo lya kupya mtima, yampaka yitendekasye kusoŵa ŵakunguluka nawo

• Aŵe ŵakwanguya kutumbila, ŵakulagasika nganisyo, soni ŵangasangalala

• Aŵeje ŵangasangalala paumi wawo ligongo lyaganicisya mnope yaŵalemwecesye ŵane

• Alijimbeje magambo ligongo lyakasa malamusi ga Mlungu

• Yiŵe yangasawusya kuti atande kulwala yilwelele mpela BP, ulwele wamtima, nyamakasi, soni mtwe. *

ANA KWAKULULUCILA ŴANE KULI KUTENDA CICI? Kuli kuliŵalila, kuŵambala kwapila mtima, soni kwatumbilila ŵandu ŵane patulemwecesye, nambosoni kuŵambala nganisyo syakuwucisya. Ngaŵa kuti kutenda yeleyi kukugopolela kola nganisyo syakwamba kulecelela, soni kunandiya yatulemwecesye ŵane, kapena kwamba kutenda mpela pangali cilicose cacitendekwe. Nambo mmalo mwakwe, kwakululucila ŵane cili cisagula cakusatenda mundu pajika kutyocela pasi pamtima. Kutenda yeleyi kukusalosya kuti mundujo akusanonyela mtendele, soni akusasaka kulimbikasya mkamulano ni ŵandu ŵane kuti ujendelecele.

Kwakululucila ŵane kukusalosyasoni kuti tuli ŵandu ŵakupikanicisya yindu. Mundu jwakusiŵakululucila ŵane akusamanyilila kuti wosopewe ndaŵi sine tukusalemwesya m’kaŵecete, soni m’katende ketu ka yindu. (Aloma 3:23) Pakugombelecesya yeleyi Baibulo jikusasala kuti, “Ajendelecele kundililana ni kululucilana ni mtima wosope atamose jwine ali akwete ligongo lyakudandaulila ya mjakwe.”—Akolose 3:13.

Ni ligongo lyakwe kwakululucila ŵane, jili ndamo jakusosekwa mnope pangani ja cinonyelo “cacikusakamulanya ŵandu mwamacili kupunda cindu cilicose.” (Akolose  3:14) Mwakamulana ni webusayiti ja Mayo Clinic, kwakululucila ŵane kukusamtendekasya mundu . . .

• Kuŵa pamkamulano wambone ni acimjakwe, soni akusiŵatendela canasa soni kwapikanicisya ŵane pamlemwecesye

• Kola umi wambone mwakucilu soni mwausimu

• Kunandiya kulagasika nganisyo soni kuŵa jwakungulucika

• Kuŵambala yindu yejinji yampaka yimtendekasye kulagasika nganisyo

KULIJIMBA MAGAMBO PAYAŴALEMWISYE. Magasini jine (Disability & Rehabilitation) jasasile kuti ŵandu ŵajinji akusalijimba magambo palemwisye mwamti yikusaŵa “yakusawusya mnope” kuti aliwoneje mwakuŵajilwa. Nambope kulijimba magambo nganikuŵa “kwakamucisye kuti akole cilu cambone.” Ana cici campaka cakamucisye kuti akalijimbaga magambo?

• Akajembeceyaga kuti catendeje yindu yosope mwangalemwesya, soni akumbucileje kuti wosopewe ndaŵi sine tukusalemwesya.—Mlaliki 7:20

• Alijiganyeje kutyocela pa yindu yalemwisye kuti akasayitendasoni

• Aŵeje ŵakulitimalika ligongo yine mwa yakulepela soni yisyoŵe yawo, yikusajigala ndaŵi jelewu kuti yimale.—Aefeso 4:23, 24

• Akamulaneje ni acimjawo ŵambone, soni ŵakulimbikasya, nambosoni ŵampaka ŵakamucisyeje mwakuwona mtima.—Miyambo 13:20

• Naga ŵalemwecesye ŵandu ŵane, ajiticisyeje soni apepesyeje mwacitema. Naga akulimbikasya mtendele cacikolasoni mtendele wamumtima.—Matayo 5:23, 24

Panyuma pakulijiganya Baibulo, Patricia, jwatumkolasile kundanda kwa nganiji, jwalijiganyisye kwakululucila ŵane. Jwalakwe jwalembile kuti, “Nalesile ndamo jangu jakwatumbilila ŵane jajajonangaga umi wangu. Ngangusalagasoni ni ndamoji soni kwatendekasya ŵane kulagasika nganisyo. Yiwundo ya m’Baibulo yikusatusimicisya kuti Mlungu akusatunonyela soni akusatusosela yambone.”

Kamulicisya masengo yiwundo ya m’Baibulo kwamkamucisyesoni jwamlume jwine lina lyakwe Ron, jwalakwe jwatite, “Nganingombolaga kulamulila nganisyo soni yitendo ya ŵane. Nambo nakombolaga kulilamulila namsyene. Atamose kuti nasakaga kuti ngamulaneje ni acimjangu, nambo yalemaga ligongo naliji mundu jwakwanguya kutumbila. Kaneko nalesile ndamo jakwatumbilila ŵane pakusaka kuti mbeje nawo pamtendele. Kutenda yeleyi kungamucisye kuti ngole mtendele wamumtima.”