1, 2. (a) Ana tukumanyilila catuli kuti ŵandu mpaka aŵe acimjakwe ŵa Mlungu? (b) Ana citulijiganye cici mungani ajino?

PA UMI wetu wosope, tukusasaka kuti ŵandu atunonyeleje. Tukusasacilila kola acimjetu ni kamulanaga nawo. Nambo pana mundu jwine jwatukusasacilila mnope kunonyelana najo, mundu jwakwe ali Yehofa. Ŵandu ŵajinji akusati yili yangakomboleka kuŵa acimjakwe ŵa pamtima ŵa Mlungu jwali Jwamaciligose soni jwangawoneka. Ana m’weji tukusakulupililasoni yeleyi? Iyayi.

² Baibulo jikusalosya kuti ŵandu ŵangali umlama aŵele ali acimjakwe ŵa Mlungu. Tukusosekwa ganicisya mnope ya yisyasyo ya jemanjaji ligongo kuŵa mjakwe jwa Mlungu kuli cindu cakusosekwa mnope pa umi wetu. Jumo mwa ŵandu ŵaŵaliji acimjakwe ŵa Mlungu ŵaliji Abulahamu. (Aŵalanje Yakobo 2:23.) Ana Abulahamu ŵakombwele catuli kum’ŵandicila Yehofa? Cindu cimo cacamkamucisye jwalakwe caliji cikulupi. Ni ligongo lyakwe Baibulo jikusamkolanga Abulahamu kuti “mtati jwa wosope ŵakwete cikulupi.” (Alo. 4:11) Ana cikulupici camkamucisye catuli Abulahamu kuŵa mjakwe jwa Mlungu? Kwende tulole. Patukulola cisyasyo cakweci tuliwusyeje  kuti, ‘Ana mpaka syasye catuli cikulupi ca Abulahamu? Soni, ana mpaka limbisye catuli unasi wangu ni Yehofa?

3, 4. (a) Ana Abulahamu ŵasimene ni cakulingwa catuli? Alondesye. (b) Ligongo cici Abulahamu ŵaliji jwakusacilila kumpeleka Isaki mbopesi?

³ Aganicisye ali kum’wona Abulahamu. Jwalakwe paŵakwete yaka ciŵandika 125, ŵakwesile litumbi nambo ŵajendaga panandipanandi. ^[1] Panyuma pakwe paliji Isaki jwaŵaliji ni yaka ciŵandika 25. Jwalakwe ŵaliji ali anyakwile sasu. Abulahamu ŵajigele cipula soni yakolecesya moto. Ulendowo waliji wakusawusya mnope kwa Abulahamu, ngaŵaga ligongo lyakuti ŵaliji jwamkalambale, nambo ligongo lyakuti Yehofa ŵaliji ali amsalile kuti akapelece mwanagwe mbopesi.—Gen. 22:1-8.

⁴ Yayamtendecele Abulahamuyi yaliji yakulinga cikulupi cakwe. Ŵandu ŵane akusati yaŵatesile Mlungu pakumsalila Abulahamu kuti apelece mwanagwe mbopesi syaliji ngalwe. Ŵane akusati Abulahamu ŵakundile kumpeleka mwanacejo ligongo lyakuti nganamnonyelaga. Ŵanduŵa akusaŵeceta yeleyi ligongo lyakuti nganakola cikulupi soni ngakusamanyilila masengo ga cikulupico. (1 Akoli. 2:14-16) Ngaŵa kuti Abulahamu ŵampikanilaga Mlungu ali ngakumanyilila. Nambo ŵampikanilaga ligongo lyakuti ŵayiwonaga yindu ni meso ga cikulupi. Jwalakwe ŵamanyililaga kuti Atatigwe ŵakwinani Yehofa, ngaŵa mkumsalila jwakutumicila jwakwe jwakulupicika kuti atende yindu yampaka yim’wulasye. Abulahamu ŵamanyililaga kuti naga akumpikanila Yehofa Mlungu jwakwe, cacimjaliwa pampepe ni mwanagwejo. Ana cici cacamkamucisye jwalakwe kola cikulupi cakulimbaci? Candanda caliji yindu yaŵayimanyililaga soni yaŵasimene nayo paumi.

5. Ana Abulahamu ŵalijiganyisye catuli yakwamba Yehofa, soni ana yaŵalijigenyeyo yamkamucisye catuli?

⁵ Yindu yaŵayimanyililaga. Atamose kuti Abulahamu ŵakulile mumsinda wa Uli, mumwagumbele ni kulambila milungu jakupanganyikwa ni ŵandu, nambope jwalakwe ŵammanyililaga Yehofa. Ana yakombolece wuli kuti jwalakwe ammanyilile Yehofa pakuŵa atatigwe, Tela ŵalambilaga milungu jakupanganyikwa? (Yos. 24:2) Baibulo jangasala, nambo jikusalosya kuti Abulahamu ŵaliji jwambagwilo ja nambala 9 kutyocela pa Semu mwanagwe Nowa. Semu ŵatemi ni umi mpaka Abulahamu ali akwete yaka 150. Ngatukumanyilila naga Abulahamu ŵalijiganyisye ya Yehofa kutyocela kwa Semu. Nambope, yili yangakayikasya kuti Semu ŵajiganyisye ŵacinasi ŵakwe yakwamba Yehofa. M’yoyo, komboleka kuti Abulahamu nombe najo ŵalijiganyisye yakwamba Yehofa m’litala lyeleli. Ali alijiganyisye yakwamba Mlungu ŵatandite kumnonyela mnope, soni ŵalimbisye cikulupi cakwe pa jwalakwe.

6, 7. Ana yaŵasimene nayo Abulahamu yamkamucisye catuli kulimbisya cikulupi cakwe?

⁶ Yaŵasimene nayo paumi wakwe. Ana Abulahamu ŵasimene ni yindu yatuli yayamkamucisye kuti alimbisye cikulupi cakwe pa Yehofa? Mundu pamanyilile yindu akusasacilila kuti ayitende. Yaŵalijiganyisye Abulahamu yakwamba Mlungu yamkamucisye kuti amcimbicisyeje mnope “Yehofa Mlungu Jwamkulungwa, Juŵapanganyisye kwinani ni cilambo capasi.” (Gen. 14:22) Baibulo jikusati ‘kogopa Mlungu’ kweleku kuli kwakusosekwa mnope kuti mundu aŵe paunasi wakulimba ni Mlungujo. (Ahe. 5:7; Sal. 25:14) Yeleyi ni yayakamucisye kuti Abulahamu aŵe mjakwe jwa Mlungu.

⁷ Mlungu ŵamlamwile Abulahamu ni ŵamkwakwe Sala kuti atyoce ku Uli ni ajawule m’cilambo cine. Jemanjaji ŵatamaga m’yisakasa kwa umi wawo wosope. Yehofa ŵatandite kumjaliwa soni kumcenjela Abulahamu ligongo lyakuti ŵampikanilaga. Mwambone, ndaŵi jine Abulahamu ŵajogwepe kuti ŵandu ŵane camsumule ŵamkwakwe soni kuti jwalakwejo cawulajidwe. Yaliji yakupikanika kola woga pangani jeleji, nambo Abulahamu nganakunda kuti  yeleyi yimlepelekasye kumpikanila Yehofa. Yehofa ŵamcenjelaga Abulahamu ni ŵamkwakwewo mwakusimonjesya. (Gen. 12:10-20; 20:2-7, 10-12, 17, 18) Yayamtendeceleyi yamkamucisye kola cikulupi cakulimba.

8. Ana tukusosekwa kutenda cici kuti tulimbisye unasi wetu ni Yehofa?

⁸ Ana m’weji mpaka tulimbisyesoni unasi wetu ni Yehofa? Elo yili yakomboleka. Moŵa agano tukwete upile wakumanyilila yindu yejinji. Abulahamu ŵamanyililaga yindu yamnono yakwamba cipanje soni lunda yakusimanikwa m’Baibulo. (Dan. 12:4; Alo. 11:33) M’Maloŵe ga Mlungu mwana cipanje campaka citukamucisye kummanyilila cenene “juŵapanganyisye kwinani ni cilambo capasi.” Kulijiganya yeleyi kucitukamucisya kuti tutande kumcimbicisya ni kumnonyela Yehofa. Kumnonyela soni kumcimbicisya Mlungu kucitulimbikasya kuti tumpikanileje. Patukutenda yeleyi, jwalakwe akusatucenjela soni kutujaliwa, atamosesoni kutulimbisya. Patukumtumicila Mlungu ni mtima wosope, tuciŵa ŵakwikutila, ŵamtendele soni ŵakusangalala. (Sal. 34:8; Miy. 10:22) Patukulijiganya mnope ya Yehofa soni kulola majali gakutupa unasi wetu ni jwalakwe ucilimba mnope.

9, 10. (a) Ana tukusasosekwa kutenda cici kuti unasi wetu ni mundu jwine ujendelecele kuŵa wakulimba? (b) Ana cici cacikulosya kuti Abulahamu ŵawuwonaga unasi wakwe ni Yehofa kuŵa wakusosekwa mnope?

⁹ Kuŵa pa unasi ni mundu jwine kuli mpela cipanje capenani. (Aŵalanje Miyambo 17:17.) Nambope, unasiwu nganiwuŵa mpela cindu cangali umi campaka tucisume ni kwambaga kucisunga. Nambo uli mpela cindu caumi catukusosekwa kucisamalila cenene. Abulahamu ŵawuwonaga unasi wakwe ni Yehofa kuŵa wakusosekwa mnope soni ŵatendaga yiliyose yakomboleka kuti ujendelecelepe. Ana ŵatesile mwatuli yeleyi?

¹⁰ Abulahamu ŵajendelecele kumjogopa Mlungu soni kumpikanila. Mwambone, pandaŵi jaŵajawulaga ku Kanani pampepe ni liŵasa lyakwe, jwalakwe ŵam’ŵendaga Yehofa kuti amkamucisyeje pakusagula cakutenda cilicose, cinga camwana kapena cekulungwa. Kuli kusigele caka cimo kuti Isaki apagwe, Yehofa ŵamlamwile Abulahamu kuti ŵawumbasye acalume wosope ŵa m’nyumba mwakwe. Pandaŵi jeleji Abulahamu ŵaliji ali akwete yaka 99. Ana Abulahamu nganakamulana ni yaŵamlamwile Yehofayi, ni kulingalinga kupata magongo gakuti akayitenda? Iyayi. Jwalakwe ŵamkulupilile Mlungu soni ŵatesile yeleyi “lisiku lilyolyo.”—Gen 17:10-14, 23.

11. Ana Abulahamu ŵadandawile ya cici Yehofa paŵasasile kuti cajonanje misinda ja Sodomu ni Gomola, soni ana Yehofa ŵamkamucisye mwatuli?

¹¹ Ligongo lyakuti Abulahamu ŵampikanilaga Yehofa atamose pa yindu yamwana, yakamucisye kuti unasi wakwe ni Mlungu ulimbe mnope. Jwalakwe ŵagopokaga kumsalila Yehofa cilicose cacili mumtima mwakwe, soni kum’ŵenda kuti amjanje yiwusyo yayamlagasaga nganisyo.  Mwambone, Yehofa paŵasasile kuti cajonanje misinda ja Sodomu ni Gomola, Abulahamu ŵadandawile mnope aciganisyaga kuti Yehofajo cajonanje ŵandu ŵakusakala yimpepe ni ŵambone. Komboleka kuti Abulahamu ŵadandawulaga ya cipwa cakwe, Loti pampepe ni liŵasa lyakwe ŵatemiji mu msinda wa Sodomu. Abulahamu ŵamkulupililaga Mlugu jwali “Jwakwelusya jwa cilambo cosope capasi.” M’yoyo ŵam’wusyaga yiwusyo yakwe mwakulinandiya mnope. Mwakulitimalika, Yehofa ŵamlosisye Abulahamu kuti Yehofajo ali jwacanasa soni kuti pakusaka kwalamula ŵandu, akusawungunya ŵandu ŵambone kuti ŵakulupusye.—Gen 18:22-33.

12, 13. (a) Ana yaŵayimanyililaga Abulahamu soni yaŵasimene nayo yamkamucisye catuli? (b) Ana cici cacikulosya kuti Abulahamu ŵamkulupililaga mnope Yehofa?

¹² Mwangakayicila, yaŵayimanyililaga Abulahamu soni yaŵasimene nayo yamkamucisye kulimbisya unasi wakwe ni Yehofa. M’yoyo, mkupita kwandaŵi Yehofa paŵamsalile Abulahamu kuti atende cindu cakusawusya mnope, cacili kupeleka mwanagwe Isaki mpela mbopesi, jwalakwe ŵakumbucilaga kuti Yehofajo ali jwakulitimalika, jwacanasa, jwakulupicika soni kuti akusiŵacenjela ŵandu ŵakwe. Kwende tulolesoni yaŵaganisyaga Abulahamu paŵajendaga mwakuliwuta ali mkwawula ku Moliya. Ana jwalakwe ŵaganisisye kuti Yehofa cacenje ni kuŵa jwangalwe? Iyayi. Jwalakwe nganaganisya yeleyi ata panandi. Ana tukumanyilila catuli?

¹³ Paŵalekanganaga ni ŵamasengo ŵakwe ŵaŵaliji nawo paulendowo, Abulahamu ŵasalile kuti, “Jemanja asigale apano ni mbundaji, nambo une ni mwananguju tukwawula ako kukulambila, citwasimane.” (Gen. 22:5) Ana Abulahamu ŵagopolelaga cici pelepa? Ana nikuti ŵalambusyaga ŵamasengo ŵakwewo kuti cawujile pampepe ni Isaki nambo ali mkumanyilila kuti cakampelece mbopesi? Iyayi. Baibulo jikusatukamucisya kumanyilila yaŵaganisyaga Abulahamu pandaŵiji. (Aŵalanje Ahebeli 11:19.) Abulahamu “ŵamanyililaga kuti Mlungu akwete macili gakumjimusya [Isaki] ku ŵawe.” Yisyene, Abulahamu ŵakulupililaga kuti ŵawe cacijimuka. Jwalakwe ŵakumbucilaga kuti Yehofa ŵapele macili gakuŵeleka jwalakwe ni Sala ali akalambele kala. (Ahe. 11:11, 12, 18) Abulahamu ŵamanyililaga kuti pangali cindu campaka cimleme Yehofa. M’yoyo, jwalakwe ŵakulupililaga kuti cinga palisikulyo ciyitendekwe yatuli, nambo mwanagwejo caŵesoni cijumi kuti yaŵalagucisye Yehofa yikwanilicikwe. Ni ligongo lyakwe Baibulo jikusamkolanga Abulahamu kuti “mtati jwa wosope ŵakola cikulupi.”

14. Pa yindu yaŵatulamwile Yehofa kuti tutendeje, ana cici cakusaciwona kuŵa cakusawusya kucitenda, soni ana cisyasyo ca Abulahamu mpaka cakamucisye catuli?

¹⁴ Nambi uli m’weji? Moŵa agano, Mlungu ngakusatusalila kuti tupeleceje ŵanace ŵetu mpela mbopesi. Nambope akusatusalila kuti tupikanileje malamusi gakwe. Ndaŵi sine nganituŵa tupikanicisye ligongo lyakwe Mlungu atulamwile kutenda yine yakwe kapena yatulamwileyo mpaka yiwonece kuŵa yakusawusya kuyitenda. Ana pa yindu yaŵatulamwile Mlungu  kuti tutendeje, cici cakusaciwona kuŵa cakusawusya? Ŵandu ŵane akusagawona masengo gakulalicila kuŵa gakusawusya mnope. Komboleka kuti jemanjaji akusatenda sooni kwayicila ŵandu ŵangakwamanyilila ni kwalalicila. Ŵanesoni akusatenda woga kulilosya kuti ali Ŵamboni sya Yehofa cinga kusukulu kapena kumasengo. (Eks. 23:2; 1 Ates. 2:2) Ana pakwete palipikene mpela Abulahamu, ali mkwenda mwakuliwuta acijawulaga ku Moliya kukutenda cindu cakusawusya mnope? Naga ŵalipikaneje m’yoyo, akusosekwa kujigalila kulimba mtima soni cikulupi ca Abulahamu. Kuganicisyasoni ya acalume ni acakongwe ŵane ŵaŵaliji ŵakulupicika mpaka kutulimbikasye kujigalila cisyasyo cawo soni kulimbisya unasi wetu ni Yehofa.—Ahe. 12:1, 2.

15. Ana mpaka tusimicisye catuli kuti Abulahamu nganalijimba magambo ligongo lyakuti ŵampikanilaga Yehofa?

¹⁵ Ana akuganisya kuti Abulahamu ŵalijimbeje magambo ligongo lyakuti ŵampikanilaga Yehofa? Baibulo jikusasala kuti, “Abulahamu ŵawile ali akalambele, ali atemi ni umi wambone, welewu soni ali ajikutile.” (Gen. 25:8) Abulahamu ali akwete yaka 175, macili gakwe gamasile, nambope ŵakombolekaga kuganicisya ya umi welewu waŵakwete soni ŵajikutile. Jwalakwe ŵajikutile ligongo lyakuti unasi wakwe ni Yehofa waliji wakulimba mnope. Nambope, Baibulo pajikusala kuti Abulahamu ŵaliji ‘ali atemi ni umi welewu soni ali ajikutile’ ngajikugopolela kuti jwalakwe nganasakaga kuti cakolesoni umi msogolo.

16. Ana Abulahamu cacisangalala ni yindu yapi m’Paladaiso?

¹⁶ Baibulo jikusasala kuti Abulahamu “ŵaliji mkwembeceya msinda wakola yilimbilimbi yisyesyene, msinda wele Mlungu ni juŵawutawile soni kuwupanganya.” (Ahe. 11:10) Abulahamu ŵakulupililaga kuti lisiku line caciwuwona msinda welewu, wawuli Ucimwene wa Mlungu, uli mkulamulila cilambo capasi. Yeleyi yicitendekwa kwene! Agambe ganicisya mwacacisangalalila Abulahamu ali mkutama m’cilambo capasi ca Paladaiso ni kwendelecela kulimbisya unasi wakwe ni Yehofa. Jwalakwe cacisangalalasoni mnope kumanyilila kuti cisyasyo cakwe cakuŵa jwakulupicika cakamucisye ŵakutumicila ŵa Yehofa ŵajinji kwa yaka yejinji jwalakwe ali awile. M’Paladaisomo, jwalakwe cacimanyililasoni kuti yayatendekwe pa litumbi lya Moliya yalosyaga yindu yekulungwa yaŵatesile Mlungu. (Ahe. 11:19) Cacilijiganyasoni kuti mwayampwetecelaga mumtima paŵajawulaga kukumpeleka Isaki mpela mbopesi, yakamucisye ŵandu ŵajinji kupikanicisya mwayampwetecele Yehofa paŵampelece Mwanagwe, Yesu Klistu mpela mbopesi kuti ŵawombole ŵandu. (Yoh. 3:16) Cisyasyo ca Abulahamu citukamucisye wosopewe kuyamicila mnope ciwombolo ca Yesu, cacili cindu capenani mnope caŵatupele Mlungu ligongo lya cinonyelo cakwe.

17. Ana wawojo asimicisye mumtima kutenda cici, soni ana mungani jakuyicisya tucilijiganya cici?

¹⁷ Kwende wosope tujigalile cikulupi caŵakwete Abulahamu. Patukwendelecela kumanyilila cenene yindu yejinji yakwamba Yehofa soni kumpikanilaga, jwalakwe cacitujaliwa soni kututeteya. (Aŵalanje Ahebeli 6:10-12.) Kwende wosope tujendelecele kuŵa acimjakwe ŵa Yehofa. Mungani jakuyicisya tucilijiganyasoni yisyasyo yitatu ya ŵandu ŵakulupicika ŵaŵaŵele acimjakwe ŵa Yehofa.