1. Ana tukusaŵechetana ni Yehofa chamtuli?

 TUKUSASANGALALA kunguluka ni ŵandu ŵatukusitwamanyilila chenene. Mwachisyasyo, ŵalombane akusasangalala mnope pakukunguluka pampepe. Ŵachinyamata akusasangalala pakukunguluka ni achimjawo ŵapamtima. Soni wosopewe tukusasangalala patukukunguluka ni abale soni alongo ŵetu. Nambo kupunda yosopeyi tukusasangalala mnope kumalila ndaŵi jetu tuli mkuŵechetana ni Mlungu jwetu. Mpaka tutende yeleyi mwa kupopela, kuŵalanga Maloŵe gakwe, soni kuganichisya ya chakulinga chakwe soni ndamo syakwe syambone. Kusala yisyene, ndaŵi jatukusamalila tuli mkutenda yindu yakutukamuchisya kuŵa paunasi wambone ni Yehofa jikusaŵa jakusosekwa mnope.—Sal. 139:17.

2. Ana tukusasimana ni yakusawusya yamtuli?

² Atamose kuti tukusasangalala kupopela soni kuŵalanga Baibulo, ndaŵi sine yikusaŵa yakusawusya kutenda yeleyi. Yakutenda paumi yikusatutupila. Yeleyi yikusatendekasya kuti yiŵeje yakusawusya kupata ndaŵi jakutendela yindu yakwayana ni kulambila kwetu. Masengo gatukusakamula, maudindo ga mwiŵasa, soni yindu yine yakusosekwa mnope mpaka yitendekasye kuti tusoŵeje ndaŵi jakupopela, kulijiganya, soni ganichisya yatulijiganyisye.

3. Ana chindu chine chapi champaka chitumalile ndaŵi?

³ Panasoni chindu chine champaka chitujonanjile mnope ndaŵi jetu. Naga ngasamala, yindu yine yangalemwecheka yatukusatendaga mpaka yitumalileje ndaŵi jetu jatukajikamulichisye  masengo pakulimbisya unasi wetu ni Yehofa. Mwachisyasyo, wosopewe tukusasangalala kupata ndaŵi jakutendela yakusangalasya. Nambo yakusangalasyayi mpaka yitumalile ndaŵi jakutendela yindu yausimu. Myoyo tukusosekwa kumanyilila kuti yakusangalasya nganiyiŵa yakusosekwa mnope.—Mis. 25:27; 1 Tim. 4:8.

4. Ana chitukambilane chichi?

⁴ Munganiji, chitukambilane ligongo lyakwe tukusosekwa kuŵika pamalo gandanda yindu yakusosekwa mnope paumi wetu. Chitukambilanesoni yampaka tutende kuti tukamulichisyeje masengo mwalunda ndaŵi jetu, soni umbone wampaka tupate ligongo lyakutenda yeleyi.

5. Ana ganichisya malangiso gagakusasimanikwa pa Aefeso 5:15-17 mpaka kumkamuchisye chamtuli jwachinyamata kusagula yindu mwalunda paumi wakwe?

⁵ Asaguleje yindu yakusosekwa mnope pa umi wawo. Ndaŵi syejinji, ŵachinyamata akusaganichisya mnope mwampaka akamulichisye masengo umi wawo. Ndaŵi sine, matichala soni ŵachibale ŵanganaŵa ŵa Mboni mpaka ŵalimbikasyeje ŵachinyamataŵa kuti atende majiganyo gapenani kuti chaŵe pamasengo gambiya syejinji. Yeleyi mpaka yamalile ndaŵi jejinji. Nombe achinangolo soni abale ni alongo mpaka ŵalimbikasyeje ŵachinyamata kuti alipelecheje mnope pakumtumichila Yehofa. Ana chichi champaka chimkamuchisye jwachinyamata kusagula yindu mwalunda? Kuŵalanga soni ganichisya lilemba lya Aefeso 5:15-17, mpaka kumkamuchisye mnope jwachinyamataju. (Aŵalanje.) Jwachinyamata paŵalasile lilembali, akusosekwa kuliwusya kuti, ‘Ana “yakusaka Ambuje” yili yamtuli? Ana ni yakusagula yapi yampaka yimsangalasye jwalakwe? Ana ngusosekwa kusagula chichi kuti ngamulichisye masengo mwalunda ndaŵi jangu?’ Akumbuchileje kuti, “masiku agano gali gakusakala,” soni chilambo chakulamulidwa ni Satanachi chisigele panandi kumala. Myoyo mpaka luŵe lunda kamulichisya masengo ndaŵi jetu m’litala lyampaka limsangalasye Yehofa.

6. Ana Maliya jwasagwile kutenda chichi? Ligongo chichi yaŵasagwileyi yaliji yakamuchisya?

⁶ Aŵicheje pandanda yindu yakusosekwa mnope. Ndaŵi sine, kuti tukamulichisye masengo mwalunda ndaŵi jetu tukusasosekwa kusagula pasikati pa yindu yiŵili yele nganikuŵa kulemwa kuyitenda. Mpaka tupikanichisye yeleyi patukulola yayatendekwe pandaŵi jine Yesu ali apite kunyumba ja Maliya ni Malita. Mwangakayichila Malita jwasangalele kumpochela Yesu mpela mlendo jwawo, mwamti ŵamtelechelaga yakulya yejinji. Pandaŵi jijojo, Maliya jwawuweni kuŵa upile wakutama mwakuŵandikana ni Ambuje ni kupikanila yaŵajiganyaga. Yaŵatendaga Malita nganiyiŵa yakulemwecheka, nambo Yesu jwatite, Maliya “asagwile chindu chakupunda mnope.” (Luk. 10:38-42) Komboleka kuti pali papitile ndaŵi Maliya jwaliŵalile chakulya chichatelechedwe chila, nambo ngatukukayichila kuti nganaliŵalila yaŵalijiganyisye kutyochela kwa Yesu. Mpela muyaŵelele ni Maliya kuti jwalosisye kuyamichila ndaŵi jakuŵa ni Yesu, m’wejisoni tukusayamichila ndaŵi jakuŵa ni Yehofa. Ana mpaka tukamulichisye masengo chamtuli ndaŵi jeleji?

7. Ligongo chichi kupopela, kulijiganya Baibulo, soni kuganichisya yatulijiganyisyeyo kuli kwakusosekwa?

⁷ Amanyilileje kuti lipopelo, kulijiganya Baibulo soni ganichisya yaŵalasileyo yili mbali ja kulambila kwetu. Patukupopela tukusaŵa tuli mkuŵechetana ni Atati ŵetu ŵakwinani ŵakusatunonyela mnope. (Sal. 5:7) Patukulijiganya Baibulo, tukusajigala “lunda lwa Mlungu” jwali jwalunda kumpunda jwalijose. (Mis. 2:1-5) Patukuganichisya yatuŵalasileyo, tukusasiwona ndamo syambone sya Yehofa nambosoni  chakulinga chakwe chakwamba ŵandu wosope. Ana mpaka akamulichisye masengo ndaŵi jawo mwakutenda yeleyi? Nambo ana chichi champaka chitukamuchisye kuti tukamulichisyeje masengo mwalunda ndaŵi jetu?

8. Ana tukulijiganya chichi patukulola yaŵatite Yesu pakamulichisya masengo ndaŵi jakwe pajwaliji m’chipululu?

⁸ Naga yakomboleka apateje malo gangali yakusokonasya. Kwende tuganichisye chisyasyo cha Yesu. Jwalakwe mkanatande utumiki wakwe, jwatemi m’chipululu kwa masiku 40. (Luk. 4:1, 2) Pajwaliji kweleko, Yesu jwapopelaga kwa Yehofa soni kuganichisya chakulinga chiŵakwete Atatigwe pa jwalakwe. Mwangakayichila, kutenda yeleyi kwamkamuchisye Yesu kuti akosechele yakusawusya yayaliji kusogolo. Ana chisyasyo cha Yesuchi mpaka chitukamuchisye chamtuli? Naga ali m’liŵasa lya ŵandu ŵajinji, ndaŵi syejinji mpaka yiŵe yakusawusya kupata ndaŵi jambone jangali yakusokonasya. Naga yili myoyo, mpaka alinganye yakupata malo gambone kwine. Yeleyi ni yakusatenda Mlongo Julie pakusaka kupopela kwa Yehofa. Jwalakwe ni ŵamkwakwe akusatama mkajumba kamwana ku France, soni yikusaŵa yakusawusya kuti pakapagwa yakusokonasya. Mlongoju jwatite, “Lisiku lililyose ngusajawula kumalo kwakukusaŵa kwangali masegwe. Kweleko ngusaŵa jikajikape ni kupopelaga kwa Yehofa pali pangali chakusokonasya.”

9. Ana Yesu jwalosisye chamtuli kuti jwaganichisyaga mnope unasi wakwe ni Yehofa atamose kuti yamtupilaga yakutenda?

⁹ Yesu yamtupilaga yakutenda. Pajwatendaga utumiki wakwe wapachilambo chapasi, ŵandu ŵajinji ŵamkuyaga kulikose kwajwajawulaga. Wosopeŵa ŵasakaga ndaŵi ja Yesu. Pandaŵi jine, ‘ŵandu ŵa mmusi wosope ŵasongene pamlango’ kuti amwone jwalakwe. Atamose kuti yaliji myoyo, Yesu jwapataga ndaŵi jakuti alimbisye unasi wakwe ni Yehofa. Kumasikusiku, jwalakwe jwajawile “ku malo kwangapitapita ŵandu” kuti akapopele.—Maliko 1:32-35.

10-11. Mwakamulana ni Mateyu 26:40, 41, ana Yesu jwapele ŵakulijiganya ŵakwe malangiso gamtuli mumgunda wa Getisemane? Ana kaneko chatendekwe chichi?

¹⁰ Pa chilo chakumalisya cha umi wakwe wa pachilambo chapasi, Yesu jwapatilesoni malo gangali yakusokonasya kuti akapopele soni kuganichisya mwakusokoka. Jwalakwe jwapatile maloga mu mgunda wa Getisemane. (Mat. 26:36) Pandaŵi jeleji, Yesu jwapele ŵakulijiganya ŵakwe malangiso ga pandaŵi jakwe gakwamba ya lipopelo.

¹¹ Kwende tulole yayatendekwe. Paŵayikaga kumgunda wa Getisemane kwaliji kuli kuswele, komboleka paliji pasikati pa chilo. Yesu ŵasalile ŵandumetume ŵakwe kuti, “mtame panopano mesope,” kaneko jwalakwe jwapite kukupopela. (Mat. 26:37-39) Nambo pajwapopelaga ŵandumetumewo ŵagonaga. Yesu ali ŵasimene ali mkugona, jwasalilesoni kuti “tamani mesope ni  kupopela.” (Aŵalanje Mateyu 26:40, 41.) Yesu jwamanyilile kuti jemanjaji akulagasika nganisyo soni apesile. Mwachanasa Yesu jwasalile kuti “chilu chenu chili changali machili.” Kwa maulendo gaŵili, Yesu jwapitesoni kukupopela. Nambo pajwawusile maulendo gosopega jwasimene ŵakulijiganya ŵakwe ŵala ali mkugona mmalo mwakupopela.—Mat. 26:42-45.

12. Ana mpaka tutende chichi naga ndaŵi sine tukusalagasikaga nganisyo kapena kupela mnope mpaka kwika pakulepela kupopela?

¹² Asaguleje ndaŵi jambone. Ndaŵi sine tukusalagasika nganisyo kapena kupela mnope mpaka kulepela kupopela. Naga yikwatendechela yeleyi, nganaŵa jika. Ana akusosekwa kutenda chichi? Ŵandu ŵane ŵaŵanonyelaga kupopela ligulo ayiweni kuti yikusaŵa yakamuchisya kupopela chilo ali apumwile. Ŵane ayiweni kuti yikusaŵa yakamuchisya kupopela ali ajimi kapena ali atindiŵele. Nambi ana mpaka atende wuli naga akulagasika nganisyo kapena atengwiche mwamti akulepela kupopela? Amsalileje Yehofa mwakupikanila. Mpaka tuŵe ŵakusimichisya kuti Atati ŵetu ŵachanasa chachitupikanichisya.—Sal. 139:4.

13. Ana yipangiso yamakono mpaka yitusokonasye chamtuli patukutenda yindu yakwayana ni kulambila?

¹³ Akakundaga yine kwasokonasya. Kupwatika pa lipopelo, panasoni yindu yine yampaka yitukamuchisye kuŵa paunasi wambone ni Yehofa. Kulijiganya Maloŵe ga Mlungu soni kusimanikwa pa misongano ja mpingo, mpaka kutukamuchisye kumŵandichila Mlungu. Ana pana chilichose champaka atende kuti akamulichisyeje masengo mwalunda ndaŵi jakulijiganya soni kusimanikwa pa misongano ja mpingo? Akusosekwa kuliwusya kuti, ‘Ana chichi chachikusasokonasya pandili pa misongano, kapena pangulijiganya?’ Ana mpaka yiŵe kwimbilidwa foni, kupochela ma imelo kapena ma meseji pafoni jawo, kapena pa yipangiso yine yamakono? Masiku agano ŵajinji akusakamulichisya masengo yindu yeleyi. Ŵakuwungunya ŵane apatile kuti, naga mundu aŵandikene ni foni pandaŵi jakusaka kuganichisya yine yakwe, mpaka jimsokonasye. Jwamlijiganye ya Baibulo jwine jwatite, “Mundu nganaŵa akombwele kuŵika nganisyo syakwe pa yakusaka kutenda naga nganisyo syakwe sili pa yindu yine.” Msongano wa dela kapena wachigawo mkaniwutande, akusatusalila kuti tugateje mafoni getu kuti gakasokonasya ŵane. Ana mpaka tutende yakulandana ni yeleyi patukutenda yindu pajika kuti mafoni getu gakatusokonasya patukutenda yindu yakwayana ni kulambila?

14. Mwakamulana ni lilemba lya Afilipi 4:6, 7, ana Yehofa chachitukamuchisya chamtuli kuti tuŵicheje nganisyo syetu payindu yatukutenda?

 ¹⁴ Am’ŵendeje Yehofa kuti ŵakamuchisye kuŵika nganisyo syawo payindu yakutenda. Naga ayiweni kuti nganisyo syawo sikwendajenda pakutenda misongano kapena pakulijiganya pajika, amŵendeje Yehofa kuti ŵakamuchisye. Naga akulagasika nganisyo, mpaka yiŵe yakusawusya kuti aŵiche nganisyo syawo payindu yausimu, nambo kutenda yeleyo kukusaŵa kwakamuchisya mnope. Tumŵendeje Mlungu kuti atupe mtendele ŵampaka utukamuchisye kuchenjela mtima wetu nambosoni ‘nganisyo syetu.’—Aŵalanje Afilipi 4:6, 7.

15. Ana kupata ndaŵi jakuŵechetana ni Yehofa kukusatukamuchisya chamtuli?

¹⁵ Naga tukupata ndaŵi jakuŵechetana, kupikanila, soni kuganichisya mnope yakwamba Yehofa yichitukamuchisya mnope. Ana yeleyi mpaka yikomboleche chamtuli? Chandanda, naga akutenda yeleyi chachiŵa kuti asagwile yindu mwalunda. Baibulo jikusatusimichisya kuti, “Mundu jwakwenda ni ŵandu ŵalunda nombe najo akusaŵa jwalunda.” (Mis. 13:20) Myoyo patukupata ndaŵi jakuŵechetana ni Yehofa jwali msyene lunda, m’wejisoni tuchiŵa ŵalunda. Tuchimanyilila yampaka tutende kuti tumsangalasye jwalakwe, soni yampaka tutende kuti tuŵambale kutenda yindu yayikusamsakalisya.

16. Ana kuŵechetana ni Yehofa mpaka kutukamuchisye chamtuli kuti tujiganyeje chenene?

¹⁶ Chaŵili, chachiŵa jwakwiganya jwambone. Patukulijiganya Baibulo ni mundu, chakulinga chetu chekulungwa chikusaŵa kumkamuchisya kuti aŵe paunasi wambone ni Yehofa. Naga tukupata ndaŵi jakupopela kwa Yehofa soni jakulijiganya yakwamba jwalakwe ni patukusatanda kumnonyela mnope. Yeleyi yikusatukamuchisya kuti tukombole kumkamuchisya jwakulijiganya Baibulo jwetu kuti nombesoni amnonyeleje Yehofa. Yeleyi ni yaŵatesile Yesu. Maloŵe gaŵakamulichisyaga masengo Yesu pakuŵechetana ni Yehofa galosyaga kuti akusamnonyela mnope. Yeleyi yakamuchisye ŵakumkuya ŵakwe kuti nombesoni amnonyeleje mnope Yehofajo.—Yoh. 17:25, 26.

17. Ligongo chichi kupopela soni kulijiganya kukusatukamuchisya kulimbisya chikulupi chetu?

¹⁷ Chatatu, chikulupi chawo chichiŵa chakulimba mnope. Aganichisye yayikusatendekwa patumŵendile Yehofa kuti atulongolele, kutulimbikasya, soni kutukamuchisya. Ndaŵi jilijose Yehofa pajanjile mapopelo getuga, chikulupi chetu chikusalimbaga mnope. (1 Yoh. 5:15) Ana chindu chine chapi champaka chakamuchisye kulimbisya chikulupi chawo? Kulijiganya pajika. Akumbuchileje kuti, mundu “akusakulupilila ligongo lya yele yayipikene.” (Alo. 10:17) Nambope, kuti tukole chikulupi chakulimba, tukusosekwa kutenda yejinji kupunda kwamba kumanyilila  yindu. Ana tukusosekwa kutendasoni chichi?

18. Ligongo chichi tukusasosekwa kuganichisya yatulijiganyisye? Apeleche chisyasyo.

¹⁸ Tukusosekwa kuganichisya yindu yatukulijiganya. Aganichisye yaŵasimene nayo mundu juŵalembile Salimo 77. Jwalakwe jwalagasikaga nganisyo ligongo jwaganisyaga kuti Yehofa ngakusangalala ni jwalakwejo pampepe ni Aisalaeli achimjakwe. Mwamti jwalakwe nganapataga lugono chilo ligongo lyaganichisya yeleyi. (Ndime 2-8) Ana jwalakwe jwatesile chichi? Jwamsalile Yehofa kuti, “Tinjiŵa mkuganichisya ya masengo gawo gosope gagatesile; ni kuyiganichisya yosope yayitesile ni machili gawo.” (Ndime 12) Yisyene kuti jwamasalimoju jwamanyililaga chenene yindu yaŵatendele Yehofa ŵandu ŵakwe munyumamo. Nambope jwamasalimoju jwatite, “Ana Mlungu aliŵalile kutenda chanasa chawo chila? Ana atumbile ni kuleka kutenda yambone yawo yila?” (Ndime 9) Jwamasalimoju jwaganichisyaga yindu yaŵatesile Yehofa munyumamo pakulosya chanasa soni umbone mtima. (Ndime 11) Ana yakuyichisya yakwe yaliji yamtuli? Yeleyi yamkamuchisye jwamasalimoju kumanyilila kuti Yehofa nganiŵaleka ŵandu ŵakwe. (Ndime 15) Mwakulandana ni yeleyi, chikulupi chawo chichiŵa chakulimba mnope naga akuganichisya yindu yaŵatendele Yehofa ŵandu ŵakwe, soni yindu yaŵatendele wawojo.

19. Ana kuŵechetana ni Yehofa kukusatukamuchisyasoni m’litala line lyapi?

¹⁹ Chamcheche, soni chakusosekwa mnope chili chakuti, chachitanda kumnonyela mnope Yehofa. Kupunda ndamo jine jilijose, chinonyelo chichalimbikasya kuti ampikanileje Yehofa. Chichakamuchisyasoni kuti apelecheje mbopesi syakumsangalasya jwalakwe, soni kuti akombole kupilila yakusawusya yiliyose. (Mat. 22:37-39; 1 Akoli. 13:4, 7; 1 Yoh. 5:3) Kusala yisyene pangali chilichose champaka chiŵe chakusosekwa mnope kupunda unasi wetu ni Yehofa.—Sal. 63:1-8.

20. Ana akusosekwa kutenda chichi pakusaka kupopela, kulijiganya nambosoni kuganichisya yalijiganyisye?

²⁰ Tukumbuchileje kuti kupopela, kulijiganya Baibulo, soni kuganichisya yatulijiganyisye yili mbali ja kulambila. Mwakulandana ni Yesu, apateje malo gangali chakusokonasya kuti aŵechetane ni Yehofa. Atyosyeje yindu yampaka yasokonasye. Amŵendeje Yehofa kuti ŵakamuchisye kuŵika nganisyo syawo pakutenda yindu yakwayana ni kulambila. Naga apano akukamulichisya masengo ndaŵi jawo mwalunda, Yehofa chachapa umi wangamala m’chilambo chasambano.—Maliko 4:24.