YAKAMUCHISYA LIŴASA | KULELA ŴANACHE
Ana Kumala Ulombela Mpaka Kukwaye Chamtuli Ŵanache?
Maŵasa gane, gakusaganisya kuti naga nganaŵa akombwele kutama mwiŵasa kwa ndaŵi jelewu, mpaka amasye ulombelawo. Jemanjaji akusaganisya kuti kutenda yeleyi nganikuŵa kukwayiye ŵanache ŵawo. Ana yisyesyene yakwe yili yamtuli?
Ana kumasya ulombela mpaka kukole yakuyichisya yamtuli kwa ŵanache?
Ŵakuwungunya akusasala kuti kumasya ulombela kukusayikasya yakusawusya kwa ŵanache. Ŵanache ŵele achinangolo ŵawo ŵalekangene ulombela, akusasimana ni yakusawusya yakuyichisyayi;
akusatumbila ndaŵi ni katema, akusalagasika nganisyo, soni akusatamila kudandaula
akusakola ndamo syakusakala soni akusiŵatendelaga ŵane yindu yangali chilungamo
akusasimana ni yakusawusya ku sukulu kapena kuleka kwene
akusalwala ndaŵi ni katema
Kupwatika pelepa, ŵanache ŵajinji akusalijimbaga magambo pakuganisya kuti ni watendekasisye kuti ulombelawo umale kapena akusaganisya kuti yikaliji yakomboleka kuti ulombelawo ukamala.
Yakusawusya yampaka asimane nayo ŵanache ligongo lya kumala ulombela, mpaka yipitilile mpaka pakusile. Jemanjaji mpaka aliwoneje kuti nganaŵa ŵakusosekwa soni mpaka yiŵeje yakusawusya kwakulupilila ŵane. Yakuyichisya yakwe yikusaŵa yakuti pachachilombelapo nombe nawo pasimene ni yakusawusya chachigambaga kumasya ulombela.
Mfundo jakusosekwa mnope: Atamose kuti ŵandu ŵane akusaganisya kuti kumasya ulombela kukusakola yakuyichisya yambone kwa ŵanache, nambope ŵakuwungunya ngakusajitichisya mfundo jeleji. Penelope soni Leach a juŵalijiganyesye yakwamba chisamalilo kwa ŵanache ŵalembile kuti, “Kumasya ulombela kukusatendekasya kuti ŵanache aŵeje ŵangasangalala.”
Mfundo ja m’Baibulo: “Mkagambaga kusaka yindu yayikumnonyelesya m’mwejo jikape, nambo soni yayikwanonyelesya ,ŵane.”—Afilipi 2:4.
Ana mwanache jwangu tachisangalala naga ngumasya ulombelawu?
Ŵandu ŵane mpaka ajanje kuti elo. Nambo tukusosekwa kukumbuchila kuti mwampaka aganichisye nangolo, mpaka yiŵe yakulekangana ni mwampaka aganichisye mwanache. Mundu jwakusaganisya yakumasya ulombela akusasaka kuti umi wakwe uchenje. Nambo mwanache jwangasakaga kuti umi wakwe uchenje mmalo mwakwe akusasaka kuti achinangolo ŵawo akalekangana ulombela.
Panyuma pakuwungunya kwa yaka yejinji pa ngani ja kumasya ulombela, mundu jwine jwalembile buku, (The Unexpected Legacy of Divorce) jwasasile kuti, “Kumasya ulombela kwangatendekasyaga ŵaneche kuŵa ŵakusangalala. Mmalo mwakwe mpaka alajeje nganisyo.‘ Lisiku lyakusalekangana achinangolo ŵangu ulombela, lisikusaŵa lisiku lyakutyocha pa umwanache kwika pa mundu jwamkulungwa. Bukuji jajonjechesyesoni kuti chilambochi ngusachiwona kuŵa changali chiteteyo kwa ŵanacheŵa ligongo lyakumala ulombela kwa achinangolo ŵawo.”
Mfundo jakusosekwa mnope: Ŵanache nganaŵa asangalele achinangolo ŵawo palekangene ulombela.
Mfundo ja m’Baibulo: “Mtima wa gasabu ukusajumusya chilu.”—Misyungu 17:22.
Ana yili yakomboleka wosopewe kwasamalilaga ŵanache ŵetu ulombela paumasile?
Achinangolo ŵane ŵaŵalekangene ulombela, akusakamusyangana kulela ŵanache ŵawo mpela kuti ali pa ulombela. Nambope yikusaŵa yakusawusya kwasamalilaga ŵanache pandaŵi jakuti ulekangene ulombela. Ŵakuwungunya akusasala kuti ŵandu ŵalekangene ulombela,
akusakola ndaŵi jamnono jakunguluchila yalumo ni ŵanache ŵawo
achinangoloŵa akusiŵajiganyaga ŵanache ŵawo yindu yakulekangana
achinangoloŵa akusiŵasalilga ŵanache ŵawo kuti atendeje yiliyose yakusaka ligongo lyakuti ngakusangalala nayo
Ŵanache ŵele achinangolo ŵawo ŵalekangene ulombela mpaka atande kola nganisyo syangapikanila achinangolo ŵawo. Yakuyichisya yakwe mpaka yiŵe yakuti achinangolo nganaŵa atesile yindu yambone mpela kusaka kuti atendeleje yindu yalumo. Ana ni magongo gapi ngampaka gatendekasye kuti akapikanilaga?
Mfundo jakusosekwa mnope: Yikusaŵa yakusawusya kwasamalilaga ŵanache pandaŵi jakuti ulekangene ulombela. Mwamti kwa ŵanache jikuŵa ngani jekulungwa mnope ligongo akusasimanaga ni yakusawusya yejinji.
Mfundo ja m’Baibulo: “Mkasimwatumbilikasyaga ŵanache ŵenu, ligongo tachijasa mtima.”—Akolose 3:21.
Ana kumasya ulombela lili litala lyambone lyakumachisya yakusawusya?
Ulombela paumasile, pakusajigala ndaŵi jelewu kuti mundu asyoŵelele umi wakutama jika. Myoyo yikusaŵa yambone naga achinangolo akutenda yakomboleka kuti akalekanganana ulombela. Buku jine (The Case for Marriage) jasasile kuti, “Atamose kuti ŵandu ŵalombele akusasimana ni yakusawusya, ngayikusagopolela kuti chiŵejepe yakusawusya mpaka kalakala. Kupita kwa ndaŵi ungasangalala ula ukusayikasya chisangalalo chaekulungwa mwiŵasamo.”Kusala yisyene ŵanache akusatenda yindu chenene naga achinangolo ŵawo ngakulekangana ulombela.
Yeleyi ngayikugopolela kuti ŵandu ngakusosekwa kumasya ulombela. Baibulo jikusasala kuti mundu mpaka amasye ulombela naga atesile chikululu. (Mateyu 19:9) Nambope Baibulo jikusasalasoni kuti, “Mundu jwakalamuka akusalolechesya mwakwendela.” (Misyungu 14:15) Atamose kuti akusimana ni yakusawusya mwiŵasa, nambope ŵalombele akusosekwa kuganichisya mwakusamala mwampaka yakwayiye ŵanache naga ali alekangene ulombelawo.
Pakusasosekwa kupilila pa yakusawusya yatukusimana nayo mmalo mwakusaka kuchenga yindu kapena kumasya kwene ulombelawo. M’Baibulo mwana malangiso gakamuchisya ŵalombane kuti apitilisyeje kulosya ndamo jakupilila soni kuti akole liŵasa lyakusanglala. Yeleyi nganiŵa yakusimanjesya ligongo juŵalembile Baibulo jwali Yehofa, ni juŵapanganyisye liŵasa.—Mateyu 19:4-6.
Mfundo ja m’Baibulo: “Une ndili AMBUJE, Mlungu jwenu, jungusinamjiganya, kuti yindu yimjendele chenene.”—Yesaya 48:17.
a Kutyochela m’buku ja chisungu (Your Growing Child—From Babyhood Through Adolescence).