1. Mini’ e ayuweg ni nge sum e ulung u Filippi?

NAP’AN ni taw apostal Paul, nge Silas, nge Luke, nge Timothy nga Filippi nreb e binaw ni bay u tan pa’ yu Roma, ma aram mar pirieged boor e girdi’ u rom ni yad baadag ni ngar nanged boch murung’agen fare thin nib fel’. Re aningeg i walag ney ni yad ba pasig e ra ayuweged ni nge sum reb e ulung u rom, ma aram me tabab e pi walag u rom ni ngaur muulunggad nga taabang. Rayog nsana ur muulunggad nga tafen reb e walag nib pin ni ka nog Lydia ngak ni ir be’ nrib gol.​—Acts 16:40.

2. De n’uw nap’an nga tomuren, ma mang magawon e mada’nag girdien e re ulung nem?

² De n’uw nap’an nga tomuren, ma aram me tabab girdien e re ulung nem ni ngar mada’naged e magawon. I k’aring Satan boch e girdi’ ni yad be togopuluw ko tin riyul’ ni ngar togopuluwgad ko machib ni i tay e pi Kristiano nem ni yad ba yul’yul’. Ni kol Paul nge Silas, ngan toyrow ko dimow, ngemu’ min kalbusnagrow. Tomuren nni pagrow u kalbus, ma aram ma ranow ra guyew e pi walag u rom ni ka fin nra uned ko tin riyul’ ni ngar piew e athamgil nga lanin’rad. Ma aram me chuw Paul, nge Silas, nge Timothy, machane Luke e par u rom. Ere mang e rin’ girdien e re ulung nem ni ka fini sum? I ayuwegrad Jehovah u daken gelngin nib thothup ya nge yag nra ululgad ko pigpig u fithik’ e pasig. (Fil. 2:12) Aram fan ni bay tapgin ni ngari felfelan’ Paul ngorad!

3. Mang e i yibilay Paul nrogon ni bay ko Filippi 1:9-11?

³ Sogonap’an ragag e duw nga tomuren, ma aram me yoloy Paul bangi babyor nge yan ko re ulung nem u Filippi. Nap’an ni ga ra beeg e gi babyor nem, ma rayog ni ngam guy riy gelngin e t’ufeg rok Paul ngak pi walagen. I yoloy ni gaar: “Ri gimed urngin ni gimed ba t’uf rog ni taareb rogon nga rogon ni gimed ba t’uf rok  Kristus.” (Fil. 1:8) I yog ngorad ni i par ni be yibilayrad. I yog ngak Jehovah ni nge ayuwegrad nga i gel feni t’uf Got nge girdi’ rorad i yan, ma ngar guyed rogon ngar mel’eged e tin ir e th’abi ga’ fan, ma ngar pared ni kar gilafgad nga orel ko urngin mit e kireb, ma ngar guyed rogon ndab ra magawonnaged laniyan’ be’, ma nga i par pangirad nriyul’ nib fel’. Ku arrogodad e ngiyal’ ney ni ku rayog ni nge yib angin e pi thin rok Paul ney ngodad. Ere chiney e ngad beeged e n’en ni yoloy ngak piyu Filippi. (Mu beeg e Filippi 1:9-11. *) Ngemu’ ma gad weliy boch ban’en ni yog ko re thin nem nge rogon ni ngad folgad riy.

4. (a) Uw rogon ni ke dag Jehovah gelngin nri gad ba t’uf rok nrogon ni bay ko 1 John 4:9, 10? (b) Susun ni nge uw gelngin e t’ufeg rodad ngak Got?

⁴ I dag Jehovah gelngin nri gad ba t’uf rok ni aram e pi’ Fak nge yib nga fayleng ni nge yim’ ni fan ngodad. (Mu beeg e 1 John 4:9, 10.) T’ufeg rok Got ngodad e aram e n’en ni ma k’aringdad ni ngad t’ufeged. (Rom. 5:8) Susun ni nge uw gelngin e t’ufeg rodad ngak Got? I pi’ Jesus e fulweg ko re deer ney u nap’an ni gaar ngak reb e Farise: “Thingari t’uf rom Somol ni ir e Got rom u polo’ i gum’irchaem, ngu polo’ i lanin’um, ngu polo’ i lem rom.” (Matt. 22:36, 37) Gad baadag ni nge t’uf Got rodad u polo’ i gum’ircha’dad, maku gad baadag ni nga i gel e re t’ufeg nem i yan ni gubin e rran. I yog Paul ngak piyu Filippi ni t’ufeg rorad e susun ni ‘ngi i gel i yan.’ Ere uw rogon ni ngad gelnaged e t’ufeg rodad ngak Got?

5. Uw rogon ni nge gel e t’ufeg rodad?

⁵ Ba t’uf ni ngad nanged Got ni faanra nge t’uf rodad. Be gaar e Bible: “En nde t’uf Got rok nge girdi’ e be’ nde nang Got ni bochan e Got e ba t’uf e girdi’ rok.” (1 John 4:8) I yog apostal Paul nra gel e t’ufeg rodad ngak Got ni faan gad ra ‘nang e bin riyul’ i fan e thin rok Got nge yog nda nanged e tin nib mat’aw ko tin nde mat’aw.’ (Fil. 1:9) Som’on nda tababgad ko fol Bible, ma aram me tabab ni nge t’uf Jehovah rodad ni yugu aram rogon ndad nanged urngin ban’en u murung’agen. Ma nap’an ni be yoor e tin ni gad be fil u murung’agen Jehovah, ma aram e ri be gel feni t’uf rodad. Aram fan ni gad ma tay ni fol Bible ni gubin ngiyal’ nge Thin rok Got ni gad ma fal’eg i lemnag e aram boch ban’en nrib ga’ fan u lan e yafos rodad!

6. Uw rogon nrayog ni nge gel e t’ufeg rodad i yan nrogon ni bay ko 1 John 4:11, 20, 21?

⁶ T’ufeg rok Got ngodad e ku ra k’aringdad ni ngad t’ufeged pi walagdad. (Mu beeg e 1 John 4:11, 20, 21.) Sana gad be lemnag nib mom ni ngaud t’ufeged pi walagdad. Bin riyul’ riy e, gad gubin ni gad be liyor ngak Jehovah ma gad be guy rogon ni nge m’ug pi fel’ngin rodad. Ku gad ma folwok rok Jesus ni pi’ e yafos rok ni fan ngodad ni bochan gelngin nri gad ba t’uf rok. Yugu aram rogon, ma sana bay yu ngiyal’ nib mo’maw’ ni ngad folgad ko fare motochiyel ni be yog ni nge bagadad me t’uf bagadad rok. Am lemnag ban’en ni buch u lan e ulung nu Filippi ni aray rogon.

7. Mang e gad be fil ko fonow ni pi’ Paul ngak Euodia nge Sintike?

⁷ Euodia nge Sintike e l’agruw e walag ni yow ba pasig ni ur ‘unew ngak’ apostal Paul. Machane, sana rayog ni sum e maluagthin u thilrow ma aram me kireb thilrow. Ere nap’an ni yol Paul ko re ulung nem ni bay e gal walag ney riy, ma aram me yog fithingrow u lan e babyor rok me fonownagrow ni ngar ‘guyew rogon nge taareban’row.’ (Fil. 4:2, 3) Ki guy Paul nib fel’ ni nge yog e pi thin ni baaray ko re ulung nem ni ga’ngin ni be gaar: “Um rin’ed urngin ban’en ndab um gun’gun’gad ara um tugthingad.” (Fil. 2:14) Dariy e maruwar riy nre fonow ney ni pi’ nib tamilang e gathi kemus ni yigoo gal walag ney ni yow ba yul’yul’ e ayuwegrow, ya kki ayuweg e re ulung nem ni ga’ngin ni ngar gelnaged e t’ufeg rorad ngorad.

8. Mang e rayog ni nge mo’maw’nag ngodad ni ngad t’ufeged pi walagdad, ma mang e rayog ni nge ayuwegdad?

 ⁸ Bay yu ngiyal’ nib mo’maw’ ngodad ni ngad t’ufeged pi walagdad ni bochan e gad ma rin’ e n’en ni rin’ Euodia nge Sintike, ni aram e ngaud pared ma gad be sap nga thibngin be’. Gad gubin ni gad ma oloboch ni gubin e rran. Ere faanra ud pared ni yigoo thibngin yugu boch e girdi’ e gad be sap ngay, ma aram e rayog ni nge war e t’ufeg rodad ngorad. Bod ni, faanra ke pagtalin reb e walag ni nge ayuwegdad i klinnag Tagil’ e Liyor rodad, ma sana rayog ni ngad damumuwgad ngak. Ma faan gad ra tabab ni ngad lemnaged urngin e kireb ni ke rin’ e re walag nem, ma aram e rayog ni nge gel boch e damumuw rodad ma aram me war e t’ufeg rodad ngak. Faanra ke buch ban’en rom ni aray rogon, mab fel’ ni ngam lemnag e re n’ey: Be guy Jehovah thibngidad nge thibngin walagdad. Machane yugu aram rogon, ma kab t’uf walagdad rok maku arrogodad ni ka gad ba t’uf rok. Aram fan nib t’uf ni ngad folwokgad u rogon ni ma dag Jehovah e t’ufeg mu ud sapgad nga fel’ngin pi walagdad. Faan gad ra athamgil nib gel ni ngad t’ufeged pi walagdad, ma aram e rayog ni nge gel e taareban’ u thildad.​—Fil. 2:1, 2.

9. Mang e ba muun ko “tin ir e th’abi ga’ fan” ni weliy Paul u lan e babyor ni pi’ ngak piyu Filippi?

⁹ I thagthagnag gelngin Got nib thothup nga laniyan’ Paul ni nge fonownag piyu Filippi nge urngin e Kristiano ni ngar “mel’eged e tin ir e th’abi ga’ fan.” (Fil. 1:10) Pi n’ey nib ga’ fan e ba muun ngay ni ngan tayfan fithingan Jehovah, nge tin ke micheg nra riyul’, nge gapas nge taareban’ u lan e ulung. (Matt. 6:9, 10; John 13:35) Faanra ireray e pi n’en nib ga’ fan u lan e yafos rodad, ma aram e gad be micheg nib t’uf Jehovah rodad.

10. Mang e thingar da rin’ed ma yag nda pared ni kad gilafgad ko kireb?

¹⁰ Ki yog Paul nthingar da “gilafgad nga orel ko urngin mit e kireb.” Re n’ey e der yip’ fan ni ngad flontgad. Dabiyog ni ngad pared ndariy thibngidad ni bod Jehovah Got. Machane, rayog ni ngad pared ni gad ba gilaf u urngin mit e kireb ni faan gad ra gelnag e t’ufeg rodad ma gad mel’eg e tin ir e th’abi ga’ fan. Reb e kanawo’ nrayog ni ngad daged e t’ufeg riy e aram e ngad rin’ed e tin nrayog rodad ni ngad guyed rogon ndab da magawonnaged laniyan’ yugu boch e girdi’.

11. Mang fan nthingar da guyed rogon ndab da magawonnaged laniyan’ be’?

¹¹ Rib ga’ fan fare fonow ni kan pi’ ni be yog ndab da magawonnaged laniyan’ be’. Uw rogon nrayog ni ngad magawonnaged laniyan’ be’? Rayog ni ngad rin’ed e re n’ey u daken e pi n’en ni gad ma chuweg e chalban rodad ngay, ara mad ni gad ma chuw ngay, ara maruwel ni kad uned ngay. Sana n’en ni gad be rin’ e de kireb. Machane faanra pi n’en ni gad be mel’eg ni ngad rin’ed e ra magawonnag e nangan’ rok yugu be’ me warnag e michan’ rok, ma aram e rib gel e kireb riy. I yog Jesus ni kab fel’ ni yira the’ gafan ba malang nib ga’ nga belel’ugun be’ nga nin’ nga rigur nge limoch ko bin ni nge waliy reb e saf rok nge pi’ keru’ ngak!​—Matt. 18:6.

12. Mang e gad be fil ko n’en ni rin’ ba wu’ i mabgol ni yow ma pioneer?

¹² Mu tay fanam i yan u rogon ni fol ba wu’ i mabgol ni yow ma pioneer ko n’en ni yog Jesus. Gal walag ney e yow ma pigpig u reb e ulung ni bay ba wu’ i mabgol riy ni ka fin nra unew ko taufe nra bow u l’agruw e tabinaw ni boor ban’en ndanir ma pagrow ni ngar rin’ew riy. Re wu’ i mabgol ney ni ka fin nra unew ko taufe e yow ma lemnag ni piin Kristiano e susun e dab ur yaliyed e kachido ni kub muun e tin baaray e kachido ngay nde kireb. Ere nap’an nrung’agew ni ke yaliy fa wu’ i mabgol ni yow ma pioneer ba kachido ma aram mar gingow ko re n’ey. Tomuren, ma aram e daki yan fa wu’ i mabgol ni yow ma pioneer nga tagil’ e kachido ko miyal kachido nge taw ko ngiyal’ ni ke yag ni nge skulnag e re wu’ i mabgol nem e nangan’ rorow, ma kki yag ni nge tamilangan’row boch ko tin nib fel’ nge tin nib kireb.  (Heb. 5:14) Bochan e n’en ni rin’ e re wu’ i mabgol ney ni yow ma pioneer, ma aram me yag ni ngar michegew ni gathi kemus nib t’uf e gal walag ney rorow ko thin ni yow ma yog ya kub muun e ngongol rorow ngay.​—Rom. 14:19-21; 1 John 3:18.

13. Uw rogon nrayog ni ngad waliyed be’ nge rin’ reb e denen?

¹³ Ku reb e kanawo’ nrayog ni ngad magawonnaged laniyan’ be’ riy e aram e ngad waliyed nge rin’ reb e denen. Uw rogon nrayog ni nge buch e re n’ey? Am lemnag ban’en nrayog ni nge buch. Bay be’ ni ma fil e Bible ni kari n’uw nap’an ni ke guy rogon ni nge digey e chingaw, ya ban’en nrib mo’maw’ ngak ni nge taleg. Machane yan i tomur riy me yag ni nge gel ko biney e magawon. Manang e chiney nthingari tal ndab ki unum buchuuw. Bochan e re n’ey ma aram me yag ni nge mon’og nge un ko taufe. Boch nga tomuren u nap’an ni kan yan nga reb e abich u tafen reb e walag, ma aram me ognag fare walag e alkul ngak me gaar: “Chiney e kam mang reb e Kristiano; ere bay gelngin Jehovah nib thothup rom. T’ar laniyan’ e aram bang u wom’engin gelngin Got nib thothup. Faanra ga manang rogon ni ngam t’ar lanin’um, ma aram e rayog ni ngam unum buchuuw e alkul.” Gad manang wenegan nra yib ni faanra motoyil e re walag ney ni kab beech ko fonow nde puluw ni ke pi’ fare walag ni ke ognag e alkul ngak!

14. Uw rogon ni ma ayuwegdad e muulung ni ngad folgad ko fapi fonow ni kan pi’ ko Filippi 1:10?

¹⁴ Boor e kanawo’ ni ma ayuwegdad e pi muulung ni gad ma un ngay ya nge yag nda folgad ko fapi fonow ni kan pi’ ko Filippi 1:10. Som’on e pi n’en ni gad ma weliy u nap’an e muulung e be dag ngodad ko mang e n’en nib ga’ fan u wan’ Jehovah. Bin migid e gad ma fil rogon ni ngad  folgad ko tin ni kad filed ya nge yag nda pared ni kad gilafgad ko kireb. Ma bin dalip e, yima pi’ e athamgil nga lanin’dad ni nge ‘bagadad me ayuweg bagadad ma be dag ngak nib t’uf rok ma be rin’ e tin nib fel’ ngak.’ (Heb. 10:24, 25) Faanra i pi’ e pi walag e athamgil nga lanin’dad, ma aram e ra gel feni t’uf Got nge pi walagdad rodad. Ra sug e mit ney e t’ufeg u gum’ircha’dad, ma aram e gad ra athamgil u rogon nrayog rodad ndab da magawonnaged laniyan’ pi walagdad.

15. Mang e be yip’ fan ni nge ‘par pangidad nriyul’ nib fel’’?

¹⁵ I par Paul ni be yibilay piyu Filippi ni nge ‘par pangirad nriyul’ nib fel’.’ (Fil. 1:11) Dariy e maruwar riy ni ‘pangirad nib fel’’ e ba muun ngay e t’ufeg rorad ngak Jehovah nge girdi’. Re n’ey e kub muun ngay ni ngar weliyed ko girdi’ murung’agen e michan’ rorad ngak Jesus nge athap rorad nrib manigil. Ku bay reb e fanathin ko Filippi 2:15 ni be yog ni nge ‘gal ramaerad u fithik’’ e girdi’ nu fayleng. Ba puluw e re n’ey ni bochan e yog Jesus ni pi gachalpen e yad e “tamilang ngak e girdi’ nu fayleng ni polo’.” (Matt. 5:14-16) Ki tay chilen ngak pi gachalpen ni ngar pingeged e girdi’ ‘ngar manged pi gachalpen,’ miki yog ni ‘yad ra weliy murung’agen . . . nge yan i mada’ ko yungi n’en ni yan i mus e fayleng ngay.’ (Matt. 28:18-20; Acts 1:8) Ra par ‘pangidad nriyul’ nib fel’’ ni faan gad ra athamgil ngad pasiggad i rin’ e re maruwel ney ni ir e th’abi ga’ fan.

16. Uw rogon ni be dag e Filippi 1:12-14 nrayog ni nge gal ramaedad ni yugu aram rogon ni gad be mada’nag boch e magawon nib mo’maw’? (Mu guy e sasing ni bay u wuru’ e re ke babyor ney.)

¹⁶ Demtrug rarogodad ma rayog ni nge gal ramaedad. Bay yu ngiyal’ ni ma buch boch ban’en ni gowa aram e n’en nsusun e nge taleg e machib ni gad be tay, machane me yan i aw ni aram e n’en ni ke bing e kanawo’ ngodad ni ngad machibgad. Bod nnap’an ni yoloy apostal Paul e babyor rok ngak piyu Filippi ma be par u reb e naun u Roma nib kalbus. Yugu aram rogon, ma de tal i machibnag  e piin ni ur matanagiyed nge piin ni ur bad ra guyed. Yugu aram rogon e n’en ni buch rok machane i ulul nga i machib u fithik’ e pasig, ma re n’ey e ayuweg pi walagen ni nge pagan’rad me yag nra ‘machibnaged e thin rok Got ngak e girdi’ ndakurir tuntungad ma dakurir tamdaggad.’​—Mu beeg e Filippi 1:12-14; 4:22.

17. Uw rogon ni ke yag ni nge ulul boch e walag ko machib ni yugu aram rogon nib mo’maw’?

¹⁷ Boor pi walagdad ni yad ma dag ndarur rusgad ni bod Paul. Yad ma par u boch e nam ndabiyog ni ngar machibgad riy u mit e tabinaw i yan. Ere yad ma gay yugu boch e kanawo’ nrayog ni ngar machibnaged fare thin nib fel’ riy. (Matt. 10:16-20) Bay reb e pi nam ney ni immoy ba walag riy ni ma lekag e ulung ni pi’ e athamgil nga laniyan’ e pi walag ko pi ulung ni i lekag ni nge bagayad me machibnag girdien e tabinaw rok, nge piin buguli yoror rok, nge bitir u skul, nge girdi’ ni yad nga maruwel, nge boch e girdi’ ni yad manang. De gaman l’agruw e duw nga tomuren, ma aram me yoor e ulung ko gin’em ni ma lekag e re walag ney e ulung riy. Sana gin ni gad be par riy e ba puf mat’awdad nrayog ni ngad machibgad riy. Machane, bay ban’en nib ga’ fan nrayog ni ngad filed ko pi walag ney: Faan ga ra athamgil u rogon nrayog rom ni ngam machibnag yugu boch e girdi’, ma ra ayuwegem Jehovah ni ngam ulul ko machib ni ga be tay ni yugu aram rogon nib mo’maw’.​—Fil. 2:13.

18. Mang e susun ni ngad dugliyed u wan’dad ni ngad rin’ed?

¹⁸ Chiney e ireray e ngiyal’ nthingar da dugliyed ni ngad folgad ko fare fonow ni bay ko fagi babyor ni yoloy Paul ngak piyu Filippi. Thingar da mel’eged e tin ir e th’abi ga’ fan, mad gilafgad u urngin mit e kireb, ma gad guy rogon ndab da magawonnaged laniyan’ be’, mi i par pangidad nriyul’ nib fel’. Faan gad ra rin’ ni aray rogon, ma aram e rayog ni nga i gel e t’ufeg rodad i yan ma gad n’uf Jehovah ni Chitamangidad ni gad ba t’uf rok.