Rogon ni Ngan Ayuweg e Piin ni Kan Kolrad

Boch e bitir e ma kolrad e girdi’ rorad. Ba ga’ ni chitamangirad, nge be’ ni ke leay e chitiningrad, ara reb e pumoon ni walagen e labthir rorad ara walagrad ni pumoon nib ilal ngorad. Yu ngiyal’, e piin ni ppin e ma rin’ e re n’ey ko bitir ni pumoon u lan e tabinaw. Be yog reb e babyor ni mkol bitir e yima tabab ni ngan math nga dow min fanay l’uguney me munmun min par ni bod e par ko pumoon nge ppin. Dariy e kireb riy ni ngan gumuchmuch ko bitir fa ngan faray owchen ni yibe t’ufeg. Machane faanra k’aring e re n’ey e ar’ar nib kireb nga laniyan’ faen ni yow be gosgos fare tir, ara rin’ ban’en ni dabiyog ni nge rin’ u p’eowchen e chitiningin fare tir ma re n’ey e ra k’aring ni nge kol fare tir.​—The Silent Children.

“RACHEL e gubin ngiyal’ ni ma magawon laniyan’, ke lemnag ni dakuriy fan e yafas rok, ma dakuriy e athap rok. Mang e ke kirebnag e yafas ko re ppin n’ey nu England ni reb e matin nib mabgol?

Reb e rugod nu California ni 16 e duw rok e gaar: “Mus ko chiney ma ka be kireban’ug nib mo’maw’ ni nge chuw, ma riyul’ nrib gel e kireban’ riy.” Mang e k’aring e kireban’ ngak?

Taareb rogon e magawon ko gali cha’ ney. Yow l’agruw ni kan kolrow u nap’an ni ka yow ba bitir. Ma boor e girdi’ ni bod e gali cha’ ney. Kan pirieg u Meriken nra lal e buliyel ma bay taa bagayad riy ni kan kol u nap’an ni kab bitir, ma ra ragag e pagal ma ku bay taa bagayad riy ni kun kol. Ma yooren i yad e manang e en ni ke kol. Ku ma buch ni aray rogon u boch e nam.

Chiney e be gel i yan e kireb u fayleng, maku be gel i yan e re magawon ney ni mkol bitir u lan e tabinaw. Mus ko chiney ma boor e ppin ni kar manged Kristiano ni immoy e re magawon ney rorad u nap’an ni ka yad ba bitir ma ke magey u lanin’rad. Boch i yad e ke ning e ayuw ko girdi’ ni maruwel rorad e yad ma ayuweg e girdi’ ko magawon ni aram rogon. Machane boor i yad e ke ning e ayuw ko pi walag u lan e ulung. Gur, rayog rok boch e girdi’ u lan e ulung ni ngar pied e ayuw ngorad, ni yugu aram rogon ndariy e skul rorad nib tolang? Rayog.​—1 Thessalonika 5:11.

Faanra ka be maruwaran’um ko riyul’ ni ke gafgow e lem rok e piin ni ke yib e re magawon nem ngorad ni ka yad ba bitir, ma ngad guyed e n’en ni yog bagayad ni gaar: “U lan 15 e duw ni kug par ni gu be lemnag e pi n’em, ma kari kireban’ug . . . Kari gu dabuy daken e pumoon.”

“Rib gel e kireban’ rog ni bochan ni gu be lemnag e kireb ni kug rin’.”

“Rayog ni nggog ni susun e kug li’eg ku gum’ ni bochan e ba gel e kireban’ ni kug tay.”

“Kug dabuy ni nggu un ko mabgol ni bochan e ke magey u lanin’ug e n’en ni kan rin’ ngog. Ma riyul’ ni kug dabuy ni nggu fakay e bitir.”

Rogon e n’en ni ke fil Doctor Bruce A. Woodling ko (University of Southern California School of Medicine) nge Peter D. Kossoris ni reb e (deputy district attorney) e ke micheg nib riyul’ e n’en ni ke yog fare pin, ya ke lungurow: “Piin ni ke puwelwol ni un kolrad ni ka yad ba bitir fa nap’an ni ka yad bbuliyel e ba ga’ ni yad ma rus ma ma kireban’rad.” N’en ni ke fil boch e girdi’ u reb e University u Washington e kan yoloy nga reb e babyor ni gaar: “Boch e magawon ni kan weliy murung’agen e ba muun ngay e: kireban’ ni bochan e be lemnag e kireb ni ke rin’, ma dakuriy fan, ma dakir pagan’ ngak e pumoon, ma de yoor ban’en ni manang, ma ki dabuy e par ko pumoon nge ppin.”​—Medical Times.

 Mang fan ni yima gin ngay? Reb e babyor e be weliy murung’agen bochi buliyel ni chel e chitamangin nge kol ni gaar: “Fachi buliyel ni chel e chitamangin nge kol e ma taga’ ngak e chitamangin ni nge ayuweg. . . . Ma rus ni nge yog ni ma gafgownag e chitamangin. Ma thingari fol rok e chitamangin ya be rus nri dab kun t’ufeg.”​—Child Welfare.

Reb e ppin ni ke yib e magawon ngak ni aram rogon e ke yog ni re ngongol ney e “ba siin mab kireb ma ma kirebnag e pagan’ ko bitir.”

Boch e buliyel ni kan yodoromnagrad e yad ma lemnag ni rogon nra adagrad e pumoon e ngar pared, ere pi buliyel nem e yad ma ngongol ni bod rogon e piilal ngak yugu boch e pumoon. Boch i yad e nap’an ni ke fel’ yangaren ma ri yad baadag ni ngar uned ko par ko pumoon nge ppin ni demtrug e girdi’ ni yad be un ngak. Boor i yad e ba damumuw, ya yad ma lemnag ni dakuriy farad mab kireb e rorad ya der yog ni ngar taleged yad riy ma be kireban’rad ya ke sum boch e magawon ni bochan e re ngongol nem.

Gur, bay reb e kanawo’ nrayog ni ngan ayuwegrad riy ni nge dabki kireban’rad?

Dabi Yib Angin ni Faanra Kemus ni Nge Lunguy . . .

Reb e ppin ni ku bay e magawon rok ni aram rogon e ke yan ngak e piin piilal u lan e ulung ni nge weliy e magawon rok ngorad. Ke yog ni gaar: “Ka rogned ngog ni ngu pagtalin ndab kug lemnag e n’en ni ke buch rog.” Riyul’ nib fel’ e n’en ni ka rogned ngak ya ke buch e re n’em mab fel’ ni ngan pagtalin. (Filippi 4:8) Machane dabi puf e magawon ni faanra kemus ni nga nog ni aram rogon.

Mang fan? Mu lemnag be’ ni ke maad’ad ni ke m’ing barba’ i pa’. Me yib e fager rok ni ngar ayuweged. Gur, rayog ni ngar ayuweged ni faanra kemus ni nge lungurad e nge pagtalin e n’en ni ke buch rok? Danga’ ya dabiyog ni nge pagtalin.

Ere boor e ppin ni ke yib e magawon ngorad ni aram rogon nib mo’maw’ ni ngar paged talin. Boch i yad e ke par u laniyan’ ni bod e fath. Ke yoloy bagayad ni gaar: “Tutuw rog e ke koleg u nap’an ni medlip e duw rog, ni gathi nga taab yay. Bochan e dawor gu nang e tin nib kireb ni ma rin’ boch e girdi’ ngak e bitir ma de yog ni nggu ayuwegneg. Gubin ngiyal’ e gu ma lemnag e n’en ni ke buch rog. Kab kafram i yib ni gu ma lemnag ni bod ba lik’ay nib kireb. Bay i n’en mu gu pagtalin me taaboch mi ki yib ngan’ug bayay. Yugu aram rogon ni gathi gag e kireb rog, machane kug ma tamra’ ngay ma kug dabuyeg.”

Riyul’ ni dabiyog ni ngan guy gelngin e kireban’ ni ke sum ni bochan e re ngongol ney. Machane riyul’ nib gel e kireban’ riy. Ere uw rogon ni ngan ayuwegrad? Reb e kanawo’ e ngan motoyil ngorad min pi’ e athamgil nga  lanin’rad ni ‘ngar weliyed e magawon rorad.’

Rayog ni Ngan Ayuweg ni Nge Lunguy . . .

En ma pi’ e fonow e susun ni nge ayuwegey ma gathi nge turguy e kireb nga daken be’. Ke pi’ Paul e athamgil nga laniyan’ e Kristiano ni gaar: “Um golgad ngomed, me bigimed me munguy ngak bigimed.” (Efesus 4:32) Rib ga’ fan ni nge dag be’ e pi fel’ngin ney u nap’an ni be fonownigey.

Aram fan ni reb e ppin ni ke yib e magawon ngak ni aram rogon ya chitamangin e i kol ni ke yoor e duw e gaar: “Piin piilal e thingar ra golgad ngak be’ ni aram rogon.” Ma bagayad e ke yog ni gaar: “Dab mu dag ngak ni kam gin  ko n’en ni ke yog. Ya ngam motoyil, ma dab mu towasariy ni nge weliy urngin ban’en ngom. Ngam guy rogon ni ngam nang fan laniyan’.”

Gathi gubin ngiyal’ nib mom ni nguun motoyil. Reb e ppin ni bay e magawon rok ni aram rogon e ke yog ni nnap’an ni yira weliy e magawon rok mab papey ni ma damumuw. Gur, ba kireb ni aram rogon? Sana. Machane reb e Kristiano ni ke ilal ko tirok Got mab ‘ta runguyey e manang fan ni ke damumuw e cha’ nem ya bochan gelngin e kireban’ ni ke tay.​—Filippi 2:1-4.

Maku piin ni ma pi’ e fonow e ba t’uf ni ngar motoyilgad ngorad, ni bod e n’en ni ma rin’ Jehovah Got. (Psalm 69:33) Thingar dab ra gurgad ni nga rogned ban’en ara ngar turguyed e kireb nga dakenrad. (Proverbs 18:13; James 1:19) Gur, riyul’ ni bay angin ni ngan fal’eg lanin’rad ma ngan motoyil ngorad? Riyul’ ni aram rogon. Ya bagayad e gaar: “Kug weliy e magawon rog ngak reb e walag nib ppin ma ke ba ud lanin’ug! Ma . . . kug yor.” Ma bagayad e gaar: “N’en ni ke ayuwegeg e kug weliy e magawon rog ngak be’.”

Faanra ke wagey laniyan’ faen bay e magawon rok, ma en tafonow nib salap e rayog ni nge ayuweg ni nge nang fan ni ke wagey laniyan’. Baaray boch e deer nra ayuweg ni nge yog e pi n’en ni bay u laniyan’: “Ga baadag ni ngan weliy e n’en ni ke buch? Gur, uw rogon u wan’um? Uw rogon u wan’um e chitamam [ara reb e pumoon ni walagen e labthir rom ara cha’ ni ke kolem]? Ga be lemnag ni gur e gab kireb? Ga be lemnag nib gel e kireb rom ngak yugu boch e girdi’?” Reb e tafonow nib fel’ e dabi dag ni ke gin ko fapi fulweg. Ma susun e nge fal’eg i weliy ngak ni pi n’em e ku ma buch. Boch i yad e ke fel’ laniyan’ u nap’an ni ke nang ni aray rogon.

Uw rogon ni faanra faen ni ke yib e magawon ngak e be lemnag ni dakuriy fan? Reb e rugod ni tutuw rok nge papa’ rok nge en ke mang papa’ rok e ur koled e gaar: “Rayog ni nge ayuweg e pi tafonow faen ke yib e magawon ngak ni nge nang nri bay fan. Kafram e kug lemnag ni gub thil ngak e pi fager rog u skul. Kug lemnag ni kab gel e kireb rog ngorad, ma yu ngiyal’ e kug rin’ boch e oloboch. Machane kug nang e chiney ni n’en ni ke buch rog e der lemnag Jehovah ni kireb rog. Ma lemnag ni gag be’ ni bay fag.”​—Psalm 25:8; 1 John 4:18, 19.

Girdi’ ni aram rogon e kub pey ni yad ma damumuw. Linda T. Sanford e ke tay nga ba ken e babyor rok ni gaar: “Nap’an ni ke ilal fare tir, ma ra nang fan e par ko pumoon nge ppin ma rayog ni nge guy feni kireb e n’en ni kan rin’ ngak. Aram fan ni ma lemnag ni kan bannag. Kafram e ma pagan’ ngak e cha’nem. Ke nang ni n’en ni ke yog e cha’nem e goo ban.”​—The Silent Children.

Boch e girdi’ ni aram rogon e rayog ni nge gapas laniyan’ ni faanra wenig facha’ ngak. Bagayad, e tomuren ni kan nang e kireb ni ke rin’ e papa’ rok ngak min kalbusnag e yog ni gaar: “Gonap’an dalip e duw ni ke yan, me pi’ e chitamag ba tow’ath nib fel’ ngog me gaar: ‘Gu baadag ni ngam nang ni kari kireban’ug ko pi n’en ni ke buch u thildow.’ Gu manang e n’en ni be yip’ fan ma kug n’ag fan. Chiney e ke fel’ e tha’ u thilmow.”

Machane, boor e girdi’ ni ma rin’ ni aram rogon e dubrad ni nga rogned e kireb rorad ma boch i yad e kemus ni ma yog buchuuw riy. Ngiyal’ ni be ning reb e ppin e ayuw ya kan kol e sana ngiyal’ ni ke yim’ fare moon, machane ka be damumuw. Ma piin ni ma fonow e ku rayog ni ngar ayuweged. Rayog ni nga rogned ngak u fithik’ e sumunguy ni bay tapgin fare damumuw rok. Maku arrogon Jehovah ni ma  damumuw ngak e piin tadenen ni darur kalgadngan’rad.​—John 3:36.

Machane, rayog ni ngar weliyed nib fel’ rogon ni bay e riya’ riy ni faanra nge damumuw be’ nib pag rogon. (Efesus 4:26) Rayog ni ngar fithed e deer ngak ni aray rogon u fithik’ e sumunguy ni bod rogon e, “Gur, be ayuwegem e damumuw rom fa be kirebnagem? Faanra ka ga be par ni gab damumuw ko cha’nem, ma gathi ga be tay ni gowa kab fas ni be magawonnagem? Ga be lemnag ni bay ban’en ni ke fek ni yugu aram rogon ni ke yim’? Gathi Jehovah e ma turguy e kireb ni mus ngak e piin ni yad ma rin’ e kireb nib mith?”​—Psalm 69:5; Luke 8:17; Roma 12:19.

Yira weliy fan e thin ni bay ko Roma 12:21 u fithik’ e sumunguy ma rayog ni nge ayuweg. Ga be pi’ e fonow ngak ya ga be ayuweg ma gathi ngam yal’uweg ara ngam tomalnag laniyan’. Dab nog ngak e piin ni bay e magawon rok ko mang e susun ni nge lemnag ya kab fel’ ni ngan motoyil ngak ngan nang ko mang e bay u laniyan’. Ngan fith boch e deer ngak ni nge ayuweg me nang ko mang fan ni be lem ni aram rogon.

Faanra kan nang ni ka be lemnag ni ke rin’ reb e denen nib ubchiya’, ma ba t’uf ni ngan weliy ngak ni ke buch e re n’em u nap’an ni kab bitir ere gathi kireb rok. Riyul’ ni bitir e yad ma chugur ngak e piin piilal, machane darur lemnaged e par ko pumoon nge ppin. Reb e babyor e be weliy ni gaar: “Ma chugur e bitir ngak e piilal ni gathi be lemnag e par ko pumoon nge ppin. Pumoon ni ma rin’ e re n’ey e yad ma lem ni aram rogon, ya ku aray e n’en ni yad baadag.”​—The Silent Children.

Ba mudugil nra runguy Jehovah e piin ni kan kolrad u nap’an ni ka yad bitir. Ya ma n’ag Jehovah fan e denen ni ubchiya’ ni ke rin’ e girdi’ ni faanra kar kalgadngan’rad ma kar thilyeged e ngongol rorad.​—1 Korinth 6:9-11.

Bin Riyul’ Riy

De mom ni ngan ayuweg e girdi’ ni bay e magawon rorad ni aram rogon. Dabiyog ni ngan pithig e re magawon ney nib pey u lan e Kingdom Hall ni boor e girdi’ riy. Ba t’uf e gum’an’ nge t’ufeg nge gol ni ngan rin’ ni boor yay. Dariy e maang’ang nrayog ni ayuweg. Ya ba t’uf ni ngan non ngak ni boor yay min meybil mfini gapas laniyan’. Dabiyog ni nge pag talin e n’en ni ke buch rok machane rayog ni nge par ni dab ki kireban’ nib gel.

Arfan ni bagayad e ke gaar: “Kug ma lemnag ni dakuriy fag. Machane gu ma yog u wan’ug ni gathi riyul’ ndakuriy fag. Sogonap’an taareb e rran ni ke yan ma ke chuw e lem rog ni aram rogon.” Maku bagayad e gaar: “Kug fil u lan e Bible rogon ni nggu n’ag fan e kireb, mab t’uf ni nggu ayuweg boch e girdi’ ma dabki kireban’ug nib gel.” Ki gaar bagayad: “Kar ayuweged gag ma kug nang ni ku gub t’uf rok Jehovah . . . Nggu pithig urngin e magawon rog u daken e ayuw rok Jehovah.”​—Psalm 55:22.

Ayuw ni Dariy N’umngin Nap’an

Nap’an ni immoy Jesus u fayleng, me golnag e m’ar ko girdi’ ni bod e ‘mugutgut nge marwoth.’ (Matthew 15:30) Nap’an nra yib fare M’ag nib Beech ma yira golnag urngin mit e m’ar.​—Isaiah 33:24.

Piin ni ke kireban’rad ni bochan e un kolrad, e ba ga’ ni nge ayuwegrad e piin Kristiano ni kar ilalgad ko tirok Got. Bochan e Thin rok Got ma rayog ni ngar ayuweged yad ngar pigpiggad u fithik’ e felfelan’ ni yugu aram rogon ni bay e magawon rorad. (James 5:13-15) Machane kan micheg ngodad ni gaar: “Ma tin kakrom e oloboch e ra chuw min pagtalin.” (Isaiah 65:16) Aram fan ni urngin e pi tapigpig rok Got e yad be sonnag e ngiyal’ ni “bayi n’ag urngin e lu’ u owcherad. Ma aram e dab ku unim’, ma dab ki i kireban’uy, ma dab ku un yor, ma dab ku un amith. Ya tin kakrom ban’en e ke chuw.” (Revelation 21:4) Ireray e yay ni tomur ni ngan golnag urngin mit e m’ar, nib e muun e piin ni ke magawon lanin’rad ngay.

[Blurb ko page 9]

“Bayi n’en mu gu pagtalin me taaboch miki yib ngan’ug bayay”

[Blurb ko page 10]

‘N’en ni ke ayuwegeg e kug  weliy e magawon rog ngak be’’