Mini’ e Rayog ni nge Ayuweg e Piin Gafgow?

“Got, mu fil ngak e en ni pilung rogon e puf oloboch ngi i pithig e oloboch nrogon nib mat’aw u p’eowchem. . . Piin ni gafgow e yad ra wenig ngak ni nge ayuwegrad ko gafgow ni ke yib ngorad ma ra chuwegrad u fithik’.”​—PS. 72:1, 12.

1. Mang e gad ra fil u murung’agen e runguy rok Got ko n’en ni ke rin’ David?

 PI THIN ney ni ke yoloy David ni pilung nu Israel kakrom e ri ma fal’eg lanin’uy! Pi duw u m’on ni ke yoloy e pi thin ney ma kar unew Bath-sheba ko ngongol ndarngal ere ke magawon laniyan’. Ere ke wenig David ngak Got ni gaar: “Mu chuweg e denen rog, ya ba ga’ e runguy rom. . . . Gubin ngiyal’ ni gu manang e denen rog. . . . Gub kireb ko ngiyal’ nni gargelnigeg riy ke mada’ ko chiney; chirofen nni gargelnigeg riy e gu ba’ u fithik’ e denen ke mada’ ko chiney.” (Ps. 51:1-5) Ri ma lemnag Jehovah rarogodad ni gadad bogi tadenen.

2. Uw rogon ni ra ayuwegdad e thin ko Psalm 72?

² Manang Jehovah e gafgow ni gad be tay. Machane be yog e Bible ni fare pilung ni ke dugliy Got e ra ayuwegdad ni gaar: “Piin ni gafgow e yad ra wenig ngak ni nge ayuwegrad ko gafgow ni ke yib ngorad ma ra chuwegrad u fithik’, ma ku er i tay e piin ni gafgow ni dabi siy ni ngan ayuwegrad ma kan pagrad nda ni ayuwegrad. Ma runguy e piin ni meewar ma ba gafgow; ma ayuweg e pogofan rok e piin ni gafgow.” (Ps. 72:12, 13) Uw rogon nra chuwegdad ko gafgow? Psalm 72 e ra weliy ngodad. Re n’ey e be weliy murung’agen e gagiyeg rok Solomon ni fak David, ma ku re tang ney e be dag  rogon e gagiyeg rok Jesus Kristus ni ir e ra chuweg e girdi’ ko gafgow.

Be Dag Rogon e Gagiyeg rok Kristus

3. Mang e ke ning Solomon, ma mang e ke pi’ Got ngak?

³ Tomuren ni dugliy David Solomon ni nge mang pilung me weliy ngak nib tamilang e pi n’en ni thingari rin’. (1 Ki. 1:32-35; 2:1-3) Ke non Jehovah ngak Solomon ni gaar: “Mang e ga baadag ni nggu pi’ ngom.” Kemus ni taa ban’en e ke ning Solomon, ya gaar: “Ere mpi’ e gonop ni nge yog ngog nguug gagiyegnag e girdi’ rom nrogon nib yal’uw ma mmanigil.”​—1 Ki. 3:5, 9-13.

4. Uw rogon ni weliy fare queen nu Sheba murung’agen e gagiyeg rok Solomon?

⁴ Nap’an e gagiyeg ni tay Solomon ma bay e gapas ma ke fel’ rogon e girdi’ ma dariy yugu reb e am ko girdi’ ni ke rin’ ni aram rogon. (1 Ki. 4:25) Bagayad e piin ni yib ni nge guy rogon e gagiyeg ni be tay Solomon e aram fare queen nu Sheba nge pi tapigpig rok ni yad boor. Me yog ngak Solomon ni gaar: “Murung’agem nge murung’agen e gonop rom ni gu rung’ag ko nam rog e ba riyul’! . . . Machane tin ni gu rung’ag e de gaman e baley riy; gonop rom nge rogon feni fel’ rogom e ka ba ga’ ko tin nnog ngog.” (1 Ki. 10:1, 6, 7) Machane kab ga’ e gonop rok Jesus ma aram fan ni yog ni gaar: “Nggog ngomed ni ba’ ban’en u roy ni ka ba ga’ ngak Solomon!”​—Matt. 12:42.

Ayuw u Tan Pa’ Faen nib Ga’ ngak Solomon

5. Mang e be weliy fare thin ko Psalm 72 ma mang e be dag yaan?

⁵ Chiney e ngad guyed bang ko Psalm 72 ni gad be nameg ni ngad filed murung’agen e tow’ath ni ra yib u tan e gagiyeg rok Kristus ni kab ga’ ngak Solomon. (Mu beeg e Psalm 72:1-4.) Re thin ney ko Psalm e be dag ko uw rogon u wan’ Jehovah e “gagiyeg” rok fak ni ir e “Pilung ko Gapas” ni aram Jesus Kristus. (Isa. 9:6, 7) Ra pow’iy Got Jesus ni nge “ayuweg e piin nib gafgow.” Gagiyeg rok e rib mat’aw mab yal’uw. Nap’an ni immoy Jesus u fayleng ma ke rin’ boch ban’en ni be dag e n’en nra rin’ u nap’an e gagiyeg rok u lan Biyu’ e Duw.​—Rev. 20:4.

6. Mang boch e tow’ath u tan Gil’ilungun Got ni i dag Jesus kakrom?

⁶ Mu lemnag boch ban’en ni i rin’ Jesus ni be dag ko mang e n’en nra rin’ ngak e girdi’ u nap’an nra lebug e thin ko Psalm 72. Gad ra ngat nga rogon ni dag Jesus e runguy ngak e girdi’ nib gafgow. (Matt. 9:35, 36; 15:29-31) Be’ nib moon nib daraw e yib ngak Jesus me gaar: “Faanra mm’agan’um ngay ni ngam chuweg e daraw rog ma ga chuweg.” Me fulweg Jesus ni gaar: “Mm’agan’ug ngay, ere nge chuw e daraw rom!” Me ke gol fare moon. (Mark 1:40-42) Tomur riy me mada’nag Jesus be’ nib ppin ni kem’ figirngin ma kafin ni yim’ fak. “Me taganan’ ngak” me yog ni gaar: “Mu suwon,” me aram me suwon fare pagal ya ke fas bayay.​—Luke 7:11-15.

7, 8. Uw rogon ni dag Jesus gelngin ni nge golnag e m’ar?

⁷ Ke pi’ Jehovah gelngin Jesus nge yog ni nge fal’eg boch e maang’ang. Ke m’ug e re n’ey ko n’en ni buch rok fare ppin “nrib gel e gafgow ni be tay, ya nga ragag nge l’agruw e duw nib m’ar nib molul.” Yugu aram rogon ni “ke yoor e togta ni be yan ngorad ma der gol. Ke pi’ urngin e salpiy rok nga puluwon e tafalay ni yibe ta’  ngak ke m’ay,” machane ke ubchiya’. Ke yan fare ppin nga fithik’ e girdi’ me math ngak Jesus, ma re n’em e ba togopuluw ko motochiyel u murung’agen e ‘ppin’ ni ke molul. (Lev. 15:19, 25) Ke thamiy Jesus ni ke yan gelngin ni ma golnigey nga wuru’ i downgin ere me fith ko mini’ e ke math ngak. ‘Me yib fare pin ni be da’da’ ko marus, me paraw nga but’ u tooben ay Jesus me weliy salpen ngak nge n’en ni ke rin’ ma ke gol.’ Manang Jesus ni Jehovah e ke golnag fare pin me non ngak ni gaar: “Fakag, michan’ rom ngak Got e ke golnigem. Mman ni ke pagan’um, ya kam gol ko m’ar rom.”​—Mark 5:25-27, 30, 33, 34.

⁸ Ke golnag Jesus e piin nib m’ar machane pi n’en ni i rin’ e ku bay angin ngak boch e girdi’ ni ur guyed e pi maang’ang nem. Dariy e maruwar riy ni boor e girdi’ ni kar ngat gad ngay u nap’an ni kar guyed Jesus ni be golnag e girdi’ nib m’ar u m’on ni pi’ fare Welthin u daken e Burey. (Luke 6:17-19) Nap’an ni l’og John ni Ta Taufe l’agruw e girdi’ ni ngar guyew ko riyul’ ni Jesus fare Messiah mar piriegew ni be ‘golnag boor e girdi’ ko m’ar nge liliy, me tuluf e moonyan’ rok boor i yad ngar golgad, ma boor e girdi’ nib malmit ni chuweg e malmit rorad.’ Ke yog Jesus ngorow ni gaar: “Mu sulow nga mognew ngak John e tin ni kam guyew nge tin ni kam rung’agew ni nge lungumew: piin ni malmit e kar guyed ban’en, ma piin ni mugutgut e kar uned ko yan, ma piin ndaraw e ke chuw e daraw rorad, ma piin ni biling e ke yog ni ngar rung’aged ban’en, ma piin kar m’ad e kan fasegrad, ma Thin Nib Fel’ ni yib rok Got e kan machibnag ko piin ni gafgow.” (Luke 7:19-22) Dabisiy ni kari pi’ e pi thin nem e athamgil nga laniyan’ John.

9. Mang e be dag e pi maang’ang ni i fal’eg Jesus?

⁹ Riyul’, ni pi maang’ang ni i fal’eg Jesus e ngiyal’ nem ni immoy u fayleng ni i golnag e girdi’ nib m’ar, mi ki faseg e girdi’ ni ke yim’, machane munmun ma kur mad bayay. Machane pi maang’ang nem e be dag e n’en nra rin’ u tan Gil’ilungun, ya ra chuweg e girdi’ ko gafgow ni dariy n’umngin nap’an.

Fare Paradis u Ga’ngin e Fayleng Boch Nga M’on!

10, 11. (a) Uw n’umngin nap’an ni ran tow’athnag e girdi’ u tan Gil’ilungun? (b) Mini’ e ra un ngak Jesus nga Paradis, ma uw rogon me yog ni nge par u rom ni manemus?

¹⁰ Am fal’eg i lemnag ko miti mang yafas e bay u Paradis u fayleng. (Mu beeg e Psalm 72:5-9.) Pi tapigpig rok fa bin nib riyul’ e Got e yad ra par u Paradis ni dariy n’umngin nap’an. Jesus Kristus ni pilung rodad e ra fal’eg lanin’dad ya ra ‘bod e n’uw ni be aw nga daken e yungi flang, nge ran ni be tarannag e but’.’

¹¹ Ga ra lemnag e n’en ni be yog ere thin ko Psalm ney, ma dabisiy ni ga ra felfelan’ ni ngam athapeg e par u Paradis u fayleng ni dariy n’umngin nap’an. Dariy e maruwar riy ni ke felfelan’ fare moon ni immoy u tooben Jesus u nap’an ni kan richibiy ko fare ley i ren ni aram e ngan li’ ngem’, ya yog Jesus ni gaar: “Ga ra moy rog u Paradis.” (Luke 23:43, NW) Nap’an fare Gagiyeg rok Jesus u lan fare Biyu’ e Duw ma ra faseg fare moon ko yam’. Faanra fol e cha’nem ko gagiyeg nra tay Jesus, ma ra yog ni nga par u fayleng ni manemus nib fel’ fithik’ i dow mab felfelan’.

12. U nap’an nra Gagiyeg Jesus u Lan Biyu’ e Duw, ma mang kanawo’ e ke mab ngak e piin nde mat’aw ni kan fasegrad ko yam’?

¹² U tan e gagiyeg rok Jesus Kristus, ma ra mon’og e piin nib ‘mat’aw.’ (Ps. 72:7) Ngiyal’ nem e ra gagiyel e t’ufeg nge runguy rok Jesus ni bod ni immoy u fayleng. U lan fa bin beech e fayleng ma “piin ni de mat’aw” ni kan fasegrad ko yam’ maku yira ayuwegrad ngar folgad ko motochiyel rok Jehovah me yog e yafos ni manemus ngorad. (Acts 24:15, NW) Machane piin ni dab ra folgad ko motochiyel rok Got e dab ni pagrad ngar pared u lan fare fayleng nib beech ya nge dab ra kirebnaged e gapas.

13. U uw e ra yan ni mus e gagiyeg rok Jesus ngay, ma mang fan ni ra par ni bay e gapas riy?

¹³ Gagiyeg rok Jesus u ga’ngin yang e fayleng e kan weliy ko pi thin ni baaray: “Gagiyeg rok e yan u bang e day nga bang e day, me tabab ko lul’ ni Eufrates nge yan i taw nga tungun e fayleng.  Girdi’ ko ted ni desert e bay ur siro’gad u p’eowchen; ma pi toogor rok e bay ra li’led e fiyath.” (Ps. 72:8, 9, BT) Riyul’ ni ra gagiyegnag Jesus e re fayleng ney ni polo’. (Zech. 9:9, 10) Piin nib ga’ fan e gagiyeg rok Jesus nge pi tow’ath nra yibnag u wan’rad e “bay ur siro’gad u p’eowchen” ya yad baadag ni ngar folgad rok. Machane piin ni kireb ni dab ra kalgadngan’rad e yira thang e fan rorad ni ke “gaman e 100 e duw rorad.” (Isa. 65:20) Ma yad ra “lil’ e fiyath.”

Ri Ma Lemnag Rarogodad

14, 15. Uw rogon ni gad ra nang ni manang Jesus rogon e lem ko girdi’, ma ra chuwegrad “ko gafgow ni ke yib ngorad”?

¹⁴ Ke gel e gafgow ko girdi’ ni bochan e denen rorad ma rib t’uf e ayuw rorad. Machane bay e athap rodad. (Mu beeg e Psalm 72:12-14.) Ma runguydad Jesus ya ri manang rarogodad ni dawor da flontgad. Ki yib e gafgow ngak Jesus ni bochan e i rin’ e tin nib mat’aw me pag Got ni nge yib boch e skeng ngak. Ka ri mochuch Jesus ya “athuw u downgin e bod yu mey i racha’ ni be map’ nga but’.” (Luke 22:44) Tomur riy u nap’an ni immoy u daken fare ley i gek’iy me non nib ga’ laman ni gaar: “Got rog, Got rog, mang fan ni kam n’igeg?” (Matt. 27:45, 46) Yu gu aram rogon nib gel e gafgow ni i tay ma ku be athamgil Satan ni nge chafeg nga orel rok Jehovah, machane i par Jesus nib yul’yul’.

¹⁵ Rayog ni nge pagan’dad ni manang Jesus e magawon ni ma tay e “piin ni gafgow e yad ra wenig ngak ni nge ayuwegrad ko gafgow ni ke yib ngorad ma ra chuwegrad u fithik’, ma ku er i tay e piin ni gafgow ni dabi siy ni ngan ayuwegrad ma kan pagrad nda ni ayuwegrad.” Bochan e t’ufeg rok ngodad ni bod e chitamangin ma “ma motoyil ngak e piin ni kar gafgowgad”, “ma be golnag laniyan’ e piin ke kireban’rad ma be taflaynag e maad’ad rorad.” (Ps. 69:33; 147:3) Jesus e ma “kireban’ ngodad nga fadad meewar,” ku ma “yib ngak urngin kanawoen e pi n’en ni ma waliy e girdi’ nge denen ni bod gadad.” (Heb. 4:15) Rib gel e felfelan’ riy ni ngan nang ni fare Pilung ni Jesus Kristus e be gagiyeg e ngiyal’ ney u tharmiy ma ri baadag ni nge chuweg e girdi’ ko gafgow.

16. Uw rogon me ke nang Solomon e gafgow ni be yan e tapigpig rok u fithik’?

¹⁶ Bochan ni bay e gonop rok Solomon ma dariy e maruwar riy ni “ma runguy e piin ni meewar ma ba gafgow.” Maku boor e magawon ni ke yib ko yafas rok. Amnon ni walagen e ke kol Tamar ni walagrow u gelngin, ma Absalom ni walagen Solomon e ke li’ Amnon ke yim’. (2 Sam. 13:1, 14, 28, 29) Ke athamgil Absalom ni nge fek e liw rok David machane ke wer me thang Joab e fan rok. (2 Sam. 15:10, 14; 18:9, 14) Munmun me Adonijah ni walagen Solomon e ke athamgil ni nge yan nga lon ni nga mang pilung. Faanra ke gel Adonijah ma dariy e waruwar riy nra thang e fan ku Solomon. (1 Ki. 1:5) Ba tamilang ni manang Solomon e gafgow ni ma yib ngak e girdi’, ya ke gagiyel e re n’ey u nap’an ni be pi’ fare meybil ni fan ko tempel rok Jehovah. Me meybil ni gaar: “Ya ra be’ ma manang e magawon rok ara amith ni be tay . . . Ma thingar mu n’ag fan e denen rorad ma ga tow’athnagrad ni ra be’ ma rogon nib puluw ko urngin ni ma rin’.”​—2 Kron. 6:29, 30.

17, 18. Mang gafgow e ke mada’nag e pi tapigpig rok Got, ma mang e ke ayuwegrad?

¹⁷ Pi gafgow ni gad ma tay e sana bochan e n’en ni ud rin’ed kakrom. Mary, * ni reb e Mich Rok Jehovah ni 30 e duw rok, e yoloy ni gaar: “Boor fan ni nggu felfelan’, machane yu  ngiyal’ ma pi n’en ni ug rin’ kakrom ni ba alit ma gu ma tamra’ ngay. Re n’ey e ma k’aring e kireban’ ngog nib gel, ma gu ma yor, ni bod ni ka fini buch fowap. Pi n’en ni buch rog nib kireb e ma k’aringeg ni nggu lemnag ni dakuriy fag.”

¹⁸ Boor e tapigpig rok Got ni ku aram rogon e magawon rorad, machane mang e rayog ni nge ayuwegrad ni ngar gelgad ko magawon rorad? I yog Mary ni gaar: “Tin riyul’ e fager nge pi walag u lan e ulung e kar k’aringed e felfelan’ ngog.” “Ma kug ma sap nga m’on ko tin ni ke micheg Jehovah, ma be pagan’ug nra boch nge m’on ma gu ra par ni gub felfelan’ ma dab ki kireban’ug.” (Ps. 126:5) Thingari pagan’dad ngak Fak Got ni ke pi’ ni nge gagiyeg. Kan yiiynag murung’agen ni gaar: “Ma runguy e piin ni meewar ma ba gafgow; ma ayuweg e pogofan rok e piin ni gafgow. Ma chuwegrad u fithik’ urngin mit e gafgow nib gel ni yibe tay ngorad, pogofan rorad e ri ba ga’ fan u wan’.” (Ps. 72:13, 14) Pi thin ney e be pi’ e athamgil nga lanin’dad.

Reb e M’ag nib Beech Nra Yib

19, 20. (a) Rogon e thin ni bay ko Psalm 72, mang boch e magawon e ra pithig fare Gil’ilungun Got? (b) Bochan e gagiyeg rok Kristus ma susun mini’ e yira pining e sorok ngak, ma uw rogon u wan’um e n’en ni ra rin’ fare Gil’ilungun?

¹⁹ A mu susunnag bayay rarogon e girdi’ nib mat’aw u lan fare m’ag nib beech ni Jesus e ra gagiyegnag. Kan micheg ngodad ni gaar: “Me par e nam nib sug ko grain, me sug daken yungi ted ko woldug.” (Ps. 72:16) Bochan daken e ted e der ma tugul e woldug riy, ma pi thin ney e be dag nra yoor i yoor e woldug u fayleng e ngiyal’ nem. Be weliy e Bible nra bod e “woldug ni bay u Lebanon” fa ngiyal’ nem u nap’an e gagiyeg rok Solomon ma ba yong’ol e but’ riy. Aygum lemnag, dakuriy e magawon ko ggan ya bochan ni ke yoor. Gubin e girdi’ e yad ra un ko “mur ni ggan nge wain th’abi fel’ e yira pi’ riy.”​—Isa. 25:6-8; 35:1, 2.

²⁰ Mini’ e yira pining e sorok ngak ni bochan e pi tow’ath ney? Jehovah Got ni ir fare Pilung ni Th’abi Tolang. Ere gadad gubin ni gad ra un i yon’ fare tang u fithik’ e felfelan’ ni gaar: “Manga yigi par fithingan e en ni pilung ni dab ni pag talin; mang e yigi par buguwan ni n’umngin nap’an ni bay e yal’. Mang e yigi urngin e nam me ning ngak Got ni nge fal’eg waathrad. Ke sorok Somol, ni Got nu Israel, ni go ir e be ngongliy e pi n’ey nrib fel’! Fithingan nib gilbuguwan e nguun pining e sorok ngay ndariy n’umngin nap’an, ma feni gilbuguwan e nge sugnag e fayleng! Amen! Amen!”​—Ps. 72:17-19.

[Footnote]

Uw Rogon Ni Ga Ra Fulweg?

• Mang e be dag e pi thin ni bay ko Psalm 72 nra buch boch nga m’on?

• Mini’ faen ni kab ga’ ngak Solomon, ma uw e ra yan i mus e gagiyeg rok ngay?

• Mang tow’ath ni be yog fare thin ko Psalm 72 nri ga baadag?

[Study Questions]

[Picture on page 29]

Fel’ rogon ni tay e girdi’ u nap’an e gagiyeg rok Solomon e mang e be dag?

[Picture on page 32]

Dabi aw nib m’ay fan e athamgil ni gad ma tay ni fan e nge yog e yafas ni manemus ngodad u Paradis u tan e gagiyeg rok Kristus