Mman ko pi n'en ni bay riy

Mman ko table of contents

Taareban’ ni Bay ko Kristiano e Ra Pining e Sorok Ngak Got

Taareban’ ni Bay ko Kristiano e Ra Pining e Sorok Ngak Got

Taareban’ ni Bay ko Kristiano e Ra Pining e Sorok Ngak Got

“Mu athamgiliyed nguum pired ni gimed taab girdi’.”​—EFE. 4:3.

1. Uw rogon ma Kristiano nu Efesus ko fa bin som’on e chibog e kar pininged e sorok ngak Got?

 FARE taareban’ ni immoy u lan e ulung ni Kristiano u Efesus kakrom e ke pining e sorok ngak Jehovah. Re binaw nem e yima fol chuway’ riy, ere ba mudugil ni bay boch e Kristiano u rom nib fel’ rogorad ma bay e sib rorad, ma boch i yad e ba gafgow. (Efe. 6:5, 9) Boch i yad e piyu Jew ni kar filed e tin riyul’ u nap’an ni ke machib apostal Paul u tafen e muulung rorad u lan dalip e pul. Boch i yad e ur liyorgad ngak Artemis ma yad ma un ko pig u m’on ni kar nanged e tin riyul’. (Acts 19:8, 19, 26) Ere ba tamilang ni machib ko tin riyul’ e Kristiano e ke taarebnag e girdi’ nib thilthil rarogorad. Ke nang Paul ni taareban’ ni immoy u lan e ulung ni Kristiano kakrom e ke pining e sorok ku Jehovah. I yoloy ni gaar: “Nga ni pining e sorok ngak Got u daken girdien e galesiya.”​—Efe. 3:21.

2. Mang e be magawonnag e taareban’ u thilin e pi Kristiano nu Efesus?

2 Machane bay ban’en ni i magawonnag e taareban’ ni immoy ko ulung nu Efesus. I ginang Paul e piin piilal u rom ni gaar: “Bayi taw nga ba ngiyal’ me ban boch e girdi’ ko biromed e ulung nga rogned e tin nde riyul’ ngar pow’iyed e piin ni ke mich Jesus u wan’rad nga bang ngar uned ngorad.” (Acts 20:30) Miki yog ngorad ni ku bay boch i yad ni ku be rin’ boch ban’en ni be magawonnag e taareban’ rorad ni “be gagiyegnag e piin ndarir folgad rok Got.”​—Efe. 2:2; 4:22.

Reb e Babyor ni Be Gagiyelnag e Taareban’

3, 4. Uw rogon ni fare babyor ni yoloy Paul ngak piyu Efesus e be tamilangnag murung’agen e taareban’?

3 Ke nang Paul ni susun e piin Kristiano e ra bagayad me gay rogon ni nga un par u lan e ulung nib taareban’uy. Ya faanra aram rogon ma rayog ni ngaur maruwelgad u taabang ni bay e gapas u fithik’rad. Ke thagthagnag Got Paul ni nge yoloy e babyor ngak piyu Efesus ni be weliy murung’agen e taareban’. Ni bod ni yoloy Paul murung’agen e tin nib m’agan’ Got ngay ni “nge kunuy urngin e tin ni sunumeg ban’en nga taabang, ni urngin ban’en ni bay u tharmiy ngu but’, me par Kristus ni ir e llug riy.” (Efe. 1:10) Ma ki taarebrogonnag e Kristiano ko pi malang ni kan ubung ke “mang ba naun nib thothup ni naun ni fan ngak Somol.” (Efe. 2:20, 21) Ma ki tamilangnag Paul rogon e taareban’ u thilin e Kristiano ni piyu Jew nge piin ni gathi yad piyu Jew me puguran ngorad ni taareb e Got ni sunmiyrad. Ke yog ni “bin riyul’ i fithingan urngin e tabinaw nu tharmiy ngu but’” e yib rok Jehovah.​—Efe. 3:5, 6, 14, 15.

4 Nap’an ni gad ra yaliy e Efesus guruy ni 4, ma gad ra nang ko mang fan nib t’uf ni ngad athamgilgad nge yog ni nge taareban’dad, nge rogon ni ma ayuwegdad Jehovah, ma mang lem e rayog ni nge ayuwegdad ngad pared ni gadad ba taareb. Mang ni dab mu beeg e re guruy ney nge yog ni ngari tamilang u wan’um u nap’an ni ga ra fil e re thin ney?

Fan nib T’uf ni Ngan Athamgiliy ni nge Taareban’uy

5. Mang fan nrayog ni nge pigpig e pi engel ngak Got nib taareban’rad, machane mang fan nib mo’maw’ e re n’ey ngodad?

5 Ke wenignag Paul ngak pi walagen u Efesus ni ngar ‘athamgiliyed nguur pired ni yad taab girdi’.’ (Efe. 4:3) Gad ra weliy murung’agen e pi engel rok Got ya nge tamilang u wan’dad ni riyul’ nib mo’maw’ ni nge taareban’uy. Dariy l’agruw ban’en u fayleng nri taareb rogorow, ere rayog ni nga dogned ni ke sunmiy Jehovah bokum milyon e engel nib thilthil rarogorad. (Dan. 7:10) Machane rayog ni ngar pigpiggad ngak Jehovah nib taareban’rad, ya yad gubin ni yad ma motoyil ngak ma yad ma rin’ e tin nib m’agan’ ngay. (Mu beeg e Psalm 103:20, 21.) Piin Kristiano e kub thilthil rarogorad ma bay thibngirad, aram fan nib mo’maw’ ni nge taareban’rad.

6. Mang e pi fel’ngin nra ayuwegdad me yog ni ngad taarebgad e pi walag ni bay thibngirad ni bod gadad?

6 Nap’an ni gad ra maruwel u taabang ndawor da flontgad mab papey ni nge sum e magawon. Ere uw rogon ni faanra bay l’agruw e walag ni yow ma pigpig ngak Jehovah u taabang ni bagayow e ba sumunguy ma gubin ngiyal’ nra taw mab sagaal, ma bagayow e der ma sagaal machane ba papey e damumuw ngak? Ra bagayow ma sana be lemnag ni de puluw e ngongol rok bagayow machane kar pagew talin ni yow l’agruw ni bay e magawon rorow. Ere uw rogon ni ngar pigpiggow u taabang? Am guy ko uw rogon nra ayuwegrow e bin migid e thin ni yog Paul. Mag fal’eg i lemnag ko uw rogon ni ngad fanayed e pi thin nem me yog ni taareban’dad. Ki yoloy Paul ni gaar: “Ri gu be wenig ngomed ni ngi i par ngongolmed ko fare fol ni ke m’ay i tay rok Got ko fa ngiyal’ ni piningmed riy. Mu pired nib sobut’an’med, ma gimed ba sumunguy, ma ba gum’an’med ni gubin ngiyal’. Nge bigimed mi i ayuweg bigimed ko meewar rok u fithik’ e runguy. Mu athamgiliyed nguum pired ni gimed taab girdi’.”​—Efe. 4:1-3.

7. Mang nib ga’ fan ni ngad gayed rogon ni nge taareban’dad ni yugu aram rogon ni dawor da flontgad?

7 Rib ga’ fan ni ngad filed rogon ni ngad pigpiggad ngak Got u taabang ni yugu aram rogon ni dawor da flontgad ya kemus ni taareb e ulung ni Kristiano nib riyul’. “Ya taareb e dowef ni bay ma taareb e gelngin Got nib thothup, ni bod rogon nri taareb e l’agan’ ni bay ni ir e ke piningmed Got ngay. Ya taareb e Somol ni bay, ma taareb e michan’, ma taareb e taufe; ma ri taareb e Got ni bay ni ir e Chitamangidad ni gadad gubin.” (Efe. 4:4-6) Gelngin Jehovah nib thothup nge tow’ath ni ma pi’ e ba peth ko ulung rok. Faanra bay be’ u lan e ulung ni be k’aring e damumuw ngodad, ma dabda chuwgad ko ulung. Kemus ni ulung rok Got e rayog ni ngad rung’aged e thin ko yafas ni manemus riy.​—John 6:68.

“Boch e Pumoon ni Tow’ath” e Yad be Ayuweg e Taareban’

8. Mang e ma fanay Jesus ni nge ayuwegdad ni ngad pared nib taareban’dad?

8 Ke fanay Paul e n’en ni i rin’ e pi salthaw kakrom ni fan e nge fanathinnag rogon ni nge pi’ Jesus “boch e pumoon ni tow’ath” ni ngar ayuweged e ulung ni nge par nib taareban’rad. Reb e salthaw ni ke gel ko mahl e ra fek reb e sib nga tabinaw rok ni nge ayuweg e ppin rok ko maruwel u tabinaw. (Ps. 68:1, 12, 18) Ere nap’an ni ke gel Jesus ko fayleng me aram e ke yog boor sib ngak nri yad baadag ni ngar ayuweged. (Mu beeg e Efesus 4:7, 8. *) Uw rogon ni ke fanayrad? Ke “turguy boch ni ngar manged apostal, ma boch e turguy ni ngar manged profet, ma boch e turguy ni ngar machibniged ngak e girdi’ e Thin Nib Fel’ ni yib rok Got, ma boch e turguy ni ngar manged pastor [“ta chugol saf,” NW] ma ngar filed fan e thin rok Got ngak e girdi’. I rin’ e re n’ey ni nge ngongliy rogon urngin e girdi’ rok Got ngar pigpiggad ngak Got ni aram e maruwel rok girdien Kristus, mi yad ayuweg girdien e dowef rok Kristus ngar ilalgad i yan. Ere gadad gubin ni bay da bad nga taabang ngad taab girdi’gad u daken e michan’ rodad ngak Fak Got.”​—Efe. 4:11-13.

9. (a) Uw rogon ni ayuwegdad “boch e pumoon ni tow’ath” ni nge taareban’dad? (b) Mang fan nra be’ me gay rogon nge yog ni i par nib taareban’uy u lan e ulung?

9 “Boch e pumoon ni tow’ath” e yad ma ayuwegdad ni nge taareban’dad. Ni bod ni faanra kar guyed l’agruw e walag ni pumoon ni bay bagayow ni be ‘k’aring e damumuw ngak bagayow,’ ma rayog ni ngar ayuweged yow u daken e fonow ma ngar ‘guyed rogon ngar sulow nga rogon ngar parew ni kar mat’awgow bayay.’ (Gal. 5:26–6:1) Ma pi pumoon ni yad e tow’ath e yad ma ayuwegdad, ya yad ma fil e thin nu Bible ngodad ya nge yog ni ngad pared nib gel e michan’ rodad. Ere yad be ayuwegdad ni nge taareban’dad ma ngki yog ni ngad mon’oggad ko tirok Got ban’en. I yoloy Paul ni gaar: “Ma aram e dab kud pired ni gadad bod e bitir, ni be fekdad e n’ew i yan, ma be fekdad e nifeng i yan ni gubin yay nra n’ag e nifeng gil’, ni aram e machib rok e girdi’ ni yad be bannag e girdi’, ni piin ni yad be pow’iy boch e girdi’ ko tin ni gathi ir ko ban ni kar ngongliyed rogon.” (Efe. 4:13, 14) Urngin e Kristiano ni thingar ra gayed rogon ni nga i par nib taareban’rad ni bod yu yang u dowdad nra bang ma be maruwel ni nge ayuweg bang.​—Mu beeg e Efesus 4:15, 16.

Ngam Thilyeg e Lem Rom

10. Uw rogon nra magawonnag e ngongol ndarngal e taareban’ rodad?

10 Gathi kam guy ni fa bin aningeg e guruy ko fare babyor ni pi’ Paul ngak piyu Efesus e be dag reb e kanawo’ ni nge taareban’ e Kristiano ni ngaur t’ufeged yad? Nge mu’ ma ki weliy fan e t’ufeg. Ya t’ufeg e ra ayuweg ni ngan siyeg e ngongol ndarngal nge puwlag. I fonownag Paul pi walagen ni dab ku ur “ngongolgad ni bod rogon e piin ndar nanged Got.” Pi cha’ nem e “dakurir tamra’gad” ma “kar paged yad nga pa’ e kireb.” (Efe. 4:17-19) Re fayleng ney nrib sug ko ngongol ndarngal e be magawonnag e taareban’ rodad. Girdi’ e yad ma thin ni gosgos ni murung’agen e ngongol ndarngal, ma yad ma yin’ e tang riy, maku yad ma yaliy e yaan u kachido, ma yad ma un ko re ngongol ney nib mith ma ku yad be rin’ ndakunir mith. Ngongol ara thin rom ni be yan i m’ug ni kemus ni ga baadag ni ngam parew be’ e rayog ni palognagem rok Jehovah nge ulung. Mang fan? Ya re ngongol ney e ra k’aringem ni ngam un ko ngongol ndarngal. Maku re ngongol ney e ma waliy e piin mabgol ni ngar pared be’ ni gathi mabgol rorad. Ere rayog ni nge kirebnag e tha’ u thilin e girdi’ u lan e tabinaw. Rib kireb e re ngongol ney! Aram fan ni yoloy Paul ni gaar: “Gathi ereyer e n’en ni kam filed murung’agen Kristus!”​—Efe. 4:20, 21.

11. Mang e n’en ni be pi’ e Bible e athamgil riy nge laniyan’ e Kristiano ni ngar thilyeged?

11 Ke tamilangnag Paul ni thingar da digeyed e lem nib kireb ma ngad athamgilgad ngad ngongolgad ni nge taareban’dad, ya ke yog ni gaar: “Ere mu n’iged pangimed ni kakrom ni ir e um pired riy ni fare pangin ni kakrom ni ar’ar nib kireb e bannag nge kirebnag. Gum’ircha’med nge lanin’med e thingari pig ni polo’ nge beech. Thingar mon’ed nga dakenmed e bin nib beech i gimed ni bod rogon e munmad, ni bin nib beech i gimed ni Got e sunumeg ni bod ir, ma ke gagiyel u daken e bin riyul’ e wok nib yal’uw ma mmat’aw ni ke yog ngomed.” (Efe. 4:22-24) Uw rogon ma ‘gum’ircha’dad nge lanin’dad e thingari pig ni polo’ nge beech’? Rayog ni faan gad ra fal’eg i lemnag e pi n’en ni kad filed u Bible nge pi n’en ni kad filed rok e pi Kristiano ni kar ilalgad ko tirok Got, ma ngad athamgiliyed ni ngad thilyeged e ngongol rodad “ni Got e sunumeg ni bod ir.”

Ngam Thilyeg Rogon ni Ga Ma Non

12. (a) Faanra u nog e tin riyul’ ma uw rogon nra ayuwegey nga i par nib taareban’uy? (b) Mang fan nib mo’maw’ ngak boch e girdi’ ni nga rogned e tin riyul’?

12 Rib ga’ fan ni piin ni yad bang ko ulung, e nga u rogned e tin riyul’. Thin ni ka nog u fithik’ e gol mab tamilang e rayog ni nge taarebnag e girdi’. (John 15:15) Machane uw rogon ni faanra ke bannag be’ walagen? Nap’an nra nang walagen e n’en ni ke rin’, ma ra war e pagan’ ni bay u thilrow. Aram fan ni ke yoloy Paul ni gaar: “Ra be’ ma thingari yog e tin nib riyul’ ngak walagen, ya gadad gubin ni goo gadad yu yang u downgin Kristus.” (Efe. 4:25) En ni ke tabab ni nge ban u nap’an ni kab bitir, e sana ba mo’maw’ ngak ni nge yog e tin ni riyul’. Machane ra felfelan’ Jehovah ko athamgil nra tay ma ra ayuweg.

13. Mang ke kub muun ngay ni ngan digey e thin ni rayog ni nge kirebnag laniyan’ be’?

13 Ma fil Jehovah ngodad ni ngad kol ayuwgad u rogon ni gad ma non, ma aram e rayog ni ngad daged ni gad be tayfan e girdi’ maku gad be ayuweg ni nge taareban’dad. Ke yoloy Paul ni gaar: “Dab umogned e thin nib kireb ku be’. . . . Mu n’iged fan u wun’med urngin ban’en nib kireb ni ke aw nga lanin’med, nge tin ni kam dabuyed rok be’, ma dab ku um damumuwgad. Dab ku um tolulgad ngak be’ u fithik’ e damumuw ara umogned e thin nib kireb ngak be’! Dab ku um fanenikayed be’!” (Efe. 4:29, 31) Gad ra athamgil ni ngad ted fan e girdi’ ma ireray reb e kanawo’ nra ayuwegdad ni nge dab dogned e thin nra k’aring e damumuw ngak be’. Ni bod rogon reb e pumoon ni ma yog e thin nib kireb ngak leengin e thingari athamgil ni nge tayfan, ya manang rogon ni ma tay Jehovah fan e piin nib pin. Boch i yad e ke dugliyrad Jehovah nga gelngin nib thothup nge yog ni ngar uned ngak Kristus ko gagiyeg. (Gal. 3:28; 1 Pet. 3:7) Maku arrogon reb e ppin ni ke mecham ngak ni ma tolul ko pumoon rok, e thingari gay rogon ni nge thilyeg e ngongol rok, ya ke fil rogon ni i t’ar Jesus laniyan’ u nap’an ni kan gafgownag.​—1 Pet. 2:21-23.

14. Mang fan ni bay e riya’ riy ni faanra ngan damumuw nib pag rogon?

14 Piin ni dabiyog ni ngar gagiyegnaged e damumuw rorad e ba mom rorad ni nga ur rogned e thin nib kireb. Ma re n’ey e ku ra kirebnag e tha’ u thilin e girdi’. Damumuw e bod ba nifiy, nib papey ni ma kirebnag ban’en. (Prov. 29:22) Faanra bay fan ni ke damumuw be’ ma thingari gagiyegnag e damumuw rok ya nge dabi kirebnag e tha’ u thilrow be’. Piin Kristiano e thingar ra athamgilgad ni ngar n’aged fan u wan’rad e kireb ni ke rin’ be’, me yog ni ngar pithiged e magawon. (Ps. 37:8; 103:8, 9; Prov. 17:9) I fonownag Paul piyu Efesus ni gaar: “Faanra mu damumuwgad, ma dab mpaged e damumuw romed nge fekmed nga fithik’ e denen; ma dab mpired ni gimed ba damumuw nge polo’ reb e rran. Dab mu binged e kanawo’ ngak moonyan’.” (Efe. 4:26, 27) Faanra de yog ni nge gagiyegnag be’ e damumuw rok, ma aram e ke bing e kanawo’ ngak Satan ni nge yoornag laniyan’ e girdi’ u lan e ulung.

15. Mang wenegan nra yib ni faanra kad iringed e chugum rok pi walagdad?

15 Ngan tay fan e chugum rok be’ e rayog ni nge ayuweg e ulung ni nge par nib taareban’uy. Be yog e Bible ni gaar: “Cha’ ni be moro’ro’ e nge tal ko moro’ro’.” (Efe. 4:28) Girdi’ rok Jehovah e yad ma pagan’rad ngorad. Faanra iring reb e Kristiano e chugum rok reb i walagen, ma re n’ey e rayog ni nge kirebnag e taareban’ ni bay u thilrow.

T’ufeg Rodad ngak Got e Ra Taarebnagdad

16. Mang thin e nga dogned nra ayuweg e taareban’ ni bay u thildad?

16 Ke taareban’ e girdi’ u lan e ulung ni Kristiano ni bochan e t’ufeg rorad ngak Got. Gol ni ke dag Jehovah ngodad e ba ga’ fan u wan’dad, ma re n’ey e ke k’aringdad ni ngad folgad ko thin rok ni gaar: “Ke mus ni thin nra ayuweg be’ e nguu mogned, ni fa mit nem e thin ni ma fonownag e girdi’ me yib fan ngorad. . . . Machane um golgad ngomed, me bigimed me munguy ngak bigimed, mu um n’iged fan u wan’med e tin nib kireb ni ke rin’ bigimed ngak bigimed, ni bod rogon Got ni bochan Kristus ma aram fan ni ke n’ag fan u wan’ e kireb ni kam rin’ed.” (Efe. 4:29, 32) Ma n’ag Jehovah fan e kireb rok e girdi’ ni de flont ni bod gadad. Ere gathi ba puluw ni ngad n’aged fan e kireb ko girdi’ u wan’dad?

17. Mang fan ni thingar da athamgilgad ni nge taareban’dad?

17 Taareban’ ni bay u thilin e girdi’ rok Got e be pining e sorok ngak. Boor e kanawo’ ni be maruwel gelngin Got riy ni be ayuwegdad ni ngad pared ni gad ba taareb. Dab da togopuluwgad nga rogon ni be pow’iydad gelngin Got nib thothup. (Efe. 4:30) Rib ga’ fan ni ngad ayuweged e taareban’ ni bay u thildad. Ma pi’ e felfelan’ ngodad, maku ma pining e sorok ngak Jehovah. Thin rok e be gaar: “Thingar um guyed rogon nguum pired ni gimed be folwok rok Got, ni bochan e gimed pi fak ni gimed ba t’uf rok. T’ufeg e thingari mang ir e i gagiyegnag e ngongol romed.”​—Efe. 5:1, 2.

[Footnote]

^ par. 8 Efesus 2:7, 8 (NW): “Chiney e kan dag e runguy ngodad ma kan pi’ e tow’ath ngodad ndariy puluwon ni rogon ni ke dugliy Kristus. Yog ni gaar: ‘U nap’an ni yan nga lang me fek e sib me pi’ boch e pumoon ni tow’ath.’”

Uw Rogon Ni Ga Ra Fulweg?

• Mang lem nra ayuweg e taareban’ ni bay u thilin e Kristiano?

• Uw rogon ma ngongol rodad e ra ayuweg e taareban’ u thilin e girdi’ u lan e ulung?

• Uw rogon ma thin rodad e rayog ni nge ayuwegdad ni ngad pared ni bay e felfelan’ u thildad?

[Study Questions]

[Picture on page 21]

Piin nib thilthil rarogorad e ke taareban’rad

[Picture on page 22]

Ga manang ni bay e riya’ ko ngongol fa thin rom ni be m’ug ni kemus ni ga baadag ni ngam parew be’?