1, 2. Mang fan ni susun e dab don’ed e kireb nga daken Jehovah ko pi magawon ni be buch u fayleng? Mu susunnag.

 SUSUN e bay reb e pumoon ni ke n’uw nap’an ni ke mabgol. Me yan i reb e rran ni sul nga tabinaw rok me pirieg ni kan wageynag lan e naun rok. Gubin e chugum u lan fare naun ni yigoo kan kirebnag. Ma ke par fare naun rok ni ke bod yaan bangi ban’en ni ke aw e yoko’ riy. Ere, ga be lemnag nra gaar, “Mang fan ni ke rin’ e ppin rog e biney e pa’?” Fa ga be lemnag nra gaar, “Mini’ e ke rin’ e biney e pa’?” Dabisiy nra lemnag fa bin l’agruw e deer. Mang fan? Ya manang ndabi rin’ e ppin rok ban’en ko tabinaw rorow ni aram rogon.

² Ngiyal’ ney e gad be guy ni boor ban’en ni kan kirebnag u fayleng, ni bod ni kan alitnag e nifeng, ma yibe cham, ma ke yoor e ngongol nib kireb. Bochan ni kad filed e Bible, ma gad manang ni gathi Jehovah e ir e ma k’aring e pi magawon ney. Ke sunmiy e re fayleng ney ni nge mang paradis. (Gen. 2:8, 15) Maku Jehovah e ir e Got ko t’ufeg. (1 John 4:8) Bochan ni kad filed e Bible ma ke ayuwegdad ni ngad nanged ko mini’ e ir e be k’aring e pi magawon u fayleng. Cha’nem e aram Satan ni Moonyan’ ni ir e “en ni be gagiyegnag e girdi’ nu roy u fayleng.”​—John 14:30; 2 Kor. 4:4.

3. Uw rogon nrayog ni nge dab ki puluw rogon ni gad ma lem?

³ Machane, dabiyog ni nga dogned ni Satan e ir tapgin urngin e magawon rodad. Mang fan? Bochan ni bay boch e magawon ni ma yib ngodad ni bochan e oloboch rodad. (Mu beeg e Deuteronomy 32:4-6.) Yugu aram rogon ni gad manang e re n’ey, ma rayog ndab ki puluw rogon ni gad ma lem, me k’aringdad ni ngad sorgad i yan ko riya’ ni bochan e dawor da flontgad. (Prov. 14:12) Ni uw rogon? Rayog ni nge mang Jehovah e ‘don’ed e kireb nga daken’ ni bochan reb e magawon ni kad mada’naged, ma gathi gadad ara Satan.​—Prov. 19:3.

4, 5. Uw rogon nrayog ni nge ‘yon’’ reb e Kristiano e kireb nga daken Jehovah?

 ⁴ Gur, rayog ni nga ‘don’ed e kireb nga daken’ Jehovah? Faan gad ra rin’ ban’en ni aray rogon, ma ra aw nib m’ay fan. (Isa. 41:11) Gad ra togopuluw ngak Got ma dabiyog ni ngad gelgad ngak. Sana dab dogned ban’en nib togopuluw ngak Jehovah. Machane, be yog e Proverbs 19:3 ni bochan e ba manan’ e girdi’ ma rayog ni nga ‘ron’ed e kireb nga daken’ Jehovah. Arrogon, rayog ni nge yon’ be’ e kireb nga daken Jehovah u laniyan’. Mit ney e lem e rayog ni nge buch u boch e kanawo’ ni gathi rib gagiyel. Rayog ni nge lem be’ nib togopuluw ngak Jehovah. Ma wenegan nra yib riy e rayog ni nge chuw ko ulung, fa reb e dab ki un ko pi n’en ni gad ma rin’ ni fan ko liyor ni gad ma tay ngak Jehovah.

⁵ Mang e rayog ni nge k’aringdad ni nga ‘don’ed e kireb nga daken’ Jehovah? Uw rogon nrayog ni ngad siyeged e re wup ney? Rib ga’ fan ni ngad nanged e fulweg ko gal deer ney, ya bay rogon ko tha’ u thildad Jehovah Got!

6, 7. Mang fan ni tabab piyu Israel u nap’an Moses ni ngar gun’gun’naged Jehovah?

⁶ Mang e rayog ni nge k’aring reb e tapigpig rok Jehovah nib yul’yul’ ni nge gun’gun’nag Got u laniyan’? Chiney e ngad weliyed lal ban’en nrayog ni nge k’aringdad ni ngad gun’gun’gad, nge murung’agen boch e girdi’ u lan e Bible ni kar awgad ko re wup ney.​—1 Kor. 10:11, 12.

⁷ Thin ni ma yog boch e girdi’ e rayog ni nge magawonnagdad. (Mu beeg e Deuteronomy 1:26-28.) Ka fini chuw piyu Israel ko sib u Egypt. Ke pag Jehovah ragag e gafgow ni nge yib nga daken fare nam nu Egypt, me tomur riy me li’ Farao nge pi salthaw rok ngar m’ad u lan fare Red Sea. (Ex. 12:29-32, 51; 14:29-31; Ps. 136:15) Ma ngiyal’ nem e ke chugur ni nge yan e girdi’ rok Got nga lan fare Nam ni Kan Micheg. Machane, aram e ngiyal’ ni tabab piyu Israel ni ngar gun’gun’naged Jehovah. Mang e ke k’aringrad ni nge war e michan’ rorad? Ke mulan’rad ni bochan e n’en ni ke yog fapi pumoon ni ka ranod ni ngar damitnaged fare nam. (Num. 14:1-4) Ere, mang e ke buch? Yad gubin ndan pagrad ni nga ranod nga lan fare nam nib “yong’ol” ni kan micheg ni ngan pi’ ngorad. (Deut. 1:34, 35, BT) Ere, mang e rayog ni ngad filed ko re n’ey? Thin ni ma yog boch e girdi’ e rayog ni nge warnag e michan’ rodad me k’aringdad ni ngad gun’gun’gad ni bochan rogon ni be pow’iy Jehovah e girdi’ rok.

8. Mang e k’aring e pi tapigpig rok Got u nap’an Isaiah ni nga ron’ed e kireb nga daken Jehovah ni bochan e magawon rorad?

⁸ Rayog ni nge mulan’dad ni bochan e magawon. (Mu beeg e Isaiah 8:21, 22.) U nap’an Isaiah me mada’nag fare nam nu Judah e magawon. Ke longobiyrad e pi toogor rorad. Ke lich e ggan ma boor e girdi’ ni kar m’ad ko bilig. Machane, bin th’abi ga’ e magawon ni kar mada’naged e aram e ke kireb e tha’ u thilrad Jehovah. (Amos 8:11) Machane, kar tababgad ni nga “rogned e thin nib kireb” nga fithingan e pilung rorad nge Got, ma dar sapgad ngak Jehovah ni nge ayuwegrad ko magawon rorad. Arrogon, ka ron’ed e kireb nga daken Jehovah ni bochan e pi magawon rorad. Ere, faanra yib e magawon ngodad nib tomgin, maku rayog ni nge lungudad u lanin’dad, ‘Mang fan nde ayuwegeg Jehovah ko ngiyal’ nib t’uf e ayuw rog?’

9. Mang fan ni ke lemnag piyu Israel u nap’an Ezekiel boch ban’en nde puluw?

⁹ Dad nanged gubin ban’en ni ke buch. Ke lemnag piyu Israel u nap’an Ezekiel ni “de mat’aw” e n’en ni ke rin’ Jehovah ni bochan e dar nanged gubin ban’en ni ke buch. (Ezek. 18:29) Yugu aram rogon ndar nanged urngin ban’en ni ke buch, ma ngongol rorad e ke m’ug riy ni gowa kan pi’ mat’awrad ni ngar pufthinnaged Got ko ba mat’aw ara de mat’aw e n’en ni ke rin’. Faanra gathi kari tamilang u wan’dad  boch e chep u lan e Bible ara fan ni ke buch boch ban’en rodad, ma rayog ni ngad lemnaged ni “de mat’aw” e n’en ni ke rin’ Jehovah.​—Job 35:2.

10. Uw rogon nrayog ni nge folwok be’ ko n’en ni rin’ Adam nde puluw?

¹⁰ Ka don’ed e kireb nga daken be’ ko oloboch ni kad rin’ed. Adam ni ir e bin som’on e girdi’ nni sunmiy e yon’ e kireb nga daken Got ko denen ni rin’. (Gen. 3:12) Yugu aram rogon nib tamilangan’ Adam ko n’en nra buch rok ni faanra th’ab e motochiyel rok Got, ma ke yon’ e kireb rok nga daken Jehovah u nap’an ni denen. I yog nib kireb fare pin ni ke pi’ Jehovah ngak ni nge leay. Ka nap’an e re ngiyal’ i n’em ke yib i mada’ ko chiney, ma boor e girdi’ ni yad be folwok ko n’en ni rin’ Adam, ni aram e nap’an ni yad ra denen mi yad yon’ e kireb riy nga daken Got. Ere, ba fel’ ni ngad fithed gadad ni nge lungudad, ‘Rayog ni nggu lem nib togopluw nga rogon ni ma rin’ Jehovah boch ban’en ni bochan e kireban’ ara pi magawon rog, fa?’

11. Mang e rayog ni ngad filed ko n’en ni buch rok Jonah?

¹¹ Gad ra par ni goo gadad e gad be lemnaged gadad. Ke damumuw Jonah u nap’an ni runguy Jehovah fare nam nu Nineveh. (Jonah 4:1-3) Mang fan? Ba tamilang ni ke rus ni bochan e ri chey mi yad lemnag ni ir reb e profet ni googsur ni bochan e dan thang fare mach u tomuren ni ke yog ni yira thang. Ke lemnag e n’en nra yog e girdi’ u murung’agen ma daki runguy fapi girdi’ nu Nineveh ni kar kalgadngan’rad. Ere gur, rayog ni nge dab kud lemnaged boch e girdi’ ma gad ‘yon’ e kireb nga daken’ Jehovah ni bochan e dawori thang e re m’ag nib kireb ney? Faanra ke n’uw nap’an ni gad be machibnag ni ke chugur fare rran rok Jehovah, ma gur, rayog ni ngad damumuwgad ngak Jehovah u nap’an nra moningnagdad e girdi’ ni bochan e gad be machibnag e thin nu Bible?​—2 Pet. 3:3, 4, 9. 

12, 13. Mang e rayog ni ngad rin’ed ni faanra der m’agan’dad ko n’en ni ma rin’ Jehovah ara n’en ni ma pag ni nge buch?

¹² Mang e rayog ni ngad rin’ed ni faanra der m’agan’dad ko n’en ni ma rin’ Jehovah ara n’en ni ma pag ni nge buch? Dab mu pagtalin nde fel’ ni ngad rin’ed ban’en ni aram rogon. Ke  yog ba ken e Bible u Proverbs 19:3 ni gaar: “Ra de tamilangan’ be’ ma ra togopluw ngak Jehovah.” (Byington) Ere, chiney e ngad lemnaged lal ban’en nra ayuwegdad ni nge dab da don’ed e kireb nga daken Jehovah.

¹³ Nga i par e tha’ u thilmew Jehovah nib gel. Faanra ba fel’ e tha’ u thildad Jehovah, ma aram e rayog ni nge dab don’ed e kireb nga daken Got. (Mu beeg e Proverbs 3:5, 6.) Ba t’uf ni nge pagan’dad ngak Jehovah. Maku thingar dab da lemnaged ni ka boor ban’en ni gad manang ngak ara kab ga’ fan e tin nib t’uf rodad. (Prov. 3:7; Ekl. 7:16) Mit ney e lem e ra ayuwegdad ni nge dab don’ed e kireb nga daken Jehovah u nap’an ni ke buch boch ban’en nib kireb.

14, 15. Mang e ra ayuwegdad ni nge dabi magawonnagdad e thin ni ma yog boch e girdi’?

¹⁴ Dab mu pag e thin rok boch e girdi’ ni nge magawonnagem. Bay fan ni nge mich u wan’ piyu Israel nra pow’iyrad Jehovah nga lan fare Nam ni Kan Micheg. (Ps. 78:43-53) Machane, nap’an ni kar rung’aged e thin ni yog fa ragag i damit, mi yad pagtalin feni gel “gelngin” Jehovah. (Ps. 78:42, BT) Faan gad ra fal’eg i lemnag e pi n’en nib fel’ ni ke rin’ Jehovah ni fan ngodad, ma ra gel e tha’ u thildad. Ma angin nra yib riy e dab da paged e thin nib kireb ni ma yog boch e girdi’ ni nge palognag e tha’ u thildad Jehovah.​—Ps. 77:11, 12.

¹⁵ Machane, faanra goo thibngin pi walagdad e gad ma sap ngay ma rayog ni nge magawonnag e tha’ u thildad Jehovah. (1 John 4:20) Nap’an ni gun’gun’ piyu Israel ni bochan e kan pi’ reb e liw ngak Aron, ma rogon u wan’ Jehovah e Ir e yad be gun’gun’nag. (Num. 17:10) Ere, faan gad ra gun’gun’nag e piin ni ke tayrad Jehovah ni ngar pow’iyed e ulung rok u fayleng, ma bod ni gad be gun’gun’nag Jehovah.​—Heb. 13:7, 17.

16, 17. Mang e dab da paged talin u nap’an ni ke yib e magawon ngodad?

¹⁶ Dab mu pagtalin nder ma k’aring Jehovah e magawon ngodad. Yugu aram rogon ndaki fol piyu Israel rok Jehovah u nap’an Isaiah, machane ka baadag ni nge ayuwegrad. (Isa. 1:16-19) Demtrug rogon e magawon nra yib ngodad ma rayog ni ngad pared nib fel’ lanin’dad ni bochan e gad manang ni ma lemnagdad Jehovah ma baadag ni nge ayuwegdad. (1 Pet. 5:7) Bin riyul’ riy, e ke micheg nra pi’ gelngidad ya nge yag nda athamgilgad u fithik’ e pi magawon ney.​—1 Kor. 10:13.

¹⁷ Faanra gad be gafgow ni bochan boch ban’en nde mat’aw ni bod e n’en ni buch rok Job, mab t’uf ni ngad pugeduran ngan’dad ni gathi Jehovah tapgin e pi n’ey. Ma fanenikay Jehovah e tin nde mat’aw, mab t’uf rok e tin nib mat’aw. (Ps. 33:5) Manga yugu da boded Elihu ni fager rok Job ni faani gaar: “I Got, ni Gubin ma Rayog rok e der ma rin’ e kireb; ma dariy ba ngiyal’ ni ma sasalap ngak be’.” (Job 34:12, BT) Gathi Jehovah e ma k’aring e pi magawon rodad, ya ir e ma pi’ ‘urngin e tin nib fel’ nge urngin e tow’ath nrib manigil’ ngodad.​—Jas. 1:13, 17.

18, 19. Mang fan ndabi maruwar e thin rok Jehovah u wan’dad? Mu susunnag.

¹⁸ Dabi maruwar e thin rok Jehovah u wan’um. Got e ba flont mab thil e lem rok ko lem rodad. (Isa. 55:8, 9) Ere, faanra ba sobut’an’dad ma gad manang e gin ni ngad musgad riy, ma rayog ni nge m’agan’dad ngay nriyul’ ni bay boch ban’en ndad nanged. (Rom. 9:20) Ba ga’ ndad nanged gubin ban’en u rarogon ban’en ni ke buch. Dariy e maruwar riy ni kam guy ni ke buch e n’en ni ka nog ko fare thin u Proverbs ni gaar: “Cha’ ni som’on nra non u tafen e puf oloboch e yira lemnag nib puluw e tin be yog, nge mada’ ko ngiyal’ ni ke tabab e en be togopluw ngak i fith u boch ban’en.”​—Prov. 18:17, BT.

¹⁹ Faanra bay reb e fager rodad ni ke rin’ ban’en ndad nanged fan ara gad be lemnag ni gathi aram rogon ni ngan rin’, ma gad ra gur ngad lemnaged nib kireb e n’en ni ke rin’? Danga’, ya dabisiy ni gad ra lemnag ni gathi gubin ban’en ni ke buch ma gad manang. Faanra aray rogon ni gad ra ngongol ngak be’ nrib fel’ e thin  rodad, me ere ku er rogon e Chitamangidad ni bay u tharmiy ni thingari pagan’dad ngak, ya gad manang ni tirok e kanawo’ nge lem e kab tolang ko tirodad!

20, 21. Mang fan nsusun e dab don’ed e kireb nga daken Jehovah ni bochan e pi magawon rodad?

²⁰ Dab mu pagtalin tapgin e pi magawon rodad. Mang fan? Ya bin riyul’ riy, e bay boch e magawon ni ma yib ngodad ni gadad e kad k’aringed. (Gal. 6:7) Dab mon’ e kireb riy nga daken Jehovah. Mang fan nde puluw ni ngad rin’ed e re n’ey? Am lemnag e re n’ey: Kan ngongliy e karrow nrayog ni nge yan nib papey. Ere, susun e ke yan be’ u karrow ke thum’ nga wuru’ payngin nsusun e nge yan riy. Ma nap’an ni taw nga bang nib chigog e kanawo’ riy, me accident. Ere gur, ra yon’ facha’ e kireb nga daken e gin nni ngongliy fare karrow riy? Danga’! Ere, ku er rogodad. Ke sunmiydad Jehovah nib puf rogodad ni ngad rin’ed boch ban’en. Machane, ku bay e motochiyel ni ke tay ni ngad folgad riy u nap’an ni ngad dugliyed boch ban’en. Ere, mang fan ni nga don’ed e kireb nga daken Jehovah ni bochan e oloboch rodad?

²¹ Bin riyul’ riy e, gathi gubin e pi magawon rodad ma ke buch ni bochan e oloboch rodad. Bay boch e magawon nrayog ni nge buch ni bochan e “ngal’an nge pi n’en ni ma buch ko girdi’ e dan nang.” (Ekl. 9:11, NW) Machane, dab da paged talin ni Satan ni Moonyan’ e ir e be k’aring e pi magawon rodad. (1 John 5:19; Rev. 12:9) Ir e toogor rodad ma gathi Jehovah!​—1 Pet. 5:8.

22, 23. Mang e susun ni ngad lemnaged ni faanra ke mulan’dad ni bochan e magawon rodad?

²² Nap’an ni ga ra mada’nag e magawon, mag lemnag e n’en ni buch rok Joshua nge Kaleb. Ba fel’ e thin ni yog e gal pumoon ney u murung’agen fare nam nib thil ko n’en ni yog fa ragag i damit. (Num. 14:6-9) Kar dagew nib mich Jehovah u wan’row. Yugu aram rogon, ma ka ranod piyu Israel u daken e ted u lan 40 e duw. Ere gur, ke gun’gun’ Joshua nge Kaleb ni bochan e yow be lemnag nde puluw e re n’ey? Danga’, ya ke pagan’row ngak Jehovah. Ere gur, kan tow’athnagrow? Arrogon! Yugu aram rogon ni yooren piyu Israel e kar m’ad, ma ke pag Jehovah Joshua nge Kaleb ni ngar unew nga lan fare Nam ni Kan Micheg. (Num. 14:30) Ere, ku er rogodad nra tow’athnagdad Jehovah ni faanra dab da “paged gadad” ma gad athamgil ni ngad rin’ed e tin nib m’agan’ ngay.​—Gal. 6:9; Heb. 6:10.

²³ Mang e susun ni ngam rin’ ni faanra ke mulan’um ni bochan e magawon ara oloboch rok boch e girdi’ ara oloboch rom? Mu fal’eg i lemnag pi fel’ngin Jehovah. Mu lemnag e athap ni ke pi’ Jehovah ngom. Mu fithem ni nge lungum, ‘Ra uw rogog ni faanra de fel’ e tha’ u thilmow Jehovah?’ Um par ni gab chugur ngak ma dariy ba ngiyal’ ni nga mon’ e kireb nga daken!