Maʼ xaaneʼ Jesuseʼ jach kaʼanaʼan, tumen máan junpʼéel áakʼab táan u orar, tsʼoʼoleʼ ka sáaschajeʼ tu yéeyaj u 12 apostoloʼob. Kex beyoʼ láayliʼ taak u yáantik le máakoʼoboʼ. Ka bin tu jáal junpʼéel puʼuk yaan tu luʼumil Galilea, maʼ xaaneʼ maʼ náach tiʼ u kaajil Capernaumiʼ.

Yaʼab máakoʼob náach u taaloʼobeʼ binoʼob tu yiknal. Yanoʼobeʼ desde tu luʼumil Judea u taaloʼob. Yanoʼob xaneʼ tiʼ u taaloʼob tiʼ u kaajiloʼob Tiro yéetel Sidoneʼ. ¿Baʼaxten binoʼob u yiloʼob? Utiaʼal «u chʼenxikintoʼob Jesús bey xan utiaʼal ka tsʼaʼakakoʼob». Chéen máans ta tuukul. Tuláakal le kʼojaʼanoʼob kaʼachoʼ utschajoʼob. Jesuseʼ tu tsʼakaj «tak le máaxoʼob ku beetaʼal u sen chiʼichnaktaloʼob tumen le demonioʼob» wa u kʼasaʼan angeloʼob Satanasoʼ (Lucas 6:17-19).

Jesuseʼ kulaj tu níixil le puʼukoʼ ka muchʼlaj le máakoʼob tu yiknaloʼ. Maʼ xaaneʼ le 12 apostoloʼoboʼ maas náatsʼoʼob tiʼ letiʼ. Tuláakloʼob taak u yuʼubikoʼob u kaʼansaj le máax beetik nukuch milagroʼoboʼ. Le baʼaxoʼob tu kaʼansaj Jesusoʼ tu yáantaj le máaxoʼob uʼuyoʼ. Desde teʼ kʼiin jeʼeloʼ yaʼab uláakʼ máakoʼob tsʼoʼok xan u yáantik. Tak toʼon jeʼel u yáantkoʼoneʼ, tumen le baʼaxoʼob talam u naʼataʼaloʼ tu tsolaj junpʼéel bix séeb u naʼataʼal. Jesuseʼ tu chʼaʼchiʼitaj baʼaloʼob u kʼaj óol le máakoʼoboʼ. Le oʼolal le baʼaxoʼob tu kaʼansoʼ séeb u naʼataʼal tumen le máaxoʼob u kʼáatoʼob kuxtal jeʼex u yaʼalik Diosoʼ. ¿Baʼaxoʼob tu kaʼansaj Jesús jach jeʼel u yáantik máakeʼ?

Tuláakal máak u kʼáat ka yanak kiʼimak óolal tiʼ. Jesuseʼ u yojel lelaʼ, le oʼolal tu tsolaj máaxoʼob jach tu jaajil yaan kiʼimak óolal tiʼob. Máans ta tuukul bix uʼuyaʼabik tumen le máaxoʼob yanoʼoboʼ. Baʼaleʼ maʼ xaaneʼ yaan baʼax maʼ tu séeb naʼatoʼobiʼ.

Jesuseʼ tu yaʼalaj: «Kiʼimak u yóol le máaxoʼob wiʼijoʼob tiʼ tuláakal le baʼaxoʼob ku tsʼáaik Diosoʼ, tumen u tiaʼaloʼob u Reinoil kaʼan. Kiʼimak u yóol le máaxoʼob yaachajaʼan u yóoloʼoboʼ, tumen yaan u líiʼsaʼal u yóoloʼob. [...] Kiʼimak u yóol le máaxoʼob wiʼijoʼob yéetel ukʼajoʼob tiʼ justiciaoʼ, tumen yaan u tsʼaʼabaltiʼob le justicia u kʼáatoʼoboʼ. [...] Kiʼimak u yóol le máaxoʼob ku chʼaʼpachtaʼaloʼob ikil u beetkoʼob baʼax maʼaloboʼ, tumen u tiaʼaloʼob u Reinoil kaʼan. Kiʼimakchajak a wóoleʼex ken poʼopochʼaʼakeʼex [...] tin woʼolaliʼ. Kiʼimakchajak a wóoleʼex» (Mateo 5:3-12).

¿Baʼax tu yóotaj u yaʼal Jesús yéetel le tʼaan ‹kiʼimak óolaloʼ›? Letiʼeʼ maʼ táan u tʼaan tiʼ le bix u yuʼubikuba máak yoʼolal wa baʼax jatsʼuts u yilkoʼ. Le kiʼimak óolal tu yaʼaloʼ maas nojoch. Maʼ chéen yoʼolal baʼax ku yilik máakiʼ, baʼaxeʼ junpʼéel bix u yuʼubikuba desde tu puksiʼikʼal yoʼolal baʼaxoʼob ku beetik.

Jesuseʼ tu yaʼaleʼ le máaxoʼob wiʼijoʼob tiʼ le baʼaxoʼob ku tsʼáaik Diosoʼ, le yaachajaʼan u yóoloʼob yoʼolal le kʼebanoʼ, le ku kʼaj óoltikoʼob Dios yéetel ku meyajtikoʼoboʼ jach tu jaajil kiʼimak u yóoloʼob. Kex ka pʼektaʼakoʼob wa ka chʼaʼpachtaʼakoʼob ikil u beetkoʼob baʼax u kʼáat Dioseʼ, kiʼimak u yóoloʼob, tumen u yojloʼob maʼalob baʼax ku beetkoʼob yéetel yaan u tsʼaʼabal le kuxtal minaʼan u xuul tiʼoboʼ.

Yaʼab máakeʼ ku tuklikeʼ le baʼax taasik kiʼimak óolaloʼ letiʼe ayikʼaliloʼob yéetel le náaysaj óolaloʼoboʼ. Baʼaleʼ Jesuseʼ tu yeʼeseʼ maʼ beyiʼ. Le oʼolal utiaʼal u beetik u tuukul le máaxoʼob uʼuyikoʼ tu yaʼalaj: «¡Óotsileʼex ayikʼal máakeʼex, tumen le baʼaxoʼob yaanteʼexoʼ chéen le jaaj kun antalteʼexoʼ! ¡Óotsileʼex teʼex le naʼajeʼex bejlaʼeʼ, tumen yaan a wiʼijtaleʼex!  ¡Óotsileʼex teʼex le ka cheʼejeʼex bejlaʼeʼ, tumen yaan u yaatal a wóoleʼex yéetel yaan a wokʼoleʼex! ¡Óotsileʼex le ken tʼaanak maʼalob tuláakal le máakoʼob ta woʼolaleʼexoʼ, tumen le baʼaloʼobaʼ láayliʼ letiʼe baʼax beetaʼab tiʼ le maʼ jaajil profetaʼob tumen u úuchben láakʼtsiloʼob le máakoʼobaʼ!» (Lucas 6:24-26).

¿Baʼaxten tu yaʼalaj Jesús óotsil le ayikʼaloʼoboʼ, le ku cheʼejoʼob yéetel le ku yúuchul tʼaan maʼalob tiʼoboʼ? Tumen le máaxoʼob ku chʼíikil u kaxtoʼob chéen le baʼaloʼob beyaʼ jeʼel u tsʼáaik juntséelil u meyajtik Dios, kex letiʼe baʼax jeʼel u beetik u yantal le u jaajil kiʼimak óolaloʼ. Jesuseʼ maʼ táan u yaʼalik wa ku kiʼimaktal u yóol máak tumen óotsil wa tumen minaʼan baʼal u jaantiʼ. Baʼaxeʼ táan u yaʼalikeʼ le óotsiloʼoboʼ letiʼe maas ku kʼamkoʼob le baʼaxoʼob ku kaʼansikoʼ, le oʼolal jach ku kiʼimaktal u yóoloʼob.

Jesuseʼ tu yaʼalaj tiʼ u disipuloʼob: «Teʼexeʼ u taʼabileʼex yóokʼol kaab» (Mateo 5:13). ¿Baʼaxten tu ketoʼob yéetel le taʼaboʼ? Tumen le taʼaboʼ ku kanáantik maʼ u jáan kʼastal wa baʼax. Le oʼolal naatsʼ tiʼ le altar yaan teʼ templooʼ tsʼaʼan kaʼach yaʼab taʼabiʼ, lelaʼ ku meyaj utiaʼal u chʼóochʼkintaʼal le kíimsbil baʼalcheʼob ku kʼuʼubul tiʼ Diosoʼ. Le taʼaboʼ ku chíikbesik xan le baʼax kanáantik u kuxtal máak tiʼ baʼaloʼob kʼaastakoʼ (Levítico 2:13; Ezequiel 43:23, 24). Jesuseʼ tu yaʼaleʼ u disipuloʼobeʼ ‹u taʼabiloʼob yóokʼol kaab›, tumen yaan u yáantkoʼob le máakoʼob utiaʼal ka xuʼuluk u beetkoʼob baʼaloʼob kʼaastak utiaʼal ka kʼaʼamkoʼob tumen Diosoʼ. Le baʼaxoʼob ken u kaʼansoʼoboʼ jeʼel u salvartik u kuxtal le máaxoʼob kun kʼamkoʼ.

Jesuseʼ tu yaʼalaj xan tiʼ u disipuloʼob: «Teʼexeʼ u sáasileʼex yóokʼol kaab». Maʼatech u tʼaʼabal junpʼéel lámpara, tsʼoʼoleʼ ku nokkíintaʼal junpʼéel xaak tu yóokʼol, baʼaxeʼ ku tsʼaʼabal kaʼanal utiaʼal u sáasilkuntik tuláakal. Le oʼolal Jesuseʼ tu yaʼalajtiʼob: «Juulnak a sáasileʼex tu táan le máakoʼoboʼ, utiaʼal ka u yiloʼob le maʼalob baʼaloʼob ka beetkeʼexoʼ yéetel ka u tsʼáaʼob nojbeʼenil tiʼ a Taataʼex yaan teʼ kaʼanoʼ» (Mateo 5:14-16).

U nuuktakil le judíoʼoboʼ ku yaʼalikoʼobeʼ Jesuseʼ maʼatech u tsʼoʼokbesik le baʼax ku yaʼalik u Ley Diosoʼ, le oʼolal taakchaj u kíimskoʼob. Jesuseʼ tu yaʼalajtiʼob: «Maʼ a tuklikeʼex wa taalen in xuʼuls le Ley wa le baʼax tu kaʼansaj le profetaʼoboʼ. Maʼ taalen in xuʼulsiʼ, baʼaxeʼ taalen in béeykunte» (Mateo 5:17).

 Jeʼex k-ilkoʼ, Jesuseʼ jach ku yeʼesik tsiikil tiʼ u Ley Dios yéetel ku yaʼalik tiʼ u maasil ka u beetoʼob xan beyoʼ. Le oʼolal tu yaʼalaj: «Jeʼel máaxak maʼ tu beetik tak chéen junpʼéel tiʼ u maas chichnil le baʼaxoʼob ku yaʼalik le Ley yéetel ka u kaʼans tiʼ le máakoʼob maʼ u beetkoʼob xanoʼ, yaan u yaʼalaʼal letiʼ u maas chichnil utiaʼal u Reinoil kaʼan». Bey túunoʼ kex jeʼel baʼaxak ka u beet máak, baʼaleʼ wa maʼatech u beetik baʼax ku yaʼalik le Leyoʼ maʼ kun okol tu Reinoil kaʼan. Ka tsʼoʼokeʼ tu yaʼalaj: «Baʼaleʼ jeʼel máaxak ka u beet yéetel ka u kaʼans ka beetaʼakeʼ, yaan u yaʼalaʼaltiʼ nojoch ichil u Reinoil kaʼan» (Mateo 5:19).

Jesuseʼ tu yaʼaleʼ maʼ maʼalob le baʼax ku beetik le máakoʼoboʼ, tumen maʼatech u beetkoʼob le baʼax ku yaʼalik u Ley Diosoʼ. Ka tsʼoʼok u chʼaʼchiʼitik le Ley tuʼux ku yaʼalik «maʼ unaj a kíimsik máakiʼ», tu yaʼalaj: «Jeʼel máaxak maʼ tu xuʼulul u kʼuuxil tiʼ u sukuʼuneʼ yaan u bisaʼal tu táan le juezoʼoboʼ, baʼaleʼ jeʼel máaxak ka u tʼan u sukuʼun yéetel poochʼileʼ yaan u bisaʼal tu táan le Nukuch Juezoʼoboʼ» (Mateo 5:21, 22). Maʼ maʼalob ka seguernak u kʼuuxil máak tu contra mix máakiʼ, tumen leloʼ jeʼel u péeksik máak tak utiaʼal u kíimseʼ. Le oʼolal Jesuseʼ tu yaʼalaj tak baʼax unaj u beetik máak utiaʼal u kaxtik le jeetsʼeliloʼ: «Wa táan a bisik junpʼéel baʼax a kʼub teʼ altaroʼ baʼaleʼ teʼeloʼ ku kʼaʼajaltech kʼuuxtech a sukuʼuneʼ, pʼat aktáan tiʼ le altar le baʼax ta bisoʼ. Táanileʼ xeen a wutskíint le talamil yaantech yéetel a sukuʼunoʼ, ken suunakech túuneʼ ka kʼubik» (Mateo 5:23, 24).

Le Ley xanoʼ ku yaʼalik maʼ unaj u tusik u núup máak yéetel yaanaliʼ. Jesuseʼ tu yaʼalaj: «A wuʼuymeʼex aʼalaʼab úuchjeakil: ‹Maʼ unaj a lúubul tiʼ adulterioiʼ›. Baʼaleʼ teneʼ kin waʼalikteʼexeʼ tuláakal máax ku sen chaʼantik juntúul koʼolel utiaʼal u tsʼíiboltik u núupchital tu yéeteleʼ, tsʼoʼok u lúubul tiʼ adulterio tu yéetel ichil u puksiʼikʼal» (Mateo 5:27, 28). Jesuseʼ maʼ chéen táan u tʼaan tiʼ u jáan máan tu tuukul máak junpʼéel baʼax kʼaasiʼ, baʼaxeʼ tiʼ u «sen chaʼantik» juntúul koʼolel. Tumen wa maʼ tu xuʼulul u chaʼantikeʼ ku taal kʼaakʼas tuukul tiʼ. Le ken yanak tuʼux túuneʼ ku lúubul tiʼ adulterio. ¿Baʼax jeʼel u yáantik máak utiaʼal maʼ u tusik u núup yéetel yaanaleʼ? Maʼ xaaneʼ yaan baʼaxoʼob nuuktak unaj u beetik. Jesuseʼ tu yaʼalaj: «Wa a x-noʼoj ich táan u beetik a kʼebantaleʼ, luʼse ka a píikchʼinte. [...] Bey xan, wa a x-noʼoj kʼab táan u beetik a kʼebantaleʼ, xotʼe ka a pule» (Mateo 5:29, 30).

Yaan máakeʼ ku yóotik ka luʼsaʼak junxéetʼ u wíinklil utiaʼal u salvartik u kuxtal. Jesuseʼ ku yaʼalikeʼ maas unaj u pulik máak junpʼéel baʼax jach kʼaʼanaʼan, jeʼex junpʼéel u yich wa junpʼéel u kʼab utiaʼal u luʼsik tu tuukul junpʼéel baʼax kʼaas jeʼel u beetik u lúubul tiʼ kʼebaneʼ. Tu yaʼalaj: «Tumen maas maʼalob ka pʼáatak minaʼan junxéetʼ a wíinklil ke ka píikchʼintaʼak tuláakal a wíinklil teʼ Gehenaoʼ» (junpʼéel tuʼux ku tóokaʼal basura tu paach u pakʼiloʼob Jerusalén), lelaʼ ku yeʼesik le xuʼulsajil junpuliʼ kun antaloʼ.

Jesuseʼ tu yaʼalaj xan baʼax unaj u beetik máak ken beetaʼak baʼaxoʼob kʼaastak tiʼ. Tu yaʼalaj: «Maʼ a  sutkeʼex u jeel le loob ku beetaʼalteʼexoʼ, baʼaxeʼ máax ku lajkech ta x-noʼoj pʼuʼukeʼ, sut uláakʼ u tséel a pʼuʼuk tiʼ» (Mateo 5:39). Teʼelaʼ maʼ táan u yaʼalik Jesús wa maʼ tu páajtal u defenderkuba máak wa u defendertik u familia tiʼ juntúul máax jeʼel u beetik loob tiʼobeʼ. Baʼaleʼ táan u tʼaan tiʼ juntúul máax ku yaʼalik baʼal, ku poochʼil wa ku laaj, le baʼaloʼobaʼ maʼatech u beetik nojoch loob tiʼ máak. Jesuseʼ tu yaʼaleʼ wa juntúul máax taak u baʼateʼel wa táan u poʼopochʼik máakeʼ, maʼ unaj u sutik u jeeliʼ.

Uláakʼ baʼax tu yaʼalaj Jesuseʼ chíikaʼan tiʼ u leyil u yaabiltik máak u maasil. Tu yaʼalaj tiʼ le máaxoʼob uʼuyikoʼ: «Maʼ u xuʼulul a yaabiltikeʼex a enemigoʼex yéetel orarneneʼex tu yoʼolal le máaxoʼob chʼaʼpachtikeʼexoʼ». Letiʼeʼ tu yaʼalaj baʼaxten: «Utiaʼal a weʼeskeʼex u paalaleʼex a Taataʼex yaan teʼ kaʼanoʼ, tumen letiʼeʼ ku beetik u jóokʼol Kʼiin tu yóokʼol le kʼasaʼanoʼoboʼ bey xan yóokʼol le utsoʼoboʼ» (Mateo 5:44, 45).

Ka tsʼoʼokeʼ tu yaʼalaj: «Teʼex túuneʼ unaj a chúukaʼantaleʼex jeʼel bix a Taataʼex yaan teʼ kaʼan chúukaʼan tiʼ tuláakal baʼaloʼ» (Mateo 5:48). Baʼaleʼ maʼ u kʼáat u yaʼal wa yaan k-pʼáatal jach perfectoiliʼ. Baʼaxeʼ wa k-eʼesik yaabilaj jeʼex Dioseʼ jeʼel u páajtal k-eʼesik yaabilaj tak tiʼ le máaxoʼob pʼekmiloʼonoʼ. Le oʼolal tu yaʼalaj: «Maʼ u xuʼulul a chʼaʼikeʼex óotsilil jeʼex a Taataʼex ku chʼaʼik óotsililoʼ» (Lucas 6:36).

Jesuseʼ seguernaj u yaʼalik tiʼ le máakoʼob muchʼukbal tu yiknaloʼ: «Jach kanáanteʼex maʼ a beetkeʼex baʼaloʼob maʼalobtak chéen utiaʼal ka ilaʼak tumen le máakoʼoboʼ». Jesuseʼ tu yaʼaleʼ maʼ maʼalob u beetik máak uts tiʼ u maasil chéen utiaʼal ka ilaʼakiʼ, tu yaʼalaj: «Ken a beet uts tiʼ le óotsiloʼob túunoʼ maʼ a wustik trompeta ta táan, jeʼex u beetik le j-kaʼapʼéel ichoʼob[oʼ]» (Mateo 6:1, 2). Maas maʼalob maʼ u yojéeltaʼal tumen u maasil ken a síi wa baʼax.

Jesuseʼ tu yaʼalaj xan: «Ken orarnakeʼex xaneʼ maʼ unaj a beetkeʼex jeʼex le j-kaʼapʼéel ichoʼoboʼ, tumen letiʼobeʼ uts tu tʼaan u waʼataloʼob orar teʼ sinagogaʼoboʼ bey xan tu esquinail le kóokoch bejoʼoboʼ chéen utiaʼal ka ilaʼakoʼob tumen le máakoʼoboʼ. [...] Baʼaleʼ techeʼ ken orarnakecheʼ, ooken chéen ta juunal ta cuarto, ken tsʼoʼokok a kʼalik le joonajoʼ orarnen tiʼ a Taata yaan teʼ kaʼanoʼ. A Taata túun ku yilik tuláakal baʼaloʼ yaan u boʼotiktech» (Mateo 6:5, 6). Jesuseʼ maʼ táan u yaʼalik wa maʼ maʼalob u orar máak tu táan yaʼabkach máakoʼobiʼ, tumen tak letiʼeʼ orarnaj beyoʼ. Baʼaxeʼ táan u yaʼalik maʼ unaj u orar máak chéen utiaʼal ka ilaʼak jach maʼalob baʼax ku beetkiʼ.

Jesuseʼ tu yaʼalaj tiʼ le máaxoʼob uʼuyikoʼ: «Ken orarnakech túuneʼ maʼ a babal aʼalik junpʼéeliliʼ baʼal, jeʼex u beetik le máaxoʼob maʼ u kʼaj óoloʼob Diosoʼ» (Mateo 6:7). Jesuseʼ maʼ táan u yaʼalik wa maʼ maʼalob ka orarnak máak yaʼab u téenel yoʼolal junpʼéeliliʼ baʼaliʼ. Baʼaxeʼ táan u yaʼalik maʼ u «babal aʼalik junpʼéeliliʼ baʼal» de memoriail ken orarnak. Ka tsʼoʼokeʼ tʼaanaj tiʼ siete baʼaloʼob jeʼel u páajtal u kʼáatik máak ken orarnakeʼ. Le yáax óoxpʼéeloʼ ku  yaʼalik ka kiliʼichkúuntaʼak u kʼaabaʼ Dios, ka taalak u Reino yéetel ka beetaʼak baʼax u kʼáat way Luʼumeʼ. Ken tsʼoʼokeʼ jeʼel u páajtal u kʼáatik máak baʼax u jaante, ka perdonartaʼak, ka kanáantaʼak maʼ u lúubul tiʼ kʼeban utiaʼal maʼ u beetik baʼax uts tu tʼaan le Kʼaasilbaʼaloʼ.

¿Bix túun unaj k-ilik le ayikʼaliloʼoboʼ? Jesuseʼ tu yaʼalaj tiʼ le máaxoʼob muchʼukbaloʼob tu yiknaloʼ: «Xuʼuluk a muchʼkíintikeʼex ayikʼaliloʼob way Luʼumeʼ, tuʼux ku kʼaskúunaj kʼamas, tuʼux ku kuuxumtal tuláakal baʼal yéetel tuʼux ku yokol máakoʼob utiaʼal ookol». Le baʼax tu yaʼaloʼ jach jaaj. Le baʼaxoʼob koʼojtakoʼ ku kʼastaloʼob, tsʼoʼoleʼ minaʼan u biilaloʼob tu táan Dios. Le oʼolal Jesuseʼ tu yaʼalaj: «Muchʼkíinteʼex ayikʼaliloʼob teʼ kaʼanoʼ». Junpʼéel bix jeʼel k-beetik lelaʼ letiʼe k-tsʼáaik táanil ichil k-kuxtal k-meyajtik Diosoʼ. Mix máak uláakʼ jeʼel u páajtal u beetik t-oʼolal utiaʼal u yantaltoʼon le kuxtal minaʼan u xuuloʼ. Le baʼax tu yaʼalaj Jesusaʼ jach jaaj: «Le tuʼux yaan a ayikʼaliloʼobeʼ tiʼ yaan xan a puksiʼikʼaliʼ» (Mateo 6:19-21).

Utiaʼal u maas tsolik Jesús lelaʼ, tu yaʼalaj le kettʼaanaʼ: «Le ichoʼ letiʼe baʼax sáasilkuntik le wíinkliloʼ, le oʼolaleʼ wa sáasil a wicheʼ tuláakal a wíinklil kun sáasiltal. Baʼaleʼ wa kʼasaʼan a wicheʼ tuláakal a wíinklileʼ yaan u yéeʼjochʼeʼental» (Mateo 6:22, 23). Wa maʼalob k-icheʼ ku suut bey junpʼéel lámpara utiaʼal k-wíinklileʼ. Baʼaleʼ k-icheʼ unaj u chʼikik u paakat chéen tiʼ junpʼéeliliʼ baʼal, tumen wa maʼeʼ jeʼel k-bin tu paach le baʼaxoʼob minaʼan u biilaloʼoboʼ. Wa ka chʼíikil tu paach le ayikʼaliloʼoboʼ u kʼáat u yaʼaleʼ «tuláakal a wíinklileʼ» ich éeʼjochʼeʼenil yaan, tumen ku bin tu paach baʼaloʼob chéen kuneloʼob.

Ka tsʼoʼokeʼ Jesuseʼ tu yaʼalaj: «Mix máak jeʼel u páajtal u beetkuba palitsil tiʼ kaʼatúul tsʼuuloʼobeʼ, tumen yaan u pʼektik juntúuliʼ yéetel yaan u yaabiltik uláakʼoʼ, wa yaan u biskuba yéetel juntúuliʼ yéetel yaan u náachtal tiʼ uláakʼoʼ. Maʼ tu páajtal a beetkabaʼex palitsil tiʼ Dios yéetel tiʼ le Ayikʼaliloʼoboʼ» (Mateo 6:24).

Maʼ xaaneʼ yaan tiʼ le máaxoʼob uʼuyik baʼaxoʼob ku kaʼansik Jesusoʼ jach chʼiikiloʼob tu paach chéen baʼaxoʼob kʼaʼabéettiʼob ichil u kuxtaloʼob. Le oʼolal  tu yaʼalajtiʼob maʼ kun chiʼichnaktaloʼob wa ku tsʼáaikoʼob táanil u meyajtikoʼob Dios. Letiʼeʼ tu yaʼalaj: «Jach ilawileʼex le chʼíichʼoʼob ku xikʼnaloʼob teʼ kaʼanoʼ; letiʼobeʼ maʼ tu paakʼaloʼob, maʼ tu joochoʼob mix tu líiʼskoʼob u yich u paakʼaloʼob tiʼ chʼiiloʼob. Kex beyoʼ, ku tséentaʼaloʼob tumen u Taataʼob yaan teʼ kaʼanoʼ» (Mateo 6:26).

¿Kux túun le looloʼob yaan teʼ kʼáaxoʼ? Jesuseʼ tu yaʼalaj: «Baʼaleʼ kin waʼalikteʼexeʼ tak Salomón kex jach táaj ayikʼal kaʼacheʼ maʼ tu vestirtuba jeʼex junkúul tiʼ le looloʼobaʼ». ¿Baʼax ku kaʼansiktoʼon lelaʼ? Ku kaʼansikeʼ «wa Dios bey u vestirtik u cheʼiloʼob yéetel u xíiwiloʼob kʼáax, kex chéen bejlaʼa kuxaʼanoʼob yéetel sáamaleʼ ku puʼululoʼob teʼ kʼáakʼoʼ, ¿maʼ wa maas jeʼel u vestirtik[oʼoneʼ?]» (Mateo 6:29, 30). Jesús túuneʼ tu yaʼalaj: «Junpuliʼ maʼ a sen chiʼichnaktaleʼex ka a waʼaleʼex: ‹¿Baʼax ken k-jaante?›, wa ‹¿baʼax ken k-ukʼe?› wa ‹¿baʼax ken k-búukinte?›. Tumen [...] a Taataʼex yaan teʼ kaʼanoʼ u yojel kʼaʼabéetteʼex tuláakal le baʼaloʼobaʼ. Le oʼolaleʼ, maʼ u xuʼulul a kaxtikeʼex táanil u Reino Dios yéetel u justicia, tuláakal túun le uláakʼ baʼaloʼobaʼ yaan xan u tsʼaʼabalteʼex» (Mateo 6:31-33).

Le apostoloʼob yéetel uláakʼ jujuntúul máakoʼoboʼ u kʼáatoʼob kuxtal jeʼex uts tu tʼaan Dioseʼ, baʼaleʼ maʼ chéen chʼaʼabil jeʼel u beetkoʼobeʼ. Yaʼab tiʼ le fariseoʼoboʼ jach ku píitmáanoʼob tiʼ bix u juzgartikoʼob u maasil. Le oʼolal Jesuseʼ tu yaʼalaj tiʼ le máaxoʼob uʼuyikoʼ: «Xuʼuluk a juzgareʼex utiaʼal maʼ a juzgartaʼaleʼex, tumen jeʼel bix a juzgareʼexeʼ bey xan kan juzgartbileʼexoʼ» (Mateo 7:1, 2).

Wa ku chaʼik máak u nuʼuktaʼal tumen le fariseoʼob jach kʼasaʼanoʼoboʼ maʼ kun bin utsil tiʼ, le oʼolal Jesuseʼ tu yaʼalaj: «¿Máasaʼ juntúul máak chʼóopeʼ maʼ tu páajtal u nuʼuktik uláakʼ juntúul máak chʼóop? Tumen tu kaʼatúulal jeʼel u lúubloʼob tiʼ junpʼéel jooleʼ, ¿máasaʼ?». Le oʼolaleʼ, ¿bix túun unaj u yilkoʼob u maasil? Maʼ unaj u tʼaanoʼob kʼaas tiʼobiʼ. Jesuseʼ ku yaʼalik baʼaxten: «¿Bix u páajtal a waʼalik tiʼ a sukuʼun: ‹Sukuʼun, chaʼa in jóoʼsik le sojol yaan ta wichoʼ›, baʼaleʼ techeʼ maʼ ta wilik le nuxiʼ cheʼ kʼatakbal ta wichoʼ? ¡J-kaʼapʼéel ich! Yáaxeʼ jóoʼs le nuxiʼ cheʼ kʼatakbal ta wichoʼ, utiaʼal ka páatak a wilik tubeel bix jeʼel a jóoʼsik le sojol yaan tu yich a sukuʼunoʼ» (Lucas 6:39-42).

Lelaʼ maʼ u kʼáat u yaʼal wa le disipuloʼoboʼ unaj u chéen ilkoʼob baʼax ku beetik u maasil. Jesuseʼ tu yaʼalajtiʼob: «Maʼ a tsʼáaikeʼex le kiliʼich baʼaloʼob tiʼ le peekʼoʼoboʼ, mix a pulkeʼex a perlaʼex tu táan kʼéekʼenoʼob» (Mateo 7:6). Le baʼaxoʼob ku kaʼansik u Tʼaan Diosoʼ koʼojtak u tojoloʼob, jeʼex le perlaʼoboʼ. Le oʼolal wa máaxoʼob beyoʼob baʼalcheʼob maʼatech u yeʼeskoʼob tsiikil tiʼ le baʼaxoʼob ku yaʼalik u Tʼaan Diosoʼ, le disipuloʼoboʼ ku bin u kaxtoʼob uláakʼ máax jeʼel u kʼamkeʼ.

Ka tʼaanaj tu kaʼatéen tiʼ le oracionoʼ, Jesuseʼ tu yeʼesaj u kʼaʼabéetil u beetik máak mantatsʼ. Tu yaʼalaj: «Maʼ u xuʼulul a kʼáatkeʼex, tumen yaan u tsʼaʼabalteʼex». Utiaʼal u yeʼesik ku núukaʼal le oracionoʼob tumen Diosoʼ, tu yaʼalaj: «U jaajileʼ, ¿máax ichileʼex jeʼel u tsʼáaik junpʼéel tuunich tiʼ u paal ken u kʼáat waajeʼ? [...] Le oʼolaleʼ, wa teʼex kex kʼasaʼaneʼex a wojel a tsʼáaʼex maʼalob baʼaloʼob tiʼ a paalaleʼexeʼ, ¿kux túun a Taataʼex yaan teʼ kaʼanoʼ?, ¿maʼ wa maas jeʼel u tsʼáaik maʼalob baʼaloʼob tiʼ le máaxoʼob kʼáatiktiʼoʼ?» (Mateo 7:7-11).

Ka tsʼoʼokeʼ Jesuseʼ tu yaʼalaj junpʼéel baʼax unaj  u beetik máak: «Tuláakal le baʼaxoʼob a kʼáateʼex ka beetaʼakteʼex tumen le máakoʼoboʼ, teʼexeʼ bey xan kʼaʼabéet a beetkeʼextiʼoboʼ». ¿Máasaʼ unaj k-beetik le baʼax tu yaʼalaj Jesús utiaʼal k-bisikba yéetel u maasiloʼ? Baʼaleʼ lelaʼ maʼ chéen chʼaʼabil u beetaʼaliʼ, le oʼolal Jesuseʼ tu yaʼalaj: «Ookeneʼex tiʼ le nuʼunutʼ joonajoʼ, tumen nojoch yéetel kóoch le bej ku bisik máak tiʼ xuʼulsajiloʼ, yéetel yaʼab máaxoʼob ku binoʼobiʼ; baʼaleʼ nuʼutʼ le joonajoʼ yéetel chichan le bej ku bisik máak tiʼ kuxtaloʼ, yéetel maʼ yaʼab máaxoʼob kaxtik le bejaʼ» (Mateo 7:12-14).

Baʼaleʼ yaan u yantal máaxoʼob kun taaktal u náachkuntik le disipuloʼob tiʼ u bejil le kuxtaloʼ, le oʼolal Jesuseʼ tu yaʼalaj: «Kanáantabaʼex tiʼ le maʼ jaajil profetaʼob ku taaloʼob ta wiknaleʼex bey tamanoʼobeʼ, baʼaleʼ u jaajileʼ loboʼob maʼatech u yuʼubik u naʼajtaloʼob» (Mateo 7:15). Jesuseʼ tu yaʼaleʼ le cheʼob maʼalobtak yéetel le maʼ maʼalobtakoʼ ku kʼaj óoltaʼaloʼob yoʼolal bix u yichoʼob. Lelaʼ bey u yúuchul xan yéetel le máakoʼoboʼ. Toʼoneʼ jeʼel u páajtal k-kʼaj óoltik le maʼ jaajil profetaʼob yoʼolal le baʼaxoʼob ku kaʼanskoʼob yéetel yoʼolal le baʼaxoʼob ku beetkoʼoboʼ. Bey túunoʼ maʼ chúukaʼan chéen ka u yaʼal máak letiʼeʼ u disipulo Jesús, baʼaxeʼ unaj u yeʼesik tak yéetel baʼaxoʼob ku beetik. Yaʼab máakeʼ ku yaʼalik Yuumtsil tiʼ Jesús, baʼaleʼ maʼatech u beetik baʼax uts tu tʼaan Dios. Le oʼolal Jesuseʼ tu yaʼalaj: «Teneʼ yaan in waʼaliktiʼob: ¡Junpuliʼ maʼ in kʼaj óoleʼexiʼ! ¡Náachkuntabaʼex tiʼ teen, kʼaakʼas máakeʼex!» (Mateo 7:23).

Utiaʼal u tsʼoʼoksik u tsikbal Jesuseʼ tu yaʼalaj: «Tuláakal máax ku chʼenxikintik yéetel ku beetik le baʼaxoʼob tsʼoʼok in waʼalikaʼ, bey juntúul xiib jach yaan u naʼat tu beetaj u yotoch yóoʼ cháaltuneʼ. Sen kʼáax jaʼ, áalkabnaj le jaʼoʼ, kʼaʼamchaj le iikʼoʼ ka joʼopʼ u jaʼajatsʼaʼal le najoʼ, baʼaleʼ maʼ lúubiʼ tumen yóoʼ cháaltun beetaʼabi» (Mateo 7:24, 25). ¿Baʼaxten maʼ lúub le najoʼ? Tumen le máakoʼ «tu páanaj jach taam le luʼumoʼ ka tu tsʼáaj u chuunpakʼil yóoʼ cháaltun» (Lucas 6:48). Le oʼolal maʼ chéen unaj k-uʼuyik le baʼaxoʼob ku yaʼalik Jesusoʼ, baʼaxeʼ unaj k-beetik wa k-tsʼáaik ichil k-kuxtal.

¿Kux túun le «máax ku chʼenxikintik» «baʼaleʼ maʼ tu beet[ik]»? Letiʼeʼ «bey juntúul xiib jach minaʼan u naʼat tu beetaj u yotoch yóoʼ arenaeʼ» (Mateo 7:26). Séeb lúuʼsaʼabik tumen le jaʼ yéetel le iikʼoʼ.

Le máakoʼoboʼ jaʼakʼ u yóoloʼob yoʼolal le baʼaxoʼob tu kaʼansaj Jesús teʼ puʼukoʼ. Letiʼeʼ kaʼansajnaj bey juntúul máak yaan páajtalil tiʼeʼ, maʼ jeʼex u beetik u nuuktakil le judíoʼoboʼ. Maʼ xaaneʼ yaʼab tiʼ le máaxoʼob uʼuyoʼ joʼopʼ u tsaypachtikoʼob.