ICHIL le yaʼabkach j-Jaajkunajoʼob táan u yáantajoʼob yéetel kiʼimak óolal teʼ tuʼuxoʼob maas kʼaʼabéet j-kʼaʼaytajoʼoboʼ, yaʼab kiikoʼob yaan maʼ tsʼokaʼan u beeloʼobiʼ. Yaneʼ tsʼoʼok u máan yaʼab años táan u yáantajoʼob tiʼ táanxel luʼumiloʼob. ¿Baʼax áant le kiikoʼob utiaʼal u binoʼob áantaj táanxel tuʼuxoʼ? ¿Baʼax tsʼoʼok u kankoʼob? ¿Baʼax utsil tsʼoʼok u kʼamkoʼob? Ilawil baʼax ku yaʼalik jujuntúul tiʼ letiʼobiʼ. Wa juntúul kiikech, maʼ tsʼokaʼan a beel yéetel taak a bin áantaj tuʼux maas kʼaʼabéeteʼ, le baʼax ku yaʼalik le kiikoʼobaʼ jach yaan u yáantkech.

Maʼ xaaneʼ techeʼ ka tuklikeʼ maʼ jach a wojel wa jeʼel u béeytal a wáantaj tiʼ junpʼéel múuchʼulil yaan táanxel luʼumileʼ. Anita, juntúul kiik 75 años yaantiʼ bejlaʼeʼ, ku tuklik xan kaʼacheʼ maʼ tu béeytal u bin áantaj táanxel tuʼux. Letiʼeʼ nojochchaj tu luʼumil Inglaterra yéetel káaj u beetik u precursorail le yaan 18 años tiʼoʼ. Le kiikaʼ ku yaʼalik: «Jach jatsʼuts in wilik in kaʼansik tiʼ uláakʼ máakoʼob yoʼolal Jéeoba, chéen baʼaleʼ mix juntéen máan tin tuukul wa jeʼel u páajtal in bin áantaj táanxel luʼumileʼ. Maʼ in wojel kaʼach uláakʼ idiomaʼobiʼ tsʼoʼoleʼ kin tuklik kaʼacheʼ junpuliʼ maʼ tu páajtal in kanik uláakʼ idioma. Le oʼolaleʼ jaʼakʼ in wóol ka invitartaʼaben utiaʼal in bin tu xookil Galaad. Maʼ tu páajtal in creertik bix úuchik u invitartaʼal juntúul koʼolel jeʼex tenaʼ. Chéen baʼaleʼ tin tuklaj: ‹Wa Jéeoba ku yilik jeʼel u páajtal in beetkeʼ yaan in tsʼáaik in wóoliʼ›. Tsʼoʼok maas tiʼ cincuenta años úuchuk leloʼ. Desde teʼ kʼiinoʼ táan in beetik in misionerail tu luʼumil Japón». Le kiikaʼ ku yaʼalik xan: «Yaan kʼiineʼ yoʼolal le bukaʼaj kiʼimak óolal kin wuʼuyikoʼ, kin waʼalik tiʼ le x-chʼúupalaloʼoboʼ: ‹Mol a nuʼukuloʼobeʼ ka xiʼikech tin wéetel utiaʼal a wilik bukaʼaj jatsʼutsil›. Teneʼ kiʼimak in wóol tumen yaʼab x-chʼúupalaloʼob tsʼoʼok u beetkoʼob leloʼ».

Yaʼab tiʼ le kiikoʼob táan u yáantajoʼob táanxel luʼumiloʼ, tu káajbaleʼ sajakchajoʼob. Chéen baʼaleʼ, ¿baʼax áantoʼob?

Maureen, yaan 64 años tiʼeʼ, ku yaʼalik: «Desde tin chichnileʼ taak kaʼach in wáantik uláakʼ máakoʼob yéetel u yantalten junpʼéel kuxtal ka u taasten kiʼimak óolal». Ka tu tsʼáaj 20 años tiʼeʼ bin kajtal tu kaajil Quebec (Canadá) tumen teʼeloʼ kʼaʼabéet precursoroʼob kaʼachiʼ. Letiʼeʼ ku yaʼalik xan: «Ka máan kʼiineʼ invitartaʼaben tu xookil Galaad, chéen baʼaleʼ saajken kaʼach bin kajtal tuʼux mix máak in kʼaj óoliʼ. Tsʼoʼoleʼ maʼ in kʼáat kaʼach in pʼat tu juunal in maama u kanáant in papá kʼojaʼaniʼ. Máan yaʼab áakʼaboʼob táan in wokʼol yéetel táan in orar tiʼ Jéeoba. Le ka tin waʼalaj tiʼ in papá yéetel tiʼ in  maama bix in wuʼuyikinbaeʼ tu yaʼaloʼobten ka xiʼiken teʼ xookoʼ. Tin wileʼ le sukuʼunoʼob teʼ múuchʼuliloʼ jach u yaabiltmoʼob in papaʼob. In wilik bix u kanáantaʼaloʼob tumen Jéeobaeʼ tu yáanten in tsʼáa cuenta jeʼel u kanáantken xaneʼ. Bey úuchik in wilik jeʼel u páajtal in binoʼ». Tu añoil 1979, Maureeneʼ káaj u beetik u misionerail tu luʼumil África occidental, teʼeloʼ tu beetaj maas tiʼ treinta añosiʼ. Bejlaʼeʼ Maureeneʼ táan u kanáantik u maama tu luʼumil Canadá yéetel precursora especial. Le ken tuukulnak tiʼ le bukaʼaj años tu beetaj táanxel luʼumiloʼ, letiʼeʼ ku yaʼalik: «Jéeobaeʼ tu tsʼáajten tuláakal le baʼax kʼaʼabéetten jach le ka kʼaʼabéetchajtenoʼ».

Wendy, yaan 65 años tiʼeʼ, tu káajsaj u beetik u precursorail tu luʼumil Australia le yaan 14 años tiʼoʼ. Letiʼeʼ ku yaʼalik: «Teneʼ jach suʼlaken yéetel saajken tsikbal yéetel máaxoʼob maʼ in kʼaj óoliʼ. Chéen baʼaleʼ in máansik yaʼab tiempo teʼ kʼaʼaytajoʼ tu yáanten tsikbal yéetel u jejeláasil máakoʼob. Ka máan kʼiineʼ xuʼul in suʼlakil yéetel in saajkil. In beetik in precursoraileʼ táan kaʼach u yáantken in maas kʼub in wóol tiʼ Jéeoba, ka pʼáat xaneʼ maʼ saajken bin áantaj táanxel luʼumiliʼ. Juntúul kiik maʼ tsʼokaʼan u beel tsʼoʼok maas tiʼ treinta años joʼopʼok u beetik u misionerail Japoneʼ tu yaʼalajten ka xiʼiken tres meses kʼaʼaytaj teʼeloʼ. Le úuchik in binoʼ tu beetaj u maas taaktal in bin áantaj táanxel luʼumil». Tu añoil 1986, Wendyeʼ bin Vanuatu, junpʼéel tiʼ le yaʼabkach islaʼob yaan maas tiʼ 400 leguas (kex 1,770 kilómetros) tu lakʼinil Australiaoʼ.

Wendyeʼ tak bejlaʼa kajaʼan Vanuatueʼ, bejlaʼeʼ tiʼ ku meyaj tiʼ junpʼéel oficina tiʼ traduccioneʼ. Letiʼeʼ ku yaʼalik: «Jach ku kiʼimaktal in wóol ken in wil bix u yantal mejen grupoʼob yéetel múuchʼuliloʼob tiʼ náanach kaajoʼob. In wáantaj kex chéen junpʼíit utiaʼal u kʼaj óoltaʼal Jéeoba teʼ islaʼobaʼ maʼ tu páajtal u keʼetel yéetel mix baʼal».

Kumiko, yaan 65 años tiʼ bejlaʼeʼ, táan kaʼach u beetik u precursora regularil tu luʼumil Japón ka aʼalaʼabtiʼ tumen uláakʼ kiik ka xiʼik tu yéetel tu luʼumil Nepal. Kumikoeʼ ku yaʼalik: «Yaʼab u téenel tu yaʼalajten pero teneʼ kin waʼaliktiʼ maʼatan. Kin tuklik kaʼacheʼ jach istikyaj ken in kanil uláakʼ idioma yéetel in suuktal táanxel luʼumil. Tsʼoʼoleʼ utiaʼal in bineʼ kʼaʼabéet xan in juntartik taakʼin. Ichil le bukaʼaj tiempo maʼ in tukult wa yaan in binoʼ, chéen junpʼéel kʼiineʼ chocartaʼaben le táan in bin yóoʼ motooʼ, ka bisaʼaben hospital. Le tiaʼanen teʼeloʼ tin tuklaj: ‹Maʼ in wojel baʼax kun úuchulten sáamal wa kaʼabejiʼ, maʼ xaaneʼ jeʼel u tsaʼayalten junpʼéel yaayaj kʼojaʼanileʼ yéetel mix bikʼin kun páajtal in bin áantaj táanxel luʼumil. Maas ka xiʼikeniʼ, kex chéen junpʼéel año ka in beetiʼ›. Teneʼ tin kʼáat óoltaj tiʼ Jéeoba ka u yáanten utiaʼal maʼ in chʼaʼik saajkil». Ka jóokʼ teʼ hospital le kiik Kumikooʼ bin xíimbal tu luʼumil Nepal yéetel ka tsʼoʼokeʼ bin áantaj junmúuchʼ yéetel le kiik invitartoʼ.

Ken u kʼaʼajs Kumiko le óoliʼ diez años tsʼoʼok u beetik Nepaloʼ, ku yaʼalik: «Jeʼex xuʼulik u chiʼichnaktal le israelitaʼob  tu yoʼolal le Chak Kʼáaʼnáaboʼ, xuʼul in chiʼichnaktal xan tu yoʼolal le baʼaxoʼob sajakkúuntiken kaʼachoʼ. Jach kiʼimak in wóol úuchik in bin áantajiʼ. Yaan horaeʼ le táan in kaʼansik le baʼax ku yaʼalik le Biblia tu yotoch wa máaxoʼ, ku taal uláakʼ cinco wa seis máakoʼob kajaʼanoʼob naatsʼ teʼeloʼ. Tak le mejen paalal ku náatsʼloʼob u kʼáatoʼobten yéetel tsiikil ka in tsʼáatiʼob junpʼéel tratadooʼ. Jach kiʼimak in wóol in kʼaʼaytaj wayeʼ, tumen yaʼab máak taak u kaanbal».

Jeʼex u yúuchul tuláakal tuʼuxeʼ le kiikoʼobaʼ tu aktáantoʼob problemaʼob. ¿Baʼax áantoʼob utiaʼal maʼ u lúubul u yóoloʼob?

Diane, juntúul kiik canadail yaan 62 años tiʼeʼ, óoliʼ 20 años tu beetaj u misionerail tu luʼumil Costa de Marfil. Le kiikaʼ ku yaʼalik: «Tu káajbaleʼ jach istikyaj tin wilil in wantal náach tiʼ in láakʼtsiloʼob». Tsʼoʼoleʼ ku yaʼalik: «Tin kʼáataj tiʼ Jéeoba ka u yáanten in yaabilt le máaxoʼob yanoʼob teʼ territoriooʼ. Jack Redford, juntúul tiʼ le sukuʼunoʼob tsʼáatoʼon xookoʼ tu yaʼalajtoʼoneʼ ken kʼuchkoʼon teʼ tuʼux ken k-túuxtbiloʼ maʼ xaaneʼ yaan u yantal baʼaxoʼob chiʼichnakkúuntikoʼon wa sajakkúuntikoʼon, maases ken k-máans óotsilil. Chéen baʼaleʼ le sukuʼunoʼ tu yaʼalaj: ‹Maʼ a chʼíikileʼex a wileʼex le óotsililoʼ baʼaxeʼ chʼik a paakateʼex tiʼ le máakoʼoboʼ yéetel tiʼ u táan u yichoʼob. Maʼ u tuʼubulteʼex u táan u yichoʼob le táan u yuʼubikoʼob le baʼaxoʼob ku yaʼalik le Bibliaoʼ›. Teneʼ tin beetaj le baʼax tu yaʼalaj le sukuʼunoʼ yéetel jach tu yáanten. Le ken kʼaʼaytajnaken tiʼ le máakoʼoboʼ kin wilik kaʼach bix u kiʼimaktal u yóoloʼob». Dianeeʼ ku tsolik uláakʼ baʼax áant utiaʼal u suuktal teʼ tuʼux bin kajtaloʼ, letiʼeʼ ku yaʼalik: «Tin wilaj in biskinba maʼalob yéetel in j-xoknáaloʼob yéetel kiʼimakchaj in wóol le ka tin wilaj tsʼoʼok u káajal u meyajtikoʼob Jéeobaoʼ. Tin wilaj bey in kaajal le tuʼux binen áantajoʼ. Jeʼex tu yaʼalaj Jesusoʼ ichil u kaajal Jéeobaeʼ anchaj kiikoʼob tin wilaj bey in maamaʼobeʼ, le sukuʼunoʼoboʼ bey in papaʼobeʼ yéetel yaneʼ bey in sukuʼunoʼobeʼ» (Mar. 10:29, 30).

Anne, yaan 46 años tiʼeʼ, táan u yáantaj tiʼ junpʼéel kaaj yaan tu luʼumil Asia, teʼeloʼ maʼatech u chaʼabal u yúuchul kʼaʼaytajiʼ. Letiʼeʼ ku yaʼalik: «Ichil yaʼab añoseʼ tsʼoʼok in bin áantaj tiʼ jejeláas luʼumiloʼob yéetel tsʼoʼok in múul meyaj yéetel kiikoʼob jejeláas bix líiʼsaʼaniloʼob yéetel bix u modosoʼob. Leloʼ yaan horaeʼ ku beetik u yantal wa baʼax kʼuuxilil tu yéeteloʼob. Chéen baʼaleʼ teneʼ tin wilaj in maas kʼaj óoltikoʼob yéetel in wilik in naʼatik baʼaxten bey u tuukuloʼoboʼ. Tin wilaj xan in maas eʼesik yaabilaj tiʼob. Lelaʼ tu taasajten yaʼab utsiloʼob tumen bejlaʼeʼ jeʼel u páajtal in waʼalikeʼ yaʼab amigaʼob yaanten ku yáantkenoʼob utiaʼal u seguer in meyajtik Jéeoba teʼ tuʼux kin wáantajoʼ».

 Tu añoil 1993, Ute, juntúul kiik ku taal Alemaniaeʼ, túuxtaʼab u beet u precursorail Madagascar. Letiʼeʼ ku yaʼalik: «Ka kʼucheneʼ istikyaj úuchik in kanik le idioma ku tʼaʼanal teʼeloʼ, tsʼoʼoleʼ jach ku beetik ooxoliʼ, yéetel maʼ chéen chʼaʼabil úuchik in kanáantkinba tiʼ kʼojaʼaniloʼob jeʼex le malariaoʼ wa uláakʼ kʼojaʼaniloʼob ku tsaʼayal yoʼolal mejen ikʼeloʼob wa mejen lombrizoʼob. Chéen baʼaleʼ in wojel maʼ tin juunal yanen kaʼachiʼ. Le kiikoʼob teʼ múuchʼuliloʼ, u paalaloʼob yéetel in j-xoknáaloʼobeʼ tu yáantenoʼob yéetel yaabilaj utiaʼal in kanik maʼalob le idiomaoʼ. Le kiik in wéet kʼaʼaytajoʼ tu kanáanten yéetel yaabilaj ka kʼojaʼanchajen. Chéen baʼaleʼ máax maas áanteneʼ Jéeoba. Teneʼ kin tsikbaltik kaʼach tiʼ letiʼ baʼaxoʼob beetik in chiʼichnaktal, tsʼoʼoleʼ yaan horaeʼ ku máan yaʼab kʼiinoʼob wa yaʼab mesoʼob táan in páaʼtik yéetel paciencia u núukik in oración. Jéeobaeʼ mantatsʼ tu yáanten le ka kʼaʼabéetchajtenoʼ». Teʼ kʼiinoʼobaʼ Uteeʼ yaan 53 años tiʼ yéetel 23 años joʼopʼok u yáantaj Madagascar.

Yaʼab kiikoʼob maʼ tsʼokaʼan u beeloʼob bey xan uláakʼ sukuʼunoʼob bijaʼanoʼob áantaj táanxel luʼumileʼ; ku yaʼalikoʼob tsʼoʼok u kʼamkoʼob yaʼab bendicionoʼob. ¿Máakalmáak le bendicionoʼobaʼ?

Heidi, juntúul kiik ku taal Alemania yéetel yaan 73 años tiʼeʼ, desde tu añoil 1968 ka joʼopʼ u beetik u misionerail tu luʼumil Costa de Marfil. Letiʼeʼ ku yaʼalik: «Le baʼax maas ku taasikten kiʼimak óolaloʼ letiʼe in wilik táan u seguer ‹u xíimbaloʼob tiʼ le jaaj› in paalaloʼob wa le máaxoʼob tin wáantoʼoboʼ. Yaan tiʼ le máaxoʼob tin tsʼáaj xook tiʼoboʼ bejlaʼeʼ precursoroʼob wa ancianoʼob teʼ múuchʼuliloʼ. Yaʼabeʼ ku yaʼalikoʼobten maami wa abuela. Juntúul tiʼ le ancianoʼobaʼ junmúuchʼ yéetel u yatan bey xan yéetel u paalaloʼobeʼ ku yilkenoʼob bey u láakʼtsilenoʼobeʼ. Le oʼolaleʼ jeʼel páajtal in waʼalikeʼ Jéeobaeʼ tu tsʼáaj juntúul in hijo, in wilib yéetel óoxtúul in wáabiloʼob» (3 Juan 4).

Karen, juntúul kiik ku taal Canadá yéetel yaan 72 años tiʼeʼ, tsʼoʼok maas tiʼ 20 años joʼopʼok u yáantaj tu luʼumil África occidental. Letiʼeʼ ku yaʼalik: «In beetik in misioneraileʼ tsʼoʼok u yáantken tuukul tiʼ u maasil, in weʼesik yaabilaj yéetel paciencia. In meyaj xan yéetel le sukuʼunoʼob ku taaloʼob tiʼ jejeláas luʼumiloʼobeʼ tsʼoʼok u beetik in kʼexik bix in tuukul. Tin kaneʼ yaʼab bix jeʼel u páajtal u beetaʼal junpʼéel baʼaleʼ. Tsʼoʼoleʼ jach kiʼimak in wóol tumen yaanten yaʼab amigoʼob tiʼ jejeláas luʼumiloʼob. Kex táanxel tuʼux yanoʼobeʼ láayliʼ maʼalob k-bisikbaeʼ».

Margaret, juntúul kiik ku taal Inglaterra yéetel yaan 79 años tiʼeʼ, tu beetaj u misionerail tu luʼumil Laos. Ku yaʼalik: «In wáantaj táanxel luʼumileʼ tsʼoʼok u yáantken in wil bix u natsʼik Jéeoba ichil u kaajal le máaxoʼob jejeláas u razaʼoboʼ kex jeʼel bix u kuxtaloʼob kaʼacheʼ. Lelaʼ tsʼoʼok u beetik u muʼukʼaʼantal in fe yéetel tsʼoʼok u yáantken in creert Jéeoba nuʼuktik u kaajal yéetel yaan u béeykuntik tuláakal baʼax u yaʼalmaj».

Le kiikoʼob maʼ tsʼokaʼan u beeloʼob táan u yáantajoʼob táanxel luʼumiloʼ jach tsʼoʼok u yáantajoʼob utiaʼal ka maas kʼaʼaytaʼak le baʼax ku yaʼalik Jéeobaoʼ le oʼolal k-jach felicitarkoʼob yoʼolal lelaʼ (Jue. 11:40). Cada kʼiin ku máaneʼ táan u maas yaʼabtal le kiikoʼob ku yáantajoʼob teʼ kʼaʼaytajoʼ (Sal. 68:11). Kux túun teech, ¿jeʼel wa u páajtal a kʼexik jujunpʼéel baʼaloʼob ichil a kuxtal utiaʼal ka a maas meyajt Jéeoba jeʼex le kiikoʼob t-aʼalaj teʼ xookaʼ? Wa ka beetkeʼ yaan a wilik ichil a kuxtal bukaʼaj utsil Jéeoba (Sal. 34:8).