1. ¿Bix u yuʼubikuba yaʼab máaxoʼob meyajtik Dios yoʼolal le kʼebanoʼ?

JUNTÉENJEAKEʼ apóstol Pabloeʼ jach lúub u yóol, le oʼolal tu yaʼalaj: «¡Jach óotsilen!» (Rom. 7:24). Yaʼab máaxoʼob meyajtik Dios bejlaʼeʼ bey xan u yuʼubikubaʼoboʼ. Kex k-ilik k-beetik baʼax uts tu tʼaan Jéeobaeʼ tuláakloʼon k-beetik baʼax maʼ maʼalobiʼ, tumen tuláakloʼon j-kʼebanoʼon. Tsʼoʼoleʼ yaan máaxoʼob lubaʼanoʼob tiʼ junpʼéel nojoch kʼebaneʼ ku tuklikoʼob bey maʼ kun perdonartbiloʼob tumen Jéeobaeʼ.

2. 1) Jeʼex u yaʼalik le Salmo 34:22, ¿baʼaxten maʼ unaj u tuklik máak maʼ kun perdonartbil u kʼebaniʼ? 2) ¿Baʼax ken k-il teʼ xookaʼ? (Ilawil le cuadro « ¿Baʼaxoʼob ku kaʼansik wa baʼaxoʼob ku chíikbesik?».)

² Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ le máaxoʼob ku natsʼkubaʼob yiknal Jéeoba utiaʼal ka kanáantaʼakoʼoboʼ maʼ unaj u tuklikoʼob wa maʼ kun perdonartbiloʼobiʼ (xok Salmo 34:22). ¿Baʼax u kʼáat u yaʼal u natsʼkuba máak tiʼ Jéeoba? ¿Baʼaxoʼob unaj k-beetik utiaʼal u chʼaʼabaltoʼon óotsilil tumen Jéeoba yéetel u perdonartikoʼon? Lelaʼ yaan k-naʼatik le táan k-xakʼaltik baʼaxoʼob yéetel bix u meyaj le kaajoʼob tsʼaʼab utiaʼal u kanáantaʼal máak tu luʼumil Israel, jeʼex u yaʼalik le Leyoʼ. Le Ley tsʼaʼab tiʼ le israelitaʼoboʼ tsʼaʼab u jeel tu kʼiiniloʼob le Pentecostés tiʼ u añoil 33. Baʼaleʼ kʼaʼajaktoʼoneʼ Jéeoba  tsʼáa le Leyoʼ. Le oʼolal le baʼax ku yaʼalik yoʼolal le kaajoʼob tsʼaʼab utiaʼal u kanáantaʼal máakoʼ ku yeʼesik baʼax ku tuklik Jéeoba yoʼolal le kʼebanoʼ, le máaxoʼob ku kʼebantaloʼoboʼ yéetel u arrepentir máakoʼ. Koʼoneʼex ilik baʼaxten tsʼaʼab le kaajoʼobaʼ yéetel bix u meyajoʼob.

3. ¿Baʼax unaj u beetaʼal tiʼ le máaxoʼob ku kíimskoʼob wa máax tu luʼumil Israel kaʼachoʼ?

³ Tu táan Jéeobaeʼ junpʼéel nojoch kʼeban u kíimsaʼal juntúul máak tumen juntúul israelita. Le oʼolal wa juntúul máak ku kíimsik wa máaxeʼ, juntúul xiib, u láakʼtsil le máax kíimsaʼaboʼ, unaj u kíimsik xan le máax kiimsajnajoʼ (Núm. 35:19). Beyoʼ le máakoʼ ku boʼotik yéetel u kuxtal le kʼiʼikʼ tu wekoʼ. Lelaʼ tu séebaʼanil unaj u beetaʼal utiaʼal maʼ u kʼaskúuntaʼal le Luʼum Aʼalaʼan u Tsʼaʼabaloʼ, tumen Jéeobaeʼ u yaʼalmeʼ u weʼekel u kʼiʼikʼel wíinikeʼ ku kʼaskúuntik le luʼumoʼ. Tsʼoʼoleʼ u yaʼalmaj: «Maʼ a [kʼaskúuntikeʼex] le luʼum tuʼux bíin kajlakeʼex[oʼ]» (Núm. 35:33, 34).

4. ¿Baʼax unaj u beetaʼal wa maʼ u yóoliliʼ juntúul israelita u kíims wa máaxoʼ?

⁴ ¿Baʼax ku yúuchul wa maʼ u yóoliliʼ juntúul israelita u kíims wa máaxiʼ? Kex beyoʼ láayliʼ kʼeban tu táan Jéeoba baʼax tu beeteʼ (Gén. 9:5). Baʼaleʼ tumen maʼ u yóoliliʼeʼ, Jéeobaeʼ ku chaʼik u chʼaʼabal óotsilil tiʼ. Jeʼel u páajtal u bin tiʼ junpʼéel tiʼ le seis kaajoʼob tsʼaʼan utiaʼal u taʼakikuba máakoʼ, teʼeloʼ maʼ tu yokol kíimsbil tumen le máax kaxtikoʼ. Baʼaleʼ maʼ tu páajtal u jóokʼol tak ken kíimik u nojchil le sacerdoteʼoboʼ (Núm. 35:15, 28).

5. ¿Bix u yáantkoʼon k-maas kʼaj óolt Jéeoba le kaajoʼob utiaʼal u taʼakikuba máakoʼ?

⁵ Jéeobaeʼ tu yaʼalaj tiʼ Josué yéetel tiʼ le israelitaʼoboʼ «ka u yéeyoʼob u kaajiloʼob taʼakbesajil». Jeʼex túun k-ilkoʼ Dios aʼal ka junpáaykuntaʼak le kaajoʼob utiaʼal u taʼakikuba máakoʼ, le oʼolal tu táaneʼ kiliʼichoʼob (Jos. 20:1, 2, 7, 8). Bey túunoʼ maʼalob ka k-tukle: «¿Bix u yáantkoʼon k-naʼat bix u chʼaʼik óotsilil Dios le kaajoʼob utiaʼal u taʼakikuba máakoʼ? ¿Bix u yáantkoʼon utiaʼal k-taʼakikba tu yiknal Jéeoba?».

6, 7. 1) ¿Baʼax unaj beetik u nuuktakil le kaaj wa maʼ u yóoliliʼ le máak ku kíimsik wa máaxoʼ? (Ilawil le dibujo yaan tu káajbal le xookaʼ.) 2) ¿Baʼaxten unaj u tʼaan le máak yéetel u nuuktakil le kaajoʼ?

⁶ Wa maʼ u yóoliliʼ juntúul israelita u kíims wa máaxeʼ, unaj u bin tiʼ junpʼéel tiʼ le kaajoʼob tsʼaʼan utiaʼal u taʼakikubaoʼ, ken kʼuchkeʼ ku yaʼalik tiʼ u nuuktakil le kaaj baʼax tsʼoʼok u beetkoʼ. Letiʼobeʼ unaj u kʼamkoʼob (Jos. 20:4). Ken máanak kʼiineʼ ku túuxtikoʼob tu kaajal utiaʼal ka ilaʼak tumen u nuuktakil le kaaj baʼax u beetmoʼ (xok Números 35:24, 25). Wa ku yilkoʼob maʼ u yóoliliʼ úuchik u kíimskeʼ, yaan u chaʼabal u suut teʼ kaaj tuʼux u taʼakmuba kaʼachoʼ.

⁷ ¿Baʼaxten unaj u tʼaan le máak yéetel u nuuktakil le kaajoʼ? Utiaʼal u pʼatkoʼob limpioil u kaajil Israel yéetel utiaʼal u yáantkoʼob utiaʼal ka chʼaʼabak óotsilil tiʼ tumen Jéeoba. Juntúul máak ku xakʼalxoktik le baʼaxoʼob ku kaʼansik le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ, wa le máax kíims wa máax maʼ tu tʼaan yéetel u nuuktakil le kaajoʼ jeʼel tak u kíimsaʼaleʼ. Tsʼoʼoleʼ ka tu yaʼalaj: «Wa ka kíimsaʼakeʼ tiʼ letiʼ yaan u culpail, tumen maʼ tu kaxtaj le áantaj u tsʼaamaj Dios utiaʼal maʼ u kíimsaʼaloʼ». Le máax maʼ u yóoliliʼ ku kíimsik wa máaxoʼ tsʼaʼan u páajtalil u kanáantkuba, baʼaleʼ unaj u kaxtik yéetel u kʼamik. Wa maʼ u bin tiʼ junpʼéel tiʼ le kaajoʼob tuʼux jeʼel u páajtal u taʼakikubaoʼ jeʼel u páajtal u kíimsaʼal tumen u láakʼtsil le máax tu kíimsoʼ.

8, 9. ¿Baʼaxten unaj u kʼáatik áantaj tiʼ le ancianoʼob le máax ku lúubul tiʼ junpʼéel nojoch kʼebanoʼ?

⁸ Teʼ kʼiinoʼob xanaʼ, le máaxoʼob ku lúubloʼob tiʼ junpʼéel nojoch kʼebanoʼ kʼaʼabéet u  kʼáatkoʼob áantaj tiʼ le ancianoʼoboʼ. ¿Baʼaxten jach kʼaʼabéet u beetik? Yáaxeʼ tumen Jéeoba aʼalik teʼ Biblia letiʼe ancianoʼob unaj u yáantkoʼob le máaxoʼob ku lúubloʼob tiʼ junpʼéel nojoch kʼebanoʼ (Sant. 5:14-16). U kaʼapʼéeleʼ letiʼe ancianoʼob tsʼaʼanoʼob utiaʼal u yáantkoʼob le máax lúub tiʼ kʼeban utiaʼal u kaʼa kʼaʼamal tumen Diosoʼ yéetel utiaʼal u xuʼulul u beetik baʼax kʼaas (Gal. 6:1; Heb. 12:11). U yóoxpʼéeleʼ le ancianoʼoboʼ ku kaʼansaʼaloʼob utiaʼal u yáantoʼob le máaxoʼob ku arrepentiroʼob utiaʼal u xuʼulul u yaatal u yóoloʼoboʼ. Jéeobaeʼ ku ketik le ancianoʼob yéetel junpʼéel tuʼux u taʼakikuba máak tiʼ kʼaʼamkach jaʼoʼ (Isa. 32:1, 2). Tuláakal lelaʼ ku yeʼesik jach ku chʼaʼabaltoʼon óotsilil tumen Dios.

⁹ Yaʼab máaxoʼob meyajtik Dioseʼ ku yuʼubikubaʼob maʼalobil ken tsʼoʼokok u tsikbaloʼob yéetel u yáantaʼaloʼob tumen le ancianoʼoboʼ. Juntúul sukuʼun ku kʼaabaʼtik Danieleʼ lúub tiʼ junpʼéel nojoch kʼeban, baʼaleʼ maʼ tu séeb aʼalaj tiʼ le ancianoʼoboʼ. Letiʼeʼ ku yaʼalik: «Tumen tsʼoʼok u xáantaleʼ tin tuklaj maʼ tu páajtal u yáantkenoʼob». Chéen baʼaleʼ kex tsʼoʼok u máan kʼiineʼ sajak u yojéeltaʼal baʼax u beetmaj. Cada ken orarnakeʼ ku yuʼubik kʼaʼabéet u kʼáatik tiʼ Jéeoba ka perdonartaʼak. Le oʼolal junpʼéel kʼiineʼ bin u kʼáat áantaj tiʼ le ancianoʼoboʼ. Letiʼeʼ ku yaʼalik: «U jaajileʼ saajken tʼaan kaʼach tu yéeteloʼob. Baʼaleʼ le ka tin beeteʼ, tin wuʼuyaj bey sáalchaj in kuucheʼ. Joʼopʼ in wuʼuyik bey mix baʼal ku kʼatkuba tu beel in oracionoʼobeʼ». Bejlaʼeʼ Danieleʼ maʼ chiʼichnak u concienciaiʼ yéetel maʼ jach úucheʼeʼ tsʼaʼab u beet u siervo ministerialil.

10. ¿Baʼax unaj u beetik le máax maʼ u yóoliliʼ ku kíimsik wa máax utiaʼal ka chʼaʼabak óotsilil tiʼoʼ?

¹⁰ Wa le máax maʼ u yóoliliʼ úuchik u kíimsik wa máax u kʼáat ka chʼaʼabak óotsilil tiʼoʼ, kʼaʼabéet u bin tu séebaʼanil teʼ kaaj maas naatsʼ tsʼaʼan utiaʼal u taʼakikuba máakoʼ (xok Josué 20:4). Utiaʼal maʼ u kíimsaʼaleʼ unaj u séeb kʼuchliʼ yéetel unaj u pʼáatal ichil tak ken kíimik u nojchil le sacerdoteʼoboʼ. Tu yoʼolal lelaʼ yaan u pʼatik u meyaj, maʼ kun antal baʼaxoʼob suuk tiʼ jeʼex tu yotocheʼ yéetel  maʼ kun béeytal u bin jeʼel tuʼuxak u kʼáateʼ (Núm. 35:25). * Baʼaleʼ wa ku beetik tuláakal lelaʼ ku salvartik u kuxtal. Wa maʼ tu pʼáatal teʼ kaaj tuʼux u taʼakmuba kaʼachoʼ, ku yeʼesik bey chéen mix baʼal u yilik le u kuxtal le máax tu kíimsoʼ yéetel ku tsʼáaik u kuxtal xan tu táan kíimil.

11. ¿Baʼax unaj u beetik le máax ku arrepentir utiaʼal u yeʼesik nojoch baʼal u yilik u chʼaʼabal óotsilil tiʼ tumen Diosoʼ?

¹¹ Bejlaʼa xaneʼ, le máax ku kʼebantaloʼ kʼaʼabéet u yeʼesik tsʼoʼok u arrepentir utiaʼal ka chʼaʼabak óotsilil tiʼ tumen Dios. Kʼaʼabéet u xuʼulul u beetik le baʼax kʼaasoʼ bey xan jeʼel baʼaxak jeʼel u beetik u lúubul tiʼ kʼebaneʼ. Yáanal u nuʼuktaj Dioseʼ, apóstol Pabloeʼ tu yaʼaleʼ le sukuʼunoʼob yanoʼob Corinto tsʼoʼok u arrepentiroʼoboʼ okʼomchaj u yóoloʼob «yoʼolal baʼax maʼalob tu táan Dios», le oʼolal tu yaʼalajtiʼob: «¡Tu beetaj a weʼeskeʼex minaʼan baʼax kʼaas a beetmeʼex!, ¡tu beetaj a pʼektikeʼex baʼax kʼaas!, ¡tu beetaj a chʼaʼikeʼex saajkil tiʼ Dios!, ¡tu beetaj a jach tsʼíiboltkeʼex a kʼexik a tuukuleʼex!, ¡tu beetaj a jach tsʼáaik a wóoleʼex!, ¡tu beetaj a wutskíintikeʼex le talamiloʼ!» (2 Cor. 7:10, 11). Wa k-beetik tuláakal le ku páajtal utiaʼal k-pʼatik junpʼéel baʼax kʼaas k-beetkeʼ, yaan k-eʼesik tiʼ Jéeoba yaachajaʼan k-óol yoʼolal baʼax k-beetmaj yéetel nojoch baʼal k-ilik u chʼaʼiktoʼon óotsilil.

12. ¿Baʼaxoʼob unaj u pʼatik máak utiaʼal ka chʼaʼabak óotsilil tiʼ tumen Dios?

¹² ¿Baʼaxoʼob unaj u pʼatik máak utiaʼal ka chʼaʼabak óotsilil tiʼ tumen Dios? Unaj u pʼatik baʼaxoʼob uts tu yich jeʼel u beetik u lúubul tiʼ kʼebaneʼ (Mat. 18:8, 9). Wa le máaxoʼob yéetel k-bisikba ku beetkoʼob baʼaloʼob kʼaastakoʼ, unaj u xuʼulul k-bisikba tu yéeteloʼob. Wa maʼatech k-tsʼáaik u pʼiis k-ukʼikeʼ, unaj k-kanáantik maʼ k-antal tuʼux jeʼel u beetik u píit máan u kʼabil k-ukʼikeʼ. Wa táan k-ilik k-luʼsik kʼaakʼas tsʼíibolaloʼob t-tuukul yaan yil yéetel le núupkʼebanoʼ, unaj k-kanáantik baʼax peliculailoʼob k-chaʼantik, baʼaxoʼob k-ilik tiʼ Internet yéetel uláakʼ baʼaloʼob jeʼel u beetik k-tuukul tiʼ baʼaloʼob kʼaastakeʼ. Maʼ u tuʼubultoʼoneʼ jeʼel baʼalak ka k-beet utiaʼal k-uʼuyik u tʼaan Jéeobaeʼ ku taasik utsiloʼob. Junpʼéel baʼax jeʼel u beetik u maas yaatal u yóol máakeʼ letiʼe u yuʼubik tsʼoʼok u pʼaʼatal tumen Diosoʼ. Baʼaleʼ le baʼax jeʼel u beetik u kiʼimaktal u yóol máakoʼ letiʼe u yojéeltik mix bikʼin kun xuʼulul u yaabiltaʼal tumen Diosoʼ (Isa. 54:7, 8).

13. ¿Baʼaxten jeʼel u kiʼimaktal u yóol yéetel u yuʼubik kanáantaʼan le máax ku bin ichil junpʼéel kaaj utiaʼal u taʼakikubaoʼ?

¹³ Ken okok ichil le kaaj le máak táan u púutsʼuloʼ, mix baʼal kun beetbil tiʼ. Jéeobaeʼ tu yaʼaleʼ tiʼ unaj u taʼakikubaiʼ (Jos. 20:2, 3). Jéeobaeʼ maʼatech u yaʼalik ka juzgartaʼak tu kaʼatéen. Tsʼoʼoleʼ maʼ tu chaʼabal u yokol ichil le kaaj le máax kaxtik utiaʼal u kíimsoʼ. Wa maʼ u jóokʼol le máak ichil le kaajoʼ, maʼ kun xuʼulul u kanáantaʼal tumen Dios, le oʼolal minaʼan baʼax oʼolal u chʼaʼik saajkil. Maʼ cárcel yaniʼ, tumen ku béeytal u meyaj, u yáantik uláakʼ máakoʼob yéetel ku páajtal u adorartik Jéeoba. Jeʼel u páajtal u máansik u kuxtal ich kiʼimak óolaleʼ.

14. ¿Baʼax unaj u creertik le máax meyajtik Dios wa ku arrepentiroʼ?

¹⁴ Yaan máaxoʼob meyajtik Dioseʼ kex tsʼoʼok u xuʼulul u beetkoʼob baʼax kʼaaseʼ láayliʼ ku yaatal u yóoloʼobeʼ. Yanoʼobeʼ ku tuklikoʼobeʼ bey maʼ limpio u kuxtaloʼob tu táan Jéeobaeʼ. Wa bey a wuʼuyikabaoʼ unaj a creertik Jéeobaeʼ tsʼoʼok u chʼaʼiktech óotsilil yéetel tsʼoʼok u perdonartik tuláakal baʼax a beetmaj. Minaʼan baʼax oʼolal a sajaktal. Daniel, le t-chʼaʼchiʼitaj teʼ xóotʼol 9,  bey tu yuʼubilubaoʼ. Ka tsʼoʼok u yáantaʼal tumen le ancianoʼob utiaʼal u pʼáatal limpioil u concienciaoʼ, tu yuʼububa maʼalobil. Letiʼeʼ ku yaʼalik: «Xuʼul in chiʼichnaktal, tumen tin wuʼuyaj jach tu jaajil perdonartaʼaben. Jeʼex u yaʼalik Jéeobaeʼ, ku chʼaʼik k-kuuch u bis náach tiʼ toʼon. Mix bikʼin k-suut k-kaʼa iloʼob». Jeʼex tsʼoʼok k-ilkoʼ, le máax ku yokol ichil le kaaj utiaʼal u taʼakikuba máakoʼ, ku xuʼulul u sajaktal u kíimsaʼal tumen u láakʼtsil le máax tu kíimsoʼ. Ken xan u perdonartoʼon Jéeobaeʼ, maʼ unaj k-tuklik wa yaan u kaʼa kʼaʼajsiktoʼoniʼ wa yaan u kaʼa juzgartikoʼon tu yoʼolaliʼ (xok Salmo 103:8-12).

15, 16. ¿Bix u yáantkoʼon k-ojéeltik Jesuseʼ tu kʼubaj u kuxtal t-oʼolal yéetel letiʼ k-Nojoch Sacerdote?

¹⁵ Toʼoneʼ maas yaʼab baʼax oʼolal k-creertik jach tu jaajil ku chʼaʼiktoʼon óotsilil Jéeoba, maʼ jeʼex le israelitaʼob úuchjeakiloʼ. Jeʼex t-ilaj tu káajbal le xookaʼ, Pabloeʼ tu yaʼaleʼ jach óotsil yéetel lúub u yóol, tumen maʼ tu páajtal u beetik baʼax ku yaʼalik Jéeoba jach jeʼex uts tu tʼaanoʼ. Baʼaleʼ tumen tu tsʼáaj u yóol u beet baʼax maʼalobeʼ, páajchaj u yaʼalik: «¡Gracias tiʼ [Dios], yoʼolal k-Yuumtsil Jesucristo[!]» (Rom. 7:25). Tumen xuʼul u beetik baʼax kʼaaseʼ, jach u yojel perdonartaʼab tumen Jéeoba yoʼolal Jesús. Cristoeʼ tu tsʼáaj u kuxtal t-oʼolal, le oʼolal ku pʼáatal maʼalob k-conciencia tu táan Jéeoba yéetel maʼatech k-chiʼichnaktal (Heb. 9:13, 14). Tumen letiʼ k-Nojoch Sacerdoteeʼ, «jeʼel u páajtal u salvartik le máaxoʼob táan u natsʼkubaʼob tiʼ Dios tu yoʼolal u kʼaabaʼoʼ, tumen letiʼeʼ mantatsʼ kuxaʼan utiaʼal u kʼáat óolal tu yoʼolaloʼob» (Heb. 7:24, 25). Le meyaj ku beetik u nojchil le sacerdoteʼob tu kʼiinil le israelitaʼoboʼ, ku yáantaj utiaʼal u perdonartaʼal u kʼebanoʼob. Bejlaʼa xaneʼ, le meyaj ku beetik Jesús bey k-Nojoch Sacerdoteeʼ, ku yáantkoʼon k-creert yaan u chʼaʼabaltoʼon óotsilil yéetel yaan u yeʼesaʼaltoʼon «nojoch utsil ken u yáantoʼon jach teʼ kʼiin kʼaʼabéettoʼonoʼ» (Heb. 4:15, 16).

¹⁶ Le oʼolal wa a kʼáat ka kanáantaʼakech tumen Jéeobaeʼ unaj a tsʼáaik a fe tiʼ u kuxtal Jesús tu kʼuboʼ. Maʼ a tuklik wa u kuxtal Jesús tu kʼuboʼ chéen utiaʼal u maasil máakoʼob. Unaj a creertik tu tsʼáaj u kuxtal ta woʼolal (Gal. 2:20, 21). Unaj a creertik le u kuxtal Jesús tu kʼuboʼ letiʼe baʼax ku meyaj tiʼ Dios utiaʼal u perdonartik le baʼaxoʼob kʼaastak a beetmoʼ. Unaj a creertik xan le u kuxtal Jesús tu kʼuboʼ letiʼ tsʼáaik u páajtalil u yantaltech kuxtal minaʼan u xuul. Le u kuxtal Jesús tu kʼuboʼ junpʼéel baʼax ku síiktech Jéeoba.

17. ¿Baʼaxten a kʼáat a taʼakaba yiknal Jéeoba?

¹⁷ Le kaajoʼob tsʼaʼab utiaʼal u taʼakikuba máakoʼ ku yeʼeskoʼob Jéeobaeʼ ku chʼaʼik óotsilil. Leloʼ tu yeʼesaj tu táan Dioseʼ jach koʼoj le kuxtaloʼ. Ku yeʼesik xan bix u yáantkoʼon le ancianoʼoboʼ, bix u yeʼesik máak tsʼoʼok u arrepentir tu jaajil u yóol yéetel bix jeʼel k-ojéeltik ku perdonartikoʼoneʼ. ¿K-taʼakikba wa tu yiknal Jéeoba? Chéen letiʼ jeʼel u kanáantkoʼon jach tubeeleʼ (Sal. 91:1, 2). Teʼ tuláakʼ xookoʼ yaan k-ilik le kaajoʼob tsʼaʼab utiaʼal u taʼakikuba máakoʼ ku yáantkoʼon utiaʼal k-chʼaʼik óotsilil jeʼex Jéeobaeʼ.