LE TÁANT u síijil juntúul chaambaloʼ jach kʼaʼabéet u kanáantaʼal. Ka síijoʼoneʼ mix baʼal ku páajtal k-beetik wa maʼ k-áantaʼal tumen k-taataʼob. Ka káaj k-xíimbaleʼ k-ilik u maasil máakoʼob bey giganteʼobeʼ, yéetel como saajkoʼoneʼ k-bin áalkabil yiknal k-taataʼob. Ken u machoʼob k-kʼabeʼ k-uʼuyik kanáantaʼanoʼon.

Utiaʼal k-líikʼil maʼalobeʼ kʼaʼabéet k-yaabiltaʼal yéetel u líiʼsaʼal k-óol tumen k-taataʼob. Ken k-il u yaabiltmoʼoneʼ k-uʼuyik kanáantaʼanoʼon. Ken u felicitartoʼon xan yoʼolal baʼax k-beetkeʼ k-uʼuyik maʼ saajkoʼoniʼ yéetel k-ilik k-beetik maas maʼalob le baʼaxoʼob ku yaʼalikoʼobtoʼonoʼ.

Jeʼex u bin k-nojochtaleʼ k-amigoʼobeʼ ku yáantkoʼonoʼob xan utiaʼal maʼ k-sajaktal. Como uts t-tʼaan k-bisikba yéeteloʼobeʼ maʼ jach saajkoʼon k-bin escuelaiʼ.

Bukaʼaj jatsʼutsil wa tuláakal paal ka líiʼsaʼak beyoʼ. Baʼaleʼ kex yaj u yaʼalaʼaleʼ yaan paalaleʼ istikyaj u kaxtik u amigoʼob, yéetel yaʼab mejen paalal maʼ tu atendertaʼaloʼob tumen u taataʼob. «Cada ken in wil fotos tuʼux ku chíikpajal familiaʼob junmúuchʼ anikoʼobeʼ kin tuklik: ‹Kexiʼ wa bey in familia kaʼachoʼ›», ku yaʼalik Melissa. * Maʼ xaaneʼ bey a wuʼuyikaba xanoʼ.

Maʼ xaaneʼ le táan a nojochtaloʼ láayliʼ ta wuʼuyaj saajkecheʼ. ¿Baʼaxten ta tʼaan? Maʼ xaaneʼ tumen maʼ yaabiltaʼabech ta chichniliʼ mix líiʼsaʼab a wóoliʼ. Maʼ xaan xaneʼ puro baʼateʼel ku beetik kaʼach a taataʼob yéetel ka tuklik a culpa úuchik u pʼatkubaʼob. Tsʼoʼoleʼ wa jaʼajatsʼaʼabech yéetel kʼeʼekʼeyaʼabech ta chichnil tumen a taataʼobeʼ le oʼolal bey ta wuʼuyilabaoʼ.

¿Bix jeʼel u bin tiʼ juntúul paal wa bey líiʼsaʼabikoʼ? Yaneʼ tu táankelmil wa tu x-lóoʼbaynileʼ ku káajal u káaltal wa tak u drogarkuba. Uláakʼ paalaloʼobeʼ ku yookloʼob ichil junmúuchʼ maleantes utiaʼal u yuʼubikoʼob kanáantaʼanoʼob. Uláakʼoʼobeʼ tumen jach taak u yuʼubikoʼob yaan máax yaabiltikoʼobeʼ ku kaxtik u novio wa u novia, pero maʼ tu xáantal táan u biskubaʼobiʼ, yéetel ken tsʼoʼokkeʼ maas ku bin kʼaasiltiʼob.

Tak le paalal maʼ tu beetoʼob baʼaloʼob kʼaastakoʼ wa líikʼoʼob ich saajkilileʼ ku yuʼubikoʼob maʼ yaabiltaʼanoʼobiʼ. Por ejemploeʼ Anaeʼ ku yaʼalik: «Kin tuklik kaʼacheʼ mix baʼal maʼalob kin beetik, tumen chéen le ku yaʼalikten in maama. Mix juntéeen tu felicitarten, mix tu yaʼalajten wa u yaabiltmeniʼ».

 Baʼaleʼ le bix líiʼsaʼabik máakoʼ maʼ chéen letiʼe baʼax beetik u yuʼubikuba saajkoʼ. Maʼ xaaneʼ tu divorciartuba, tsʼoʼok u chʼíijil wa maʼ kiʼimak u yóol yéetel u wíinkliliʼ. Wa teech táan a aktáantik junpʼéel tiʼ le baʼaloʼobaʼ, jeʼel a wuʼuyik lubaʼan a wóoleʼ yéetel maʼ fácil a biskaba yéetel u maasiliʼ. ¿Baʼax jeʼel u yáantkech utiaʼal maʼ a wuʼuyikaba beyoʼ?

U jaajileʼ maʼ chéen t-juunal yanoʼoniʼ. Yaan máax jeʼel u yáantkoʼoneʼ yéetel jach u kʼáat u beete. Le máax k-aʼalikaʼ: Dios.

Dioseʼ tu yaʼalaj tiʼ profeta Isaías ka u tsʼíibteʼ: «Maʼ u péek a wóol tumen teneʼ a [Diosen]. Teen tsʼáaik a muukʼ, teen áantkech, teen [machkech] yéetel in kʼab yaan páajtalil tiʼ» (Isaías 41:10, 13). ¿Máasaʼ jach ku líiʼsik k-óol k-ojéeltik Dioseʼ bey u machmaj k-kʼabeʼ? ¡Le oʼolal maʼ unaj k-chʼaʼik saajkil tiʼ mix baʼaliʼ!

Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ le máaxoʼob meyajt Dios úuchjeakiloʼ yaan horaeʼ chiʼichnakchajoʼob baʼaleʼ tu kanoʼob confiar tiʼ letiʼ; bey ka u machubaʼob tu kʼabeʼ. Anaeʼ le maʼ síijik Samuel, u hijooʼ, tu tuklaj mix bikʼin kun antal u paalal. Jach muʼyajnaji tumen ku sen pʼaʼastaʼal kaʼach ikil maʼ tu páajtal u yantal u paalal. Le oʼolal maʼ tu janal kaʼachi yéetel chéen okʼol ku beetik (1 Samuel 1:6, 8). Baʼaleʼ ka tu yaʼalaj tiʼ Dios bix u yuʼubikubaeʼ xuʼul u chiʼichnaktal (1 Samuel 1:18).

Le salmista Davidoʼ yaʼab u téenel tu yuʼubaj sajak. Yaʼab años chʼaʼpachtaʼab tumen rey Saúl utiaʼal u kíimsaʼal. Tsʼoʼoleʼ kex maʼ béeychaj u kíimsaʼaleʼ yaan horaeʼ tu yuʼubaj jach chiʼichnak yoʼolal le baʼax ku yúuchultiʼoʼ (Salmo 55:3-5; 69:1). Kex beyoʼ tu tsʼíibtaj: «Teneʼ kin chital x-maʼ saajkil, tu séeblakil xan kin wenel, tumen techeʼ Yuumtsil, ka beetik in kuxtal x-maʼ saajkil» (Salmo 4:8).

Ana yéetel Davideʼ tu pʼatoʼob u chiʼichnakiloʼob tiʼ Jéeoba, ka áantaʼaboʼob (Salmo 55:22). ¿Kux túun toʼon? ¿Jeʼel wa k-beetik xan beyoʼ?

1. Ilawil Jéeoba bey a taataeʼ

Jesuseʼ tu yaʼalaj unaj k-kʼaj óoltik u Taata, le «juntúuliliʼ jaajil Diosoʼ» (Juan 17:3). Apóstol Pabloeʼ tu yaʼaleʼ Dioseʼ «maʼ náach yanil tiʼ cada juntúul tiʼ toʼoneʼexiʼ» (Baʼaxoʼob [Hechos] 17:27). Santiagoeʼ tu yaʼalaj xan: «Natsʼabaʼex tiʼ Dios, letiʼ túuneʼ bíin u natsʼuba tiʼ teʼex» (Santiago 4:8).

K-ojéeltik yaan juntúul k-Taata teʼ kaʼan u yaabiltmoʼon yéetel u kʼáat u yáantoʼoneʼ ku beetik maʼ k-chʼaʼik saajkil. U jaajileʼ ku bisik tiempo k-creertik leloʼ, baʼaleʼ yaʼab máak tsʼoʼok u yilik beyoʼ. «Ka joʼopʼ in confiar tiʼ Jéeobaeʼ káaj in wilik bey in Taataeʼ; páajchaj in waʼaliktiʼ bix in wuʼuykinba. Leloʼ tu yáanten utiaʼal maʼ in jach sajaktal», ku yaʼalik Carolina.

Raquel xaneʼ ku yaʼalik: «Le ka pʼaʼaten tumen in taataʼobeʼ Jéeoba áanten utiaʼal maʼ in sajaktal. Tin kʼáatajtiʼ ka u yáanten yéetel in problemaʼob. Letiʼeʼ bey tu beetiloʼ». *

2. Bisaba yéetel máaxoʼob yaabiltik Dios

Jesuseʼ tu yaʼalaj tiʼ u disipuloʼob: «Teʼexeʼ láaj sukuʼuntsileʼex» (Mateo 23:8). Letiʼeʼ u kʼáat kaʼach ka u yaabiltubaʼob yéetel ka u bisubaʼob bey junpʼéel nojoch familia ku meyajtik Dioseʼ (Mateo 12:48-50; Juan 13:35).

Ichil le múuchʼuliloʼoboʼ u j-jaajkunajoʼob Jéeobaeʼ ku paklan yaabiltikubaʼob yéetel ku líiʼskoʼob u yóol le máax kʼaʼabéetoʼ, jeʼex u beetaʼal ichil junpʼéel familiaoʼ (Hebreoʼob 10:24, 25). Utiaʼal yaʼab máakeʼ le muchʼtáambaloʼoboʼ bey junpʼéel tsʼaak ku beetik u yuʼubikuba maas maʼalobeʼ.

Evaeʼ ku yaʼalik: «Yaan juntúul in amiga teʼ múuchʼulil jach tu naʼataj bix in wuʼuyikinba. Tu yuʼubaj baʼax tin waʼalaj, tu xokajten tekstoʼob yéetel orarnaj tin wéetel. Maʼ tu pʼaten tin juunaliʼ. Tu yáanten in jóoʼs baʼax yaakuntik in puksiʼikʼal. Úuchik u yáantkeneʼ xuʼul in jach sajaktal». Raquel xaneʼ tu yaʼalaj: «Kʼuch in wil le múuchʼulil bey in taata yéetel in maamaeʼ. Tu beetoʼob in wuʼuyik yaabiltaʼanen yéetel maʼ saajkeniʼ».

 3. Eʼes a wutsil yéetel a yaabilaj

Ken a weʼes yaabilaj tiʼ a amigoʼobeʼ ku maas biskubaʼob ta wéetel. Jesuseʼ tu yaʼalaj: «Maas ku taasik kiʼimak óolal u tsʼaʼabal wa baʼax ke u kʼaʼamal wa baʼax» (Baʼaxoʼob 20:35). Wa ka maas yaabiltik u maasileʼ yaan xan u maas yaabiltikechoʼob. Jesuseʼ tu yaʼalaj tiʼ u disipuloʼob: «Maʼ u xuʼulul a tsʼáaikeʼex wa baʼax tiʼ u maasil utiaʼal xan ka tsʼaʼabakteʼex wa baʼax» (Lucas 6:38).

A weʼesik yaabilaj yéetel a kʼamik yaabilajeʼ ku yáantkech utiaʼal maʼ a sajaktal. Le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «Le yaabilajoʼ mix bikʼin kun xuʼulul» (1 Corintoiloʼob 13:8). Maríaeʼ ku yaʼalik: «In wojel maʼ kʼaasen jeʼex in tuklik yaan kʼiinoʼ. Utiaʼal u xuʼulul in tuukul beyoʼ kin tsʼáaik in wóol in wáant u maasil. Ken in beet wa baʼax tu yoʼolal wa máaxeʼ ku kiʼimaktal in wóol».

Kex ka k-beet le óoxpʼéel baʼal tsʼoʼok k-aʼalikoʼ, maʼ tu séebaʼanil kun lukʼul k-saajkiliʼ, baʼaleʼ jach jeʼel u yáantkoʼoneʼ. Carolinaeʼ ku yaʼalik: «Láayliʼ kin wuʼuyik saajkeneʼ, pero bejlaʼeʼ maas in yaabiltminba. In wojel u yaabiltmen Dios yéetel yaan xan in amigoʼob áantiken utiaʼal maʼ in wuʼuyik saajken». Raquel xaneʼ tu yaʼalaj: «Yaan horaeʼ ku lúubul in wóol. Pero in sukuʼunoʼob yéetel in kiikoʼob teʼ múuchʼuliloʼ ku líiʼskoʼob in wóol. U maas maʼalobileʼ in Taata yaan teʼ kaʼanoʼ ku yuʼubiken sáamsamal. Le oʼolal maas maʼalob yanilen beoraaʼ».

Maʼ tun xáantaleʼ mix máak kun sajaktal. Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ teʼ Paraíso kun antal way Luʼumoʼ tuláakal máak kun kuxtal x-maʼ saajkiliʼ. Dioseʼ u yaʼalmaj: «Tuláakloʼob bíin kajlakoʼob x-maʼ saajkil, tuláakloʼob bíin páatak u jeʼeleloʼob tu boʼoy u pakʼal uva yéetel tu boʼoy u pakʼal higo» (Miqueas 4:4). Mix máak kun sajakkúuntkoʼon yéetel mix máak kun beetiktoʼon loob. «Bíin tuʼubsaʼak» tak le baʼaxoʼob jach kʼaastak uchaʼan tiʼ máakoʼ (Isaías 65:17, 25). Dios yéetel Jesucristo, u Hijoeʼ, yaan u beetkoʼob u yantal «jéetsʼel óolal yéetel x-maʼ saajkil utiaʼal mantatsʼ» (Isaías 32:17).