1, 2. 1) ¿Baʼax maas kʼaʼanaʼan maʼ unaj u tuʼubul tiʼ máakiʼ? 2) ¿Baʼaxten unaj k-ilik jach kʼaʼanaʼan?

UTIAʼAL yaʼab máakeʼ maas jach kʼaʼanaʼan le taakʼinoʼ. Le oʼolal ku chʼíikil u kaxtoʼob ayikʼaliloʼob yéetel sajak u xupoʼob le yaantiʼoboʼ. Utiaʼal uláakʼoʼobeʼ maas kʼaʼanaʼan u familiaʼob, u toj óolaloʼob wa uláakʼ baʼax uts tu yichoʼob.

² Chéen baʼaleʼ yaan junpʼéel baʼax maas jach kʼaʼanaʼan maʼ unaj u tuʼubultoʼoniʼ: letiʼe derecho yaan tiʼ Jéeoba utiaʼal u gobernaroʼ. Wa ku náayal k-óol yéetel tuláakal le baʼaxoʼob k-beetik sáamsamal bey xan wa k-chiʼichnaktal yoʼolal k-problemaʼobeʼ, jeʼel u tuʼubultoʼon le baʼax maas kʼaʼanaʼanoʼ. Tsʼoʼoleʼ maʼalob ka kʼaʼajaktoʼoneʼ wa maas k-tuukul tiʼ le derecho yaan tiʼ Jéeoba utiaʼal u gobernaroʼ maas maʼ talam ken k-aktáant le problemaʼob ku yantaltoʼon sáamsamaloʼ yéetel yaan k-maas bisikba tu yéetel.

3. ¿Baʼax ku yaʼalik Satanás yoʼolal le bix u gobernar Diosoʼ?

³ Satanaseʼ tsʼoʼok u beetik u tuklaʼal minaʼan derecho tiʼ Jéeoba utiaʼal u gobernar. Ku yaʼalikeʼ maʼ maʼalob bix u gobernariʼ,  maʼ u kʼáat ka xiʼiktoʼon maʼalobiliʼ yéetel maas jeʼel u yantaltoʼon kiʼimak óolal wa k-nuʼuktikba chéen t-juunaleʼ (Gén. 3:1-5). Ku yaʼalik xaneʼ mix máak jeʼel u chúukpajal u yóol u meyajt Dios yéetel yaabilajeʼ, tsʼoʼoleʼ jeʼel u tsʼáaikuba máak tu contra u gobierno Dios wa ku beetaʼal u muʼyajeʼ (Job 2:4, 5). Le oʼolal Jéeobaeʼ u tsʼaamaj tiempo utiaʼal u chíikpajal mix junpʼéel utsil ku taasik u tsʼáaikuba máak tu contra u gobierno.

4. ¿Baʼaxten kʼaʼabéet u chíikpajal máax tiʼ yaan u derechoil u gobernar?

⁴ Jéeobaeʼ u yojel maʼ jaaj le baʼaxoʼob ku yaʼalik Satanasoʼ. ¿Baʼaxten túun u tsʼaamaj tiempo tiʼ utiaʼal u yeʼesik wa jaaj baʼax ku yaʼalik? U tsʼaamaj yoʼolal baʼax jeʼel u tuklik le angeloʼob bey xan le wíinikoʼoboʼ (xok Salmo 83:18). U jaajileʼ yaʼab máak tsʼoʼok u tsʼáaikuba tu contra u gobierno Jéeoba, jeʼex tu beetil Adán yéetel Evaeʼ. Le oʼolal jeʼel u tuklaʼal jaaj baʼax ku yaʼalik le Kʼaasilbaʼaloʼ. Desde maʼ u yilik le angeloʼob yéetel le máakoʼob máax aʼalik u jaajiloʼ yaan u yantal kʼuuxililoʼob ich jejeláas luʼumiloʼob, chʼiʼibaloʼob, láakʼtsiloʼob bey xan ichil u maasil máakoʼob. Baʼaleʼ ken chíikpajak chéen tiʼ Jéeoba yaan u derechoil u gobernareʼ, tuláakal máak kun antal yáanal u nuʼuktaj yéetel yaan u yantal jeetsʼelil ichiloʼob (Efe. 1:9, 10).

5. ¿Bix jeʼel k-eʼesik tiaʼanoʼon tu tséel u gobierno Jéeobaeʼ?

⁵ Yaan u chíikpajleʼ maas maʼalob bix u gobernar Jéeoba, tsʼoʼoleʼ yaan u chíikpajleʼ u gobierno Satanás yéetel u gobierno wíinikeʼ maʼ maʼalobiʼ, le oʼolal yaan u xuʼulsaʼal. Yaan u pʼáatal chéen u gobierno Dios kun meyaj yáanal u Reino le Mesíasoʼ. Le máaxoʼob kun chúukpajal u yóoloʼoboʼ yaan u yeʼeskoʼob jeʼel u páajtal u tsʼáaikubaʼob mantatsʼ tu tséel u gobierno Jéeobaeʼ (Isa. 45:23, 24). Toʼoneʼ k-tsʼíiboltik k-antal ichil le máaxoʼob kun chúukpajal u yóol u meyajtoʼob Diosoʼ. Le oʼolal kʼaʼabéet u kʼaʼajaltoʼon yéetel k-naʼatik baʼaxten chéen tiʼ Jéeoba yaan u derechoil u gobernar.

6. ¿Baʼax unaj k-ilik maas kʼaʼanaʼan?

⁶ Jeʼex tsʼoʼok k-ilkoʼ, le derecho yaan tiʼ Jéeoba utiaʼal u gobernaroʼ letiʼe baʼax maas kʼaʼanaʼanoʼ. Maas kʼaʼanaʼan tak tiʼ u yantaltoʼon kiʼimak óolal. ¿U kʼáat wa túun u yaʼal maʼ jach kʼaʼanaʼan u yilik Jéeoba ka u salvartoʼon yéetel bey mix baʼaloʼon tu táaneʼ? Maʼatech. ¿Baʼaxten?

7, 8. ¿Baʼax yaan u yil le derecho yaan tiʼ Jéeoba utiaʼal u gobernar yéetel u béeykuntik le baʼaxoʼob u yaʼalmaj u beetkoʼ?

⁷ Jéeobaeʼ jach koʼoj u yilik le kuxtal yaantoʼonoʼ. Letiʼeʼ jach u yaabiltmoʼon, le oʼolal tu tsʼáaj u kuxtal u Hijo utiaʼal u salvartikoʼon yéetel utiaʼal u yantaltoʼon kuxtal minaʼan u xuul (Juan 3:16; 1 Juan 4:9). Wa maʼ u béeykuntik Jéeoba le baʼaxoʼob u yaʼalmaj u beetkoʼ, jeʼel u yantal tuʼux u yaʼalik le Kʼaasilbaʼal chéen u yojel tuusoʼ yéetel maʼatech u tsʼáaik baʼaloʼob maʼalobtak tiʼ wíinik. Tsʼoʼoleʼ yaan u yilaʼal bey jaaj le baʼax ku yaʼalik le máaxoʼob pʼekmil ken u yaʼaloʼob: «¿Baʼax túun úuch yéetel le u taalbal Cristo aʼalaʼanoʼ? Tumen desde le kʼiin ka kíim k-úuchben láakʼtsiloʼobeʼ, tuláakal le baʼaloʼoboʼ láayliʼ bey yaniloʼob jeʼex tu káajbal yóokʼol kaabeʼ» (2 Ped. 3:3, 4). Le oʼolal Jéeobaeʼ yaan u salvartik le máaxoʼob beetik baʼax uts tu tʼaan utiaʼal u yeʼesik chéen tiʼ letiʼ yaan u derechoil u gobernaroʼ (xok Hebreoʼob 6:17, 18). Tsʼoʼoleʼ Jéeobaeʼ ku gobernar yéetel yaabilaj. Le oʼolal k-ojel letiʼeʼ mix bikʼin kun xuʼulul u yaabiltik yéetel maʼ ken u tuʼubs le máaxoʼob kun chúukpajal u yóoloʼob tiʼoʼ (Éxo. 34:6).

 ⁸ K-tsʼáaikba tu tséel u gobernación Jéeobaeʼ maʼ u kʼáat u yaʼal wa chéen bey mix baʼal k-ilik le salvacionoʼ mix u kʼáat u yaʼal wa chéen bey mix baʼaloʼon tu táaneʼ. Kex k-tsʼíiboltik ka salvartaʼakoʼoneʼ, k-maas tsʼáaik táanil le derecho yaan tiʼ Jéeoba utiaʼal u gobernaroʼ. Lelaʼ jach maʼ unaj u tuʼubultoʼoniʼ, tumen yaan u yáantkoʼon utiaʼal maʼ u xuʼulul k-ilik jach kʼaʼanaʼan u gobierno Jéeoba yéetel k-tsʼáaikba tu tséel.

9. ¿Baʼax tu yaʼalaj Satanás tu contra Job? (Ilawil le dibujo yaan tu káajbal le xookaʼ.)

⁹ U libroil Job, junpʼéel tiʼ le libroʼob maas úuchbentak yaan ichil le Bibliaoʼ, ku yeʼesik unaj u kanáantik bix u tuukul máak. Le libroaʼ ku yaʼalikeʼ Satanaseʼ tu yaʼaleʼ wa ka beetaʼak u sen muʼyaj Jobeʼ yaan u xuʼulul u meyajtik Dios. Tu yaʼalaj xan tiʼ Jéeoba ka u beet loob tiʼ Job. Chéen baʼaleʼ maʼ tu beetiʼ, baʼaxeʼ tu chaʼaj u túuntik u yóol. Tu yaʼalajtiʼ: «Beet jeʼel baʼaxak a kʼáat yéetel u baʼalubaʼob Jobeʼ» (xok Job 1:7-12). Jobeʼ chéen ichil junpʼíit tiempo ka tu peʼertaj u j-meyajoʼob, le baʼaxoʼob yaantiʼoʼ yéetel tu diezil u paalal. Satanaseʼ tu beetaj u tuklik Dios beet u muʼyaj (Job 1:13-19). Tsʼoʼoleʼ tu beetaj u tsaʼayal junpʼéel yaayaj kʼojaʼanil tiʼ (Job 2:7). U maas yajileʼ, u yatan yéetel óoxtúul máakoʼob ku yaʼalikoʼob u amigoʼobeʼ maʼ tu líiʼsoʼob u yóoliʼ (Job 2:9; 3:11; 16:2).

10. 1) ¿Bix tu yeʼesil Job chúukaʼan u yóol tiʼ Dios? 2) ¿Baʼaxten kʼaʼabéetchaj u kʼexik bix u tuukul?

¹⁰ ¿Jaaj wa le baʼax tu yaʼalaj Satanasoʼ? Maʼatech, maʼ jaajiʼ, tumen Jobeʼ maʼ tu xulaj u meyajtik Diosiʼ (Job 27:5). Chéen baʼaleʼ tu káajbaleʼ tuʼubtiʼ le baʼax maas kʼaʼanaʼanoʼ. Chʼíik u yeʼes minaʼan baʼax kʼaas u beetmaj yéetel tu sen kʼáat óoltaj ka tsoʼolok tiʼ baʼaxten ku muʼyaj (Job 7:20; 13:24). Maʼ xaaneʼ tak toʼon jeʼel k-tuklikeʼ maʼ kʼaas bix u tuukul yoʼolal le baʼaxoʼob tu muʼyajtoʼ, chéen baʼaleʼ Dioseʼ tu yilaj kʼaʼabéet u yáantik u kʼex u tuukul. ¿Baʼax tu yaʼalajtiʼ?

11, 12. 1) ¿Baʼax áantaʼab u naʼat Job tumen Jéeoba? 2) ¿Bix tu kʼamil Job le áantajoʼ?

¹¹ Le baʼax aʼalaʼab tiʼ Joboʼ ku chíikpajal teʼ capítulo 38 tak 41 tiʼ u libroil Joboʼ, chéen baʼaleʼ mix tuʼux ku yaʼalik baʼaxten muʼyajnaji. Tumen maʼ letiʼe baʼax maas kʼaʼanaʼan tu táan Jéeobaoʼ mix u tsoliktiʼ baʼaxten tu chaʼaj u muʼyajiʼ. Dioseʼ u kʼáat ka u naʼat Jobeʼ jach chichan tu tséel u nojbeʼenil. Tsʼoʼoleʼ tu yáantaj u naʼateʼ yaan uláakʼ baʼaxoʼob maas kʼaʼanaʼan u chíikpajal (xok Job 38:18-21). Yoʼolal le baʼax aʼalaʼabtiʼaʼ Jobeʼ tu kʼexaj bix u tuukul.

 ¹² ¿Jach wa minaʼan u yaabilaj Jéeoba yoʼolal le bix úuchik u tʼanik Job kex u yojel tsʼoʼok u sen muʼyajoʼ? Maʼatech, tsʼoʼoleʼ mix Job il xan beyoʼ. Kex sen muʼyajnajeʼ, kʼuch u naʼat le baʼax maas kʼaʼanaʼanoʼ. Le oʼolal arrepentirnaj yoʼolal tuláakal le baʼaxoʼob tu yaʼaloʼ. Bey túunoʼ le baʼaxoʼob tu yaʼalaj Jéeoba tiʼ Joboʼ jach maʼalob, tumen líiʼsaʼab u yóol yéetel áantaʼab u kʼex u tuukul (Job 42:1-6). Táanil tiʼ lelaʼ tsʼokaʼaniliʼ xan u yáantaʼal tumen Elihú, juntúul táankelem xiʼipaleʼ (Job 32:5-10). Jéeobaeʼ tu yilaj bix úuchik u kʼexik u tuukul Job, le oʼolal kiʼimakchaj u yóol (Job 42:7, 8).

13. ¿Bix seguernajik u yáantaʼal Job tumen le baʼaxoʼob aʼalaʼabtiʼ tumen Jéeobaoʼ?

¹³ Le baʼaxoʼob tu yaʼalaj Jéeobaoʼ seguernaj u yáantik Job tu yalab u kuxtal. Kex Jéeoba «tu maas [kiʼikiʼtʼantaj] u tsʼook u jaʼabiloʼob Job tiʼ le yáaxoʼoboʼ», jujunpʼíitil úuchik u kaʼa yantaltiʼ le baʼaxoʼob tu peʼertoʼ. Ka máan kʼiineʼ anchaj uláakʼ diez u paalal, siete u xiibil yéetel óoxtúul u x-chʼuupil (Job 42:12-14). Maʼ xaaneʼ Jobeʼ maʼ tu tuʼubsaj u paalaloʼob beetaʼab u kíimloʼob tumen Satanasoʼ. Tsʼoʼoleʼ maʼ xaaneʼ maʼ séeb tuʼubtiʼ le baʼaxoʼob tu sen muʼyajtoʼ. Kex wa kʼuch u naʼat baʼax oʼolal muʼyajnajeʼ, maʼ xaaneʼ tu tuklaj wal baʼaxten chaʼab u sen muʼyajeʼ. Jeʼel bixakeʼ, tu máansaj tu tuukul le baʼaxoʼob aʼalaʼabtiʼ tumen Diosoʼ. Lelaʼ le áant tuukul tiʼ le baʼax maas kʼaʼanaʼanoʼ yéetel letiʼe baʼax líiʼs u yóoloʼ (Sal. 94:19).

14. ¿Baʼax ku kaʼansiktoʼon le baʼax úuch tiʼ Joboʼ?

¹⁴ U tsikbalil u kuxtal Jobeʼ jeʼel u yáantkoʼon xan utiaʼal ka tuukulnakoʼon tiʼ le baʼax maas kʼaʼanaʼanoʼ yéetel jeʼel u líiʼsik k-óoleʼ. Jéeobaeʼ tu beetaj u tsʼíibtaʼal «utiaʼal k-kaanbal, utiaʼal beyoʼ ikil u chúukpajal k-óol yéetel ikil u líiʼsaʼal k-óol tumen le Kiliʼich Tsʼíiboʼoboʼ, ka yanaktoʼon esperanza» (Rom. 15:4). Le baʼax maas kʼaʼanaʼan ku kaʼansiktoʼonoʼ letiʼe maʼ k-chʼíikil tuukul chéen tiʼ le baʼaxoʼob ku yúuchultoʼonoʼ, baʼaxeʼ maas unaj k-tuukul tiʼ le derecho yaan tiʼ Jéeoba utiaʼal u gobernaroʼ. Tsʼoʼoleʼ unaj u kʼaʼajal xan toʼoneʼ wa ku chúukpajal k-óol tak ken muʼyajnakoʼoneʼ, yaan k-eʼesik tiaʼanoʼon tu tséel u gobierno Dios jeʼex tu beetil Jobeʼ.

15. ¿Baʼax utsil ku taasik u chúukpajal k-óol ken muʼyajnakoʼon?

¹⁵ ¿Bix u yáantkoʼon k-tuukul tiʼ u kʼaʼabéetil k-eʼesik chúukaʼan óolal? Tumen ku kʼaʼajsiktoʼon yaan baʼax oʼolal k-muʼyaj. Ken joʼopʼok k-muʼyajeʼ maʼ u kʼáat u yaʼal wa kʼuuxchajaʼan Dios t-éeteliʼ, baʼaxeʼ ku tsʼáaik tuʼux k-eʼesik k-kʼáat ka u gobernartoʼon (Pro. 27:11). Wa ku chúukpajal k-óoleʼ  yaan k-kiʼimakkúuntik u yóol Jéeoba yéetel yaan k-maas creertik baʼax ku yaʼalik u beetik (xok Romailoʼob 5:3-5). U tsikbalil u kuxtal Jobeʼ ku yeʼesiktoʼoneʼ «Jéeobaeʼ jach nojoch u yaabilaj yéetel ku chʼaʼik óotsilil» (Sant. 5:11). Lelaʼ ku yáantkoʼon k-creert yaan u tsʼáaik le baʼaxoʼob u yaʼalmaj tiʼ le máaxoʼob ku tsʼáaikubaʼob tu tséel u gobiernooʼ. K-ojéeltik lelaʼ ku yáantkoʼon utiaʼal ka chúukpajak k-óol k-aktáant le muʼyajiloʼoboʼ (Col. 1:11).

16. ¿Baʼaxten mantatsʼ unaj k-kʼaʼajsik u kʼaʼanaʼanil k-tsʼáaikba tu tséel u gobierno Jéeoba?

¹⁶ U jaajileʼ teʼ kʼiinoʼob táan u muʼyaj máakoʼ jach séeb jeʼel u tuʼubsik maas kʼaʼanaʼan u tsʼáaikuba tu tséel u gobierno Jéeobaeʼ. Wa k-chʼíikil tuukul tiʼ le problemaʼob maʼ sen nuuktak ku yantaltoʼonoʼ, jeʼel u beetik k-tuʼubsik le baʼax maas kʼaʼanaʼanoʼ. Le oʼolal maʼalob ka k-kʼaʼajs mantatsʼ u kʼaʼanaʼanil k-tsʼáaikba tu tséel u gobierno Jéeoba tak tu kʼiiniloʼob táan k-muʼyaj.

17. ¿Bix jeʼel u yáantkoʼon k-tsʼáaik k-óol teʼ kʼaʼaytajoʼ?

¹⁷ Wa k-tsʼáaik k-óol teʼ kʼaʼaytajoʼ jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal maʼ u tuʼubultoʼon le baʼax maas kʼaʼanaʼanoʼ. Koʼoneʼex ilik baʼax úuch tiʼ juntúul kiik ku kʼaabaʼtik Renee. Letiʼeʼ tu tsʼáaj derrame cerebral tiʼ, mantatsʼ táan u kʼiʼinam u wíinklil yéetel tsaʼay cáncer tiʼ. Ken bisaʼak hospitaleʼ ku kʼaʼaytaj tiʼ le máaxoʼob ku meyajoʼoboʼ, tiʼ uláakʼ kʼojaʼanoʼob bey xan tiʼ le máaxoʼob xíimbaltikoʼ. Juntéenjeakileʼ kʼaʼaytajnaj ochenta horas tu yáamil kaʼapʼéel semana yéetel táanchumuk le tiaʼan teʼ hospitaloʼ. Maʼ tuʼubtiʼ chéen tiʼ Jéeoba yaan u derechoil u gobernar kex taʼaytak u kíimiloʼ. Lelaʼ le áant utiaʼal maʼ u chʼíikil tuukul chéen tiʼ baʼax ku muʼyajtik.

18. ¿Baʼax utsil ku taasik k-tsʼáaikba tu tséel u gobierno Jéeoba jeʼex tu beetil juntúul kiikeʼ?

¹⁸ U jaajileʼ sáamsamal k-aktáantik problemaʼob maʼ sen nuuktakiʼ, tak teʼ súutukiloʼob beyoʼ kʼaʼabéet k-ilik maʼ u tuʼubultoʼon u kʼaʼanaʼanil k-tsʼáaikba tu tséel u gobierno Jéeoba. Lelaʼ bey úuchik tiʼ Jennifer, letiʼeʼ óoxpʼéel kʼiin tu beetaj teʼ aeropuerto utiaʼal u páaʼtik u jóokʼol le avión utiaʼal u suut tu yotochoʼ. Teʼ kʼiin jeʼeloʼ yaʼab vueloʼob cancelartaʼabi. Tumen chéen tu juunal yéetel tsʼoʼok u kaʼanaleʼ jeʼel kaʼach u káajal u tuukul chéen tiʼ le baʼax ku yúuchultiʼoʼ. Baʼaleʼ maʼ tu beetiʼ. Tu kʼáataj tiʼ Jéeoba ka áantaʼak u kʼaʼayt le maʼalob péektsil tiʼ uláakʼ máakoʼob maʼ béeyak u viajaroʼob xanoʼ. ¿Bix túun binik tiʼ? Béeychaj u kʼaʼaytaj tiʼ yaʼab máak yéetel tu pʼataj yaʼab publicacionoʼob. Letiʼeʼ ku yaʼalik: «Kex talam tin wilil le baʼax úuchoʼ, tin wileʼ tu yáanten Jéeoba, tumen tu tsʼáajten u muukʼil utiaʼal in tsʼáaik kʼaj óoltbil u kʼaabaʼ». Jeʼex k-ilkoʼ maʼ tuʼubtiʼ le baʼax maas kʼaʼanaʼanoʼ.

19. ¿Baʼax u yojel le máaxoʼob meyajtik Jéeoba desde úuchjeakiloʼ?

¹⁹ Le máaxoʼob meyajtik Jéeobaoʼ desde úuchjeak u naʼatoʼob chéen tiʼ letiʼ yaan u derechoil u gobernar yéetel ku tsʼáaikubaʼob tu tséel. Lelaʼ ku yeʼesik u jelaʼanil tiʼ le maʼ jaajil religionoʼ. Cada juntúul tiʼ toʼoneʼ unaj u tsʼáaikuba tu tséel u gobierno Jéeoba, tumen chéen letiʼ unaj u adorartaʼal.

20. ¿Bix u yilik Jéeoba le baʼax k-beetik utiaʼal k-tsʼáaikba tu tséel u gobiernooʼ?

²⁰ Toʼoneʼ k-jach ojel Jéeobaeʼ nojoch baʼal u yilik u chúukpajal k-óol antal tu tséel u gobierno bey xan le meyaj k-beetik tu yoʼolaloʼ (Sal. 18:25). Teʼ tuláakʼ xookoʼ yaan k-kanik baʼaxten jach unaj k-tsʼáaikba tu tséel u gobierno Jéeoba yéetel bix jeʼel k-beetkeʼ.