1-3. ¿Baʼaxten ku kʼaʼabéettal u pʼatik le meyaj ku beetik jujuntúul sukuʼunoʼob ku xupkubaʼob u meyajtoʼob Diosoʼ?

ROBERT yéetel Mary Joeʼ veintiún años joʼopʼok u beetik u misioneroiloʼob ka kʼojaʼanchaj u taataʼob. Ku yaʼalikoʼob: «Uts t-tʼaan k-kanáantkoʼob. Baʼaleʼ yaachaj t-óol úuchik k-pʼatik le meyaj k-beetik kaʼachoʼ, tumen le tuʼux yanoʼonoʼ k-ilik bey k-otocheʼ».

² William yéetel Terrie xaneʼ ku yaʼalikoʼob: «Ka t-ojéeltaj yaan k-pʼatik le meyaj k-beetik le ka kʼojaʼanchajoʼonoʼ joʼopʼ k-okʼol. K-tsʼíiboltik k-bin áantaj yaanal luʼumil, baʼaleʼ beoraaʼ maʼ kun béeytal k-beetik».

³ Alexéi xaneʼ ku yaʼalik: «K-ojel le máaxoʼob pʼekmiloʼonoʼ taak u kʼalkoʼob u najil Betel, le tuʼux k-meyajoʼ. Kex beyoʼ yaachaj k-óol ka kʼaʼal Betel yéetel ka lukʼoʼoniʼ».

4. ¿Baʼax kʼáatchiʼiloʼob ken k-núuk teʼ xookaʼ?

⁴ U jaajileʼ maʼ chéen letiʼob tsʼoʼok u kʼexpajal u kuxtaloʼobiʼ. Bey xan u yúuchul tiʼ yaʼab betelitaʼob yéetel tiʼ uláakʼ sukuʼunoʼob ku xupkubaʼob u meyajtoʼob Dios. * Maʼ xaaneʼ le sukuʼunoʼobaʼ ku talamtal u pʼatkoʼob le meyaj ku beetkoʼoboʼ, tumen jatsʼuts u yilik u beetkoʼob. ¿Baʼax jeʼel u yáantkoʼobeʼ? ¿Bix jeʼel u páajtal k-áantkoʼobeʼ? U núukil le kʼáatchiʼobaʼ jeʼel u yáantkoʼon kéen tsʼaʼabaktoʼon yaanal meyaj k-beet ichil u kaajal Jéeobaeʼ.

5. ¿Baʼax talamiloʼob jeʼel k-aktáantik wa ka kʼexpajak bix k-meyajtik Dioseʼ?

⁵ Wa Betel k-meyaj bey xan wa táan k-xupikba k-meyajt Dios yaanal bixeʼ, k-yaabiltik le máakoʼoboʼ bey xan le tuʼux yanoʼonoʼ. Le oʼolal wa ku kʼaʼabéettal k-pʼatik le meyaj k-beetkoʼ jach ku yaatal k-óol. K-tuklik bix yanil le máaxoʼob t-pʼatoʼoboʼ, maases wa yoʼolal chʼaʼpachtajil lukʼoʼon tu yiknaloʼob (Mat. 10:23; 2 Cor. 11:28, 29). Tsʼoʼoleʼ kéen suunakoʼon t-kaajaleʼ, maʼ xaaneʼ ku talamtaltoʼon k-kaʼa suuktaliʼ. Robert yéetel Mary Joeʼ ku yaʼalikoʼob: «Jelaʼan k-ilik le baʼaxoʼob suuk u beetik le máaxoʼob teʼ tuʼux líikʼoʼonoʼ bey xan k-kʼaʼaytaj tiʼ le máaxoʼob ku tʼankoʼob k-idiomaoʼ. Jelaʼan k-uʼuyikbaiʼ». Maʼ xaaneʼ jeʼel u pʼáatal minaʼantoʼon taakʼineʼ. Lelaʼ jeʼel u beetik u lúubul k-óol yéetel k-chiʼichnaktaleʼ. ¿Baʼax jeʼel u yáantkoʼon kéen úuchuktoʼon beyoʼ?

6. ¿Baʼax jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal maʼ k-náachtal tiʼ Jéeobaeʼ?

⁶ Maʼ unaj k-náachtal tiʼ Jéeobaiʼ (Sant. 4:8). ¿Bix jeʼel k-beetkeʼ? Unaj k-kʼubik k-óol tiʼ letiʼ, tumen letiʼeʼ ku yuʼubik k-oración (Sal. 65:2). Salmo 62:8, ku yaʼalik: «¡Tʼaneʼex yéetel tuláakal oksaj óolal!». Jéeobaeʼ jeʼel u beetik tak le baʼaxoʼob maʼatech k-tuklik wa jeʼel u beetik utiaʼal u yáantkoʼonoʼ (Efe. 3:20). Letiʼeʼ maʼ chéen ku beetik le baʼaxoʼob k-kʼáatiktiʼ ich oracionoʼ. Jeʼel tak u beetik le baʼaxoʼob maʼatech k-tuklik wa jeʼel u beetik utiaʼal u yáantkoʼonoʼ.

7. 1) ¿Baʼax uláakʼ jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal maʼ k-náachtal tiʼ Jéeobaeʼ? 2) Jeʼex u yaʼalik Hebreoʼob 6:10 tak 12, ¿baʼax maʼ ken u tuʼubs Jéeoba?

⁷ Uláakʼ baʼax jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal maʼ k-náachtal tiʼ Jéeobaeʼ letiʼe k-xokik le Biblia sáamsamaloʼ yéetel k-tuukul tiʼ le baʼax ku yaʼalikoʼ. Juntúul sukuʼun ku beetik u misioneroil kaʼacheʼ, ku yaʼalik: «Maʼ unaj u xuʼulul k-beetik le adoración ich familiailoʼ yéetel k-líiʼsikba utiaʼal le muchʼtáambaloʼob jeʼex k-beetik kaʼachoʼ». Tsʼoʼoleʼ unaj u seguer k-tsʼáaik k-óol táakpajal teʼ kʼaʼaytaj yéetel le sukuʼunoʼob teʼ múuchʼulil tuʼux k-binoʼ. Jéeobaeʼ maʼatech u tuʼubsik le máaxoʼob meyajtik yéetel chúukaʼan óolaloʼ, kex maʼ tu páajtal u beetkoʼob yaʼab baʼaloʼob jeʼex kaʼacheʼ (xok Hebreoʼob 6:10-12).

8. ¿Bix u yáantkoʼon U yáax tsʼíib Juan 2:15 tak 17 utiaʼal u kiʼimaktal k-óol chéen yéetel junpʼíit baʼal?

⁸ Kiʼimakchajak k-óol chéen yéetel junpʼíit  baʼal. Maʼ unaj k-chaʼik u xuʼulsaʼal k-tsʼáaik k-óol k-meyajt Jéeoba tumen u chiʼichnakiloʼob le yóokʼol kaabaʼ (Mat. 13:22). Maʼ unaj k-beetik u cuentail wa ku yaʼalaʼaltoʼon tumen k-amigoʼob, k-láakʼtsiloʼob wa uláakʼ máakoʼob ka chʼíikkoʼon k-kaxt le ayikʼaliloʼob ku tsʼáaik le yóokʼol kaabaʼ (xok 1 Juan 2:15-17). Unaj k-kʼubik k-óol tiʼ Jéeoba, letiʼeʼ ku yaʼalikeʼ yaan u tsʼáaik tuláakal baʼal «jach teʼ kʼiin kʼaʼabéettoʼonoʼ», ichileʼ táakaʼan le kaʼansajoʼ, u líiʼsik k-óol yéetel le baʼaxoʼob kʼaʼabéettoʼon utiaʼal le kuxtaloʼ (Heb. 4:16; 13:5, 6).

9. Jeʼex u yaʼalik Proverbios 22:3 yéetel 7, ¿baʼaxten maʼ unaj k-pʼaxikbaiʼ, yéetel baʼax jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal k-chʼaʼtuklik tubeel baʼax ken k-beeteʼ?

⁹ Maʼ unaj k-pʼaxikbaiʼ (xok Proverbios 22:3, 7). U bin kajtal máak yaanal tuʼuxeʼ jach koʼoj, le oʼolal séebaʼan jeʼel u pʼaxkuba máakeʼ. Le oʼolal maʼ unaj k-jóoʼsik mix baʼal utiaʼal k-boʼotik jujunpʼíitil wa maʼ jach kʼaʼabéettoʼoniʼ. Kéen k-aktáant junpʼéel talamil beetik k-chiʼichnaktal, jeʼex kéen k-kanáant juntúul k-láakʼtsil kʼojaʼaneʼ, jeʼel u talamtal k-chʼaʼtuklik tubeel bajux ken k-majáanteʼ. Teʼ súutukiloʼob beyoʼ unaj u kʼaʼajaltoʼoneʼ k-orar tiʼ Jéeobaeʼ jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal k-chʼaʼtuklik tubeel baʼax ken k-beeteʼ. Letiʼeʼ yaan u tsʼáaiktoʼon u jeetsʼelil utiaʼal maʼ k-jach chiʼichnaktal (Fili. 4:6, 7; 1 Ped. 5:7).

10. ¿Baʼax jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal k-kaxtik uláakʼ k-amigoʼobeʼ?

¹⁰ K-bisikba maʼalob yéetel k-amigoʼob bey xan yéetel k-láakʼtsiloʼob. Unaj k-tsikbaltik bix k-uʼuyikba yéetel baʼaxoʼob ku yúuchultoʼon tiʼ k-amigoʼob, maases tiʼ le tsʼoʼok u aktáantkoʼob le baʼax ku yúuchultoʼonoʼ. Leloʼ jach jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal k-uʼuyikba maʼalobileʼ (Ecl. 4:9, 10). Kex maʼalob k-bisikba yéetel le sukuʼunoʼob tuʼux yanoʼon kaʼachoʼ, unaj k-kaxtik uláakʼ k-amigoʼob teʼ tuʼux kajaʼanoʼonoʼ. Baʼaleʼ utiaʼal lelaʼ unaj k-ilik k-bisikba maʼalob yéetel u maasil. Unaj k-tsikbaltiktiʼob bix tsʼoʼok k-bendecirtaʼal tumen Jéeoba, beyoʼ yaan u yilkoʼob kiʼimak k-óol ikil k-meyajtik. Kex yaan sukuʼunoʼob maʼ tu naʼatkoʼob baʼaxten kiʼimak k-óol ikil k-xupikba k-meyajt Dioseʼ, uláakʼoʼobeʼ yaan u tsʼáaikoʼob cuenta yéetel yaan u biskubaʼob t-éetel. Chéen baʼaleʼ unaj k-kanáantik maʼ k-tsʼáaik u naʼatoʼob minaʼan uláakʼ máak jeʼexoʼoneʼ yéetel maʼ k-chʼíikil tʼaan chéen tiʼ le baʼaxoʼob talamtak tsʼoʼok u yúuchultoʼonoʼ.

11. ¿Baʼax jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal maʼ u xuʼulul u kiʼimaktal k-óol yéetel k-núupeʼ?

¹¹ Wa t-pʼataj junpʼéel meyaj ichil u kaajal Dios tumen kʼojaʼanchaj k-núupeʼ, maʼ unaj k-aʼalik tiʼ letiʼ anchaj u culpailiʼ. Baʼaleʼ wa toʼon kʼojaʼanchajoʼoneʼ maʼ unaj k-tuklik wa k-culpaiʼ, mix unaj k-tuklik wa tsʼoʼok k-traicionartik k-núupiʼ. Kʼaʼajaktoʼoneʼ tu táan Jéeobaeʼ ‹junpʼéeliliʼ k-wíinklil› yéetel k-aʼalmajtiʼ  yaan k-paklan kanáantikba kex jeʼel baʼalak ka úuchkeʼ (Mat. 19:5, 6). Wa t-pʼataj le meyaj tsʼaʼantoʼon tumen yaan u yantal k-chan hijoeʼ, kʼaʼabéet k-aʼaliktiʼ maas k-yaabiltmaj tiʼ le meyaj yaantoʼon kaʼachoʼ. Unaj k-aʼaliktiʼ k-ilik bey junpʼéel siibal tu tsʼáajtoʼon Jéeobaeʼ (Sal. 127:3-5). Maʼalob xan ka k-tsikbalttiʼ le jatsʼuts meyajoʼob t-beetoʼ, beyoʼ maʼ xaaneʼ jeʼel u taaktal u xupkuba u meyajt Dios, jeʼex t-beetiloʼ.

12. 1) ¿Bix jeʼel k-áantik le sukuʼunoʼob ku xupkubaʼob u meyajtoʼob Dios utiaʼal maʼ u pʼatkoʼob le meyaj tsʼaʼantiʼoboʼ? 2) ¿Bix jeʼel k-áantkoʼob utiaʼal u suuktaloʼob t-múuchʼulileʼ?

¹² Yaʼab múuchʼuliloʼob yéetel yaʼab sukuʼunoʼobeʼ ku yáantkoʼob le sukuʼunoʼob ku xupkubaʼob u meyajtoʼob Dios utiaʼal maʼ u pʼatkoʼob le meyaj tsʼaʼan u beetoʼoboʼ. Ku líiʼskoʼob u yóoloʼob utiaʼal maʼ u pʼatkoʼob le meyajoʼ, ku tsʼáaikoʼob taakʼin tiʼob yéetel uláakʼ baʼaxoʼob kʼaʼabéettiʼob wa ku kanáantkoʼob u láakʼtsil le sukuʼunoʼoboʼ. Tuláakal lelaʼ jach maʼalob ka beetaʼak (Gal. 6:2). ¿Baʼax jeʼel u páajtal k-beetik wa ku kʼuchul juntúul sukuʼun bey t-múuchʼuliloʼ? Maʼ unaj k-tuklik wa yaan baʼax maʼ maʼalob tu beetiʼ mix wa lúub tiʼ junpʼéel kʼebaniʼ. * Unaj k-áantik utiaʼal u séeb suuktal. Unaj k-kʼamik yéetel yaabilaj yéetel k-aʼaliktiʼ maʼalob le baʼaxoʼob tsʼoʼok u beetik, kex bejlaʼa maʼ tu páajtal u beetik yaʼab jeʼex kaʼacheʼ. Maʼalob ka k-il k-kʼaj óoltik. Kaanbalnakoʼon tiʼ le baʼaxoʼob u yojel u beetoʼ.

13. ¿Bix jeʼel k-áantik juntúul sukuʼun ku kʼeʼexel le meyaj ku beetik ichil u kaajal Jéeobaoʼ?

¹³ Maʼ xaaneʼ kʼaʼabéet u yáantaʼal utiaʼal u kaxtik tuʼux u pʼáatal, utiaʼal u kanik bin wa tuʼux,  u kaxtik meyaj wa uláakʼ baʼaloʼob. Maʼ xaaneʼ yaan u kʼaʼabéettal k-tsoliktiʼ jujunpʼéel baʼaloʼob, jeʼex u boʼotaʼal impuestoʼob wa tuʼux ken u boʼot junpʼéel seguro. Baʼaleʼ baʼax maas unaj k-beetkeʼ k-naʼatik bix u yuʼubikuba, maʼ chéen ka k-chʼaʼ óotsilil tiʼiʼ. Maʼ xaaneʼ letiʼ wa juntúul u láakʼtsileʼ kʼojaʼan. Wa maʼ xaaneʼ yaachajaʼan u yóol, tumen kíim juntúul máax u yaabiltmaj. * Kex maʼ tu yaʼalikeʼ maʼ xaaneʼ yaachajaʼan u yóol, tumen táan u tuklik u amigoʼob tu pʼatoʼ. U suukileʼ ku xáantal kéen xuʼuluk u yuʼubikuba máak beyoʼ.

14. ¿Bix áantaʼabik juntúul kiik utiaʼal u suuktal teʼ múuchʼulil tuʼux binoʼ?

¹⁴ Le áantaj k-tsʼáaiktiʼ teʼ kʼiinoʼob yaachajaʼan u yóoloʼ jeʼel u yáantaj utiaʼal ka séeb suukchajak t-múuchʼulileʼ. Juntúul kiik xáanchaj ku meyaj yaanal luʼumileʼ, ku yaʼalik: «Teʼ tuʼux yanen kaʼachoʼ sáamsamal kin tsʼáaik xook tiʼ le máakoʼoboʼ. Baʼaleʼ teʼ múuchʼulil tuʼux kʼuchenoʼ talam in wilik tak chéen in xokik junpʼéel teksto wa in weʼesik junpʼéel video teʼ kʼaʼaytajoʼ. Baʼaleʼ le sukuʼunoʼob yéetel le kiikoʼoboʼ ku invitarkenoʼob utiaʼal k-beetik revisitaʼob yéetel utiaʼal k-tsʼáaik xook. Ka tin wilaj bix u natsʼkuba ichil u kaajal Jéeoba le máaxoʼob ku xookoʼob tu yéeteloʼoboʼ jach tu líiʼsaj in wóol. Tin kanaj bix jeʼel in káajsik in tsikbal yéetel le máakoʼoboʼ. Yoʼolal leloʼ kiʼimakchaj in wóol tu kaʼatéen».

15. ¿Baʼax jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal u kiʼimaktal k-óol kex ka kʼeʼexek le meyaj tsʼaʼantoʼon kaʼachoʼ?

¹⁵ Jeʼel u páajtal u kiʼimaktal a wóol kex ka tsʼaʼabaktech yaanal meyaj a beeteʼ. Maʼ unaj a tuklik wa maʼ maʼalob úuchik a beetik le meyaj tsʼaʼantech kaʼachoʼ wa mix baʼal a biilal bejlaʼeʼ. Baʼaxeʼ unaj a tuukul tiʼ le bix u yáantkech Jéeoba teʼ kʼiinoʼobaʼ yéetel maʼ u xuʼulul a kʼaʼaytaj. Beet jeʼex le disipuloʼob teʼ yáax siglooʼ, letiʼobeʼ tu kʼaʼaytoʼob «u maʼalob péektsilil u tʼaan Dios tuláakal tuʼux» (Bax. 8:1, 4). Wa maʼ tu xuʼulul k-kʼaʼaytajeʼ jach yaan u bintoʼon utsil. Lelaʼ bey úuchik tiʼ jujuntúul precursoroʼob jóoʼsaʼaboʼob teʼ luʼumil tuʼux yanoʼob  kaʼachoʼ ka binoʼob tuláakʼ luʼumil jach kʼaʼabéet áantaj teʼ idioma ku tʼankoʼoboʼ. Chéen wa jaypʼéel mes kʼuchkoʼobeʼ tu káajsoʼob wa jaypʼéel grupoʼob, tsʼoʼoleʼ séebaʼan úuchik u bin u yaʼabtal le máaxoʼob ku muchʼkubaʼoboʼ.

16. ¿Baʼax jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal ka utschajak t-ich le meyaj tsʼoʼok u tsʼaʼabal k-beetoʼ?

¹⁶ Nehemíaseʼ tu yaʼalaj tiʼ le judíoʼoboʼ le kiʼimak óolal ku taal tiʼ Jéeoba beetik u yantal u muukʼoʼoboʼ (Neh. 8:10). Kex k-jach yaabiltmaj le tuʼux k-meyaj kaʼachoʼ maʼ letiʼ tsʼáaiktoʼon kiʼimak óolaliʼ, baʼaxeʼ letiʼe bix k-bisikba yéetel Jéeobaoʼ. Le oʼolal maʼ unaj k-náachtal tiʼ Jéeobaiʼ, baʼaxeʼ unaj k-kʼubik k-óol yaan u tsʼáaiktoʼon naʼat, nuʼuktaj yéetel uláakʼ baʼaxoʼob kʼaʼabéettoʼon. Kʼaʼajaktoʼoneʼ t-yaabiltaj le meyaj k-beetik kaʼachoʼ, tumen t-beetaj tuláakal le ku páajtal utiaʼal k-áantik u maasiloʼ. Jéeobaeʼ yaan xan u yáantkoʼon k-yaabilt le meyaj tsʼoʼok u tsʼaʼabaltoʼon wa k-kʼubik k-óol k-beetoʼ (Ecl. 7:10).

17. ¿Baʼax maʼ unaj u tuʼubultoʼon yoʼolal le meyaj tsʼaʼantoʼon teʼ kʼiinoʼobaʼ?

¹⁷ Unaj u kʼaʼajaltoʼoneʼ le meyaj k-beetik ichil u kaajal Dios teʼ kʼiinoʼobaʼ maʼ utiaʼal mantatsʼiʼ, baʼaleʼ u meyajtaʼal Jéeobaeʼ utiaʼal mantatsʼ. Teʼ túumben yóokʼol kaaboʼ, maʼ xaaneʼ yaanal meyaj kun tsʼaabiltoʼon k-beete. Alexéi, t-chʼaʼchiʼitaj tu káajbal le xookaʼ ku yaʼalikeʼ le baʼaxoʼob ku beetik teʼ kʼiinoʼobaʼ yaan u yáantik teʼ túumben luʼumoʼ. Ku yaʼalik: «In wojel Jéeobaeʼ jach tu jaajil yaan yéetel le túumben luʼumoʼ jach yaan u yantal, baʼaleʼ kin tuklik kaʼacheʼ náach yaniloʼob. Baʼaleʼ bejlaʼeʼ kin wilik bey tiaʼan Jéeoba aktáan tiʼ teneʼ yéetel kin wuʼuyik jach naatsʼ yanil le túumben luʼumoʼ» (Bax. 2:25). Kex jeʼel baʼalak meyajil tsʼaʼantoʼon k-beeteʼ, maʼ unaj k-náachtal tiʼ Jéeobaiʼ. Letiʼeʼ maʼ ken u pʼatoʼon, baʼaxeʼ yaan u yáantkoʼon utiaʼal ka kiʼimakchajak k-óol kex jeʼel baʼalak meyajil ka tsʼaʼabaktoʼoneʼ yéetel kex jeʼel tuʼuxak yanoʼoneʼ (Isa. 41:13).