Xeen tiʼ baʼax ku taasik

Xeen tu cuadroil baʼax ku taasik

Tsʼáa gracias ‹yoʼolal u sen nojoch siibal› Dios

Tsʼáa gracias ‹yoʼolal u sen nojoch siibal› Dios

«Tsʼaʼabak gracias tiʼ Dios tu yoʼolal le sen nojoch siibal ku tsʼáaikoʼ.» (2 COR. 9:15)

KʼAAYOʼOB: 121, 63

1, 2. 1) ¿Baʼax táakaʼan ichil «le sen nojoch siibal ku tsʼáaik» Diosoʼ? 2) ¿Baʼax kʼáatchiʼiloʼob kun núukbil teʼ xookaʼ?

JÉEOBAEʼ tu tsʼáajtoʼon junpʼéel regalo úuchik u túuxtik u Hijo way Luʼumeʼ (Juan 3:16; 1 Juan 4:9, 10). Le apóstol Pablooʼ tu yaʼaleʼ junpʼéel «sen nojoch siibal» (2 Cor. 9:15). ¿Baʼaxten tu yaʼalaj Pablo lelaʼ?

2 Pabloeʼ u yojleʼ úuchik u kʼubik u kuxtal Jesuseʼ tuláakal le baʼaxoʼob u yaʼalmaj Diosoʼ yaan u béeytal (xok 2 Corintoiloʼob 1:20). Lelaʼ u kʼáat u yaʼaleʼ ichil «le sen nojoch siibal ku tsʼáaik» Diosoʼ maʼ chéen táakaʼan u kuxtal Jesús tu kʼuboʼ, baʼaxeʼ táakaʼan xan le yaabilaj ku yeʼesiktoʼon Diosoʼ. U jaajileʼ maʼ tu páajtal k-tsolik jach bukaʼaj nojchil le regalo ku tsʼáaiktoʼon Diosaʼ. ¿Bix unaj k-uʼuyikba yoʼolal le regaloaʼ? ¿Bix u animartikoʼon utiaʼal k-líiʼsikba utiaʼal le Kʼaʼajsajil kun beetbil miércoles 23 tiʼ marzo tiʼ 2016?

JUNPʼÉEL REGALO ESPECIAL

3, 4. 1) ¿Bix a wuʼuyikaba le ken siʼibiktech wa baʼax? 2) ¿Bix jeʼel u kʼexik a kuxtal junpʼéel regalo jach especialeʼ? Tsʼáa junpʼéel ejemplo.

3 Toʼoneʼ jach ku kiʼimaktal k-óol ken siʼibiktoʼon wa baʼax. Chéen baʼaleʼ yaan regaloʼobeʼ jach especialoʼob tumen jeʼel tak u kʼexkoʼob bix k-kuxtaleʼ. Chéen tukulteʼ tsʼoʼok u yaʼalaʼal yaan a kíimsaʼal úuchik a kíimsik wa máax. Pero ku taal juntúul máax maʼ a kʼaj óoleʼ ku yaʼalikeʼ jeʼel u tsʼáaik u kuxtal ta woʼolaleʼ. ¿Bix jeʼel a wuʼuyikaba yoʼolal le baʼax taak u beetaʼal ta woʼolalaʼ?

4 Maʼ xaaneʼ le baʼax ku yaʼalik u beetik le máak ta woʼolalaʼ jeʼel u beetik a kʼexik a kuxtaleʼ. Jeʼel u beetik a weʼesik utsileʼ, yaabilaj yéetel jeʼel a perdonartik le máaxoʼob u beetmoʼobtech wa baʼax kʼaasoʼ. Maʼ xaaneʼ ichil tuláakal a kuxtaleʼ jeʼel a weʼesik ka tsʼáaik u diosboʼotikil le baʼax tu beetaj ta woʼolaloʼ.

5. ¿Baʼaxten jach nojoch le regalo tu tsʼáajtoʼon Diosoʼ?

5 Le baʼax tu beetaj le máak teʼ ejemplo tsʼoʼok k-ilkoʼ mix baʼal tu tséel le úuchik u túuxtik Dios u Hijo u kʼub u kuxtal t-oʼolaloʼ (1 Ped. 3:18). Úuchik u kʼebantal Adaneʼ tuláakloʼon j-kʼebanoʼon yéetel u castigoil le kʼebanoʼ kíimil (Rom. 5:12). Le yaabilajoʼ letiʼe baʼax péeks Jéeoba utiaʼal u túuxtik u Hijo u kʼub u kuxtal tu yoʼolal tuláakal wíinikoʼ. Jesuseʼ «tu yojéeltaj baʼax le kíimiloʼ utiaʼal u yutsil tuláakal máak» (Heb. 2:9). Chéen baʼaleʼ u kuxtal Jesús tu kʼuboʼ maas yaʼab utsiloʼob ku taasik, tumen yaan u xuʼulsik le kíimiloʼ (Isa. 25:7, 8; 1 Cor. 15:22, 26). Tuláakal le máaxoʼob ken u tsʼáa u fejoʼob tiʼ Jesusoʼ yaan u kuxtaloʼob ich jeetsʼelil yéetel kiʼimak óolal, kex wa táan u páaʼtik u binoʼob gobernar yéetel Jesús kaʼan wa u pʼáatloʼob kuxtal way Luʼum yáanal u Reino Dioseʼ (Rom. 6:23; Apo. 5:9, 10). ¿Baʼax uláakʼ táakaʼan ichil le regalo tu tsʼáajtoʼon Jéeobaoʼ?

6. 1) Yoʼolal le regalo tu tsʼáajtoʼon Diosoʼ, ¿baʼax bendicioniloʼob táan k-páaʼtik? 2) ¿Baʼax ku péeksikoʼon k-beet le regalo tu tsʼáajtoʼon Diosoʼ?

6 Yoʼolal le regalo tu tsʼáaj Diosoʼ le Luʼumaʼ yaan u suʼutul Paraísoil, yaan u luʼsaʼal le kʼojaʼaniloʼ yéetel yaan u kuxkíintaʼal le kimenoʼoboʼ (Isa. 33:24; 35:5, 6; Juan 5:28, 29). Toʼoneʼ jach k-tsʼáaik gracias tiʼ Jéeoba yéetel tiʼ Jesús yoʼolal «le sen nojoch siibal» tsʼoʼok u tsʼáaikoʼob toʼonoʼ. ¿Baʼax ku péeksikoʼon k-beet lelaʼ? Yáaxeʼ ku péeksikoʼon k-seguert u ejemplo Jesucristo, u kaʼapʼéeleʼ ku péeksikoʼon k-yaabilt le sukuʼunoʼoboʼ yéetel u yóoxpʼéeleʼ utiaʼal k-perdonar tu jaajil k-óol.

«U YAABILAJ CRISTOEʼ KU PÉEKSIKOʼON K-BEET TULÁAKAL BAʼAL»

7, 8. 1) ¿Bix k-uʼuyikba yoʼolal le yaabilaj tu yeʼesajtoʼon Cristooʼ? 2) ¿Bix jeʼel k-eʼesik k-yaabiltmaj Cristoeʼ?

7 Yáaxeʼ le yaabilaj tu yeʼesajtoʼon Cristooʼ ku péeksikoʼon utiaʼal k-kuxtal jeʼex uts tu tʼaaneʼ. Le apóstol Pablooʼ tu yaʼalaj: «U yaabilaj Cristoeʼ ku péeksikoʼon k-beet tuláakal baʼal» (xok 2 Corintoiloʼob 5:14, 15). Pabloeʼ u yojleʼ wa k-aceptartik le nojoch yaabilaj tu yeʼesajtoʼon Jesusoʼ yaan u péeksikoʼon k-tsʼáa nojbeʼenil tiʼ yéetel yaan k-yaabiltik. Wa ka kʼuchkoʼon k-naʼat bukaʼaj nojchil le baʼax tsʼoʼok u beetik Jéeoba t-oʼolaloʼ yaan k-maas yaabiltik yéetel yaan k-kuxtal jeʼex uts tu tʼaan Jesuseʼ. ¿Bix jeʼel k-beetkeʼ?

8 Wa k-yaabiltmaj Jéeobaeʼ yaan u taaktal k-seguertik u ejemplo Jesús jeʼex tu yaʼalil le apóstol Pedrooʼ (1 Ped. 2:21; 1 Juan 2:6). Ken k-beet baʼax ku kaʼansiktoʼon Dios yéetel Cristoeʼ k-eʼesik jach tu jaajil k-yaabiltmoʼob. Jesuseʼ tu yaʼalaj: «Le máax ku kʼamik yéetel ku beetik le baʼaxoʼob kin waʼalikoʼ letiʼe máax u yaabiltmenoʼ. Le máax u yaabiltmen xanoʼ yaan u yaabiltaʼal tumen in Taata, teen xaneʼ yaan in yaabiltik yéetel yaan in chaʼik u kʼaj óoltiken tubeel» (Juan 14:21; 1 Juan 5:3).

9. ¿Baʼaxten unaj k-kanáantikba?

9 Tu kʼiiniloʼob le Kʼaʼajsajiloʼ maʼalob ka tuukulnakoʼon tiʼ baʼaxoʼob táan k-beetik ichil k-kuxtal. Tukult lelaʼ: «¿Bix in weʼesik táan in seguertik u ejemplo Jesús? ¿Yaan wa baʼaxoʼob unaj in wutskíintik ichil in kuxtal?». Maʼalob ka tuukulnakoʼon tiʼ le kʼáatchiʼobaʼ tumen u máakiloʼob le yóokʼol kaabaʼ u kʼáatoʼob ka kuxlakoʼon jeʼex u beetkoʼob letiʼoboʼ (Rom. 12:2). Wa maʼ t-kanáantikbaeʼ jeʼel u káajal k-kuxtal jeʼex le artistaʼoboʼ, le máaxoʼob ku báaxtikoʼob wa baʼax deporteiloʼ yéetel uláakʼ máakoʼob (Col. 2:8; 1 Juan 2:15-17). ¿Baʼax jeʼel k-beetik utiaʼal maʼ u joʼopʼol k-kuxtal jeʼex le máakoʼobaʼ?

10. 1) ¿Tiʼ baʼax kʼáatchiʼiloʼob unaj k-tuukul tu kʼiiniloʼob le Kʼaʼajsajiloʼ? 2) Maʼ xaaneʼ, ¿baʼax kun kʼaʼabéettal k-beetik? (Ilawil le dibujo yéetel le foto yaan tu káajbal le xookaʼ.)

10 Tu kʼiiniloʼob le Kʼaʼajsajiloʼ maʼalob ka k-il wa táan k-kuxtal jeʼex uts tu tʼaan Dioseʼ. Maʼalob ka k-il bix k-vestirtikba, baʼax peliculail k-chaʼantik, baʼax paaxiloʼob k-uʼuyik, tsʼoʼoleʼ maʼalob xan ka k-il wa kʼambeʼen u yilik Dios baʼax k-tsʼaamaj t-computadora, t-celular wa t-tablet. Tukle: «Wa way yaan Jesús yéetel ka u yil baʼax nookʼil in takmeʼ, ¿jeʼel wa in chʼaʼik suʼtaleʼ?» (xok 1 Timoteo 2:9, 10). «Le bix in vestirkinbaoʼ, ¿ku yeʼesik wa táan in kuxtal jeʼex tu kaʼansil Cristooʼ? ¿Jeʼel wa u chaʼantik le peliculaʼob kin chaʼantikoʼ? ¿Jeʼel wa u yuʼubik le paaxoʼob kin wuʼuyikoʼ? Wa ka u majáant in celular wa in tableteʼ, ¿jeʼel wa in chʼaʼik suʼtal ken u yil baʼaxoʼob yaneʼ? ¿Jeʼel wa u talamtalten in tsoliktiʼ baʼaxten uts tin tʼaan wa baʼax videojuegoileʼ?». Wa k-yaabiltmaj Jéeobaeʼ yaan k-pulik jeʼel baʼaxak yaantoʼon maʼ uts tu tʼaaneʼ, kex jeʼel bukaʼaj koʼojil k-manmileʼ (Bax. 19:19, 20). Le ka t-kʼubaj k-kuxtal tiʼ Jéeobaeʼ t-aʼalaj yaan k-kuxtal jeʼex uts tu tʼaan Cristoeʼ. Jeʼex túun k-ilkoʼ maʼ unaj u yantaltoʼon mix baʼal jeʼel u beetik u xuʼulul k-seguertik u ejemplo Jesuseʼ (Mat. 5:29, 30; Fili. 4:8).

11. 1) Le yaabilaj k-uʼuyik yoʼolal Jéeoba yéetel Jesusoʼ, ¿baʼax ken u péeksoʼon k-beete? 2) Le yaabilajoʼ, ¿bix jeʼel u péeksikoʼon k-áant u maasil teʼ múuchʼuliloʼ?

11 Wa k-yaabiltmaj Jesuseʼ yaan k-tsʼáaik k-óol k-kʼaʼayt yéetel k-kaʼans baʼax u yaʼalmajtoʼonoʼ (Mat. 28:19, 20; Luc. 4:43). Tu kʼiiniloʼob le Kʼaʼajsajiloʼ, ¿jeʼel wa u páajtal a beetik a precursor auxiliaril utiaʼal a kʼubik 30 wa tak 50 horaʼob teʼ kʼaʼaytajoʼ? Juntúul sukuʼun kimen u yatan, yaan 84 años tiʼeʼ tu tuklaj kaʼach maʼ kun páajtal u beetik u precursor auxiliaril tumen tsʼoʼok u chʼíijil yéetel kʼojaʼan. Chéen baʼaleʼ áantaʼab tumen le precursoroʼob yanoʼob teʼ múuchʼuliloʼ, tu bisoʼob le sukuʼun kʼaʼaytajoʼ yéetel tu kʼáatoʼob junpʼéel territorio utiaʼal u meyajte. Úuchik u yáantaʼal le sukuʼunaʼ béeychaj u kʼubik 30 horaʼob. ¿Jeʼel wa u páajtal a wáantik wa máax ta múuchʼulil utiaʼal u beetik u precursor auxiliaril tu mesil marzo wa abrileʼ? U jaajileʼ maʼ tuláakloʼon jeʼel u páajtal k-beetik k-precursor auxiliarileʼ, chéen baʼaleʼ jeʼel u páajtal k-maas tsʼáaik k-óol teʼ kʼaʼaytajoʼ. Wa k-beetik beyoʼ, jeʼex Pabloeʼ yaan k-eʼesik jach tu jaajil kiʼimak k-óol úuchik u yeʼesiktoʼon u yaabilaj Cristo. ¿Baʼax uláakʼ jeʼel u péeksikoʼon k-beet le yaabilaj tu yeʼesajtoʼon Diosoʼ?

KʼAʼABÉET K-YAABILTIK LE SUKUʼUNOʼOBOʼ

12. Wa k-kʼáat ka u yaabiltoʼon Dioseʼ, ¿baʼax unaj k-beetik?

12 U kaʼapʼéeleʼ le yaabilaj tu yeʼesajtoʼon Diosoʼ ku péeksikoʼon k-yaabilt k-sukuʼunoʼob. Le apóstol Juanoʼ tu yaʼalaj: «In yaabilaj sukuʼuneʼex, wa bey úuchik u yaabiltikoʼon Diosoʼ, toʼon túuneʼ ku páaʼtaʼal ka k-paklan yaabiltbaʼex t-baatsil» (1 Juan 4:7-11). Jeʼex túun k-ilkoʼ wa k-kʼáat ka u yaabiltoʼon Dioseʼ, toʼon xaneʼ unaj k-yaabiltik le sukuʼunoʼoboʼ (1 Juan 3:16). ¿Bix jeʼel k-eʼesik k-yaabiltmoʼobeʼ?

13. ¿Baʼax ejemploil tu tsʼáajtoʼon Jesús?

13 Jesuseʼ tu yeʼesaj bix unaj k-yaabiltik u maasil. Le ka taal way Luʼumeʼ tu yáantaj le máakoʼoboʼ, maases le máaxoʼob kʼaʼabéet áantaj tiʼoboʼ. Tu tsʼakaj le kʼojaʼanoʼoboʼ, le móochoʼoboʼ, le chʼóopoʼoboʼ, le kóokoʼoboʼ yéetel le tootoʼoboʼ (Mat. 11:4, 5). Jesuseʼ maʼ bey jeʼex le máaxoʼob nuʼuktik le religionoʼob úuchjeakiloʼ, letiʼeʼ uts tu tʼaan kaʼach u kaʼansik le máakoʼob taak u kaanbaloʼob tiʼ Diosoʼ (Juan 7:49). Jesuseʼ jach ku tsʼáaik u yóol kaʼach u yáant le máaxoʼob kʼaʼabéet áantajtiʼoboʼ (Mat. 20:28).

¿Jeʼel wa u páajtal a wáantik kʼaʼaytaj le sukuʼunoʼob tsʼoʼok u chʼíijloʼoboʼ? (Ilawil xóotʼol 14)

14. ¿Bix jeʼel k-eʼesik k-yaabiltmaj le sukuʼunoʼoboʼ?

14 Tu kʼiiniloʼob le Kʼaʼajsajiloʼ maʼalob ka k-tukult bix jeʼel k-áantik le sukuʼunoʼob yéetel le kiikoʼoboʼ, maases le tsʼoʼok u chʼíijloʼoboʼ. ¿Jeʼel wa u páajtal a bin a xíimbalt le sukuʼunoʼobaʼ? ¿Jeʼel wa u páajtal a invitarkoʼob jaanleʼ? ¿Jeʼel wa u páajtal a wáantkoʼob yéetel le meyajoʼob ku beetkoʼob tu yotochoʼoboʼ? ¿Jeʼel wa u páajtal a biskoʼob muchʼtáambaleʼ? ¿Jeʼel wa u páajtal a invitartikoʼob utiaʼal ka jóokʼkech kʼaʼaytaj tu yéeteloʼobeʼ? (Xok Lucas 14:12-14.) Le yaabilaj ku yeʼesiktoʼon Diosoʼ ku péeksikoʼon k-yaabilt le sukuʼunoʼoboʼ.

UNAJ K-PERDONARTIK LE SUKUʼUNOʼOBOʼ

15. ¿Baʼax unaj k-kʼaʼajsik?

15 U yóoxpʼéeleʼ le yaabilaj ku yeʼesiktoʼon Diosoʼ ku péeksikoʼon k-perdonart le sukuʼunoʼob yéetel le kiikoʼoboʼ. Úuchik u kʼebantal Adaneʼ tuláakloʼon j-kʼebanoʼon yéetel k-kíimil, le oʼolal mix máak jeʼel u páajtal u yaʼalikeʼ: «Teneʼ maʼ kʼaʼabéetten le u kuxtal Jesús tu kʼuboʼ». Tak le máax jach chúukaʼan u yóol u meyajt Diosoʼ kʼaʼabéettiʼ le u kuxtal Jesús tu kʼuboʼ. Unaj k-kʼaʼajsikeʼ tuláakloʼon tsʼoʼok k-perdonartaʼal tumen Dios. ¿Baʼaxten maʼ unaj k-tuʼubsik lelaʼ? U núukil le kʼáatchiʼaʼ ku chíikpajal xan tiʼ junpʼéel tiʼ le ejemploʼob meyajnaj tiʼ Jesusoʼ.

16, 17. 1) ¿Baʼax jeʼel u páajtal k-kanik tiʼ le ejemplo tu tsʼáaj Jesús tiʼ le rey yéetel tiʼ u palitsiloʼoboʼ? 2) Le ejemplo tu tsʼáaj Jesusoʼ, ¿baʼax ku péeksikech a beete?

16 Jesuseʼ tu tsʼáaj junpʼéel ejemplo tiʼ juntúul rey tu perdonartaj juntúul u palitsil pʼaxmiltiʼ diez mil talentos (u millonesil dólares). Pero ka tsʼoʼokeʼ le palitsilaʼ maʼ tu perdonartaj le cien denarios (chéen wa jaypʼéel dólares) pʼaxaʼan tiʼ tumen le u yéet palitsiloʼ. Le utsil tu yeʼesaj le reyoʼ unaj kaʼach xan u péeksik le yáax palitsil u yeʼes xan u yutsil tiʼ u yéet palitsiloʼ. Ka tu yojéeltaj le rey baʼax tu beetaj u palitsiloʼ jach pʼuʼuji. Letiʼeʼ tu yaʼalajtiʼ: «Kʼasaʼan palitsil, teneʼ tin perdonartajtech tuláakal a pʼaax le ka ta sen kʼáatajten ka in páaʼt a boʼotkoʼ. ¿Maʼ wa túun unaj kaʼach a chʼaʼik óotsilil tiʼ a wéet palitsil jeʼex úuchik xan in chʼaʼiktech óotsililoʼ?» (Mat. 18:23-35). Jeʼex le reyoʼ, Jéeobaeʼ tsʼoʼok u perdonartiktoʼon junpʼéel nojoch pʼaax. Le yaabilaj yéetel le chʼaʼ óotsilal ku yeʼesiktoʼon Jéeobaoʼ, ¿baʼax unaj u péeksikoʼon k-beete?

17 Le táan k-líiʼsikba utiaʼal le Kʼaʼajsajiloʼ maʼalob ka k-tukle: «¿Yaan wa baʼax maʼ maʼalob tsʼoʼok u beetaʼalten tumen juntúul sukuʼun? ¿Ku talamtalten wa in perdonartik?». Wa bey a wuʼuyikabaoʼ maʼalob ka a beet jeʼex Jéeobaeʼ, tumen letiʼeʼ ‹juntúul Dios ku perdonar› (Neh. 9:17; Sal. 86:5). Wa k-apreciartik u chʼaʼ óotsilal Jéeobaeʼ yaan xan k-chʼaʼik óotsilil tiʼ k-sukuʼunoʼob yéetel yaan k-perdonartikoʼob tu jaajil k-óol. Wa maʼ k-yaabiltmaj k-sukuʼunoʼob yéetel wa maʼ k-perdonartikoʼobeʼ, Jéeobaeʼ maʼ ken u yaabiltoʼon yéetel maʼ xan ken u perdonartoʼon (Mat. 6:14, 15). Kex jach yaj le baʼax ku beetaʼaltoʼonoʼ wa k-perdonareʼ yaan u yantaltoʼon kiʼimak óolal.

18. Le yaabilaj ku yeʼesik Diosoʼ, ¿bix tu yáantil juntúul kiik utiaʼal u aguantartik baʼax beetaʼabtiʼ?

18 Maʼ xaaneʼ ku talamtal k-aguantartik le baʼaxoʼob maʼ maʼalobtak ku beetaʼaltoʼon tumen le sukuʼunoʼob wa le kiikoʼoboʼ (xok Efesoiloʼob 4:32 yéetel Colosasiloʼob 3:13, 14). Lily, juntúul kiikeʼ, [1] tu yáantaj Carol, juntúul kiik kimen u yíicham. Ku bisik kaʼach Carol jeʼel tuʼuxak ka kʼaʼabéetchajkeʼ, ku bisik u man baʼax kʼaʼabéettiʼ yéetel ku yáantik tiʼ uláakʼ baʼaloʼob. Kex beyoʼ jach ku yaʼalaʼal baʼal tiʼ tumen Carol, lelaʼ ku beetik kaʼach u talamtal u seguer u yáantik. Chéen baʼaleʼ maases chʼíik u yil le jatsʼuts modos yaan tiʼ Caroloʼ, Lilyeʼ seguernaj u yáantik Carol ka maas kʼojaʼanchaj tak ka kíimi. Kex talamchaj u yáantik Caroleʼ, Lilyeʼ ku yaʼalik: «Jach kin tsʼíiboltik in wilik Carol ken kaʼa kuxlak. In kʼáat in kʼaj óolt ken pʼáatak minaʼan u kʼeban». Jeʼex túun k-ilkoʼ le yaabilaj ku yeʼesiktoʼon Diosoʼ jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal k-aguantartik le baʼaxoʼob maʼ maʼalobtak ku beetaʼaltoʼon tumen le sukuʼunoʼob tak ken kʼuchuk u kʼiinil u luʼsaʼal u kʼeban máak.

19. Le «sen nojoch siibal» tu tsʼáajtoʼon Diosoʼ, ¿baʼax ku péeksikech a beete?

19 Jeʼex tsʼoʼok k-ilkoʼ, Jéeobaeʼ tsʼoʼok u tsʼáaiktoʼon junpʼéel «sen nojoch siibal». Lelaʼ mix juntéen unaj k-tuʼubsik. Tu kʼiiniloʼob le Kʼaʼajsajiloʼ jach unaj k-kʼaʼajsik tuláakal le baʼaxoʼob tsʼoʼok u beetik Jéeoba yéetel Jesús t-oʼolaloʼ. Le yaabilaj tu yeʼesajtoʼon Jéeobaoʼ unaj u péeksikoʼon kuxtal jeʼex tu kaʼansil Jesusoʼ, unaj xan u péeksikoʼon k-eʼes yaabilaj tiʼ le sukuʼunoʼoboʼ bey xan k-perdonartikoʼob tu jaajil k-óol.

^ [1] (xóotʼol 18) Kʼexaʼan jujunpʼéel tiʼ le kʼaabaʼoboʼ.