Chúukpajak k-óoleʼex jeʼex Jéeremiyaseʼ
Chúukpajak k-óoleʼex jeʼex Jéeremiyaseʼ
«¡Yanak teech kʼub óolal tiʼ Yuumtsil! ¡Yanak teech líikʼ óolal [wa chúukpajak a wóol], maʼ u lúubul a wóol! ¡Beey, yanak teech kʼub óolal tiʼ Yuumtsil!» (SALMO 27:14.)
1. ¿Baʼax maʼalob baʼaloʼob yaan tiʼ u j-jaajkunajoʼob Jéeoba?
U J-JAAJKUNAJOʼOB Jéeobaeʼ kajaʼanoʼob ich upʼéel jeetsʼelil ku keʼetel yéetel upʼéel páaraiso (Isaías 11:6-9). Kex teʼ yóokʼol kaab jach yaan baʼateloʼobaʼ, letiʼobeʼ yantiʼob jeetsʼelil yéetel Jéeoba bey xan tu baatsiloʼob (Salmo 29:11; Isaías 54:13). Táan xan u maas yaʼabtal máakoʼob ku yookloʼob ichil le jeetsʼelilaʼ, tumen tuláakal le máaxoʼob táan u beetkoʼob yéetel tuláakal u puksiʼikʼaloʼob baʼax u kʼáat Diooseʼ, ku yáantajoʼob utiaʼal ka maas yaʼabakoʼob (Tiʼ Efesoiloʼob 6:6). ¿Bix u yáantajoʼob? Letiʼe ken kuxlakoʼob jeʼex u yaʼalik u Tʼaan Dioosoʼ yéetel ken u kaʼansoʼob uláakʼ máakoʼob u beetoʼob baʼax u kʼáat Jéeoba, yéetel ken u yaʼaloʼobtiʼob ka oojkoʼob ichil u kaajal Dioos utiaʼal ka páatak u kʼamkoʼob le utsiloʼob ku taasik le kuxtal ich jeetsʼeliloʼ (San Mateo 28:19, 20; San Juan 15:8).
2, 3. ¿Baʼax talamiloʼob táan u muʼyajtaʼal tumen u jaajil kristiaanoʼob?
2 Baʼaleʼ, le kuxtal ich jeetsʼelil yantoʼonoʼ, maʼ u kʼáat yaʼal wa maʼatech máanskeʼex talamiloʼobiʼ. Láayliʼ kʼeban wíinikoʼoneʼ yéetel maʼ tu páajtal k-púutsʼul tiʼ le kʼojaʼaniloʼoboʼ, tiʼ le chʼíijiloʼ yéetel tiʼ le kíimiloʼ. Tsʼoʼoleʼ, teʼ kʼiinoʼobaʼ táan k-ilik u yúuchul tuláakal le baʼaloʼob aʼalaʼan kun ilbil tu «tsʼoʼok jaʼaboʼob[oʼ]» (2 tiʼ Timoteo 3:1). Le baʼateltáambaloʼoboʼ, le ookoliloʼ, u kíimsaʼal máakoʼob, le wiʼijiloʼ, yéetel uláakʼ nojoch yajiloʼobeʼ, táan u beetik u muʼyaj tuláakal yóokʼol kaab. U j-jaajkunajoʼob Jéeoba xaneʼ maʼ tu púutsʼloʼob tiʼ le baʼaloʼobaʼ (San Marcos 13:3-10; San Lucas 21:10, 11).
3 Tsʼoʼokol xaneʼ, kex táan k-kuxtal ich jeetsʼelil ichil u kaajal Diooseʼ, k-ojel pʼektaʼanoʼon tumen le yóokʼol kaabaʼ. Jesuseʼ tiaʼalaj tiʼ u j-kaambaloʼob: «Baʼaleʼ teneʼ tin yéeyajeʼex tiʼ ichil u máakiloʼob yóokʼol kaab, le oʼolaleʼ yóokʼol kaabeʼ u pʼekmajeʼex, tumen maʼ yóokʼol kaabileʼexiʼ. Kʼaʼajak teʼex le baʼax tin waʼalaj tiʼ teʼexoʼ: Mix juntúul palitsil maas nojoch tiʼ u tsʼuulil. Wa teen tu chʼaʼapachtenoʼobeʼ bey xan teʼex yaan a chʼaʼapachtaʼaleʼex» (San Juan 15:18-21). Bejlaʼaʼ xaneʼ, láayliʼ pʼektaʼanoʼoneʼ. Óoliʼ tuláakal máak maʼ tu naʼatik mix tu yilik u maʼalobil le meyaj k-beetik utiaʼal Dioosoʼ. Jeʼex tu yaʼalil Jesuseʼ, yaan máakoʼobeʼ ku yaʼalkoʼobtoʼon baʼal, ku pʼaʼaskoʼonoʼob wa ku pʼekkoʼonoʼob (San Mateo 10:22). Teʼ perioodikoʼob bey xan teʼ raadiooʼ yéetel teʼ téelebisionoʼ suuk u yaʼalaʼal baʼaloʼob maʼ jaajtak utiaʼal k-pʼaʼatal kʼasil tu táan máakoʼobiʼ (Salmo 109:1-3). U jaajileʼ, tuláakloʼon k-máansik talamiloʼob, jujumpʼéel tiʼ letiʼobeʼ jeʼel u beetik u lúubul k-óoleʼ. ¿Bix jeʼel u páajtal u chúukpajal k-óol ken máankoʼon tiʼ le talamiloʼobaʼ?
4. ¿Tiʼ máax k-kʼáatik le áantaj kʼaʼabéettoʼon utiaʼal u chúukpajal k-óol tu táan le talamiloʼoboʼ?
4 Jéeobaeʼ, yaan u yáantkoʼon k-aktáant le talamiloʼobaʼ. Letiʼeʼ tu beetaj u tsʼíibtaʼal tumen le salmiistaoʼ: «Máak toj u kuxtaleʼ ku mukʼyajtik yaʼabkach kʼaasoʼob, baʼaleʼ tiʼ tuláakal baʼal ku toʼokol tumen Yuumtsil» (Salmo 34:19; 1 tiʼ Corintoiloʼob 10:13). Yaʼab tiʼ toʼoneʼ, k-ojleʼ, wa k-kʼubik óol tiʼ Jéeobaeʼ, yaan u tsʼáaiktoʼon u muukʼil utiaʼal u chúukpajal k-óol tu táan jeʼel baʼalak talamileʼ. Le yaabilaj k-uʼuyik yoʼolal Jéeobaoʼ bey xan le jatsʼuts kuxtal táan k-páaʼtikoʼ ku yáantkoʼon utiaʼal maʼ u lúubul k-óol mix k-chʼaʼik saajkil (Tiʼ Hebreob 12:2). Le oʼolaleʼ, chúukpajal k-óoleʼex tu táan le talamiloʼoboʼ.
U tʼaan Diooseʼ tu tsʼáaj muukʼ tiʼ Jéeremiyas
5, 6. 1) ¿Máaxoʼob kiaʼalik le Biiblia chúukpaj yóoloʼob tu táan le talamiloʼoboʼ? 2) ¿Bix tu yuʼubiluba Jéeremiyas ka tʼaʼan u beet u profeetai?
5 Káajik yóokʼol kaab tak bejlaʼeʼ, u chúukaʼan óol palitsiloʼob Jéeobaeʼ ku yuʼubkoʼob kiʼimak óolal kex táan u máanoʼob tiʼ nojoch talamiloʼob. Jujuntúul tiʼ letiʼobeʼ kuxlajoʼob tu kʼiiniloʼob pʼiis óolal, tuʼux Jéeobaeʼ tu xuʼulsaj tiʼ le máakoʼob maʼ chúukpaj u yóoloʼob tiʼ letiʼoʼ. Ichil le chúukaʼan óol palitsiloʼoboʼ, tiaʼan Jéeremiyas yéetel jujuntúul tiʼ u yéet kʼiiniloʼobiʼ, tiaʼan xan le yáax kristiaanoʼoboʼ. Tuláakal baʼax áantoʼob utiaʼal u chúukpajal u yóoloʼobeʼ tsʼíibtaʼab teʼ Biiblia utiaʼal u líiʼsik k-óoleʼex yéetel utiaʼal k-kaambal tiʼ letiʼob (Tiʼ Romailoʼob 15:4). Koʼoneʼex tʼaan tiʼ Jéeremiyas.
6 Maʼ jóokʼok tu táankelmil ka tʼaʼan tumen Jéeoba utiaʼal u beetik u profeetai tu kaajil Judaiʼ. Maʼ chéen chʼaʼabil le meyaj tsʼaʼab u beetoʼ, tumen yaʼab máakoʼob tiʼ le kaajoʼ ku áadorarkoʼob baʼaloʼob maʼ dioosoʼobiʼ. Tsʼoʼoleʼ, kex Jéeremiyas tu káajsaj u meyaj tu kʼiiniloʼob le utsul reey Josiyaseʼ, tuláakal le tu beetaj u reeyiloʼob ka tsʼoʼok u góobernar Josiyasoʼ, maʼ chúukpaj u yóoloʼobiʼ; le profeetaʼob yéetel le j-kʼiinoʼob unaj u nuʼuktikoʼob le kaajoʼ táan xan kaʼach u beetkoʼob baʼaloʼob maʼ utstakiʼ (Jeremías 1:1, 2; 6:13; 23:11). ¿Bix tu yuʼubiluba Jéeremiyas ka aʼalaʼab tiʼ tumen Jéeoba ka u beet u profeetai? ¡Jach tu chʼaʼaj saajkil! (Jeremías 1:8, 17.) Letiʼeʼ tu yaʼalaj bix tu yuʼubiluba le táant u tʼaʼanaloʼ: «Teneʼ tin núukaj: ¡Yuumtsil! ¡Teneʼ jach paalen maʼ xan in wojel tʼaaniʼ!» (Jeremías 1:6).
7. ¿Bix kʼaʼamik le kʼaʼaytaj tu beetaj Jéeremiyasoʼ, yéetel bix tu yuʼubiluba?
7 Maʼ yaʼab máax uʼuy u kʼaʼaytaj Jéeremiyasiʼ, yéetel mantatsʼ kaʼach taak u beetaʼal loob tiʼ. Utéenjeakileʼ, utúul j-kʼiin ku kʼaabaʼtik Pasjureʼ tu lajaj Jéeremiyas yéetel tu túuxtaj tsʼaabil tiʼ upʼéel kʼalabcheʼ. Tu yoorai tsʼaabaʼan teʼeloʼ, ¿bix tu yuʼubiluba Jéeremiyas? Letiʼeʼ tiaʼalaj: «Maʼ bíin suunaken in tukult Yuumtsiliʼ, maʼ bíin suunaken tʼaan tu kʼaabaʼ[e]ʼ». Maʼ xaneʼ, toʼon xaneʼ yaan kʼiin tsʼoʼok k-uʼuyikba beyoʼ, jeʼex úuchik tiʼ Jéeremiyaseʼ ku taaktal k-pʼatik meyajtik Dioos. Baʼaleʼ, ¿baʼax áant Jéeremiyas utiaʼal ka chúukpajak yóol? Letiʼeʼ tiaʼalaj: «A tʼaan tin puksiʼikʼal túuneʼ ku suut jumpʼéel kʼáakʼ ku láaj tóok. Kin wuʼuyik tak tin baakeloʼob. Kin tsʼáaikimba in tupe, baʼaleʼ maʼ tin páajtal» (Jeremías 20:9). ¿Bey wa xan k-uʼuyik u Tʼaan Dioos ichil tiʼ toʼonoʼ?
U yéet bisbailoʼob Jéeremiyas
8, 9. 1) ¿Baʼax maʼ maʼalob tu beetaj Uriiyaiʼ, yéetel baʼax úuch tiʼ yoʼolal lelaʼ? 2) ¿Baʼaxten lúub u yóol Baruk, yéetel baʼax áantajil tu kʼamaj?
8 Maʼ chéen tu juunal ku kʼaʼaytaj Jéeremiyas teʼ kʼiinoʼob jeʼeloʼ, yaan uláakʼ u yéet meyajoʼob. Le u yéet meyajoʼobaʼ jach wal tu líiʼsoʼob u yóol Jéeremiyaseʼ, baʼaleʼ yaan xan kʼiin tu beetoʼob baʼax maʼ maʼalobiʼ. Jeʼex utúul profeeta u kʼaabaʼ Uriiyaeʼ táan kaʼach u kʼaʼaytik baʼax ku taal u kʼiin tiʼ Jéerusalen, «jeʼel bix tu beetaj Jéeremiyas[eʼ]», baʼaleʼ ka tsʼaab u tʼaanil tumen le reey Jéeoyakim utiaʼal u kíimsaʼaleʼ, tu chʼaʼaj saajkileʼ ka bin u taʼakuba Ejiipto. Baʼaleʼ, chʼaʼapachtaʼab tak Ejiipto tumen u palitsiloʼob le reeyoʼ, ka suʼut Jéerusalen, tuʼux kíimsaʼabi. Lelaʼ, tu beetaj wal u jach lúubul u yóol Jéeremiyaseʼ (Jeremías 26:20-23).
9 Uláakʼ u yéet bisbai Jéeremiyaseʼ, Baruk, le máax tsʼíibtik kaʼach baʼax ku kʼaʼaytikoʼ. Kex yaʼab áantaj ku tsʼáaik kaʼach tiʼ Jéeremiyaseʼ, utéenjeakileʼ xuʼul u yilik u kʼaʼananil u meyaj. Káaj u tuukul maʼ maʼalobiʼ. Letiʼeʼ tiaʼalaj: «¡Yaj in wanil! ¡Yuumtsileʼ chéen okʼom óolal yéetel kʼiʼinamil ku tsʼáaik tiʼ teen! Tsʼoʼok in kaʼanal j-okʼol baʼaleʼ maʼ tu máan u yajil le baʼax ku yúuchul tenaʼ». Tumen jach lubaʼan u yóoleʼ, Barukeʼ káaj u tsʼáaik juntséelil le meyaj tsʼaʼan tiʼ tumen Dioosoʼ. Kex beyoʼ, yoʼolal u yutsileʼ, Jéeobaeʼ tu tsʼáaj upʼéel maʼalob tsolnuʼuk tiʼ Baruk yéetel tiaʼalaj maʼ tun kíimil ken xuʼulsaʼak Jéerusalen (Jeremías 45:1-5). ¡Bukaʼaj wal muʼukʼanchajik yóol Jéeremiyas ka tu yojéeltaj tsʼoʼok u kaʼa chʼaʼajoʼoltik Baruk u meyajtik Diooseʼ!
Jéeobaeʼ tu yáantaj Jéeremiyas utiaʼal ka chúukpajak yóol
10. ¿Baʼax áantajil tu yaʼalaj Jéeoba u tsʼáaik tiʼ Jéeremiyas?
10 Baʼaleʼ, Jéeobaeʼ mix utéen tu pʼataj Jéeremiyas. U yojel kaʼach bix u yuʼubkuba Jéeremiyas, le oʼolal tu yáantaj yéetel tu tsʼáaj le muukʼ kʼaʼabéetchaj tiʼ utiaʼal u chúukpajal yóol tu táan le talamiloʼoboʼ. Jeʼex le ka tiaʼalaj Jéeremiyas maʼ tu páajtal u beetik le meyaj ku tsʼaʼabaltiʼoʼ, Jéeobaeʼ tiaʼalaj: «Maʼ a chʼaʼik sajakil tiʼ mix máak, tumen bíin yanaken ta wéetel utiaʼal in kanáantech. Teen Yuumtsil, teen aʼalik tiʼ teech». Tsʼoʼoleʼ, le ka tiaʼalaj tiʼ Jéeremiyas baʼax meyajil ken u beeteʼ, tiaʼalaj xan tiʼ: «Letiʼobeʼ bíin u baʼateltechoʼob baʼaleʼ maʼ bíin páatakoʼob ta wéeteliʼ tumen bíin [yanaken] ta wéetel utiaʼal in kanáantech. Teen Yuumtsil, teen aʼalik tiʼ teech» (Jeremías 1:8, 19). Jéeobaeʼ jach tu beetaj jeʼex úuchik u yaʼalikoʼ.
11. ¿Baʼaxten jeʼel u páajtal k-aʼalik jach jaaj kanáantaʼab Jéeremiyas tumen Jéeobaeʼ?
11 Le oʼolal, ka tsʼoʼok u sen pʼaʼastaʼal tu táan le káaj yéetel ka tsʼoʼok u tsaʼabal teʼ kʼalabcheʼoʼ, Jéeremiyaseʼ tiaʼalaj: «Techeʼ Yuumtsil, tiʼ yanech tin wéeteleʼ, bey juntúul j-baʼateʼel maʼ tu paʼabal u muukʼeʼ; máaxoʼob chʼaʼapa[cht]keneʼ bíin lúubukoʼob, maʼ táan u páajtal u lúubsikenoʼob; bíin xiʼik kʼasil tiʼob, bíin paʼajak u subtaloʼob» (Jeremías 20:11). Le ka óotaʼab xan kíimsbil Jéeremiyas tumen máaxoʼob pʼekmaileʼ, maʼ chaʼab tumen Jéeobaiʼ. Jeʼex Barukeʼ, Jéeremiyaseʼ maʼ kíimsaʼab ka xuʼulsaʼab Jéerusaleniʼ, mix xan bisaʼab palitsilbiliʼ. Baʼaleʼ, tuláakal máaxoʼob pʼekmai yéetel maʼ tu chʼenxikintoʼob baʼax tiaʼaleʼeʼ, kíimsaʼaboʼob wa bisaʼaboʼob palitsilbil Báabilonia.
12. Kex yaan baʼaxoʼob beetik u lúubul k-óoleʼ, ¿baʼax maʼ unaj u tuʼubultoʼoniʼ?
12 Bejlaʼa xaneʼ yaʼab u j-jaajkunajoʼob Jéeobaeʼ táan xan u máanskoʼob talamiloʼob jeʼex úuchik tiʼ Jéeremiyaseʼ. Jeʼex t-yáax aʼaleʼ, yaan talamiloʼob k-máanskeʼexeʼ ku taaloʼob yoʼolal tumen kʼeban wíinikoʼon, uláakʼoʼobeʼ yoʼolal le talamiloʼob ku yilaʼal teʼ yóokʼol kaabaʼ yéetel yaan xaneʼeʼ yoʼolal tumen taak u beetaʼaltoʼon loob tumen máax pʼekmailoʼon. Le baʼaloʼobaʼ jeʼel u beetik u lúubul k-óoleʼ. Jeʼex úuchik tiʼ Jéeremiyaseʼ, maʼ xaaneʼ jeʼel tak k-tuklik tsʼoʼok maʼ tu páajtal meyajtik Diooseʼ. Jach u jaajileʼ, tuláakloʼon k-uʼuyik lubaʼan k-óol yaan kʼiin. Lelaʼ ku beetik u chíikpajal jach bukaʼaj k-yaabilaj tiʼ Dioos. Le oʼolal túuneʼ, maʼ kʼaʼabéet k-chaʼik tiʼ le talamiloʼob ka u beetoʼob u xuʼulul k-meyajtik Jéeoba, jeʼex úuchik tiʼ Uriiyaeʼ. Baʼaxeʼ kʼaʼabéet beetkeʼex jeʼex Jéeremiyaseʼ, tumen k-ojel yaan k-áantaʼal tumen Jéeoba utiaʼal ka chúukpajak k-óoleʼex.
Baʼaxoʼob kun áantkoʼon utiaʼal u chúukpajal k-óol
13. ¿Bix jeʼel k-beetik jeʼex tu beetilak Jéeremiyas yéetel Dabideʼ?
13 Jéeremiyaseʼ mantatsʼ kaʼach ku yaʼalik tiʼ Jéeoba ich payalchiʼ jach bix u yuʼubkuba, yéetel mantatsʼ kaʼach ku kʼáatik ka tsʼaʼabak le muukʼ kʼaʼabéet tiʼ utiaʼal u chúukpajal u yóoloʼ; le baʼax tu beetaʼ ku yeʼesiktoʼon baʼax unaj xan k-beetik ken máankoʼon tiʼ talamiloʼob. Uláakʼ máax tu kaxtaj u yáantaj Jéeobaeʼ, Dabid. Letiʼeʼ tu tsʼíibtaj: «Yuumtsil, in Reey, in Jajal Dioos, uʼuy in tʼaanoʼob, táan óolt [wa uʼuy] in áakamoʼob, beet u kueentail in kʼáat óolaloʼob, tumen tiʼ teech kin líikʼsik in payalchiʼ» (Salmo 5:1, 2; Los Salmos en Maya). U tsikbalil u kuxtal Dabideʼ, ku yeʼeskeʼ Jéeobaeʼ mantatsʼ tu chʼenxikintaj u kʼáat óolaloʼob Dabid (Salmo 21:1-5). Toʼon xaneʼ, ken máankoʼon tiʼ nukuch talamiloʼob wa ken k-uʼuy jach maʼ t-páajtal yéetel baʼax kiúuchultoʼoneʼ, jach kʼaʼanan ka k-tsikbal tiʼ Jéeoba baʼax kiúuchultoʼon, lelaʼ yaan u taasiktoʼon nojoch jeetsʼelil (Tiʼ Filiposiloʼob 4:6, 7; 1 tiʼ Tesalonicailoʼob 5:16-18). Letiʼeʼ maʼ ken u mak u xikin tiʼ baʼaxoʼob k-kʼáat óoltik tiʼ, tumen u kʼáat u kanáantoʼon (1 San Pedro 5:6, 7). Chéen baʼaleʼ, ¿máasaʼ wa táan k-kʼáatik tiʼ Jéeoba ka u yáantoʼoneʼ, ku páaʼtaʼal xan ka k-beet baʼax ku yaʼaliktoʼon?
14. ¿Bix úuchik u yuʼubkuba Jéeremiyas yoʼolal baʼaxoʼob aʼalaʼab tiʼ tumen Jéeoba?
14 ¿Bix u tʼaan Jéeoba t-éetel? Koʼoneʼex kaʼa tʼaan tiʼ Jéeremiyas. Jéeremiyaseʼ utúul profeeta kaʼachi, le oʼolaleʼ Jéeobaeʼ tʼaanaj jach tu yéetel letiʼ. Jéeremiyaseʼ tu tsolaj baʼax tu yuʼubaj ich u puksiʼikʼal yoʼolal baʼaxoʼob aʼalaʼab tiʼ tumen Dioos: «Le kaʼach ken a tʼaneneʼ, teneʼ kin láaj tsʼoʼokbesik a tʼaan; [letiʼob] kaʼach u kiʼ óolal yéetel [u] kiʼimak óolal in puksiʼikʼal, tumen teneʼ a tiaʼalen, Yuumtsil, [...] u yuumil tuláakal páajtal[il]» (Jeremías 15:16). K-ilik túuneʼ, Jéeremiyaseʼ jach kiʼimak yóol ikil tiaʼalintaʼanik kaʼach tumen Dioos, yéetel jach kiʼichkelem u yilik u tʼaanoʼob Dioos kaʼachi. Le oʼolal jach tu tsʼíiboltaj u kʼaʼaytik le baʼax aʼalaʼab tiʼ tumen Jéeobaoʼ; tiʼ áapostol Paablo xaneʼ láayliʼ bey úuchik tiʼeʼ (Tiʼ Romailoʼob 1:15, 16).
15. ¿Baʼax kʼaʼabéet k-beetik utiaʼal u pʼáatal u tʼaan Dioos t-puksiʼikʼal, yéetel baʼaxten maʼ kʼaʼabéet k-makik chiʼiʼ?
15 Teʼ kʼiinoʼobaʼ Jéeobaeʼ maʼatech u tʼaan yéetel mix utúul wíinik, baʼaleʼ u tʼaanoʼobeʼ tiaʼan teʼ Biibliaoʼ. Le oʼolal túuneʼ, wa k-xokik mantatsʼ yéetel k-ilik naʼatik tubeel le Biibliaoʼ, bey xan k-tuukul tiʼ baʼax ku kaʼansiktoʼoneʼ, u tʼaanoʼob Diooseʼ yaan u suut u «kiʼ óolal yéetel [u] kiʼimak óolal [k-]puksiʼikʼal». Ken xan k-bis le maʼalob péektsil tiʼ uláakʼ máakoʼoboʼ yéetel kiʼimak óolal k-tsʼáaik kʼaj óolbil u j-jaajkunajoʼon Jéeoba. Kʼaʼajaktoʼoneʼ, teʼ yóokʼol kaabaʼ minaʼan uláakʼ máakoʼob tsʼáaik kʼaaj óoltbil u kʼaabaʼ Dioos. Chéen u j-jaajkunajoʼob Jéeoba kʼaʼaytik tsʼoʼok u káajal u góobernar u Reeino Dioos, chéen xan letiʼob kaʼansik uláakʼ máakoʼob utiaʼal ka u tsaypachtoʼob Jéesukriisto (San Mateo 28:19, 20). Le oʼolal maʼ tu páajtal makik k-chiʼ, tumen le meyaj u tsʼaamajtoʼon Jéeobaaʼ, ¡upʼéel jach maʼalob meyaj yéetel ku taasiktoʼon kiʼimak óolal!
Unaj k-kanáantik yéetel máaxoʼob k-bisikba
16, 17. ¿Baʼax maas jeʼel u yéeyik Jéeremiyas kaʼacheʼ, yéetel bix jeʼel k-beetik jeʼex letiʼeʼ?
16 Jéeremiyaseʼ tieʼesaj baʼax uláakʼ áant utiaʼal maʼ u lúubul u yóol. Letiʼeʼ tiaʼalaj: «Teneʼ tin wetʼaj [wa tin xuʼulsaj] in muchʼkimba yéetel máaxoʼob chéen ku tuklikoʼob u náaysik u yóoloʼob; líikʼbal tu kʼiinil ka ta tiaʼaltajeneʼ jach chéen tin tʼuluch juun, tumen ta chupajen yéetel a pʼuʼujul» (Jeremías 15:17). Jéeremiyaseʼ maas jeʼel u yéeyik u yantal kaʼach chéen tu juunal tiʼ ka kʼaskúuntaʼak u tuukul tumen máaxoʼob maʼ maʼalob baʼax ku beetkoʼobiʼ, toʼon xaneʼ láayliʼ bey k-tuukuloʼ. Mix utéen kʼaʼabéet tuʼubskeʼex le tsolnuʼuk ku tsʼáaik le áapostol Paabloaʼ: «Le kʼaakʼas éet xíimbaloʼoboʼ ku kʼaskúuntikoʼob le maʼalob kuxtaloʼ», wa tak le maʼalob baʼaloʼob úuch suukak k-beetikoʼ (1 tiʼ Corintoiloʼob 15:33).
17 Le maʼ maʼalob éet bisbailoʼoboʼ jeʼel u beetkoʼob k-tuukul jeʼel bix u tuukul le yóokʼol kaabaʼ (1 tiʼ Corintoiloʼob 2:12, Nuevo Mundo, NM; Tiʼ Efesoiloʼob 2:2, NM; Santiago 4:4). Le oʼolal kʼaʼabéet k-pʼilik icheʼex utiaʼal k-ilik máaxoʼob jeʼel u kʼaskúuntkoʼon wa k-bisikba yéeteloʼobeʼ, utiaʼal k-náachkuntikba tiʼ letiʼob (Tiʼ Hebreob 5:14). Wa kuxaʼan Paablo bejlaʼeʼ, ¿baʼax jeʼel u yaʼalik tiʼ utúul kristiaano ku chaʼantik peliikulaʼob tuʼux ku beetaʼal baʼaloʼob kʼaastak wa tuʼux ku sen beetaʼal loobeʼ? ¿Baʼax jeʼel u yaʼalik tiʼ utúul sukuʼun suuk u tsikbal tiʼ Íinternet yéetel máaxoʼob mix u kʼaj óoloʼobiʼ? ¿Baʼax jeʼel u tuklik tiʼ utúul sukuʼun ku máansik yaʼab ooraʼob chéen táan u báaxtik báaxloʼob tiʼ bideo wa chéen táan u chaʼantik téelebision, baʼaleʼ maʼ tu jóoʼsik u súutukil utiaʼal u xakʼal xokik le Biibliaoʼ? (2 tiʼ Corintoiloʼob 6:14; Tiʼ Efesoiloʼob 5:3-5, 15, 16.)
Maʼ k-náachtal tiʼ u kaajal Dioos ku keʼetel yéetel upʼéel páaraiso
18. ¿Baʼax kun áantkoʼon k-maas natsʼba tiʼ Dioos?
18 Jach nojoch baʼal k-ilik le jeetsʼelil yaan ichil u kaajal Dioos ku keʼetel yéetel upʼéel páaraisooʼ, tumen teʼ yóokʼol kaabaʼ mix tuʼux uláakʼ jeʼel u yilaʼal le jeetsʼelilaʼ. Tak le máaxoʼob maʼatech u meyajkoʼob Jéeobaoʼ, ku tʼaanoʼob maʼalob tiʼ le yaabilaj, le paklan áantajbai yéetel le utsil ku yeʼesik le u jaajil kristiaanoʼob tu baatsiloʼoboʼ (Tiʼ Efesoiloʼob 4:31, 32). Kex beyoʼ, teʼ kʼiinoʼobaʼ jach kʼaʼabéet k-ilik maʼ u lúubul k-óoleʼex. Le maʼalob éet bisbailoʼoboʼ, le payalchiʼoʼ yéetel u suuktal k-xakʼalxoktik le Biibliaoʼ, le kun áantkoʼon k-maas natsʼba tiʼ Dioos yéetel yaan u tsʼáaiktoʼon u muukʼil utiaʼal ka chúukpajak k-óol tu táan jeʼel baʼalak talamileʼ, tumen k-ojleʼ Jéeobaeʼ yaan u yáantkoʼon (2 tiʼ Corintoiloʼob 4:7, 8).
19, 20. 1) ¿Baʼax kun áantkoʼon utiaʼal u chúukpajal k-óol tu táan le talamiloʼoboʼ? 2) ¿Utiaʼal máaxoʼob beetaʼan le uláakʼ xookoʼ, baʼaleʼ máaxoʼob uláakʼoʼob jeʼel u jóoʼskoʼob u yutsileʼ?
19 Mix utéen kʼaʼabéet k-chaʼik u tsʼáaiktoʼon saajkil mix k-chaʼik u náachkuntkoʼon tiʼ Dioos le máaxoʼob pʼekmailoʼonoʼ. Jeʼex le máaxoʼob tu yóotoʼob u beetoʼob loob tiʼ Jéeremiyaseʼ, le máaxoʼob taak u beetiktoʼon kʼaasoʼ, yéetel Jéeoba táan u baʼateloʼob. Baʼaleʼ, maʼ tu páajtal u jóoʼloʼob yéetel baʼax u kʼáatoʼob. Jéeobaeʼ maas jach táaj yaan u páajtalil tiʼ letiʼob, le oʼolal ku líiʼsik k-óol yéetel le tʼaanoʼobaʼ: «¡Yanak teech kʼub óolal tiʼ Yuumtsil! ¡Yanak teech líikʼ óolal [wa chúukpajak a wóol], maʼ u lúubul a wóol! ¡Beey, yanak teech kʼub óolal tiʼ Yuumtsil!» (Salmo 27:14). Le oʼolal túuneʼ, yanaktoʼon upʼéel nojoch kʼub óolal tiʼ Dioos, yéetel koʼoneʼex chʼaʼatukultik maʼ u jáawal k-beetik baʼax uts, tumen k-ojel jeʼex úuchik tiʼ Jéeremiyas yéetel tiʼ Barukeʼ, wa maʼ tu lúubul k-óoleʼ, yaan u kʼuchul u kʼiinil k-jooch (Tiʼ Galaciailoʼob 6:9).
20 Yaʼab sukuʼunoʼobeʼ mantatsʼ táan u baʼateltik maʼ u lúubul u yóoloʼob. Baʼaleʼ, le táankelem paalaloʼ yaanal talamiloʼob ku aktáantkoʼob. Chéen baʼaxeʼ, yaʼab maʼalob baʼaloʼob jeʼel u páajtal u beetkoʼob xaneʼ. Le u láakʼ xookoʼ beetaʼan utiaʼal le táankelem paalaloʼ, baʼaleʼ láayliʼ jeʼel u páajtal u jóoʼsaʼal u yutsil tumen le taatatsiloʼoboʼ bey xan tumen tuláakal le sukuʼunoʼob teʼ múuchʼuliloʼ, tumen tuláakloʼob jeʼel u páajtal u yáantkoʼob yéetel u líiʼskoʼob u yóol le táankelem paalaloʼ.
[U kʼáatchiʼiloʼob le xookoʼ]
[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 20]
¿Baʼax jeʼel a núukikeʼ?
• ¿Baʼaxten unaj k-páaʼtik u yantaltoʼon talamiloʼob jeʼel u beetkoʼob u lúubul k-óoleʼ, yéetel tiʼ máax kʼaʼabéet kʼáatik áantaj?
• ¿Baʼaxoʼob áant Jéeremiyas utiaʼal ka chúukpajak u yóol tu táan le talamiloʼob tu máansoʼ?
• ¿Baʼax kun beetik u kiʼimaktal u yóol k-puksiʼikʼal kex táan k-máan tiʼ talamiloʼob?