Kiʼimak u yóol le máaxoʼob meyajtik Jéeobaoʼ
Kiʼimak u yóol le máaxoʼob meyajtik Jéeobaoʼ
«Kiʼimak u yóol le máaxoʼob ku yilkoʼob u kʼaʼabéetil u natsʼkubaʼob tiʼ Diosoʼ.» (MATEO 5:3, NM.)
1. ¿Baʼax taasik le maas nojoch kiʼimak óolaloʼ, yéetel baʼax u kʼáat u yaʼaleʼ?
MÁAXOʼOB meyajtik Jéeobaeʼ jach ku tsʼáaikoʼob nib óolal yoʼolal le kiʼimak óolal yaan ichiloʼoboʼ. David, le salmistaoʼ, tu kʼayaj: «Kiʼimak yóol le kaaj u Jajal Dioseʼ letiʼe Yuumtsiloʼ [wa Jéeoba]» (Salmo 144:15, LSM). Le maas nojoch kiʼimak óolaloʼ ku taal tiʼ k-ilik kʼamaʼanoʼon tumen Dios (Proverbios 10:22). Le oʼolaleʼ, wa yantoʼon le nojoch kiʼimak óolalaʼ u kʼáat yaʼaleʼ jach maʼalob k-bisikba yéetel k-Taata yaan teʼ kaʼanoʼ yéetel u kʼáat yaʼal k-ojel táan k-beetik baʼax utstutʼaan (Salmo 112:1; 119:1, 2). Jesuseʼ tʼaanaj tiʼ nueve baʼaloʼob ku taasiktoʼon kiʼimak óolal. Teʼ xookaʼ yéetel tiʼ uláakʼ ku taaloʼ yaan k-ilik máakalmáakoʼob yéetel yaan k-ilik bix u kiʼimakkúunskoʼob k-óol wa k-meyajtik Jéeoba yéetel chúukaʼan óolal.
Unaj k-ilkeʼex u kʼaʼabéetil k-natsʼikbaʼex tiʼ Dios
2. ¿Tuʼux yaan Jesús le ka tʼaanaj tiʼ le kiʼimak óolaloʼ, yéetel baʼax tu yáax aʼalaj?
2 Tu jaʼabil 31 teʼ yáax siglooʼ, tu kaʼanlil upʼéel puʼuk yaan tu jaal u kʼáaʼnáabil Galileaeʼ, Jesuseʼ tu tsolaj jujumpʼéel baʼaloʼob jach yaʼab máaxoʼob kʼaj óolmil tak bejlaʼeʼ. U Evangelio Mateoeʼ kiaʼalik: «[Jesuseʼ] le ka tu yilaj le yaʼabach máakoʼoboʼ, naʼak teʼ puʼukoʼ; le ka tsʼoʼok u kutaleʼ, u j-kaambaloʼobeʼ náatsʼoʼob tu yiknal; letiʼ túuneʼ ka tu jeʼaj u chiʼeʼ, ka joʼopʼ u kaʼansikoʼob táan yaʼalik: “Kiʼimak u yóol le máaxoʼob ku yilkoʼob u kʼaʼabéetil u natsʼkubaʼob tiʼ Diosoʼ, tumen utiaʼaloʼob u reinoi kaʼan”» (Mateo 5:1-3, NM). Le Biblia El Nuevo Testamento ich Maya ku sutik San Mateo 5:3 beyaʼ: «Kiʼ u [yóol] le máaxoʼob ku kʼaj óoltikoʼob u yóotsilil u pixanoʼoboʼ, tumen utiaʼaloʼob u ajawil kaʼan».
3. U yantaltoʼon kabal óolaleʼ, ¿bix u yáantaj utiaʼal ka yanaktoʼon kiʼimak óolal?
3 Le tiaʼan Jesús teʼ puʼukoʼ, tu kaʼanseʼ le wíinikoʼob ku yilkoʼob u kʼaʼabéetil u natsʼkubaʼob tiʼ Diosoʼ ku yantaltiʼob yaʼabach kiʼimak óolal. Le cristianoʼob kabal u yóoloʼoboʼ ku kʼáat óolkoʼob tiʼ Jéeoba ka saʼasaʼak u siʼipiloʼob tu yoʼolal le u kʼiʼikʼel Jesús tu wekajoʼ, tumen yojloʼob kʼeban wíinikoʼob (1 San Juan 1:9). Ikil u beetkoʼob lelaʼ ku yantaltiʼob upʼéel nojoch jeetsʼelil yéetel upʼéel nojoch kiʼimak óolal, tumen le Kiliʼich Tsʼíiboʼoboʼ ku yaʼalikoʼob: «Kiʼ u yóol le máax saʼatsaʼan u siʼipiloʼoboʼ; le máax lukʼsaʼan tuláakal u kʼebanoʼoboʼ» (Salmo 32:1; 119:165).
4. 1) ¿Bix u jejeláasil k-eʼesik kʼajaʼantoʼon u kʼaʼabéetil k-natsʼikba tiʼ Dios? 2) ¿Bix jeʼel u maas yaʼabtal le kiʼimak óolal yaan tiʼ le máaxoʼob ku yilkoʼob u kʼaʼabéetil u natsʼkubaʼob tiʼ Diosoʼ?
4 K-ilik u kʼaʼabéetil k-natsʼikba tiʼ Dioseʼ ku péekskoʼon k-xok le Biblia sáamsamaloʼ, ku péeksoʼon xan k-xok le baʼaxoʼob ku tsʼaʼabaltoʼon jach «tu yorai» tumen «le palitsil chúukpajaʼan u yóol yéetel yaan u naʼat» utiaʼal k-tséentikba tubeel tiʼ u Tʼaan Diosoʼ yéetel ku péekskoʼon utiaʼal k-antal teʼ muchʼtáambaloʼob mantatsʼoʼ (San Mateo 24:45; Salmo 1:1, 2; 119:111; Tiʼ Hebreob 10:25). Le yaabilaj k-uʼuyik yoʼolal le máakoʼoboʼ ku péekskoʼon xan utiaʼal k-ilik áantkoʼob u natsʼubaʼob tiʼ Dios yéetel ku tsʼáaiktoʼon u muukʼil utiaʼal k-kʼaʼaytik yéetel k-kaʼansik u maʼalob péektsilil le Reinooʼ (San Marcos 13:10; Tiʼ Romailoʼob 1:14-16). K-kʼaʼaytik le maʼalob péektsiloʼ ku taasiktoʼon xan kiʼimak óolal (Beetaʼanoʼob [Hechos] 20:20, 35). Le kiʼimak óolalaʼ ku maas yaʼabtal wa k-jóoʼsik u súutukil utiaʼal k-tuukul tiʼ le maʼalob baʼaloʼob táan k-páaʼtik yaanal u Reino Diosoʼ. Le cristianoʼob yéeyanoʼoboʼ, wa le jumpʼíit tamanoʼoboʼ, táan u páaʼtkoʼob u reinaroʼob yéetel Cristo teʼ kaʼanoʼ yéetel táan u páaʼtkoʼob upʼéel kuxtal utiaʼal mix bikʼin u kíimloʼob (San Lucas 12:32; 1 tiʼ Corintoiloʼob 15:50, 54). Le «uláakʼ j-tamanoʼob[oʼ]» táan u páaʼtkoʼob upʼéel kuxtal minaʼan u xuul yáanal u Reino Dios teʼ Luʼum sutaʼan paraísoiloʼ (San Juan 10:16; Salmo 37:11; San Mateo 25:34, 46).
Baʼaxten kiaʼalaʼal kiʼimak u yóol le máaxoʼob yaj u yóoloʼoboʼ
5. 1) ¿Baʼax tu yóotaj u yaʼal Jesús le ka tiaʼalaj «kiʼimak [u yóol] le máaxoʼob okʼom u yóoloʼoboʼ»? 2) ¿Bix u líikʼil u yóol le máaxoʼob yaj u yóoloʼoboʼ?
5 Le uláakʼ baʼax tiaʼalaj Jesús ku taasik kiʼimak óolaloʼ óoliʼ jelaʼan u yuʼubaʼal: «Kiʼimak [u yóol] le máaxoʼob okʼom u yóoloʼoboʼ [wa yaj u yóoloʼoboʼ], tumen Jajal Dios kun kiʼimakkúunsik yóoloʼob» (Mateo 5:4, NT). ¿Baʼaxten tiaʼalaj kiʼimak u yóol le máax okʼom óolchajaʼan wa yaachajaʼan u yóoloʼ? Utiaʼal k-naʼatik le baʼax tiaʼalaj Jesusaʼ, kʼaʼabéet yáax k-ojéeltik tiʼ baʼax yaj óolil tʼaanaji. Santiagoeʼ tu yeʼeseʼ le kʼeban k-kuchmoʼ ku taasiktoʼon yaj óolal; letiʼe tiaʼalaj: «[J-kʼeban máakeʼex], pʼoʼex a kʼabeʼex; teʼex kaʼapʼéel a wóoleʼexeʼ, pʼoʼex a puksiʼikʼaleʼex. Okʼomchajak a wóoleʼex, okʼoneneʼex yéetel yaajchajak a wóoleʼex. A cheʼejeʼexeʼ suunak okʼolil, a kiʼimak óoleʼexeʼ suunak okʼom óolalil. Kabalkúuntabaʼex tu táan Yuumtsil, letiʼ túuneʼ bíin u kabalkúunseʼex» (Santiago 4:8-10). Máaxoʼob ku jach yaatal u yóoloʼob ikil u lúubloʼob tiʼ baʼax maʼ maʼalob tumen kʼeban wíinkoʼobeʼ ku líikʼil u yóoloʼob ken u kanoʼob jeʼel u páajtal u saʼasaʼal u siʼipiloʼob wa ku oksaj óolkoʼob le u kʼiʼikʼel Jesús tu wekaj t-óolaloʼ yéetel wa ku yeʼeskoʼob tsʼoʼok u kʼexik u tuukuloʼob ikil u beetkoʼob baʼax u kʼáat Dios (San Juan 3:16; 2 tiʼ Corintoiloʼob 7:9, 10). Ken u beetoʼob lelaʼ ku páajtal u maʼalob biskubaʼob tu yéetel Jéeoba, yéetel ku beetik u páaʼtkoʼob u meyajtkoʼob utiaʼal mantatsʼ. Tuláakal lelaʼ ku taasik nojoch kiʼimak óolal tiʼob (Tiʼ Romailoʼob 4:7, 8).
6. ¿Baʼax beetik u yaatal u yóol jujuntúul máakoʼob, yéetel bix u líiʼsaʼal u yóoloʼob?
6 Ichil le máaxoʼob okʼom óolchajaʼanoʼob tiʼ le tʼaanaj Jesusoʼ, táakaʼan xan le máaxoʼob jach ku yaatal u yóol u yilkoʼob tuláakal le sen muʼyaj yaan way Luʼumeʼ. Jesuseʼ tu yeʼeseʼ, le baʼax ku yaʼalik Isaías 61:1, 2, tiʼ letiʼ béeychajiʼ. Le tekstoaʼ kiaʼalik: «U pixan Yuumtsileʼ tiʼ yaan tin wóokʼoleʼ, tumen Yuumtsileʼ tsʼoʼok [...] u túuxtiken in taas maʼalob péektsiloʼob tiʼ óotsiloʼob, utiaʼal in tsʼáaj u yóol le máaxoʼob yaj u yóoloʼob[oʼ,] [...] utiaʼal in kiʼimakkúunt u yóol tuláakal máaxoʼob okʼom óoloʼob». Le tiaʼanoʼob way Luʼumeʼ, le cristianoʼob yéeyanoʼoboʼ láayliʼ xan kʼaʼabéet u kʼaʼaytkoʼob le maʼalob péektsiloʼ; lelaʼ táan u beetkoʼob yéetel u yáantaj le «uláakʼ j-tamanoʼob[oʼ]». Teʼ Bibliaoʼ ku keʼetel le múul meyaj ku beetkoʼobaʼ bey táan u tsʼáaikoʼob upʼéel «chíikul tu táan poolal le máaxoʼob ku yaj óoltikoʼob le pʼekbeʼen baʼaloʼob ku yúuchul ichiloʼ [ichil u kʼasaʼan kaajil Jerusalén ku keʼetel yéetel le religionoʼob ku yaʼalik táan u beetkoʼob baʼax kiaʼalik Cristo bejlaʼoʼ]» (Ezequiel 9:4). Le máakoʼob ku yaj óoltikoʼob baʼaxoʼob ku sen úuchul bejlaʼoʼ ku líiʼsaʼal u yóoloʼob ken tsikbaltaʼaktiʼob u maʼalob péektsilil le Reinooʼ yéetel ku kiʼimaktal u yóoloʼob ken u yojéeltoʼob maʼ kun xáantal ken xuʼulsaʼak tiʼe kʼasaʼan yóokʼol kaab utiaʼal u jel tsʼaʼabal upʼéel toj kuxtal way Luʼum tumen Jéeobaoʼ (San Mateo 24:14).
Kiʼimak u yóol le máaxoʼob maʼatech u kʼuuxiloʼoboʼ
7. ¿Baʼax maʼ u kʼáat yaʼal le tʼaan «kabal u yóol u puksiʼikʼaloʼob» wa maʼatech u kʼuuxiloʼoboʼ?
7 Teʼ tseʼektaj tu beetaj Jesús teʼ puʼukoʼ, tiaʼalaj xan: «Kiʼimak [u yóol] le máaxoʼob kabal u yóol u puksiʼikʼaloʼoboʼ [«le maʼatech u kʼuuxiloʼoboʼ», NM], tumen bíin u tiaʼaltoʼob le luʼumaʼ» (Mateo 5:5, NT). Yaʼab máakoʼobeʼ ku yaʼalikoʼobeʼ máax maʼatech u kʼuuxileʼ nuum wa chéen éesaj yaan, baʼaleʼ maʼ beyiʼ. Utúul máak jach u yojel baʼax u kʼáat u yaʼal u tʼaaniloʼob le Bibliaoʼ, le ka tu tsolaj baʼax u kʼáat yaʼal le tʼaan ku suʼutul «kabal u yóol u puksiʼikʼaloʼob» wa le máaxoʼob maʼatech u kʼuuxiloʼoboʼ, tu yaʼalaj: «Máax maʼatech u kʼuuxileʼ u yojel u jetsʼ u yóol. Maʼ u kʼáat yaʼal wa ku chaʼik u beetaʼal jeʼel baʼalak tiʼeʼ, mix xan u kʼáat yaʼal wa ku píit máan u chʼaʼik óotsililiʼ wa ku chéen ilik baʼax ku beetaʼaliʼ. Máax maʼatech u kʼuuxileʼ jach yaan u muukʼ utiaʼal u jetsʼik u yóol». Jesuseʼ, ka tʼaanaj tiʼ letiʼeʼ, tiaʼalaj: «Teneʼ suukaʼan in wóol [wa maʼatech in kʼuuxil] yéetel kabal u yóol in puksiʼikʼal» (Mateo 11:29, NT). Baʼaleʼ, maʼ tu chʼaʼaj saajkil u yaʼalik tiʼe máakoʼob maʼ maʼalob baʼax ku beetkoʼoboʼ (San Mateo 21:12, 13; 23:13-33).
8. ¿Baʼax uláakʼ ku páajtal u beetik máax maʼatech u kʼuuxil, yéetel baʼax utsil k-kʼamik wa maʼatech k-kʼuuxil?
8 K-ilik túuneʼ, máax maʼatech u kʼuuxileʼ ku páajtal u jetsʼik u yóol wa ku páajtal u controlarkuba. Le oʼolal Pabloeʼ le ka tʼanaj tiʼ u «yich le kiliʼich muukʼoʼ», múuchʼ úuchik u tsʼáaik le kaʼapʼéel jatsʼuts modosoʼobaʼ (Gálatas 5:22, NM). Jach kʼaʼabéettoʼon u yáantaj le kiliʼich muukʼ utiaʼal maʼ k-kʼuuxil yoʼolal mix baʼaloʼ; wa maʼatech k-kʼuuxileʼ leloʼ yaan u yáantkoʼon utiaʼal ka páatak k-bisikba maʼalob yéetel k-sukuʼunoʼob teʼ múuchʼuliloʼ bey xan yéetel le máaxoʼob maʼ u kʼaj óoloʼob u jaajiloʼoʼ. Le oʼolal Pabloeʼ tu tsʼíibtaj: «Kuxleneʼex túun a búukbesmeʼex u páajtalil chʼaʼa óotsilil, utsil puksiʼikʼal, kabal óolalil, suuk óolalil yéetel chúukaʼan óolalil. Yanakteʼex chowak óolalil ta baatsileʼex, yéetel paklan saʼatsabaʼex wa yaan wa máax yaan baʼal tiʼ tu contra uláakʼ, jeʼel bix tu saʼatseʼex Cristoeʼ, bey xan [k]a beeteʼex ta baatsileʼexoʼ» (Tiʼ Colosailoʼob 3:12, 13).
9. 1) ¿Tiʼ baʼax uláakʼ kʼaʼabéet k-kanáantik maʼ k-kʼuuxil? 2) Le máaxoʼob kabal u yóoloʼob wa maʼatech u kʼuuxiloʼoboʼ, ¿bix ken «u tiaʼal[in]toʼob le luʼumaʼ»?
9 Baʼaxeʼ maʼ chéen kʼaʼabéet k-kanáantik maʼ k-kʼuuxil utiaʼal k-bisikba maʼalob yéetel u maasiliʼ, kʼaʼabéet xan k-kanáantik maʼ k-kʼuuxil ken k-uʼuy u tʼaan Dios utiaʼal k-eʼesik táan k-antal yáanal u páajtalil yéetel kiʼimak óolal. Jesuseʼ yéetel kiʼimak óolal tu yuʼubaj u tʼaan Dios; le tiaʼan way Luʼumeʼ mix utéen bey kʼuuxilnajaʼan táan u beetik baʼax u kʼáat u Taataeʼ, mantatsʼ tu beetaj baʼax uts tu tʼaan Dios (San Juan 5:19, 30). Tiʼ Jesús ku tsʼaʼabal tumen Dios u tiaʼalint le Luʼumaʼ, tumen letiʼ le Rey yéeyaʼan utiaʼal gobernar tu yóokʼoloʼ (Salmo 2:6-8; Daniel 7:13, 14). Baʼaleʼ, tu yéeyaj 144.000 máakoʼob ichil u wíinikiloʼob yóokʼol kaab utiaʼal u múul gobernar tu yéeteloʼob tu yóokʼol le Luʼumaʼ (Tiʼ Romailoʼob 8:17; Apocalipsis 5:9, 10; 14:1, 3, 4; Daniel 7:27). Cristo yéetel le 144.000 máakoʼob u yéeymajoʼ yaan u reinaroʼob yóokʼol u millonesi máakoʼob kabal yóoloʼob wa máakoʼob maʼatech u kaxkoʼob kʼuuxilil; tiʼ kun béeytal le jatsʼuts baʼax kiaʼalik le salmoaʼ: «Le j-kabal óoloʼoboʼ bíin u tiaʼalintoʼob le luʼumaʼ, bíin kuxlakoʼob ichil nojoch jeetsʼel óolal» (Salmo 37:11; San Mateo 25:33, 34, 46).
Kiʼimak u yóol le máaxoʼob u kʼáat u beetoʼob baʼax maʼaloboʼ
10. «Le máaxoʼob wiʼijoʼob yéetel ukʼajoʼob» tiʼ u beetkoʼob baʼax utstutʼaan Diosoʼ, ¿baʼax kʼaʼabéet u meentkoʼob utiaʼal ka yanakoʼob maʼalob tu táan letiʼ?
10 Lelaʼ letiʼe uláakʼ baʼax tiaʼalaj Jesús ku taasik kiʼimak óolalaʼ: «Kiʼimak [u yóol] le máaxoʼob wiʼijoʼob yéetel ukʼajoʼob [tiʼ] u beetikoʼob baʼax uts tu tʼaan Jajal Diosoʼ, tumen letiʼ kun áantikoʼob utiaʼal u beetoʼob beyoʼ» (Mateo 5:6, NT). Utiaʼal u jaajil cristianoʼobeʼ Jéeoba aʼalik baʼax uts yéetel baʼax kʼaas, le oʼolaleʼ le máaxoʼob wiʼijoʼob yéetel ukʼajoʼob tiʼ u beetkoʼob baʼax utstutʼaan Dioseʼ, u kʼáat ka nuʼuktaʼaktiʼob baʼax maʼalob tumen Jéeoba. Letiʼobeʼ ku éejemtkoʼob kʼeban wíinikoʼob, le oʼolal táan u kaxkoʼob bix jeʼel u yantaloʼob maʼalob tu táan Dioseʼ. Ku jach kiʼimaktal u yóol u kankoʼob teʼ Biblia jeʼel u páajtal u yantaloʼob maʼalob tu táan Dios wa ku kʼexik u tuukuloʼob yéetel ku kaxkoʼob ka saʼasaʼak u siʼipiloʼob tu yoʼolal le u kʼiʼikʼel Jesús tu wekaj t-oʼolaloʼ (Beetaʼanoʼob 2:38; 10:43; 13:38, 39; Tiʼ Romailoʼob 5:19).
11, 12. 1) Le cristianoʼob yéeyanoʼoboʼ, ¿bix u kʼuchloʼob antal maʼalob tu táan Dios? 2) Kux túun le «uláakʼ j-tamanoʼoboʼ», ¿bix kun jach naʼajtaloʼob yéetel bix ken u luʼs u yukʼajiloʼob tiʼ u kʼamkoʼob upʼéel maʼalob kuxtal?
11 Jesuseʼ tiaʼaleʼ le máaxoʼob táan u kaxtkoʼob ka kʼaʼamkoʼob tumen Diosoʼ jach yaan u kiʼimaktal yóoloʼob, tumen «bíin naʼajkunsaʼakoʼob» (Mateo 5:6, LTN). Le cristianoʼob ku yéeyaloʼob utiaʼal ka reinarnakoʼob yéetel Cristo teʼ kaʼanoʼ ku saʼasaʼal u kʼebanoʼob utiaʼal u kʼamkoʼob «upʼéel kuxtal tselaʼan tiʼ xotʼkʼinaj» wa kíimil (Tiʼ Romailoʼob 5:1, 9, 16-18). Bey ka síijkoʼob tu kaʼateneʼ yéetel ku kʼaʼamloʼob tumen Jéeoba bey u paalaloʼobeʼ, le oʼolal ku tsʼaʼabal u beet u reyiloʼob yéetel u sacerdoteiloʼob yéetel Cristo tu Reino Dios (San Juan 3:3; 1 San Pedro 2:9).
12 Le «uláakʼ j-tamanoʼoboʼ» maʼ saʼasaʼak le kʼeban u kuchmoʼob tiʼ Adanoʼ, le oʼolal maʼ tu páajtal u kʼamkoʼob le kuxtal minaʼan u xuul bejlaʼoʼ, baʼaleʼ yoʼolal u yoksaj óolaloʼob tiʼ le u kʼiʼikʼel Jesús tu wekaj t-oʼolaloʼ, tu táan Jéeobaeʼ maʼalob yanikoʼob (Santiago 2:22-25; Apocalipsis 7:9, 10). Tumen maʼalob yanikoʼob tu táan Jéeoba yéetel ku yilkoʼob bey u amigoʼobeʼ, ku páaʼtik u puutsʼloʼob tiʼ u kʼiinil «le nojoch yaaj óolaloʼ» (Apocalipsis 7:14). Baʼaleʼ, yaan u jach naʼajtaloʼob yéetel yaan u luʼsik u yukʼajiloʼob tiʼ u kʼamkoʼob upʼéel maʼalob kuxtal le ken anakoʼob teʼ túumben luʼum yáanal «le túumben kaʼanoʼoboʼ», tumen teʼ kʼiin jeʼeloʼ «tuláakal baʼax toj» kun ilbiliʼ (2 San Pedro 3:13; Salmo 37:29).
Kiʼimak u yóol le máaxoʼob ku chʼaʼikoʼob óotsililoʼ
13, 14. ¿Bix jeʼel u páajtal k-eʼesik chʼaʼik óotsilileʼ, yéetel baʼax utsil k-kʼamik wa k-beetik?
13 Le tiaʼan Jesús teʼ puʼukoʼ tiaʼalaj xan: «Kiʼimak [u yóol] le máaxoʼob ku chʼaʼikoʼob óotsilil tiʼ uláakʼ máakoʼoboʼ, tumen bíin chʼaʼabak óotsilil tiʼob tumen Jajal Dios» (Mateo 5:7, NT). Tu táan le autoridadoʼoboʼ, le chʼaʼa óotsililoʼ u kʼáat yaʼal maʼ u tsʼaʼabal le maas nojoch castigo ku chaʼik le ley u tsʼaʼabal tiʼ utúul máak tsʼoʼok u beetik baʼax maʼ maʼaloboʼ. Baʼaleʼ, le tʼaanoʼob ich ebreo yéetel ich griego ku suʼutloʼob «chʼaʼa óotsililoʼ» u kʼáat u yaʼaloʼob u chʼaʼabal en cuentai wa u chʼaʼabal óotsilil tiʼ máax táan u muʼyaj utiaʼal u yáantaʼal ka yanak jeetsʼelil tiʼ. Le oʼolaleʼ, máaxoʼob ku chʼaʼikoʼob óotsilileʼ ku yaatal tu yóol u yilkoʼob baʼax kiúuchul tiʼ máaxoʼob ku muʼyajoʼob. Le ka tʼaanaj tiʼ le utsul samaritanoeʼ, Jesuseʼ tu yeʼesaj baʼax ku beetik máax ku chʼaʼik óotsilil tiʼ máax táan u muʼyaj (San Lucas 10:29-37).
14 Utiaʼal k-kʼamik le kiʼimak óolal ku taal tiʼ u chʼaʼabal óotsilil tiʼ máaxoʼob táan u muʼyajoʼoboʼ, kʼaʼabéet k-ilik tsʼáaik le áantaj kʼaʼabéettiʼoboʼ (Tiʼ Galaciailoʼob 6:10). Jesuseʼ yaachaj tu yóol u yilik máaxoʼob táan u muʼyajoʼob. Utéenjeakileʼ, «tu chʼaʼaj óotsilil tiʼob, tumen beyoʼob j-taman minaʼan máax kanáantikoʼobeʼ, ka joʼopʼ u kaʼansik tiʼob yaʼabkach baʼaloʼob», tumen u yojeleʼ baʼax maas kʼaʼabéet tiʼ máakeʼ ka u natsʼuba tiʼ Dios (San Marcos 6:34). Toʼon xaneʼ jeʼel u páajtal k-eʼesik ku yaatal k-óol yéetel k-chʼaʼik óotsilil tiʼ máaxoʼob táan u muʼyajoʼob ken k-il kʼaʼaytiktiʼob u maʼalob péektsilil le Reinooʼ, tumen le maas jach kʼaʼabéettiʼob bejlaʼeʼ (San Mateo 24:14). Jeʼel xan u páajtal k-tsʼáaik le áantaj kʼaʼabéet tiʼ le k-sukuʼunoʼob tsʼoʼok u chan yantal u jaʼabiloʼoboʼ, le kiikoʼob kimen u yíichamoʼoboʼ yéetel le mejen íitsʼinoʼob minaʼan u taataʼoboʼ; jeʼel xan u páajtal «[k-líiʼskeʼex] u yóol le máaxoʼob luubul u yóoloʼoboʼ» (1 tiʼ Tesalonicailoʼob 5:14; Proverbios 12:25; Santiago 1:27). Wa k-beetkeʼexeʼ, maʼ chéen yaan u taasiktoʼon kiʼimak óolaliʼ, yaan xan u beetik ka chʼaʼabaktoʼon óotsilil tumen Jéeoba (Beetaʼanoʼob 20:35; Santiago 2:13).
Kiʼimak u yóol le máaxoʼob minaʼan baʼax kʼaas tu puksiʼikʼaloʼoboʼ yéetel le ku kaxkoʼob jeetsʼeliloʼ
15. ¿Bix jeʼel u yantaltoʼon upʼéel «sak» puksiʼikʼaleʼ, yéetel bix jeʼel k-eʼesik táan k-kaxantik le jeetsʼeliloʼ?
15 Tiʼ le nueve baʼaloʼob tiaʼalaj Jesús ku taasik kiʼimak óolaloʼ, u seis yéetel u sieteileʼ letiʼ leloʼobaʼ: «Kiʼimak [u yóol] le máaxoʼob sak u puksiʼikʼaloʼoboʼ, tumen letiʼobeʼ bíin u yiloʼob Jajal Dios. Kiʼimak [u yóol] le máaxoʼob ku meyajoʼob utiaʼal ka yanak jeetsʼel óolal ichil máakoʼoboʼ, tumen bíin aʼalaʼakeʼ letiʼobeʼ u paalaloʼob Jajal Dios» (Mateo 5:8, 9, NT). U puksiʼikʼal utúul cristianoeʼ kʼaʼabéet «sak», leloʼ u kʼáat yaʼaleʼ minaʼan baʼax kʼaas ichil yéetel kʼaʼabéet chúukaʼan utiaʼal u meyajtik Jéeoba (1 Crónicas 28:9; Salmo 86:11). Le cristianoʼob ku kaxantikoʼob jeetsʼeliloʼ ku yilik u biskubaʼob maʼalob yéetel u yéet sukuʼuniloʼob yéetel ku beetkoʼob tak tuʼux ku páajtal utiaʼal ka yanaktiʼob jeetsʼelil yéetel u maasil máakoʼob (Tiʼ Romailoʼob 12:17-21). Ku kaxantikoʼob le jeetsʼeliloʼ yéetel ku binoʼob tu paach (1 San Pedro 3:11).
16, 17. 1) ¿Baʼaxten ku yaʼalaʼal tiʼe cristianoʼob yéeyanoʼoboʼ «u paalaloʼob Jajal Dios»? 2) Le «uláakʼ j-tamanoʼoboʼ», ¿bix u kʼuchul «u yiloʼob Jajal Dios», yéetel baʼax kun kʼaʼabéettal u beetkoʼob utiaʼal ka kʼaʼamkoʼob tumen Dios bey «u paalaloʼob[eʼ]», yéetel baʼax kʼiin ken úuchuk lelaʼ?
16 Jesuseʼ tiaʼaleʼ le máaxoʼob ku kaxantikoʼob le jeetsʼelil yéetel minaʼan kʼaas ichil u puksiʼikʼaloʼoboʼ yaan u yaʼalaʼal «u paalaloʼob Jajal Dios» yéetel «bíin u yiloʼob Jajal Dios». Le cristianoʼob yéeyanoʼoboʼ, ken u kʼamoʼob u kiliʼich muukʼ Dioseʼ, bey kaʼa síijil ku beetkoʼobeʼ yéetel, kex tiaʼanoʼob way Luʼumeʼ, ku kʼaʼamloʼob tumen Jéeoba bey «u paalaloʼob[eʼ]» (Tiʼ Romailoʼob 8:14-17). Ken líiʼsaʼakoʼob utiaʼal u yantaloʼob yéetel Cristo teʼ kaʼanoʼ, yaan u meyajoʼob tu táan Dios yéetel yaan u jach ilkoʼob bix letiʼ (1 San Juan 3:1, 2; Apocalipsis 4:9-11).
17 Le «uláakʼ j-tamanoʼob» ku kaxantikoʼob xan le jeetsʼeliloʼ ku meyajkoʼob Jéeoba yáanal u nuʼuktaj Jesucristo, le jach maʼalob j-kanan tamanoʼ; Jesuseʼ ku suut bey u «Yuumbil» wa u Taatatsiloʼob utiaʼal mantatsʼeʼ (San Juan 10:14, 16; Isaías 9:6). Le máaxoʼob ken u yeʼesoʼob chúukaʼan u yaabilajoʼob tiʼ Jéeoba ken chaʼabak Satanás le ken tsʼoʼokok le mil jaʼaboʼob táan u reinar Cristooʼ, yaan u kʼaʼamloʼob tumen Jéeoba bey u paalaloʼob way Luʼumeʼ yéetel yaan u kʼamkoʼob «u nojbeʼen jáalkʼabil u paalaloʼob Jajal Dios» (Tiʼ Romailoʼob 8:21; Apocalipsis 20:7, 9). Baʼaleʼ, maʼiliʼ kʼuchuk le súutuk jeʼeloʼ, utiaʼal letiʼobeʼ Jéeobaeʼ u Taataʼob, tumen ku kʼubkoʼob u kuxtaloʼob tiʼ letiʼ yéetel ku éejemtkoʼob tu yoʼolal letiʼ yaan u kuxtaloʼob (Isaías 64:8). Jeʼex Job yéetel Moiseseʼ, ku páajtal yilkoʼob Dios yéetel u yichil le oksaj óolaloʼ (Job 42:5; Tiʼ Hebreob 11:27). Tumen sáasilkúuntaʼan u tuukuloʼob yéetel tumen tsʼoʼok u yojéeltkoʼob baʼax ku kaʼansik le Biblia yoʼolal Diosoʼ, ku yilkoʼob wa ku kʼuchul u kʼaj óoltoʼob máakalmáak u sen jatsʼuts modosoʼob Jéeoba yéetel ku yilik u yeʼeskoʼob ichil u kuxtaloʼob ikil u beetkoʼob le baʼax u kʼáat Jéeobaoʼ (Tiʼ Efesoiloʼob 1:18; Tiʼ Romailoʼob 1:19, 20; 3 San Juan 11).
18. Jeʼex tu yeʼesil le yáax siete baʼaloʼob tu yaʼalaj Jesús ku taasik kiʼimak óolaloʼ, ¿tiʼ máaxoʼob yaan u jaajil kiʼimak óolal bejlaʼeʼ?
18 Tsʼoʼok k-ilkeʼ le máaxoʼob ku yilkoʼob u kʼaʼabéetil u natsʼkubaʼob tiʼ Diosoʼ, le máaxoʼob yaj u yóoloʼoboʼ, le máaxoʼob maʼatech u kʼuuxiloʼoboʼ, le máaxoʼob wiʼijoʼob yéetel ukʼajoʼob tiʼ u beetkoʼob baʼax utstutʼaan Diosoʼ, le máaxoʼob ku chʼaʼikoʼob óotsililoʼ, le máaxoʼob minaʼan kʼaas ichil u puksiʼikʼaloʼoboʼ yéetel le máaxoʼob ku kaxantikoʼob le jeetsʼeliloʼ ku yantaltiʼob u jaajil kiʼimak óolal ikil u meyajkoʼob Jéeoba. Baʼaleʼ, letiʼob xaneʼ mantatsʼ ku muʼyajtkoʼob pʼektajil yéetel chʼaʼapachtajil. ¿Ku luʼsaʼal wa u kiʼimak óolaloʼob yoʼolal le baʼaloʼobaʼ? Lelaʼ le ken k-il teʼ tuláakʼ xookoʼ.
Utiaʼal kʼaʼajsaj
• ¿Baʼaxten kiʼimak u yóol le máaxoʼob ku yilkoʼob u kʼaʼabéetil u natsʼkubaʼob tiʼ Diosoʼ?
• ¿Bix u líiʼsaʼal u yóol le máaxoʼob yaj u yóoloʼoboʼ?
• ¿Bix k-eʼesik maʼatech k-kʼuuxil?
• ¿Baʼaxten kʼaʼabéet k-chʼaʼik óotsilil, yéetel baʼaxten kʼaʼabéet u minaʼantal kʼaas ichil k-puksiʼikʼal yéetel baʼaxten kʼaʼabéet k-kaxantik le jeetsʼeliloʼ?
[U kʼáatchiʼiloʼob le xookoʼ]