«Cada juntúuleʼ yaan u bisik u kuuch»
«Cada juntúuleʼ yaan u bisik u kuuch»
«Cada juntúul tiʼ toʼoneʼ yaan u kʼubik cuenta tiʼ Dios yoʼolal baʼax u beetmaj» (ROMANOS 14:12).
1. ¿Baʼax tu beetaj le óoxtúul xiʼipalal ebreoʼoboʼ?
ÓOXTÚUL táankelem xiʼipalal ebreoʼob kajaʼanoʼob kaʼach Babiloniaeʼ yanchaj u chʼaʼa tuklikoʼob upʼéel baʼal jeʼel u beetik kaʼach u kíimsaʼaloʼobeʼ wa u pʼáatloʼob kuxaʼanil. Yanchaj u chʼaʼatuklikoʼob wa yaan u chintaloʼob tu táan upʼéel nuxiʼi estatua, jeʼex aʼalaʼanil tumen u reyil Babiloniaoʼ. Baʼaleʼ, wa maʼ tu beetkoʼobeʼ yaan kaʼach u puʼuloʼob tiʼ upʼéel horno jach chokokíintaʼan. Le óoxtúul xiʼipalaloʼobaʼ, Sadrac, Mesac yéetel Abednego. Tiʼ letiʼobeʼ maʼ yanchaj tiempo u kʼáatkoʼob tiʼ mix máak baʼax unaj u beetkoʼobiʼ yéetel maʼ kʼaʼabéetchaj xan u beetkoʼobiʼ. Letiʼobeʼ tu séebaʼanil tu núukoʼob tiʼ le reyoʼ: «Ojéelteʼ maʼ ken k-adorart a diosoʼob mix le imagen de oro tsʼoʼok a waʼakúuntikoʼ» (Daniel 3:1-18). Le óoxtúul xiʼipalaloʼobaʼ tu chʼaʼatukultoʼob baʼax ken u beetoʼob.
2. Pilatoeʼ, ¿tiʼ máaxoʼob tu chaʼaj u chʼaʼatuklikoʼob baʼax kun beetbil tiʼ Jesús? ¿Le baʼax tu beetoʼ u kʼáat wa túun u yaʼal maʼ tu kuchaj kʼebaniʼ?
2 Óoliʼ seiscientos jaʼaboʼob úuchuk lelaʼ, le gobernador Poncio Pilatooʼ tu yuʼubaj baʼax aʼalaʼab tu contra Jesús, ka tu tsʼáaj cuentaeʼ maʼ jaaj le baʼax ku yaʼalaʼal tu yoʼolaloʼ. Baʼaleʼ, le kaajoʼ tu yaʼalaj ka kíimsaʼak Jesús. Kex Pilato maʼ u kʼáat u beet kaʼacheʼ, ka tsʼoʼokeʼ tu beetaj baʼax ku kʼáatik le kaajoʼ. Baʼaleʼ, utiaʼal u yeʼesik maʼ letiʼ aʼalik ka kíimsaʼakeʼ, Pilatoeʼ tu pʼoʼaj u kʼabeʼ ka tu yaʼalaj: «Mix baʼal yaan in wil yéetel u kʼiʼikʼel le máakaʼ». Ka tsʼoʼokeʼ tu kʼubaj Jesús tiʼ le kaaj utiaʼal ka kíimsaʼakoʼ. Jeʼex túun k-ilkoʼ Pilatoeʼ maʼ tu yóotaj u chʼaʼatukult baʼax kun beetbil yéetel Jesucristoiʼ, tu chaʼaj tiʼ le kaaj u chʼaʼatukultik baʼax kun beetbil tiʼ Jesusoʼ. Jeʼel bukaʼaj ka u pʼoʼo u kʼab kaʼacheʼ, Pilatoeʼ, láayliʼ tu kuchaj kʼeban úuchik u chaʼik u kíimsaʼal Jesuseʼ (Mateo 27:11-26; Lucas 23:13-25).
3. ¿Baʼaxten maʼ unaj k-chaʼik u chʼaʼatukultaʼal tumen u maasil baʼax ken k-beetiʼ?
3 ¿Kux túun teech? Ken yanak a chʼaʼatuklik wa baʼaxeʼ, ¿ka beetik wa jeʼex tu beetil le óoxtúul ebreoʼoboʼ wa ka chaʼik u chʼaʼatuklaʼal tumen u maasil baʼax ken a beete? U chʼaʼatuklik máak u beetik baʼax maʼalobeʼ maʼ chéen chʼaʼabiliʼ, kʼaʼabéet yiijchajaʼan u tuukul. Leloʼ ku yáantkoʼon k-naʼat baʼaxten letiʼe taatatsiloʼob unaj u chʼaʼatuklikoʼob baʼax maas maʼalob utiaʼal u paalaloʼob maʼ nuukchajkoʼoboʼ. Tsʼoʼoleʼ wa yaʼab xan baʼax táakaʼan ichil le baʼax ken k-chʼaʼatukult k-beetikoʼ le maas talamkúuntiktoʼon. Baʼaleʼ, leloʼ maʼ u kʼáat u yaʼal wa maʼ tu páajtal u chʼaʼatuklik máak baʼax ken u beetiʼ. Le k-chʼaʼatuklik upʼéel wa baʼaxoʼ maʼ unaj k-ilik bey upʼéel «kuuch» kʼaʼabéet k-áantaʼal k-bis tumen le máaxoʼob ku tsʼáaikoʼob nuʼuktaj teʼ múuchʼuliloʼ (Gálatas 6:1, 2). Tumen, «cada juntúul tiʼ toʼoneʼ yaan u kʼubik cuenta tiʼ Dios yoʼolal baʼax u beetmaj» (Romanos 14:12). Jeʼex u yaʼalik le Bibliaoʼ «cada juntúuleʼ yaan u bisik u kuuch» (Gálatas 6:5). Le oʼolaleʼ, ¿bix jeʼel u páajtal k-chʼaʼatuklik beetik baʼax maʼalobeʼ? Yáaxeʼ, kʼaʼabéet k-éejemtik maʼ tu páajtal k-nuʼuktikba chéen t-juunal yéetel k-ilik baʼaxoʼob jeʼel u yáantkoʼoneʼ.
Upʼéel baʼal jach kʼaʼabéet k-beetik
4. ¿Baʼax ku kaʼansiktoʼon le baʼax tu beetaj Adán yéetel Evaoʼ?
4 Le yáax wíinikoʼob, Adán yéetel Evaoʼ, tu chʼaʼatukloʼob upʼéel baʼal tu taasaj yaʼab muʼyajil: tu jaantoʼob «u yich le cheʼ utiaʼal u kʼaj óoltaʼal baʼax uts yéetel baʼax kʼaasoʼ» (Génesis 2:16, 17). ¿Baʼaxten tu chʼaʼatuklaj u beetkoʼob leloʼ? Le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «Le koʼolel túunoʼ tu yileʼ u yich le cheʼoʼ maʼalob utiaʼal jaantbil, kéen paktaʼakeʼ ku tsʼíiboltaʼal u jaantaʼal, tsʼoʼoleʼ jatsʼuts u yilaʼal. Le beetik tu chʼaʼaj u jaante. Le ka taal u yíichameʼ tu tsʼáaj xan tiʼ, letiʼ túuneʼ káaj u jaantik» (Génesis 3:6). Bey túunoʼ Evaeʼ tu jaantaj u yich le cheʼoʼ, tumen u kʼáat kaʼach u kaxt chéen u yutsil yéetel u yíichameʼ tu beetaj xan jeʼex letiʼoʼ. Yoʼolal le baʼax tu beetoʼobaʼ, le kʼeban yéetel le kíimiloʼ máan ‹tiʼ tuláakal máak tumen tuláakloʼob kaʼach tsʼoʼok u kʼebantaloʼob› (Romanos 5:12). Le baʼax tu beetaj Adán yéetel Evaoʼ ku kaʼansiktoʼoneʼ, wa maʼ t-nuʼuktikba yéetel baʼax ku yaʼalik Dioseʼ jeʼel u bintoʼon kʼaasil yéetel baʼax k-chʼaʼatukultikeʼ.
5. ¿Bix u tsʼáaiktoʼon nuʼuktaj Jéeoba, yéetel baʼax unaj k-beetik utiaʼal k-jóoʼsik u yutsil?
5 Toʼoneʼ jach kiʼimak k-óol, tumen Jéeobaeʼ ku tsʼáaiktoʼon nuʼuktaj. Le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «Yaan a wuʼuyikeʼex junpʼéel tʼaan paachil tiʼ teʼex ku yaʼalik: ‹Lelaʼ letiʼe bejaʼ, xeeneʼexiʼ›» (Isaías 30:21). Jéeobaeʼ ku tsʼáaiktoʼon nuʼuktaj yéetel le Bibliaoʼ, le oʼolal jach kʼaʼabéet k-xokik utiaʼal k-ojéeltik baʼax ku yaʼalik. Wa taak k-chʼaʼatukultik beetik baʼax maʼalobeʼ unaj k-tséentikba yéetel «le chichich janal utiaʼal nukuch máakoʼob[oʼ]». Tsʼoʼoleʼ, utiaʼal k-chʼaʼanuʼuktik baʼax uts yéetel baʼax kʼaaseʼ unaj k-tsʼáaik ichil k-kuxtal baʼax ku yaʼalik Dios (Hebreos 5:14).
6. ¿Baʼax kʼaʼabéet utiaʼal k-nuʼuktaʼal tubeel tumen k-conciencia?
6 Upʼéel baʼax jach jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal k-chʼaʼatuklik k-beetik baʼax maʼalobeʼ letiʼe k-concienciaoʼ. K-concienciaeʼ ku yáantkoʼob k-il wa maʼalob bey xan wa maʼ maʼalob upʼéel baʼaliʼ yéetel yaan oraeʼ ku takik k-pool (Romanos 2:14, 15). Baʼaleʼ utiaʼal ka u nuʼuktoʼon tubeeleʼ unaj kʼaj óoltik maʼalob baʼax ku yaʼalik u tʼaan Dios yéetel k-beetik baʼax ku yaʼalik. Wa maʼ k-kaʼansmaj tubeel k-concienciaeʼ jach séeb jeʼel u túulchʼinkoʼon k-beet le baʼaxoʼob suuk u beetaʼal tumen le máakoʼob teʼ tuʼux kajaʼanoʼonoʼ. Le bix kuxlik yéetel le bix u tuukul u maasiloʼ jeʼel xan u túulchʼinkoʼon k-beet baʼax maʼ maʼalobeʼ. ¿Baʼax jeʼel u yúuchul tiʼ k-conciencia wa maʼ t-uʼuyik baʼax ku yaʼalik yéetel wa maʼ t-beetik baʼax ku yaʼalik u leyoʼob Dioseʼ? Ken máanak kʼiineʼ jeʼel u jáawal u yaʼaliktoʼon baʼax uts yéetel baʼax kʼaaseʼ, jeʼel u chichtaleʼ, jeʼel u pʼáatal bey u cicatrizil tuʼux ku chuʼujul máak yéetel «junpʼéel chakjoleʼen fierro[eʼ]» (1 Timoteo 4:2). Baʼaleʼ upʼéel conciencia kaʼansaʼan yéetel baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ, jeʼel u tsʼáaik upʼéel maʼalob nuʼuktajeʼ.
7. ¿Baʼax kʼaʼabéet utiaʼal u páajtal k-chʼaʼatuklik k-beetik baʼax maʼalob?
7 Jeʼex túun k-ilkoʼ, utiaʼal u páajtal k-chʼaʼatukultik k-beetik baʼax maʼalobeʼ, kʼaʼabéet k-ojéeltik jach baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ yéetel k-tsʼáaik ichil k-kuxtal. Táanil tiʼ k-jáan beetik wa baʼaxeʼ, yáax kʼaʼabéet xakʼalxoktik yéetel k-tuklik le baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ. Wa k-ojel baʼax ku yaʼalik u Tʼaan Dios yéetel k-chaʼik u nuʼutik k-concienciaeʼ, ken kʼaʼabéetchajkeʼ yaan u páajtal k-jáan chʼaʼatuklik baʼax ken k-beet jeʼex tu beetil Sadrac, Mesac yéetel Abednegoeʼ. Baʼaleʼ, beoraaʼ koʼoneʼex k-ilkeʼ, maas séeb jeʼel k-chʼaʼatukultik beetik baʼax maʼalob wa yiijchajaʼan k-tuukuleʼ.
¿Máaxoʼob k-amigos?
8, 9. 1) ¿Baʼax tekstosil eʼesik kʼaʼabéet k-kanáantik yéetel máaxoʼob k-bisikba? 2) ¿Chéen wa yéetel le máaxoʼob ku biskoʼob upʼéel kʼaakʼas kuxtal maʼ unaj k-bisikbaoʼ? Tsol baʼaxten bey a núukikoʼ.
8 Le apóstol Pablooʼ tu tsʼíibtaj: «Maʼ a tuskabaʼex. U biskuba máak yéetel máaxoʼob kʼasaʼanoʼobeʼ ku kʼaskúuntik u maʼalob modos máak» (1 Corintios 15:33). Jesucristo xaneʼ, tu yaʼalaj tiʼ u disipuloʼob: «Maʼ yóokʼol kaabileʼexiʼ» (Juan 15:19). Ken k-xok le tekstoʼobaʼ k-ilkeʼ maʼ maʼalob ka k-bisba yéetel máaxoʼob ku núupkʼebantaloʼob, ku yookoloʼob, ku káaltaloʼob wa ku beetkoʼob uláakʼ baʼaloʼob kʼaastak (1 Corintios 6:9, 10). Baʼaleʼ, ken k-naʼat tubeel baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ k-tsʼáaik cuenta maʼ maʼalob xan ka k-chaʼant u beetaʼal le baʼaloʼob kʼaastak teʼ cineoʼ, teʼ televisionoʼ, teʼ computadoraoʼ mix xan ka k-il tiʼ upʼéel revista wa libro, tumen leloʼ bey ka k-bisba yéetel le kʼasaʼan máakoʼoboʼ. Láayliʼ xan maʼ maʼalob ka tsikbalnakoʼon tiʼ Internet yéetel le máaxoʼob ku tuusoʼoboʼ (Salmo 26:4).
9 Baʼaleʼ ¿unaj wa k-bisikba yéetel le máaxoʼob, kex maʼ kʼaas u kuxtaloʼobeʼ, baʼaxeʼ maʼatech u meyajkoʼob Jéeoba? Le Bibliaoʼ ku yaʼaliktoʼoneʼ «u túulisil yóokʼol kaabeʼ tiaʼan yáanal u páajtalil le Kʼaasilbaʼaloʼ» (1 Juan 5:19). Jeʼex túun k-ilkoʼ le máaxoʼob maʼ unaj k-bisikba tu yéeteloʼoboʼ maʼ chéen letiʼe máaxoʼob ku biskoʼob upʼéel kʼaakʼas kuxtal wa ku beetkoʼob chéen baʼax u kʼáatoʼoboʼ. Le oʼolaleʼ, maas maʼalob ka k-amigot chéen le máaxoʼob u yaabilmoʼob Jéeobaoʼ.
10. ¿Baʼax ken u yáantoʼon k-il bukaʼaj súutukil maʼalob ka k-máans yéetel u máakiloʼob le yóokʼol kaabaʼ?
10 Maʼ tu páajtal k-jach jumpáaykuntikba tiʼ u máakiloʼob le yokʼol kaabaʼ mix xan kʼaʼabéet ka k-beetiʼ (Juan 17:15). Tumen ken jóoʼkoʼon kʼaʼaytaj, ken xiʼikoʼon xook wa meyajeʼ k-máansik súutukil yéetel u máakiloʼob le yóokʼol kaabaʼ. Tsʼoʼoleʼ le máaxoʼob tsʼokaʼan u beeloʼob yéetel máaxoʼob maʼatech u meyajtkoʼob Jéeobaeʼ ku kʼaʼabéettal u máanskoʼob maas yaʼab súutukil yéetel u máakiloʼob le yóokʼol kaabaʼ. Baʼaleʼ, wa tsʼoʼok k-kanik k-kʼaj óolt baʼax maʼalob tiʼ baʼax maʼ maʼalobeʼ yaan k-kanáantik maʼ k-jach máansik yaʼab súutukil yéetel u máakiloʼob le yóokʼol kaab wa maʼ kʼaʼabéetoʼ mix xan amigotikoʼob (Santiago 4:4). Beyoʼ yaan u páajtal k-ilik wa maʼalob ka táakpajkoʼon tiʼ uláakʼ baʼaloʼob ku beetaʼal tumen le escuela, jeʼex le báaxloʼob wa le baileoʼoboʼ; yaan xan k-ilik wa maʼalob ka xiʼikoʼon teʼ kʼiimbesajoʼob wa janaloʼob ku beetaʼal teʼ tuʼux k-meyajoʼ.
Baʼax meyajil maʼalob ka k-beete
11. ¿Baʼax unaj k-ilik táanil tiʼ k-beetik upʼéel meyaj?
11 Wa k-tsʼáaik ichil k-kuxtal le baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ, yaan u yáantkoʼon k-il baʼax meyajiloʼob maʼalob ka k-beet utiaʼal u béeytal k-tsʼáaik tiʼ k-familia le baʼax kʼaʼabéettiʼoʼ (1 Timoteo 5:8). Yáaxeʼ unaj k-ilik baʼax meyajil ken k-beete. Maʼ unaj k-beetik upʼéel meyaj ku bin tu contra le baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ. Le oʼolal toʼoneʼ maʼatech k-beetik mix upʼéel meyaj yaan yil yéetel u adorartaʼal idoloʼob, mix yéetel ookolil, mix yéetel u meyajtaʼal kʼiʼikʼ mix xan k-beetik uláakʼ meyajoʼob tuʼux ku beetaʼal baʼaloʼob tiaʼanoʼob tu contra le baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ. Tsʼoʼoleʼ maʼatech xan k-tuus, kex ka aʼalaʼaktoʼon tumen k-patrón ka k-beete (Hechos 15:29; Apocalipsis 21:8).
12, 13. ¿Baʼax uláakʼ baʼaloʼob unaj k-chʼaʼik en cuenta táanil tiʼ k-beetik wa baʼax meyajil?
12 ¿Kux túun wa le meyaj ken k-beet maʼ tu bíin tu contra u leyoʼob Diosoʼ? Jeʼex u bin k-maas kʼaj óoltik baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ yéetel jeʼex u bin k-chʼaʼanuʼuktik baʼax uts tiʼ baʼax kʼaaseʼ, yaan k-ilik yaan uláakʼ baʼaloʼob unaj k-chʼaʼik en cuenta. Le meyaj ken k-beetoʼ, ¿yaan wa baʼax u yil yéetel upʼéel baʼal ku bin tu contra baʼax ku yaʼalik le Biblia, jeʼex u núukik máak teléfono tiʼ upʼéel kúuchil tuʼux ku yúuchul buul yoʼolal taakʼin? Unaj xan k-tuklik tuʼux u taal le taakʼin yéetel ken k-boʼotbiloʼ, bey xan tuʼux kúuchilil ken k-meyaj. Wa utúul sukuʼun minaʼan u patrón chéen tu juunal ku kaxtik tuʼux u meyajeʼ, ¿maʼalob wa ka xiʼik u beet wa baʼax meyajil tiʼ upʼéel iglesia wa templo, yéetel beyoʼ ka yanak baʼax u yil yéetel le maʼ jaajil religionoʼ? (2 Corintios 6:14-16.)
13 Baʼaleʼ ¿kux túun wa u patrón máak ku kʼamik upʼéel meyaj tiʼ upʼéel iglesia wa templo? Wa beyoʼ, le máax meyajtik Diosoʼ kʼaʼabéet u jach ilik bukaʼaj kun táakpajal tiʼ le meyaj kun beetbiloʼ. ¿Kux túun wa yaan u beetik máak upʼéel meyaj maʼ tu bin tu contra baʼax ku yaʼalik le Biblia, jeʼex u beetik u carteroi, ka tak yanak u kʼubik carta tak teʼ kúuchiloʼob tuʼux ku beetaʼal baʼaloʼob kʼaastakoʼ? Wa beyoʼ, ¿máasaʼ maʼalob ka u chʼaʼa en cuenta baʼax ku yaʼalik Mateo 5:45? Kʼaʼabéet xan k-ilik wa maʼ ken u beet kʼaas tiʼ k-conciencia le meyaj ken k-beet sáamsamaloʼ (Hebreos 13:18). Jeʼex túun k-ilkoʼ utiaʼal k-chʼaʼatukultik baʼax meyajil maʼalob ka k-beeteʼ, unaj k-kanik kʼaj óolt baʼax uts yéetel baʼax kʼaas yéetel k-kaʼansik tubeel k-conciencia.
«Chʼaʼ en cuenta tiʼ tuláakal baʼax ka beetik»
14. ¿Baʼax unaj k-beetik táanil tiʼ k-chʼaʼatukultik wa baʼax?
14 ¿Baʼax unaj k-beetik wa unaj k-chʼaʼatukultik uláakʼ baʼaloʼob, jeʼex baʼax ken k-xoke wa baʼax tsʼaakankil ken kʼame? Jeʼel baʼaxak ka k-chʼaʼatukult beetikeʼ, unaj k-ilik baʼax ku yaʼalik le Biblia tu yoʼolaloʼ yéetel unaj k-beetik baʼax ku yaʼalik. Salomón, u reyil u úuchben kaajil Israeleʼ, tu yaʼalaj: «Kʼub a wóol tiʼ Jéeoba yéetel tuláakal a puksiʼikʼal, maʼ a confiar chéen tiʼ le naʼat yaantechoʼ. Chʼaʼ en cuenta tiʼ tuláakal baʼax ka beetik, letiʼ túuneʼ yaan u beetik u bintech utsil ichil a kuxtal» (Proverbios 3:5, 6).
15. ¿Baʼax tu beetaj le cristianoʼob teʼ yáax siglo unaj xan k-beetik beyoʼ?
15 Maʼ unaj k-tuʼubsikeʼ, le baʼax k-chʼaʼatuklik k-beetikoʼ, yaan oraeʼ maʼ maʼalob u yilaʼal tumen u maasiliʼ. Teʼ yáax siglooʼ, le máaxoʼob meyajtik Diosoʼ jeʼel u páajtal kaʼach u jaantkoʼob yaʼab tiʼ le baʼaloʼob ku yaʼalik u Ley Moisés maʼ unaj u jaantaʼaloʼ. Baʼaleʼ, le apóstol Pablooʼ tu tsʼíibtaj yoʼolal u jaantik u bakʼel utúul baʼalcheʼ kʼubaʼan tiʼ idoloʼob: «Wa le baʼax kin jaantik ku beetik u tʼóochpajal in sukuʼuneʼ, junpuliʼ maʼ ken in kaʼa jaant bakʼ, utiaʼal maʼ in beetik u tʼóochpajal in sukuʼun» (1 Corintios 8:11-13). K-ilik túuneʼ, le cristianoʼob teʼ yáax siglooʼ tu yiloʼob u kʼaʼananil u chʼaʼikoʼob en cuenta u conciencia u maasil utiaʼal maʼ u beetkoʼob u tʼóochpajal mix máak. Toʼon xaneʼ, ken k-chʼaʼatukult beetik wa baʼaxeʼ kʼaʼabéet k-ilik maʼ «u tʼóochpajal» mix máak (1 Corintios 10:29, 32).
Koʼoneʼex kaxtik u nuʼuktaj Dios
16. ¿Bix u yáantkoʼon k-payalchiʼ tiʼ Jéeoba táanil tiʼ k-chʼaʼatukultik beetik wa baʼax?
16 Upʼéel baʼal jach jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal k-chʼaʼatuklik beetik baʼax maʼalobeʼ, letiʼe k-kʼáatik u yáantaj Jéeoba ich payalchiʼoʼ. Le disipulo Santiagooʼ tu yaʼalaj: «Wa yaan tiʼ teʼex ku bineltik naʼat tiʼeʼ seguernak u kʼáatik tiʼ Dios, bey túunoʼ yaan u tsʼaʼabaltiʼ, tumen Dioseʼ uts tu tʼaan u síik baʼaloʼob tiʼ tuláakal máak yéetel maʼatech u chʼinik tu yich máak» (Santiago 1:5). Jeʼex túun k-ilkoʼ, jeʼel u páajtal k-kʼáatik tiʼ Jéeoba ka u tsʼáatoʼon u naʼatil utiaʼal k-chʼaʼatukultik beetik baʼax maʼalobeʼ. Ken k-tsikbalt tiʼ Jéeoba k-chiʼichnakiloʼob yéetel ken k-kaxt u nuʼuktajeʼ, letiʼeʼ jeʼel u yáantkoʼon yéetel u kiliʼich muukʼ utiaʼal k-naʼatik tubeel le baʼax k-xokik teʼ Bibliaoʼ yéetel utiaʼal k-kʼaʼajsik le tekstoʼob maʼ t-chʼaʼaj en cuenta kaʼachoʼ.
17. ¿Bix jeʼel k-áantaʼal tumen u maasil utiaʼal k-chʼaʼatuklik baʼax ken k-beeteʼ?
17 ¿Jeʼel wa u páajtal k-áantaʼal tumen u maasil utiaʼal k-chʼaʼatuklik baʼax ken k-beeteʼ? Jeʼeleʼ. Teʼ múuchʼuliloʼ, Jéeobaeʼ u tsʼaamaj sukuʼunoʼob yiijchajaʼan u tuukuloʼob utiaʼal ka u yáantoʼonoʼob (Efesios 4:11, 12). Jeʼel u páajtal k-kaxtik u nuʼuktajoʼobeʼ; lelaʼ maas jach unaj k-beetik wa jach kʼaʼanan le baʼax kʼaʼabéet k-chʼaʼatukultikoʼ. Tumen maas yaan kʼaj óolal tiʼobeʼ jeʼel u yáantkoʼonoʼob k-chʼaʼa en cuenta uláakʼ nuʼuktajiloʼob tiʼ le Bibliaoʼ yéetel jeʼel u yáantkoʼonoʼob k-il «máakalmáak le baʼaloʼob maas kʼaʼanaʼantakoʼ» (Filipenses 1:9, 10). Baʼaleʼ, yaan upʼéel baʼal maʼ unaj k-tuʼubsikiʼ: maʼ unaj k-chaʼik u chʼaʼatuklaʼal tumen u maasil baʼax ken k-beetiʼ, tumen leloʼ upʼéel baʼal toʼon unaj k-beetik.
¿Mantatsʼ wa ku taasik utsil?
18. ¿Mantatsʼ wa ku taasik utsil u chʼaʼatuklik máak u beetik baʼax maʼalob?
18 U chʼaʼik en cuenta máak le baʼax ku yaʼalik le Biblia ken u chʼaʼatukult u beetik wa baʼaxoʼ, ¿mantatsʼ wa ku taasik utsil? Mantatsʼ, baʼaleʼ yaan kʼiineʼ maʼ séebiʼ yéetel maʼ xaaneʼ, jeʼel tak k-aktáantik talamiloʼob yoʼolal le baʼax ken k-chʼaʼatukult k-beetikoʼ. Jeʼex Sadrac, Mesac yéetel Abednegoeʼ u yojloʼob kaʼacheʼ jeʼel tak u kíimsaʼaloʼob úuchik u chʼaʼatuklikoʼob maʼ u chintaloʼob tu táan le nuxiʼi estatuaoʼ (Daniel 3:16-19). Le apostoloʼob xanoʼ, le ka tu yaʼaloʼob tiʼ u nuuktakil le judíoʼob yaan u yuʼubkoʼob u tʼaan Dios maʼ u tʼaan wíinikoʼobeʼ yáax sen jaʼajatsʼaʼaboʼob, ka tsʼoʼokeʼ ka chaʼab u binoʼob (Hechos 5:27-29, 40). Tsʼoʼoleʼ, tumen «junsúutuk u jáan úuchul wa baʼax[eʼ]» jeʼel u beetik maʼ u jóokʼol maʼalobil upʼéel baʼax k-chʼaʼatukulmeʼ (Eclesiastés 9:11). Wa maʼalob baʼax k-chʼaʼatukultaj k-beetik, baʼaleʼ k-muʼyaj tu yoʼolaleʼ Jéeobaeʼ yaan u yáantkoʼon k-aktáante yéetel ken tsʼoʼokokeʼ yaan u yeʼesiktoʼon u yutsil (2 Corintios 4:7).
19. ¿Baʼax unaj k-beetik utiaʼal ka páatak k-chʼaʼatukultik beetik baʼax maʼalob?
19 Jeʼex tsʼoʼok k-ilkoʼ ken k-chʼaʼatukult k-beetik wa baʼaxeʼ unaj k-ilik baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ, unaj k-tuukul tu yoʼolal yéetel k-beetik baʼax ku yaʼalik. ¡Jach kiʼimak k-óol yoʼolal le áantaj ku tsʼáaiktoʼon Jéeoba yéetel u kiliʼich muukʼoʼ bey xan yéetel le sukuʼunoʼob yiijchajaʼan u tuukuloʼoboʼ! Le oʼolaleʼ meyajnaktoʼon tuláakal le áantaj ku tsʼáaiktoʼon Jéeobaoʼ, utiaʼal beyoʼ ka páatak k-chʼaʼatukultik k-beetik baʼax maʼalob.
¿Baʼax tsʼoʼok a kanik?
• ¿Baʼax kʼaʼabéet utiaʼal u páajtal k-chʼaʼatuklik k-beetik baʼax maʼalob?
• Wa yiijchajaʼan k-tuukuleʼ, ¿baʼax ken k-beet tu yorai ken k-yéey máaxoʼob ken k-amigotoʼob?
• ¿Baʼaxoʼob unaj k-chʼaʼik en cuenta táanil tiʼ k-beetik wa baʼax meyajil?
• ¿Baʼax áantajiloʼob yantoʼon utiaʼal u páajtal k-chʼaʼatuklik beetik baʼax maʼalob?
[U kʼáatchiʼiloʼob le xookoʼ]
[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 18]
Le baʼax tu beetaj Adán yéetel Evaoʼ yaan baʼax jach kʼaʼanan ku kaʼansiktoʼon
[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 20]
Táanil tiʼ k-chʼaʼatuklik beetik upʼéel baʼal jach kʼaʼananeʼ, unaj k-ilik baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ