Maʼ k-beetik le baʼax tu beetaj le israelitaʼoboʼ

LE ISRAELITAʼOBOʼ jach u yojloʼob kaʼach baʼax u kʼáat Jéeoba ka u beetoʼob ken okokoʼob tu luʼumil Canaán, tumen tu yaʼalaj tiʼ Moisés ka u yaʼaltiʼob: «Áalkabanseʼex tuláakal u kajnáaliloʼob le luʼumoʼ, xiixkunteʼex tuláakal u [diosoʼob] beetaʼan yéetel tuunich bey xan yéetel yiʼbil fierro puleʼex tuláakal u kúuchiloʼob kʼuʼultaj» (Núm. 33:52).

Le israelitaʼoboʼ maʼ unaj kaʼach u beetkoʼob núuptʼaanoʼob yéetel u kajnáaliloʼob le luʼumoʼ mix u tsʼoʼokol u beeloʼob tu yéeteloʼobiʼ (Deu. 7:2,3). Dioseʼ tu yaʼalajtiʼob: «Maʼ a beetikeʼex mix jumpʼéel núuptʼaan yéetel máaxoʼob kajaʼanoʼob teʼ kaajoʼob tuʼux ka bineʼex okloʼ, utiaʼal u beetikoʼob a lúubuleʼex tiʼ u táabsajoʼob» (Éxo. 34:12). Kex beyoʼ le israelitaʼoboʼ maʼ tu yuʼuboʼob u tʼaan Diosiʼ, ka joʼopʼ u beetkoʼob jujumpʼéel tiʼ le baʼaloʼob aʼalaʼabtiʼob maʼ unaj u beetkoʼob kaʼachoʼ. ¿Baʼax túun beet u lúubloʼob tiʼ le táabsajiloʼoboʼ? ¿Baʼaxoʼob jeʼel k-kanik tiʼ le baʼax úuchtiʼoboʼ? (1 Cor. 10:11.)

U jach biskubaʼob tu yéeteloʼobeʼ tu beetaj u adorarkoʼob yaanal diosoʼob

Le israelitaʼoboʼ tu séebaʼanil tu chʼaʼajoʼob u luʼumil Canaán. Baʼaleʼ maʼ tu beetoʼob jach jeʼex aʼalaʼabiktiʼob tumen Jéeobaoʼ, maʼ tu áalkabansoʼob le máaxoʼob kajaʼanoʼoboʼ (Jue. 1:1–2:10). Baʼaxeʼ, jeʼex u bin u chʼaʼikoʼob cada upʼéel tiʼ le siete «nukuch kaajoʼob[oʼ]», bey xan u yilkubaʼob sáamsamal yéetel u kajnáaliloʼoboʼ, tu beetaj u jach biskubaʼob tu yéeteloʼob (Deu. 7:1). Lelaʼ ¿baʼax tu péeksaj u beetoʼob? Le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «U xibil paalal yéetel u x-chʼupul paalal le israelitaʼoboʼ tsʼoʼok u beeloʼob yéetel [...] u xibil paalal yéetel u x-chʼupul paalal le u kajnáaliloʼob le luʼumoʼ, ka tu [adorartoʼob u diosoʼob]. Le baʼaloʼob tu beetaj le israelitaʼob[oʼ] kʼaas tu yich Yuumtsil tumen tu tuʼubsajoʼob, ka tu [adorartoʼob] jejeláas yoocheloʼob le beetbil [dios] ku kʼaabaʼintik Baal yéetel Astarté» (Jue. 3:5-7). Úuchik u jach biskuba le israelitaʼob yéetel u kajnáaliloʼob le luʼumoʼ, tsʼoʼok u beeloʼob yéetel máaxoʼob maʼatech u meyajtkoʼob Jéeoba ka joʼopʼ túun u adorarkoʼob yaanal diosoʼob. Tumen tsʼoʼok u beeloʼob tu yéeteloʼobeʼ pʼáat maas maʼ tu páajtal kaʼach u áalkabanskoʼob.  Bey túunoʼ, le adoración ku tsʼáaik le israelitaʼob tiʼ Jéeobaoʼ kʼaschaji, yéetel káaj u meyajtikoʼob maʼ jaajil diosoʼobiʼ.

U jach biskuba le israelitaʼob yéetel u kajnáaliloʼob u luʼumil Canaaneʼ tu taasajtiʼob upʼéel maas nojoch talamil ke ka baʼatelnakoʼob kaʼach tu yéeteloʼob. Baʼaleʼ koʼox ilik uláakʼ baʼax beet u kʼastal le adoración ku tsʼáaikoʼob kaʼach tiʼ Diosoʼ.

Le meyaj tu kanoʼob tiʼ le cananeoʼoboʼ tu beetaj u adorarkoʼob Baal

Le ka ookoʼob tu luʼumil Canaaneʼ, le israelitaʼoboʼ jéetsʼoʼob kajtal chéen upʼéeliliʼ tuʼux yéetel yaʼab tiʼ letiʼobeʼ káaj u meyajtkoʼob le luʼumoʼ. Le bix u beetik u paakʼaloʼoboʼ maʼ xaaneʼ bey jeʼex u beetik kaʼach le cananeoʼoboʼ. Baʼaleʼ le úuchik u pʼáatloʼob kajtal chéen upʼéeliliʼ tuʼuxoʼ maʼ chéen tu beetaj u kankoʼob bix u meyaj le cananeoʼoboʼ, baʼaxeʼ úuchik u jach biskubaʼob tu yéeteloʼoboʼ, káaj xan u beetkoʼob le baʼaxoʼob maʼ maʼalobtak yaan yil yéetel u meyajtaʼal le luʼum ku beetik kaʼach le cananeoʼoboʼ.

Le cananeoʼoboʼ ku adorarkoʼob diosoʼob ku kʼaabaʼtikoʼob Baal, yéetel ku creertikoʼob kaʼach ku yáantajoʼob utiaʼal ka u jach tsʼáa u yich le luʼumoʼ. Le israelitaʼoboʼ maʼ chéen tu pakʼoʼob yéetel tu moloʼob u yich le luʼumoʼ, baʼaxeʼ káaj xan u adorarkoʼob u diosoʼob le cananeoʼoboʼ tumen ku tuklikoʼob letiʼob beetik u sen yantal u yich le paakʼaloʼoboʼ. Le oʼolaleʼ, yaʼab israelitaʼobeʼ chéen ku yeʼeskoʼob kaʼach bey táan u adorarkoʼob Jéeobaeʼ, baʼaleʼ u jaajileʼ tsʼoʼok u náachtaloʼob kaʼach tiʼ letiʼ.

Upʼéel baʼal jach unaj k-chʼaʼik en cuenta

Le ka ook le israelitaʼob tu luʼumil Canaanoʼ, maʼ xaaneʼ minaʼan tu tuukuloʼob kaʼach u adorarkoʼob le maʼ jaajil diosoʼoboʼ. Baʼaleʼ le úuchik u jach biskubaʼob yéetel u kajnáaliloʼoboʼ, tu beetaj u táakpajloʼob tiʼ le kʼaakʼas yéetel subtsil adoración ku beetaʼaloʼ. Lelaʼ bey xan jeʼel u yúuchultoʼon wa k-jach bisikba yéetel máaxoʼob k-ilik bey utsul máakoʼobeʼ, baʼaleʼ maʼatech u meyajtikoʼob Jéeoba yéetel maʼatech u nuʼuktik u kuxtaloʼob yéetel baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ. U jaajileʼ, tu kúuchil k-meyaj, tu najil k-xook wa tak t-otocheʼ, maʼ xaaneʼ ku kʼaʼabéettal k-eʼesik utsil tak tiʼ máaxoʼob maʼatech u meyajtikoʼob Jéeoba. Baʼaleʼ le baʼax úuch tiʼ le israelitaʼoboʼ ku yeʼesiktoʼoneʼ, u jach biskuba máak yéetel máakoʼob beyoʼ, ku taasik talamiloʼob. Le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «Le kʼaakʼas éet xíimbaloʼoboʼ ku kʼaskúuntikoʼob le maʼalob kuxtaloʼ» (1 Cor. 15:33).

Teʼ kʼiinoʼobaʼ k-aktáantik xan túuntaj óolaloʼob jeʼex le tu aktáantaj le israelitaʼoboʼ. Bejlaʼeʼ, le máakoʼoboʼ yaʼab baʼaloʼob xan ku adorarkoʼob, jeʼex le taakʼinoʼ, le artistaʼob wa le deportistaʼob jach kʼaj óolaʼanoʼoboʼ, le gobiernoʼoboʼ, jujuntúul u nojchil le religionoʼoboʼ yéetel yaan kʼiineʼ tak le máaxoʼob yaan ichil le familiaoʼ. Jeʼel máakalmáak tiʼ le jeʼeloʼobaʼ maʼ xaaneʼ jeʼel u káajal k-tsʼáaik táanil ichil k-kuxtaleʼ. K-jach bisikba yéetel máaxoʼob maʼ u yaabiltmoʼob Jéeobaeʼ jeʼel u beetkoʼob k-náachtal tiʼ letiʼeʼ.

Le núupkʼebanoʼ upʼéel baʼax jach ku meyaj kaʼach utiaʼal u adorartaʼal Baal, yéetel le beet xan u lúubul tiʼ baʼaloʼob kʼaastak le israelitaʼoboʼ. Bejlaʼa xaneʼ, baʼaloʼob jeʼex lelaʼ táan u beetik xan u lúubul tiʼ baʼaloʼob kʼaastak yaʼab tiʼ le máaxoʼob meyajtik Diosoʼ. Tak chéen yéetel ka tsʼáankʼaʼataʼak u teclai upʼéel computadora yaan ichil u yotoch máakeʼ, jeʼel u beetik u kʼastal u tuukul máakeʼ, maases le maʼatech u kanáantikubaʼoboʼ. Le oʼolal utúul máax meyajtik Dioseʼ jach kʼaʼabéet u kanáantik maʼ u chaʼantik le chaknuulil ku chíikpajal teʼ Internetoʼ.

«Kiʼ yóoloʼob le máaxoʼob ku táan óoltikoʼob u yaʼalmajtʼaan Yuumtsil[oʼ]»

Ken k-yéey yéetel máax ken k-bisbaeʼ, cada utúul tiʼ toʼon ken u yil wa yaan u beetik baʼax utstutʼaan Jéeoba wa maʼ (Deu. 30:19, 20). Le oʼolal maʼalob ka tuukulnakoʼon tiʼ le kʼáatchiʼobaʼ: «¿Yéetel máaxoʼob utstintʼaan in náaysik in wóol? ¿Baʼax yéetel ku nuʼuktik u kuxtaloʼob? ¿Ku meyajtkoʼob wa Jéeoba? In biskimba tu yéeteloʼobeʼ, ¿yaan wa u yáantken utiaʼal in maas beetik baʼax utstutʼaan Dios?».

Le salmistaoʼ tu kʼayaj: «Kiʼ yóoloʼob le máaxoʼob ku yutsil kuxtaloʼoboʼ yéetel ku xíimbaloʼob jeʼebix u kaʼansaj Yuumtsil [Jéeobaoʼ]. Kiʼ yóoloʼob le máaxoʼob ku táan óoltikoʼob u yaʼalmajtʼaan Yuumtsil, ku kaxtikoʼob xan yéetel tuláakal puksiʼikʼal» (Sal. 119:1, 2). U jaajileʼ, kiʼ u yóol máax tsikik Jéeoba yéetel ku yuʼubajtʼantik baʼaxoʼob ku yaʼalik (Sal. 128:1). Ken k-yéey máaxoʼob yéetel ken k-bisbaeʼ maʼalob ka tuukulnakoʼob tiʼ bix úuchik u bin tiʼ le israelitaʼoboʼ yéetel ka k-beet baʼax utstutʼaan Jéeoba (Pro. 13:20).

[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 26]

K-jach bisikba yéetel máaxoʼob maʼ u yaabiltmoʼob Jéeobaeʼ jeʼel u beetik k-adorartik uláakʼ diosoʼobeʼ