Ken kíimik utúul cristiano baʼax maʼalob ka beetaʼak yéetel baʼax maʼ

TULÁAKAL tuʼux ku yuʼubaʼal awat okʼol. U jaats máakoʼob láaj boox u nookʼoʼobeʼ táan u baʼlikubaʼob luʼum tumen tsʼoʼok u kíimil utúul u láakʼtsiloʼob. Uláakʼoʼobeʼ táan u yuʼubkoʼob paax yéetel táan u yóokʼotoʼob, uláakʼoʼob xaneʼ táan u jaanloʼob yéetel táan u jajaʼcheʼejoʼob. Jujuntúuloʼob xaneʼ tiʼ jayakbaloʼob teʼ luʼumoʼ, kalaʼanoʼob. Yaan tuʼuxoʼobeʼ bey suukaʼanil u beetaʼal ken kíimik utúul wa máaxoʼ.

Yaʼab kaajoʼob tuʼux kajakbal u j-jaajkunajoʼob Jéeobaeʼ ku chʼaʼabal saajkil tiʼ le kimenoʼoboʼ. Yaʼabach máakeʼ ku tuklikeʼ ken kíimik wa máaxeʼ, ku suut pixanil yéetel jeʼel u páajtal u yáantik máak wa u beetik kʼaas tiʼeʼ. Yaʼab tiʼ le baʼaxoʼob ku beetaʼal le ken kíimik máakoʼ yaan yil yéetel le baʼaloʼobaʼ. U jaajileʼ maʼ kʼaas u yokʼol máak ken kíimik utúul u láakʼtsiliʼ; Jesús yéetel u apostoloʼobeʼ okʼolnajoʼob xan (Juan 11:33-35, 38; Hch. 8:2; 9:39). Baʼaleʼ, mix utéen píitmáan u yeʼesikoʼob baʼax ku muʼyajtikoʼob jeʼex suukaʼanil u beetaʼal teʼ kʼiinoʼob jeʼeloʼ (Luc. 23:27, 28; 1 Tes. 4:13). ¿Baʼaxten? Tumen u yojloʼob jach baʼax ku yúuchul tiʼ máak ken kíimik.

Le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «Máaxoʼob kuxaʼanoʼobeʼ u yojeloʼob bíin kíimikoʼob, baʼaleʼ kimenoʼobeʼ maʼ u yojeloʼob mix baʼaliʼ [...]. Teʼ ku tsʼoʼokol u yaakunajiʼ, baʼax u pʼeek tiʼ xan ku xuʼulul u tsʼíibolaloʼob[iʼ], [...] tumen teʼ muknal tuʼux bíin xiʼikechoʼ, maʼ tu yúuchul tuukuliʼ, mix kʼaj óolal, mix ojéelaj» (Ecl. 9:5, 6, 10). Le baʼax ku yaʼalik le Bibliaaʼ ku yeʼesikeʼ ken kíimik máakeʼ jach xuʼulul ku beetik u kuxtal. Maʼ tu páajtal u tuukul, u muʼyaj, u tʼaan mix tu páajtal u naʼatik mix baʼal. Yoʼolal le baʼax ku yaʼalik le Bibliaaʼ, ¿baʼax túun unaj u beetik utúul J-jaajkunaj ken kíimik utúul u láakʼtsil?

«Maʼ a machikeʼex baʼal kʼaas»

Kex jeʼel tuʼuxak kajaʼanoʼobeʼ, u j-jaajkunajoʼob Jéeobaeʼ maʼatech u beetkoʼob mix upʼéel tiʼ le baʼaloʼob ku tsʼáaikoʼob naʼatbil yaan u pixan máak yéetel jeʼel u beetik kʼaas wa uts tiʼ máakeʼ. Dioseʼ u pʼekmaj yaʼab tiʼ le baʼaloʼob suuk u beetaʼal ken kíimik máak, jeʼex u beetaʼal u novenailoʼob, u beetaʼal u biixoʼob yéetel u tsʼaʼabal janal yóoʼ mesa tiʼoboʼ. Le baʼaloʼob ku beetaʼal tumen ku tuklaʼal yaan baʼax ku pʼáatal kuxaʼanil tiʼ máak ken kíimikoʼ tiʼ u Kʼaasilbaʼal u taal (Eze. 18:4). U j-jaajkunajoʼob Jéeobaeʼ maʼatech u beetkoʼob mix tech u táakpajloʼob tiʼ baʼaloʼob beyaʼ, tumen le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «Mix ku páajtal a janaleʼex tu [mesa] Yuumtsil, wa ka janaleʼex tu [mesa] le kʼaakʼas pixanoʼoboʼ» (1 Cor. 10:21). Baʼaxeʼ ku yilik u beetkoʼob le baʼax ku yaʼalik le Bibliaaʼ: «Jóokʼeneʼex ichiloʼob yéetel tselabaʼexiʼ; maʼ a machikeʼex baʼal kʼaas» (2 Cor. 6:17). Baʼaleʼ, yaan kʼiineʼ maʼ chéen chʼaʼabil u beetik máak lelaʼ.

Tiʼ yaʼab luʼumiloʼob yaan África bey xan tiʼ uláakʼ tuʼuxoʼobeʼ, yaʼab máakeʼ ku tuklikeʼ u pixan le kimenoʼoboʼ ku kʼuuxiloʼob wa maʼ tu beetaʼal jujumpʼéel tiʼ le baʼaloʼob suukaʼan u beetaʼal táanil tiʼ u muʼukul le animáasoʼ. Ku tuklaʼaleʼ wa maʼ tu beetaʼal le baʼaxoʼob suukaʼantakoʼ jeʼel u beetkoʼob kʼaas tiʼ le kaajoʼ. Tumen u j-jaajkunajoʼob Jéeoba maʼatech u táakpajloʼob tiʼ le baʼaloʼob beyaʼ ku yaʼalaʼal baʼal tiʼob, ku poʼochʼloʼob yéetel ku chʼaʼapʼektaʼaloʼob tumen u láakʼtsiloʼob wa u yéet kaajaloʼob. Yanoʼobeʼ ku yaʼalaʼaltiʼob chéen maʼ utstutʼaan u biskubaʼob yéetel u maasiliʼ yéetel maʼatech u yeʼeskoʼob tsiikil tiʼ le kimenoʼoboʼ. Yaan kʼiineʼ, le máaxoʼob maʼ j-jaajkunajoʼoboʼ ku joʼopʼol u beetkoʼob baʼaloʼob maʼ maʼalobtak le ken kíimik utúul J-jaajkunajiʼ. ¿Baʼax unaj k-beetik  utiaʼal maʼ k-baʼateʼel yéetel le máax u kʼáat u beet baʼaloʼob maʼ utstutʼaan Diosoʼ? ¿Baʼax unaj k-beetik utiaʼal maʼ k-táakpajal tiʼ le baʼaloʼob kʼaastak jeʼel u beetik k-náachtal tiʼ Jéeobaoʼ?

Maʼ a chʼaʼik saajkil a waʼal baʼax a tukultmaj a beetik

Yaan tuʼuxoʼobeʼ ku tuklaʼaleʼ, letiʼe láakʼtsiloʼob yéetel u nukuch máakiloʼob le kaaj unaj u yaʼalikoʼob baʼax kun beetbil utiaʼal u muʼukul le animáasoʼ. Le oʼolaleʼ, utúul cristianoeʼ unaj u yaʼalik yaan u beetaʼal jeʼex u yaʼalik le Bibliaoʼ yéetel u j-jaajkunajoʼob Jéeoba kun beetik (2 Cor. 6:14-16). Le baʼaxoʼob ku beetaʼal ken kíimik wa máaxoʼ maʼ unaj u beetik u tʼóochpajal mix utúul cristianoiʼ mix le máaxoʼob u yojeloʼob baʼaxoʼob k-creertik yoʼolal le kimenoʼoboʼ.

Ken aʼalaʼak tiʼ le máaxoʼob nuʼuktik le múuchʼulil ka u nuʼuktoʼob le baʼaxoʼob kun beetbil ken kíimik utúul wa máaxeʼ, letiʼobeʼ ku yáantkoʼob le láakʼtsiloʼoboʼ yéetel ku yaʼalikoʼob baʼax unaj u beetaʼal utiaʼal maʼ u binoʼob tu contra le baʼaxoʼob ku yaʼalik le Bibliaoʼ. Wa yaan máax u kʼáat u beet upʼéel baʼax ku bin tu contra le baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ, unaj k-aʼaliktiʼ yéetel tsiikil baʼax k-chʼaʼatukulmaj k-beetik (1 Ped. 3:15). ¿Kux túun wa le láakʼtsiloʼob maʼ tu yuʼubkoʼob tʼaan yéetel u kʼáat u beetoʼob le baʼax ku yaʼalikoʼoboʼ? Wa beyoʼ maas maʼalob ka luʼkoʼobiʼ (1 Cor. 10:20). Wa ku yúuchul upʼéel baʼal beyaʼ jeʼel u páajtal u binoʼob tu Najil Reino yaan teʼ tuʼux kajaʼanoʼoboʼ wa tuláakʼ kúuchil utiaʼal u líiʼskoʼob u yóol u láakʼtsiloʼob le máax kíimoʼ (Rom. 15:4). Kex minaʼan le animáas tu yiknaloʼoboʼ maʼ u kʼáat u yaʼal wa chéen kunel u muchʼmilubaʼobiʼ (Deu. 34:5, 6, 8). Kex ku yaatal u yóol le J-jaajkunajoʼob ikil u yokskuba u láakʼtsiloʼob u beetoʼob baʼaloʼob maʼ maʼalobtakeʼ, maʼ unaj u tuʼubskoʼobeʼ Dioseʼ táan u yilik tuláakal le baʼaxoʼob ku beetkoʼob utiaʼal maʼ u táakpajloʼob tiʼ baʼax maʼ utstutʼaaniʼ. Letiʼeʼ yaan u tsʼáaik u muukʼil tiʼob utiaʼal u páajtal u aktáantikoʼob (2 Cor. 4:7).

Tsʼíibt baʼax maʼ a kʼáat ka beetaʼak ken kíimkechiʼ

Wa ku tsʼíibtik máak baʼax u kʼáat ka beetaʼak ken kíimikeʼ, maas maʼ kun talamtal tiʼ u láakʼtsiloʼob u yaʼalikoʼob tiʼ le maʼ J-jaajkunajoʼob baʼax u kʼáat le animáas ka beetaʼak tu yoʼolaloʼ. Ichil le baʼaxoʼob unaj u tsʼíibtik máakoʼ táakaʼan baʼaxoʼob maʼ u kʼáat ka beetaʼakiʼ, tuʼux kun beetbil, bey xan máax kun nuʼuktik le baʼaxoʼob kun beetbiloʼ (Gén. 50:5). Wa le juʼun tsʼíibtaʼab ku firmartaʼal tu táan utúul wa kaʼatúul máakoʼ maas maʼalob. Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ maʼalob ka u líiʼsuba máak tiʼ baʼax ku taal u kʼiin. Le máaxoʼob chʼaʼik en cuentai le baʼax ku yaʼalik le Bibliaaʼ u yojloʼob maʼ unaj u páaʼtik u sen chʼíijloʼob wa u yantaloʼob tu chiʼ kíimil utiaʼal ka u beetoʼobiʼ (Pro. 22:3; Ecl.  9:12).

Yaan sukuʼunoʼobeʼ ku tuklikoʼobeʼ jelaʼan ka u tsʼíibtoʼob baʼax unaj u beetaʼal ken kíimkoʼob. Baʼaleʼ u beetik máak beyaʼ ku yeʼesik yiijchajaʼan u tuukul yéetel lelaʼ upʼéel bix jeʼel u yeʼesik u yaabilaj tiʼ u láakʼtsiloʼob J-jaajkunajoʼoboʼ (Fili. 2:4). Jeʼex k-ilkoʼ maas maʼalob ka u tsʼíibt máak baʼax u kʼáat yéetel maʼ u kʼáat ka beetaʼakiʼ, maʼ ka u pʼat tiʼ u láakʼtsiloʼob ka u chʼaʼatukultoʼob baʼax ken u beetoʼob, tumen leloʼ jeʼel u maas taasik chiʼichnakil tiʼobeʼ; teʼ súutukoʼob beyoʼ maʼ xaaneʼ jeʼel tak u yóotik u beetoʼob baʼax ku bin tu contra baʼaxoʼob ku creertik kaʼach le máax kíimoʼ.

Beet upʼéel bix maʼ sen nojchiʼ

Tiʼ yaʼab luʼumiloʼob yaan Africaeʼ ku tuklaʼaleʼ wa maʼ tu beetaʼal yaʼab baʼaloʼob ken kíimik utúul máakeʼ jeʼel u kʼuuxil u pixan le kimenoʼoboʼ. Yanoʼobeʼ le ken kíimik u láakʼtsiloʼobeʼ ku aprovecharkoʼob utiaʼal u yeʼeskoʼob jach yaan taakʼin tiʼob (1 Juan 2:16). Ku xupkoʼob yaʼab taakʼin yéetel tiempo utiaʼal u mukikoʼob u láakʼtsiloʼob. Ku takʼkoʼob u yoochel le máax kíim tuláakal tuʼux utiaʼal ka ojéeltaʼak yéetel utiaʼal ka choʼbanak ken xiʼik mukbiloʼ. Ku tʼoʼoxol xan playeraʼob tuʼux yaan u yoochel le animáas utiaʼal búukintbil tumen le máaxoʼob kun binoʼob ken muʼukukoʼ. Tsʼoʼoleʼ, utiaʼal u yeʼeskoʼob tiʼ u maasil jach yaan taakʼin tiʼobeʼ, ku mankoʼob upʼéel caja jach koʼoj tiʼ le animáasoʼ. Tiʼ upʼéel luʼumil yaan Africaeʼ yaan máaxoʼob manik u caja kimenoʼob beetaʼanoʼob bey cocheeʼ, avión wa barco utiaʼal u yeʼesikoʼob jach yaan taakʼin tiʼob. Yaan máaxoʼobeʼ ku jóoʼskoʼob le kimen teʼ cajaoʼ, ku chikúunskoʼob tiʼ upʼéel cama jatsʼutskíintaʼan. Yaan tuʼux xaneʼ, ken kíimik utúul koʼoleleʼ ku vestirtaʼal yéetel upʼéel u nookʼil tsʼoʼokol beel, ku tsʼaʼabal u maquillaje yéetel ku tsʼaʼabaltiʼ yaʼab alhajas. A tuklikeʼ, ¿maʼalob wa ka beetaʼak le baʼaloʼob bey tumen máaxoʼob meyajtik Diosoʼ?

Le máaxoʼob meyajtik Diosoʼ ku yilik maʼ u beetkoʼob le baʼaloʼob suuk u beetaʼal tumen le máaxoʼob maʼ u kʼáat u kanoʼob mix baʼal tiʼ le Bibliaoʼ. Tsʼoʼoleʼ u yojloʼobeʼ tuláakal le baʼaloʼob suuk u beetaʼal ku bin tu contra le baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ maʼ «tiʼ Jajal Dios le taata u taaloʼ, baʼaleʼ tiʼ yóokʼol kaab u taal» (1 Juan 2:15-17). Kʼaʼabéet k-kanáantik maʼ k-tuukul jeʼex le máaxoʼob ku taaskubaʼob nojbaʼalil yoʼolal le  baʼaxoʼob yantiʼoboʼ (Gal. 5:26). Tsʼoʼok u yilaʼaleʼ, u sen yaʼabtal máaxoʼob bin teʼ tuʼux yaan le animáas bey xan le ken muʼukukoʼ, ku beetik u yantal talamil. U beetik máak baʼaloʼob ku tsʼáaik naʼatbil táan u adorartik le kimenoʼ jeʼel u beetik u kʼuuxil jujuntúul tiʼ le máaxoʼob yanoʼoboʼ yéetel jeʼel u bisik máak u beet baʼax ku bin tu contra le Bibliaoʼ. Maʼ xaaneʼ jeʼel u káajal u yawat ooʼloʼob, u méekʼkoʼob le animáasoʼ, u tʼankoʼob jeʼex u tʼaʼanal utúul máak kuxaʼaneʼ yéetel u tsʼáaikoʼob taakʼin yéetel uláakʼ baʼaloʼob tu nookʼ. Wa ka beetaʼak upʼéel baʼal bey ken kíimik utúul sukuʼunoʼ, jeʼel u taasik subtsilil tiʼ u kʼaabaʼ Jéeobaeʼ bey xan tiʼ u kaajal (1 Ped. 1:14-16).

U kanik máak u jaajil yoʼolal le kimenoʼoboʼ jeʼel u yáantaj utiaʼal maʼ u beetik le baʼaloʼob maʼ maʼalobtak suukaʼan u beetaʼal ken kíimik wa máaxoʼ (Efe. 4:17-19). Kex Jesús u Hijo Dioseʼ, le ka kíimeʼ maʼ beetaʼab yaʼab baʼaloʼob utiaʼal u muʼukliʼ (Juan 19:40-42). Utiaʼal le máaxoʼob yaan «u tuukul Cristo» tiʼoboʼ maʼ subtsil u yilkoʼob u muʼukul máak chéen beyoʼ (1 Cor. 2:16). Wa maʼ k-kʼáat beet baʼax ku bin tu contra le baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ yéetel wa k-kʼáat ka eʼesaʼak tsiikileʼ, unaj k-ilik maʼ u beetaʼal yaʼab baʼaloʼobiʼ.

¿Maʼalob wa ka beetaʼak upʼéel nojoch kʼiimbesaj ken kíimik máak?

Yaan tuʼuxoʼobeʼ ken tsʼoʼokok u muʼukul le animáasoʼ, u láakʼtsiloʼob yéetel u amigoʼobeʼ suuk u beetkoʼob upʼéel nojoch kʼiimbesaj tuʼux ku yúuchul paax yéetel óokʼot. Teʼ kʼiimbesajoʼob beyaʼ yaʼab u yúuchul káaltal yéetel núupkʼebaniʼ. Yaan máaxoʼobeʼ ku tuklikoʼobeʼ le kʼiimbesajoʼob beyaʼ ku yáantaj utiaʼal u tuʼubul tiʼ máak le baʼax tsʼoʼok u yúuchloʼ, yanoʼob xaneʼ ku beetkoʼob tumen bey suukaʼanil u beetaʼal tu luʼumoʼoboʼ. Baʼaleʼ utiaʼal yaʼab máakeʼ le kʼiimbesajoʼobaʼ ku beetaʼal utiaʼal u tsʼaʼabal nojbeʼenil tiʼ le kimenoʼoboʼ, yéetel utiaʼal u chaʼabal tiʼ u pixan u muchʼkuba yéetel u úuchben láakʼtsiloʼob.

Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ «u yúuchul okʼoleʼ [maas] maʼalob tiʼ cheʼej, tumen kex u kʼaskúunt u táan yich wíinikeʼ, baʼaleʼ ku beetik uts tiʼ u puksiʼikʼal» (Ecl. 7:3). Jeʼex túun k-ilkoʼ maas maʼalob ka tuukulnakoʼon tiʼ u séebil u máan le kuxtaloʼ yéetel tiʼ bix kun kaʼa kuxkíintbil le kimenoʼoboʼ. Utiaʼal u j-jaajkunajoʼob Jéeobaeʼ «u kʼiinil yúuchul kíimileʼ [maas] maʼalob, tiʼ u kʼiinil u yúuchul síijil» (Ecl. 7:1). Le oʼolaleʼ maʼatech u beetkoʼob upʼéel nojoch kʼiimbesaj ken kíimik utúul wa máax, tumen lelaʼ yaan baʼax u yil yéetel espiritismo bey xan yéetel núupkʼeban. Yéetel utiaʼal u yeʼeskoʼob tsiikil tiʼ Dios bey xan utiaʼal maʼ u beetkoʼob u tʼóochpajal u maasileʼ maʼatech u binoʼob teʼ tuʼux ku beetaʼal le kʼiimbesajoʼob beyoʼ.

Kʼaʼabéet u yilaʼal tumen u maasil máaxoʼob adorartik Dios

Teʼ kʼiinoʼobaʼ yaʼab máakeʼ jach ku chʼaʼik saajkil tiʼ le kimenoʼoboʼ. Baʼaleʼ toʼoneʼ tsʼoʼok k-jáalkʼabtaʼal tiʼ le saajkilil beyoʼ. Lelaʼ jach ku taasiktoʼon kiʼimak óolal (Juan 8:32). Le baʼaxoʼob k-beetik ken kíimik utúul máax k-yaabiltmoʼ ku yeʼeskoʼobeʼ tiaʼanoʼon «tiʼ sáasileʼ» tumen k-ojel jach baʼax ku yúuchul tiʼ máak ken kíimik. Tumen k-ojel yaan u kaʼa kuxkíintaʼal le kimenoʼoboʼ, ken k-eʼes yaachajaʼan k-óoleʼ maʼatech k-beetik jeʼex uláakʼ máakoʼoboʼ (Efe. 5:8; Juan 5:28, 29). K-ojéeltik yaan u kaʼa kuxkíintaʼal le kimenoʼoboʼ ku yáantkoʼon utiaʼal maʼ k-awat okʼol jeʼex u beetaʼal tumen le máaxoʼob maʼatech u creerkoʼoboʼ (1 Tes. 4:13). Tsʼoʼoleʼ yaan u yáantkoʼon xan utiaʼal maʼ k-chʼaʼik saajkil k-beet baʼax utstutʼaan Dios (1 Ped. 3:13, 14).

Wa k-beetik mantatsʼ le baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ yaan u yilaʼal tumen u maasil «máax [adorartik] Yuumtsil tiʼ máax maʼ tu [adorartik]» (Mal. 3:18). Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ yaan u xuʼulul u kíimil máak (Apo. 21:4). Baʼaleʼ le maʼ kʼuchuk le kʼiin jeʼeloʼ, unaj k-ilik k-pʼáatal «x-maʼ kʼaasil yéetel x-maʼ siʼipilil» tu táan Jéeoba, yéetel maʼ u yantal mix baʼal k-il yéetel le baʼaxoʼob suukaʼan u beetaʼal teʼ kʼasaʼan yóokʼol kaabaʼ (2 Ped. 3:14).

[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 30]

Maas maʼalob ka k-tsʼíibt baʼax maʼ k-kʼáat ka beetaʼak ken kíimkoʼoniʼ

[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 31]

Maʼ unaj u sen beetaʼal nukuch baʼaloʼob ken kíimik wa máaxiʼ