Bix jeʼel u bintech utsileʼ

UTSIL. ¿Máasaʼ tuláakloʼon k-kʼáat ka xiʼiktoʼon utsil? Le máaxoʼob u kʼáatoʼob ka xiʼik utsil tiʼoboʼ ku yilik u maas tsʼáaik u yóoloʼob meyaj tak ken jach ayikʼalchajkoʼob wa tak ken jach kʼaj óoltaʼakoʼob. U jaajileʼ, kex tuláakal máak u kʼáat u beet beyoʼ, u maas yaʼabileʼ maʼ tu páajtal u beetik.

Utiaʼal ka xiʼik utsil tiʼ máakeʼ yaan óoxpʼéel baʼax kʼaʼabéet u beetik: u yéeyik tubeel baʼax unaj u tsʼáaik táanil ichil u kuxtal, u meyajtiʼ tubeel u tiempo yéetel u muukʼ, bey xan u tsʼáaik u yóol u beet baʼax ku yilik kʼaʼabéet.

Yaʼab sukuʼunoʼobeʼ tsʼoʼok u yuʼubikoʼob le kiʼimak óolal ku taasik u tsʼáaik u yóol máak teʼ kʼaʼaytajoʼ. Yaʼab táankelmoʼob yéetel le yaan u jaʼabiloʼoboʼ, tsʼoʼok u joʼopʼol u beetik u precursoriloʼob. Baʼaleʼ yaan máaxoʼob tuklik nak óol u beetaʼal, le oʼolal maʼ tu tsʼáaikoʼob táanil u beetkoʼob, baʼaxeʼ ku binoʼob tu paach uláakʼ baʼaloʼob. ¿Baʼaxten yanoʼobeʼ bey u tuukuloʼoboʼ? Táankelem paal, ¿baʼax jeʼel u páajtal a beetik utiaʼal maʼ u xuʼulul a tsʼáaik táanil baʼax maas kʼaʼanaʼaneʼ? ¿Baʼax jeʼel u yáantkech utiaʼal ka «xiʼiktech utsil[eʼ]»? (Jos. 1:8.)

Le baʼax ka beetik ken jóokʼkech ta xookoʼ

Le táankelem paalaloʼoboʼ maʼ unaj u xuʼulul u tsʼáaik u yóol u meyajtoʼob Dios chéen yoʼolal uláakʼ baʼaloʼobiʼ. ¿Tsʼoʼok wa a wilik bix jeʼel a beetik beyoʼ? Wa tsʼoʼokeʼ, jach maʼalob baʼax ka beetik, yaan u bintech utsil.

Baʼaleʼ yaan táankelem paalaloʼobeʼ, jach ku kʼubik u yóol u beetoʼob uláakʼ baʼaloʼob ken jóokʼkoʼob tu xokoʼob, maʼ xaaneʼ tu escuelaʼob wa tuláakʼ tuʼux. Kex maʼ kʼaas le baʼax ku beetkoʼoboʼ, unaj u tuklikoʼob: «¿Bukaʼaj tiempo ku bisik ten? ¿Bix u tuukul yéetel baʼaxoʼob ku beetik le máaxoʼob yéetel kin máansik tiempooʼ? ¿Jeʼel wa u pʼáatal chéen letiʼ in kʼáat in beeteʼ?». Yaan máaxeʼ jach ku kʼubik u yóol u beet uláakʼ baʼaloʼob, le oʼolaleʼ ku pʼáatal minaʼan u tiempoil yéetel u muukʼil tiʼ utiaʼal u meyajtik Dios. Le oʼolal jach unaj u yilik máak baʼax kʼaʼabéet u tsʼáaik táanil ichil u kuxtal (Efe. 5:15-17).

Koʼox ilik baʼax úuch tiʼ Stefan. * Letiʼeʼ ku yaʼalik: «Ka tu tsʼáajten 12 jaʼaboʼobeʼ, joʼopʼ in báaxal ichil junpʼéel u equipoil voleibol. Tin ganartaj yaʼab premioʼob yéetel medallaʼob, yéetel jach kʼaj óoltaʼaben tumen jach maʼalob in báaxal». Baʼaleʼ tu tsʼáaj cuentaeʼ leloʼ táan u beetik u xuʼulul u tsʼáaik u yóol u meyajt Dios. Jeʼex ken joʼopʼok u xokik le Bibliaoʼ ku wenel, tumen jach kaʼanaʼan. Tsʼoʼoleʼ ken jóokʼok kʼaʼaytajeʼ maʼ kiʼimak u yóoliʼ. Letiʼeʼ ku yaʼalik: «Le báaxaloʼ ku beetik in jach kaʼanal, tin wuʼuyaj tsʼoʼok tak u pʼáatal maʼ in yaabiltmaj le baʼax ku kaʼansik le Bibliaoʼ. In wojel maʼ táan in tsʼáaik in wóol kaʼach in meyajt Diosiʼ».

¿Unaj wa a bin xook universidad?

Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ le máax meyajtik Diosoʼ kʼaʼabéet u tsʼáaik baʼaxoʼob kʼaʼabéet ichil u yotoch (1 Tim. 5:8). Baʼaleʼ ¿kʼaʼabéet wa a bin xook universidad utiaʼal u páajtal a beetik?

Unaj a tuklik wa maʼ ken u beet u xuʼulul a biskaba yéetel Jéeoba wa ka xiʼikech xook universidad. Utiaʼal lelaʼ yaan junpʼéel baʼax ku yaʼalik le Biblia jach jeʼel u yáantkechoʼ.

Tiʼ Barukeʼ tsʼaʼab junpʼéel jatsʼuts meyaj tumen Jéeoba: u beetik u secretarioil tiʼ profeta Jeremías. Baʼaleʼ ka máan kʼiineʼ xuʼul u yilik jeʼex unajeʼ, ka joʼopʼ u tsʼíiboltik ayikʼaliloʼob. Jéeobaeʼ tu yilaj bix u tuukul, le oʼolal tu túuxtaj Jeremías aʼaliktiʼ: «Techeʼ chéen táan a bin tu paach nukuch baʼaloʼob. Xuʼuluk a bin tu paachoʼob» (Jer. 45:5, NM).

 ¿Baʼax le «nukuch baʼaloʼob» ku kaxtik kaʼachoʼ? Maʼ xaaneʼ taak u yantal páajtalil tiʼ ichil le judíoʼoboʼ. Wa maʼ xaaneʼ taak u yantal ayikʼaliloʼob tiʼ. Jeʼel baʼaxak oʼolaleʼ, tuʼubtiʼ le baʼax maas kʼaʼanaʼan ichil u kuxtaloʼ: u meyajtik Dios (Fili. 1:10). Baʼaleʼ tu kʼamaj le tsolnuʼuk tsʼaʼabtiʼ tumen Diosoʼ, le oʼolal ka xuʼulsaʼab tiʼ u kaajil Jerusaleneʼ tu salvartuba (Jer. 43:6).

¿Baʼax k-kanik tiʼ le baʼax aʼalaʼabtiʼ tumen Jéeobaoʼ? Kʼaʼajaktoʼoneʼ le baʼax maʼ maʼalob tu beetaj Barukoʼ letiʼe úuchik u bin tu paach «nukuch baʼaloʼob[oʼ]». Le oʼolal maʼalob ka a tukle: «Wa tsʼoʼok in kanik in kaxt in kuxtaleʼ, ¿jach tu jaajil kʼaʼabéet in máansik yaʼab tiempo, in xupik taakʼin yéetel uláakʼ baʼaxoʼob yaanten utiaʼal u kaʼantal in xook? ¿Maʼalob wa ka in beet chéen utiaʼal in chukpachtik baʼax in kʼáat wa baʼax u kʼáat in taataʼob wa in láakʼtsiloʼob?».

Tuukulnakoʼon tiʼ Aleksander, juntúul máax ku beetik programaʼob tiʼ computadora. Letiʼeʼ oksaʼab tu pool tumen u yéet meyajoʼob utiaʼal ka maas kaʼanchajak u xook utiaʼal u maas kanik u beet u meyaj. Ka tu tsʼáaj cuentaeʼ tsʼoʼok u pʼáatal minaʼan tiempo tiʼ utiaʼal u meyajtik Dios. Letiʼeʼ ku yaʼalik: «Mantatsʼ yaʼab meyaj yaanten, tsʼoʼoleʼ in concienciaeʼ ku chiʼichnakkúuntiken, tumen maʼ tu páajtal in maas tsʼáaik in wóol in meyajt Dios».

Chʼiikloʼob chéen meyaj

Le Bibliaoʼ ku yaʼalik tiʼ le j-meyajoʼob yéetel tiʼ le patronoʼob ka u tsʼáa u yóoloʼob meyaj. Tak apóstol Pabloeʼ ku yaʼalik: «Jeʼel baʼalak ka a beeteʼexeʼ, beeteʼex yéetel utsil óolal, bey táan a meyajtikeʼex Yuumtsileʼ maʼ máakoʼobiʼ» (Col. 3:22, 23). Baʼaleʼ kex jach ku tsʼáaik u yóol máak meyajeʼ, le baʼax maas kʼaʼabéetoʼ, u yilik u biskuba tubeel yéetel le Máax tsʼaamil u kuxtaloʼ (Ecl. 12:13). Wa k-tsʼáaik táanil k-meyajeʼ, jeʼel k-pʼatik paachil k-meyajtik Dioseʼ.

Tsʼoʼoleʼ maʼ xaaneʼ jeʼel u pʼáatal minaʼantoʼon u muukʼil utiaʼal k-beetik le meyaj tsʼaʼantoʼon teʼ múuchʼulil yéetel t-otochoʼ. Rey Salomoneʼ tu yaʼaleʼ maʼ maʼalob ka sen meyajnak máakiʼ, tumen leloʼ bey jeʼex u «laʼapʼal iikʼ[eʼ]». Le máax meyajtik Dios ku joʼopʼol u beetik beyoʼ, ku pʼáatal mantatsʼ chiʼichnak. Tsʼoʼoleʼ jeʼel tak u palitsiltaʼal tumen le meyajoʼ yéetel jeʼel u beetik u jach kaʼanaleʼ. Le baʼaloʼob beyaʼ maʼ tu yáantaj utiaʼal «ka u kiʼimakkúunt u yóol» mix utiaʼal ka u yil «u yutsil tuláakal [u] meyaj» (Ecl. 3:12, 13; 4:6). Tsʼoʼoleʼ yaan u yuʼubik maʼ tu páajtal u yáantik u familia mix u beetik le meyajoʼob ku tsʼaʼabaltiʼ teʼ múuchʼuliloʼ.

Tuukulnakoʼon tiʼ baʼax úuch tiʼ Janusz, kajaʼan Europa oriental. Letiʼeʼ jach chʼíik chéen tu meyaj. Letiʼeʼ ku yaʼalik: «U maasil máakoʼobeʼ jach uts tu tʼaanoʼob in beetik le meyaj kin waʼaliktiʼoboʼ, baʼaleʼ xuʼul in tsʼáaik in wóol in meyajt Dios. Yáaxeʼ xuʼul in jóokʼol kʼaʼaytaj, tsʼoʼoleʼ xuʼul in bin teʼ muchʼtáambaloʼoboʼ. Kex tsolaʼabten u nuʼuk tumen le ancianoʼoboʼ,  maʼ tin wuʼuyaj u tʼaanoʼobiʼ, tumen tsʼoʼok u joʼopʼol in taaskimba noj baʼalil. Ka tsʼoʼokeʼ náachchajen tiʼ le múuchʼuliloʼ».

Jeʼel u bintech utsileʼ

Tsʼoʼok k-ilik óoxpʼéel baʼaloʼob jeʼel u beetik u talamtal k-meyajtik Dioseʼ. ¿Táan wa u taasiktech talamil junpʼéel tiʼ le baʼax tsʼoʼok k-aʼalikoʼ? Wa beyoʼ, maʼalob ka a wil le baʼax ku yaʼalik le tekstoʼobaʼ, le kʼáatchiʼobaʼ yéetel le baʼax ku yaʼalaʼal tu yoʼolaloʼ, lelaʼ jeʼel u yáantkech a wil wa táan a beetik baʼax kʼaʼanaʼan utiaʼal ka xiʼiktech utsileʼ.

Le baʼax ka beetik ken jóokʼkech ta xookoʼ. ¿Jach wa ka chʼíikil chéen tiʼ le baʼaloʼob beyoʼ? ¿Ka beetik wa tak teʼ súutukiloʼob ku meyajtech kaʼach utiaʼal a meyajtik Diosoʼ? ¿Tsʼoʼok wa u pʼáatal maʼ taak a wantal yéetel le sukuʼunoʼoboʼ? Wa beyoʼ maʼalob ka a kʼáat tiʼ Jéeoba ich payalchiʼ, jeʼex tu beetil rey Davideʼ, letiʼeʼ tu  yaʼalaj: «Beet in wojéeltik bix unaj in kuxtal» (Sal. 143:8).

¿Baʼax úuch tiʼ Stefan, le máax t-yáax chʼaʼchiʼitaj tu káajbaleʼ? Tiʼ letiʼeʼ aʼalaʼab tumen juntúul superintendente viajante: «Kin wilkeʼ jach uts ta tʼaan a tsikbal tiʼ bix kun bin tech teʼ voleiboloʼ». Stefaneʼ ku yaʼalik: «Le baʼax tu yaʼalajtenoʼ jach tu beetaj in tuukul. Tin tsʼáaj cuenta tsʼoʼok in píit máan. Tu séebaʼanileʼ xuʼul in biskinba yéetel in wéet báaxaloʼob ka joʼopʼ in biskinba yéetel le sukuʼunoʼob teʼ múuchʼuliloʼ». Bejlaʼeʼ jach u tsʼaamaj u yóol u meyajt Jéeoba. ¿Baʼax ku yaʼalik ka u beet le táankelem paalaloʼob bejlaʼoʼ? Letiʼeʼ ku yaʼalik: «Kʼáat tiʼ a amigoʼob, a taataʼob wa tiʼ le ancianoʼob ka u yaʼaloʼobtech wa táan u joʼopʼol a náachtal chéen yoʼolal báaxal wa yoʼolal uláakʼ baʼaxoʼob uts ta wichoʼ».

¿Baʼaxten maʼ ta waʼalik tiʼ le ancianoʼob a kʼáat a wáant le sukuʼunoʼob tiʼ jeʼel baʼalak kʼaʼabéetoʼ? ¿Jeʼel wa u páajtal a wáantik le sukuʼunoʼob tsʼoʼok u yantal u jaʼabiloʼob kʼaʼabéet u láakʼintaʼaloʼob wa u yáantaʼaloʼob tiʼ wa baʼax, jeʼex u bin manbil baʼax kʼaʼabéettiʼob wa u beetaʼal wa baʼax meyajil ichil u yotochoʼoboʼ? Tsʼoʼoleʼ jeʼel u páajtal a beetik a precursoril ta táankelmil utiaʼal a kʼaʼaytik le maʼalob péektsil taasiktech kiʼimak óolaloʼ.

A bin xook universidad. Jesuseʼ tu yaʼaleʼ maʼ maʼalob u kaxtik máak «chéen u nojbeʼeni[liʼ]» (Juan 7:18, NM). Táanil tiʼ a chʼaʼtuklik u kaʼantal a xookeʼ, kʼaʼajaktecheʼ Dioseʼ ku yaʼalik tiʼ le máaxoʼob meyajtik ka u yéeyoʼob «mantatsʼ baʼax [maas] maʼalob[oʼ]» (Fili. 1:9, 10). ¿Tsʼoʼok wa a beetik beyoʼ?

Aleksander, le ku beetik programaʼob tiʼ computadora tsʼoʼok k-yáax aʼalikeʼ, ku yaʼalikeʼ tu beetaj jujunpʼéel kʼeexoʼob ichil u kuxtal: «Tin beetaj le baʼax tu yaʼaloʼobten le ancianoʼoboʼ yéetel joʼopʼ in wilik in kuxtal chéen yéetel junpʼíit baʼal. Tin wileʼ maʼ kʼaʼabéet u seguer u kaʼantal in xookiʼ. Tumen leloʼ jeʼel u luʼsikten yaʼab tiempoeʼ yéetel jeʼel u beetik in sen kaʼanaleʼ». Desde teʼ kʼiin jeʼeloʼ joʼopʼ u maas tsʼáaik u yóol táakpajal teʼ meyajoʼob ku beetaʼal teʼ múuchʼuliloʼ. Ka máan kʼiineʼ bin xook teʼ Escuela Bíblica utiaʼal Sukuʼunoʼob maʼ Tsʼokaʼan u Beeloʼoboʼ. Jeʼex túun k-ilkoʼ, letiʼeʼ tu yilaj u aprovechartik «tubeel le tiempo», jeʼex u yaʼalik le Biblia, utiaʼal u maas tsʼáaik u yóol u meyajt Diosoʼ (Efe. 5:16, NM).

A meyaj. ¿Jach chʼiiklech wa chéen meyaj? ¿Tsʼoʼok wa u beetik maʼ a jóoʼsik tiempo utiaʼal a tsikbal yéetel máaxoʼob yanoʼob ichil a familia? ¿Ku tsʼáaik wa tiempo utiaʼal a beetik le meyajoʼob ku tsʼaʼabaltech teʼ múuchʼuliloʼ? ¿Ka wilik wa a maas maʼalobkíintik bix a máansik le tsoltʼaanoʼob ku tsʼaʼabaltechoʼ? ¿Ka líiʼsik wa u yóol u maasil yéetel baʼaxoʼob ka tsikbaltik? Maʼ u tuʼubultech le baʼax ku yaʼalik le Bibliaaʼ: «Tsik [Dios], tsʼoʼokbes u yaʼalmaj tʼaanoʼob». Wa ka beetkeʼ yaan a kʼamik yaʼab utsiloʼob yéetel yaan u kiʼimaktal a wóol «yéetel u tojol [a] náajal» (Ecl. 2:24; 12:13).

¿Bix binik xan tiʼ Janusz yéetel le negocio tu tsʼáajeʼ? Maʼ jach maʼalobiʼ. Baʼaxeʼ pʼáat minaʼan taakʼin tiʼ yéetel yaʼabchaj u pʼaax. Baʼaleʼ tu chʼaʼtuklaj u kaʼa natsʼkuba tiʼ Jéeoba. Tu boʼotaj u pʼaax yéetel bejlaʼeʼ táan u beetik u precursor regularil yéetel u ancianoil. Letiʼeʼ ku yaʼalik: «Tumen kiʼimak in wóol chéen yéetel junpʼíit baʼal yéetel kin tsʼáaik in wóol in wáant u maasil u natsʼubaʼob tiʼ Dioseʼ, yaanten jeetsʼelil» (Fili. 4:6, 7).

Táankelem paal, jóoʼs u súutukil utiaʼal a wilik baʼax ka tsʼáaik táanil ichil a kuxtal yéetel baʼax péekskech a beete. Maʼ u tuʼubultech le baʼax jeʼel u beetik u bintech utsiloʼ. A meyajtik Jéeobaeʼ letiʼeʼ baʼax maas kʼaʼabéet a tsʼáaik táanil ichil a kuxtaloʼ.

Maʼ xaaneʼ yaan u kʼaʼabéettal a kʼexik jujunpʼéel baʼaloʼob ichil a kuxtal yéetel a tsʼáaik juntséelil jujunpʼéel baʼaloʼob maʼ jach kʼaʼanaʼantakiʼ. Wa ka beetkeʼ yaan a kʼamik le kiʼimak óolal ku taasik u beetik máak baʼax u kʼáat Dios, «u kʼáat u yaʼaleʼ le baʼax maʼaloboʼ, [le] baʼax uts tu tʼaanoʼ yéetel [le] baʼax jach tubeel[oʼ]» (Rom. 12:2). Jeʼex túun k-ilkoʼ, wa ka tsʼáaik a wóol a meyajt Jéeoba yéetel tuláakal a kuxtaleʼ yaan u bintech utsil.

[Tsolajil]

[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 31]

Le baʼaxoʼob jeʼel u yáantkech utiaʼal ka xiʼiktech utsiloʼ

Tumen yaʼab baʼaxoʼob yaan a beeteʼ, ¿baʼax jeʼel u yáantkech utiaʼal maʼ a tsʼáaik juntséelil le baʼaxoʼob maas kʼaʼanaʼantakoʼ? A jóoʼsik u tiempoil a wilik baʼax maas ka tsʼáaik táanil ichil a kuxtal yéetel baʼax péekskech a beete. Maʼ xaaneʼ jeʼel u yáantkech le kʼáatchiʼobaʼ:

LE BAʼAX KA BEETIK KEN JÓOKʼKECH TA XOOKOʼ

▪ ¿Bix u tuukul le máaxoʼob yéetel kin máansik tiempooʼ?

▪ ¿Bukaʼaj tiempo kin máansik táan in báaxal?

▪ ¿Táan wa u pʼáatal chéen letiʼ kin tsʼáaik táanil?

▪ ¿Ku luʼsik wa ten le tiempo ku meyajten kaʼach utiaʼal in meyajtik Diosoʼ?

▪ ¿Ku beetik wa in biskinba yéetel máaxoʼob beetik baʼaloʼob kʼaastak?

▪ ¿Maas wa jatsʼuts in wilik in biskinba yéetel le máaxoʼob maʼatech u meyajtikoʼob Dios, wa yéetel le sukuʼunoʼoboʼ?

A BIN XOOK UNIVERSIDAD

▪ Wa tsʼoʼok in kanik in kaxt in kuxtaleʼ, ¿jach wa tu jaajil kʼaʼabéet in máansik yaʼab tiempo, in xupik taakʼin yéetel uláakʼ baʼaxoʼob yaanten utiaʼal u maas kaʼantal in xook?

▪ ¿Jach wa tu jaajil kʼaʼabéet in wokol xook universidad utiaʼal in kaxtik in kuxtal?

▪ ¿Maʼ wa kun xuʼulul in bin muchʼtáambal wa ka xiʼiken xook universidad?

▪ ¿Tsʼoʼok wa in wilik in yéeyik «baʼax [maas] maʼalob»?

▪ ¿Unaj wa in maas creertik Jéeobaeʼ mantatsʼ ken u yáantoʼon?

A MEYAJ

▪ Le meyaj kin beetkoʼ, ¿ku taasik wa ten kiʼimak óolal «u tojol [in] náajal»?

▪ ¿Jach wa ku beetik in kaʼanal ka tak pʼáatak talam in máansik tiempo yéetel le máaxoʼob yaan ichil in familia bey xan in beetik le meyajoʼob ku tsʼaʼabalten teʼ múuchʼuliloʼ?

▪ ¿Jach wa yaʼab tiempo táan in meyaj le oʼolal maʼatech in tsikbal yéetel le máaxoʼob yanoʼob ichil in familiaoʼ?

▪ ¿Jach wa kin chʼíikil chéen meyaj ka tak pʼáatak minaʼan u tiempoil in meyajtik Dios?

▪ ¿Tsʼoʼok wa u pʼáatal maʼatech in jach líiʼskinba tubeel yéetel le tsoltʼaanoʼob kin máansikoʼ?

[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 30]

Jéeobaeʼ tu yaʼalaj tiʼ Baruc maʼ u tsʼíiboltik ayikʼaliloʼob