¿Baʼaxten unaj k-tsʼáaik táanil k-meyajtik Jéeoba?
¿Baʼaxten unaj k-tsʼáaik táanil k-meyajtik Jéeoba?
«Tuláakal kʼiin kin in kʼaʼayt tsʼoʼok a [salvartikoʼon] yéetel tsʼoʼok a beetik baʼal toj.» (SAL. 71:15)
¿BAʼAX JEʼEL A NÚUKIKEʼ?
¿Baʼaxoʼob áant Noé, Moisés, Jeremías yéetel Pablo u chʼaʼtukloʼob baʼax ken u beetoʼob?
¿Baʼax kʼáatchiʼiloʼob jeʼel u yáantkech a wil baʼax ka beetik yéetel a kuxtaleʼ?
¿Baʼaxten tsʼoʼok a chʼaʼtuklik a tsʼáaik táanil a meyajtik Jéeoba?
1, 2. 1) ¿Baʼax u kʼáat u yaʼal u kʼubik u kuxtal máak tiʼ Jéeoba? 2) ¿Bix jeʼel u yáantkoʼon k-xakʼaltik le baʼax tu chʼaʼtuklaj u beetik Noé, Moisés, Jeremías yéetel Pablooʼ?
MAʼ CHÉEN báaxal u yokjaʼ máak yéetel u tsaypachtik Jesusiʼ. K-kʼubik k-kuxtal tiʼ Dioseʼ letiʼe baʼax maas maʼalob jeʼel u páajtal k-chʼaʼtuklikoʼ. Bey jeʼex ka k-aʼal tiʼ Jéeobaeʼ: «Jéeoba, desde bejlaʼeʼ teech u yuumil in kuxtal. Yaan in chaʼik a chʼaʼtuklik bix unaj u meyajten in tiempo, baʼaxoʼob yaanten yéetel le baʼaxoʼob in wojel in beetoʼ, bey xan baʼax unaj in tsʼáaik táanil ichil in kuxtal».
2 Wa a kʼubmaj a kuxtal tiʼ Jéeobaeʼ, u jaajileʼ letiʼe baʼax ta waʼalajtiʼoʼ. Jach maʼalob le baʼax ta beetoʼ, minaʼan uláakʼ baʼax maas maʼalob jeʼel u páajtal a beetkeʼ. Baʼaleʼ ¿bix unaj u meyajtech a tiempo wa ka wilik Jéeoba bey letiʼ u Yuumil a kuxtal yéetel a Yuumtsileʼ? Le baʼax tu beetaj Noé, Moisés, Jeremías yéetel apóstol Pablooʼ jeʼel u yáantkoʼon k-núuk le kʼáatchiʼaʼ. Letiʼobeʼ tu tsʼáaj u yóol u meyajtoʼob Jéeoba, le oʼolal le baʼax tu beetoʼoboʼ jeʼel u yáantkoʼon k-il baʼax táan k-beetik yéetel k-tiempoeʼ (Mat. 28:19, 20; 2 Tim. 3:1).
TÁANIL TIʼ LE BÚULKABALOʼ
3. ¿Tiʼ baʼax chíikaʼan u kʼiiniloʼob Noé tiʼ le kʼiinoʼob kuxlikoʼonaʼ?
3 Jesuseʼ tu yaʼalaj úuchjeakil tiʼ baʼax kun chíikpajal u kʼiiniloʼob Noé tiʼ le kʼiinoʼob kuxlikoʼonaʼ. Letiʼeʼ tu yaʼalaj: «Jeʼel bix úuchik tu kʼiiniloʼob Noeeʼ, bey xan bíin úuchuk le ken taalak u Paal Máak». Tu kʼiiniloʼob Noeeʼ le máakoʼoboʼ «táan u janaloʼob, táan u yukʼuloʼob, yéetel táan u tsʼoʼokol u beeloʼob tak le kʼiin ka ook Noé ichil le nojoch cheemoʼ; maʼ tu naʼatoʼob mix baʼaliʼ tak le kʼiin ka taal le búulkabaloʼ ka láaj bisaʼaboʼob» (Mat. 24:37-39). Bejlaʼeʼ le máakoʼoboʼ maʼatech u beetkoʼob u cuentail tiʼ baʼax kʼiinoʼob kuxlikoʼon, mix le baʼax ku yaʼalik le máaxoʼob meyajtik Diosoʼ. Yaʼab máakeʼ maʼatech u creertik wa le Máax beetmil tuláakal baʼaloʼ yaan u yutskíintik le baʼaxoʼob ku beetaʼal way Luʼumeʼ, jeʼex tu beetil le máakoʼob tu kʼiiniloʼob Noeoʼ (2 Ped. 3:3-7). Baʼaleʼ ¿baʼax tu beetaj Noé teʼ kʼiinoʼob jeʼeloʼ?
4. ¿Baʼax tu kʼububa u beet Noé le ka aʼalaʼabtiʼ tumen Jéeoba ka u beet junpʼéel meyaj, yéetel baʼaxten?
4 Le ka tu yaʼalaj Dios tiʼ Noé baʼax u tukultmaj u beetik yéetel ka tu yaʼalajtiʼ baʼax unaj u beetkeʼ, Noeeʼ tu beetaj junpʼéel arca utiaʼal u salvartik wíinik yéetel baʼalcheʼ (Gén. 6:13, 14, 22). Tsʼoʼoleʼ tu kʼaʼaytaj tiʼ le máakoʼob le baʼax ken u beet Diosoʼ. Le apóstol Pedrooʼ ku yaʼalikeʼ letiʼeʼ juntúul «máax tu [kʼaʼaytaj] toj kuxtal», leloʼ ku yeʼesikeʼ Noeeʼ tu yilaj u yáantik u vecinoʼob utiaʼal u tsʼáaikoʼob cuenta tiʼ baʼax kʼiiniloʼob kuxaʼanoʼob kaʼachi (xokaʼak 2 Pedro 2:5). A tuklikeʼ, ¿maʼalob wa kaʼach ka chʼíikik yéetel u familia chéen meyaj utiaʼal u maas yantal taakʼin tiʼob wa u maas maʼalobkíintik bix u kuxtaloʼob? Maʼatech. Tumen u yojloʼob baʼax ku taal u kʼiineʼ maʼ náay u yóoloʼobiʼ.
LE BAʼAX TU CHʼAʼTUKLAJ U BEETIK JUNTÚUL PRÍNCIPE EGIPCIOOʼ
5, 6. 1) ¿Maʼ xaaneʼ baʼax u biilal le kaʼansaj tsʼaʼab tiʼ Moisés kaʼachoʼ? 2) ¿Baʼaxten Moiseseʼ tu pʼataj paachil le baʼaxoʼob ku tsʼáaik Egiptooʼ?
5 Koʼoneʼex ilik le baʼax tu beetaj Moisesoʼ, letiʼeʼ máataʼab tumen u hija faraón yéetel líikʼ tiʼ junpʼéel palacio. Jeʼex juntúul principeeʼ, «kaʼansaʼab Moisés tiʼ tuláakal le baʼax u yojel le egiptoiloʼoboʼ» (Hch. 7:22; Éxo. 2:9, 10). Maʼ xaaneʼ kaʼansaʼab utiaʼal u beetik meyajoʼob teʼ palaciooʼ. Jeʼel kaʼach u tsʼaʼabaltiʼ junpʼéel nojoch meyaj teʼ gobierno maas yaan u páajtalil teʼ kʼiinoʼob jeʼeloʼ yéetel jeʼel u yantal kaʼach tiʼ baʼaloʼob koʼojtakeʼ, u tsʼaʼabal nojbeʼenil tiʼ yéetel uláakʼ baʼaloʼob. Baʼaleʼ ¿letiʼe baʼax wa u kʼáat kaʼachoʼ?
6 Yoʼolal le baʼaxoʼob kaʼansaʼabtiʼ tumen u taataʼob tu chichniloʼ, maʼ xaaneʼ u yojel le baʼax u yaʼalmaj u tsʼáaik Jéeoba tiʼ Abrahán, Isaak yéetel Jacob, u úuchben chʼiʼibaloʼob, ka tu kʼubaj u yóol tiʼ. Letiʼeʼ jach tu tuklaj baʼax ken u beete yéetel u yojel unaj u chúukpajal u yóol u meyajt Jéeoba, le oʼolal ka kʼuch u kʼiinil u yéeyik wa yaan u beetik u principeil, wa juntúul palitsil israelitaeʼ, «tu yóotaj muʼyaj yéetel u kaajal Jajal Dioseʼ maʼ ka u kiʼimakkúuns u yóol tu yoʼolal tsʼeʼetsʼek kʼiinoʼob tiʼ u kiʼimak óolaliloʼob le kʼebanoʼ» (xokaʼak Hebreob 11:24-26). Ka máan kʼiin xaneʼ tu chaʼaj u nuʼuktaʼal u kuxtal tumen Jéeoba (Éxo. 3:2, 6-10). ¿Baʼaxten tu beetaj beyoʼ? Tumen tu creertaj le baʼaxoʼob u yaʼalmaj u beetik Diosoʼ, yéetel tu tsʼáaj cuentaeʼ mix baʼal maʼalob jeʼel u páajtal u kʼamik Egiptoeʼ. Leloʼ jach bey úuchikoʼ, maʼ úuch tiʼ leloʼ Dioseʼ tu túuxtaj le diez noj yajiloʼob yóokʼol le kaajoʼ. ¿Ka naʼatik wa baʼax ku kaʼansik tiʼ le máaxoʼob meyajtik Dios le baʼax tu beetaj Moisesoʼ? Ku yeʼesikeʼ kʼaʼabéet k-tuukul tiʼ Jéeoba yéetel k-kʼubik k-óol k-meyajte, maʼ utiaʼal k-ayikʼaltaliʼ wa chéen utiaʼal k-náaysik k-óol yéetel le baʼaxoʼob ku tsʼáaik le yóokʼol kaabaʼ.
JEREMÍASEʼ U YOJEL KAʼACH BAʼAX KU TAAL U KʼIIN
7. ¿Tiʼ baʼax chíikaʼan le kʼiinoʼob kuxlaj Jeremías tiʼ le kʼiinoʼob kuxlikoʼonaʼ?
7 Uláakʼ juntúul máak jach tu tsʼáaj táanil u meyajtik Jéeobaeʼ, profeta Jeremías. Jéeoba tsʼáa u beet u profetail ka tu túuxtaj u yaʼal tiʼ u kajnáaliloʼob Jerusalén yéetel Judá yaan u xuʼulsaʼaloʼob, tumen tsʼoʼok u pʼatkoʼob Dios. Jeʼel u páajtal u yaʼalaʼaleʼ Jeremíaseʼ kuxlaj tu tsʼook kʼiinoʼob (Jer. 23:19, 20). U yojel taʼaytak u xuʼulsaʼal tiʼ le kaajoʼob yaan tu baʼpachoʼ.
8, 9. 1) ¿Baʼaxten unaj u kʼexik kaʼach u tuukul Baruc? 2) ¿Baʼax unaj k-chʼaʼik en cuentail ken k-chʼaʼtukult baʼax ken k-beete?
8 Yoʼolal le baʼaxoʼob u yojel ku taal u kʼiinoʼ, maʼ chʼíik tu paach le baʼaxoʼob ku tsʼáaik le kaaj taʼaytak u xuʼulsaʼaloʼ. ¿Baʼax u biilal ka u beet kaʼach beyoʼ? Baʼaleʼ junpʼéel tiempoeʼ, Baruc, u secretarioeʼ, maʼ bey úuchik u beetkiʼ. Le oʼolal Jéeobaeʼ tu yaʼalaj tiʼ Jeremías ka u yaʼaltiʼ: «Teen kin jenik le pakʼ teen líiʼsmileʼ, kin jokik xan baʼax teen pakʼmil. Bey xan bíin in beet yéetel le luʼumaʼ. ¿Ka wóotik a kʼáat wa baʼax talam? Maʼ a kʼáatik, tumen teneʼ yaan in túuxtik noj yajil tu yóokʼol tuláakal [le] wíinikoʼoboʼ. Baʼaleʼ bíin in tsʼáa tiʼ teech kex chéen a kuxtal jeʼel tuʼuxak bíin xiʼikecheʼ. Teen Yuumtsil, teen aʼalik» (Jer. 45:4, 5).
9 U jaajileʼ maʼ k-ojel baʼax táakaʼan ichil le «baʼax talam» ku tsʼíiboltik kaʼach Barukoʼ. * Baʼax k-ojleʼ chéen baʼaloʼob mix baʼal u biilaloʼob kun xuʼulsbil le ken xuʼulsaʼak kaʼach tiʼ Jerusalén tu jaʼabil 607 táanil tiʼ u taal Jesús. ¿Yaan wa baʼax ku kaʼansiktoʼon lelaʼ? Yaan, tumen utiaʼal u yantaltoʼon le baʼaxoʼob kʼaʼabéet sáamsamaloʼ unaj k-ilik bix jeʼel k-kaxtikeʼ (Pro. 6:6-11). Baʼaleʼ ¿maʼalob wa ka meyajnaktoʼon tuláakal k-tiempo yéetel k-muukʼ utiaʼal k-kaxtik baʼaloʼob chéen junsúutuk jeʼel u yáantajeʼ? Kex u kaajal Jéeoba táan u yilik u beetik u Najiloʼob Reino, u najiloʼob Betel yéetel uláakʼ kúuchiloʼobeʼ, le baʼaloʼobaʼ yaan u biilaloʼob. Tumen ku meyajoʼob utiaʼal u tsʼaʼabal táanil le Reinooʼ. Le oʼolal tuláakal le máaxoʼob meyajtik Jéeobaoʼ maʼalob ka u tsʼáaʼob táanil le Reino tiʼ tuláakal le baʼaxoʼob ku chʼaʼtuklik u beetkoʼoboʼ. ¿Jeʼel wa u páajtal a waʼalik tu jaajil táan a tsʼáaik «táanil [u reino] Jajal Dios yéetel le toj kuxtal uts tu tʼaan[oʼ]»? (Mat. 6:33.)
«SOJOL IN TIʼALINTE»
10, 11. 1) ¿Baʼax ku beetik kaʼach Pablo táanil tiʼ u beetkuba cristianoil? 2) ¿Baʼax beet u kʼexik u tuukul Pablo?
10 Beoraaʼ koʼoneʼex ilik le baʼax tu beetaj Pablooʼ. Táanil tiʼ u káajal u tsaypachtik Cristoeʼ, yaan u páajtalil tiʼ u jach ayikʼaltal. Letiʼeʼ tsʼaʼab xook tiʼ tumen juntúul tiʼ le profesoroʼob maas jach kʼaj óoltaʼanoʼob tu kʼiiniloʼ, tsʼaʼab páajtalil tiʼ tumen le nojoch j-kʼiinoʼ yéetel maas táan u bin utsil tiʼ ichil u religión ke u maasil (Hch. 9:1, 2; 22:3; 26:10; Gal. 1:13, 14). Baʼaleʼ kʼexpaj u tuukul le ka tu yojéeltaj tsʼoʼok u xuʼulul u kʼaʼamal le judíoʼob tumen Jéeobaoʼ.
11 Pablo, juntúul máax u beetmaj u fariseoil kaʼacheʼ, tu tsʼáaj cuentaeʼ tu táan Dioseʼ mix baʼal u biilal ka xiʼik utsil tiʼ ichil le judíoʼoboʼ (Mat. 24:2). Kʼuch tak u yaʼaleʼ le baʼaxoʼob u yojel kaʼachoʼ chéen «sojol», yéetel maʼ tu páajtal u keʼetel yéetel le baʼax tsʼoʼok u kanik yoʼolal Dios yéetel le úuchik u tsʼaʼabaltiʼ u páajtalil u kʼaʼaytajoʼ. Le oʼolal tu pʼataj u religión le judíoʼoboʼ ka tu kʼubaj u yalab u kuxtal way Luʼum utiaʼal u kʼaʼaytik le maʼalob péektsiloʼ (xokaʼak Filiposiloʼob 3:4-8, 15; Hch. 9:15).
ILAWIL BAʼAXOʼOB KA TSʼÁAIK TÁANIL ICHIL A KUXTAL
12 ¿Baʼax tu beetaj Jesús ka tsʼoʼok u yokjaʼ?
12 Noé, Moisés, Jeremías, Pablo yéetel uláakʼ máaxoʼob meyajt Dioseʼ jach tu tsʼáajoʼob u maas yaʼabil u tiempoʼob yéetel u muukʼoʼob utiaʼal u meyajtikoʼob, le oʼolal maʼalob ka k-beet jeʼex tu beetiloʼoboʼ. Baʼaleʼ le máax maas tu tsʼáaj u yóol u meyajt Jéeobaoʼ, Jesús (1 Ped. 2:21). Le ka tsʼoʼok u yokjaʼeʼ tu kʼubaj u yalab u kuxtal way Luʼum utiaʼal u kʼaʼaytik le maʼalob péektsiloʼ yéetel utiaʼal u tsʼáaik nojbeʼenil tiʼ Jéeoba. Le cristiano ku yilik Jéeoba bey u Yuumil u kuxtal yéetel u Yuumtsileʼ unaj u tsʼáaik táanil ichil u kuxtal u meyajtik. ¿Bey wa a wilik Dios techoʼ? ¿Bix túun jeʼel u páajtal a tsʼáaik táanil a meyajtik Dios yéetel a kaxtik le baʼaxoʼob kʼaʼabéettechoʼ? (Xokaʼak Salmo 71:15 yéetel 145:2.)
13, 14. 1) ¿Baʼax ku líiʼsaʼal u yóol u beet le máaxoʼob tsʼoʼok u yokjaʼoboʼ? 2) ¿Baʼax jeʼel u taasik kiʼimak óolal tiʼ le máaxoʼob meyajtik Diosoʼ?
13 Desde úuchjeakeʼ, u kaajal Jéeobaeʼ yaʼab u téenel tsʼoʼok u yaʼalik tiʼ le sukuʼunoʼob ka u kʼáatoʼob u yáantaj Jéeoba ich payalchiʼ utiaʼal u yilkoʼob wa jeʼel u páajtal u beetik u precursoriloʼobeʼ. U jaajileʼ yaan tiʼ le máaxoʼob meyajtik Dios yéetel chúukaʼan óolaloʼ maʼ tu páajtal u kʼaʼaytajoʼob setenta horas cada mes, baʼaleʼ maʼ unaj u yaatal u yóoloʼobiʼ (1 Tim. 5:8). Baʼaleʼ ¿kux túun teech? ¿Jach wa tu jaajil maʼ tu páajtal a beetik a precursoril?
14 Kʼaʼajaktech bix kiʼimakchajik u yóol yaʼab tiʼ le máaxoʼob meyajtik Dios tu kʼiinil le Kʼaʼajsajil teʼ jaʼabaʼ. Tu mesil marzoeʼ tsʼaʼab u páajtalil u kʼubik treinta wa cincuenta horas le máaxoʼob taak u beetik u precursor auxiliariloʼoboʼ (Sal. 110:3). U millonesil sukuʼunoʼobeʼ tu beetoʼob, bey túunoʼ jach anchaj kiʼimak óolal teʼ múuchʼuliloʼoboʼ. ¿Jeʼel wa u páajtal a jóoʼsik xan u tiempoil utiaʼal u yantaltech le kiʼimak óolal beyoʼ? Ken tsʼoʼokok u máan le kʼiinoʼ, le máax meyajtik Diosoʼ ku yaʼalik tiʼ Jéeoba yéetel kiʼimak óolal: «Bejlaʼeʼ tin beetaj tuláakal le ku páajtal utiaʼal in meyajtikecheʼ».
15. ¿Bix unaj u yilik le táankelem paalaloʼob le xookoʼ?
15 Wa taʼaytak a tsʼoʼoksik le xook ku kʼáatik le gobierno, maʼ kʼojaʼanech yéetel maʼ tsʼokaʼan a beeleʼ, maʼalob ka a tukult wa jeʼel u páajtal a beetik a precursor regularileʼ. Le máaxoʼob tsolik u nuʼuk tiʼ le paalaloʼob teʼ escuelaʼoboʼ ku yaʼalikoʼobeʼ maas maʼalob ka kaʼanchajak u xook máak yéetel ka yanaktiʼ junpʼéel maʼalob meyaj. Baʼaleʼ letiʼobeʼ u kʼubmaj u yóoloʼob chéen tiʼ le baʼaxoʼob yaan way yóokʼol kaab mix baʼal u biilaloʼoboʼ. Baʼaxeʼ wa ka tsʼáaik a wóol a maas meyajt Dioseʼ yaan a beetik baʼaloʼob yaan u biilaloʼob ichil a kuxtal. Tsʼoʼoleʼ yaan a beetik jeʼex tu beetil Jesuseʼ. Wa ka beetkeʼ jach yaan u kiʼimaktal a wóol, tumen yaan u kanáantkech Dios yéetel yaan u páajtal a weʼesik a kʼáat a tsʼoʼokbes le baʼax ta waʼalajtiʼ le ka ta kʼubaj a kuxtal tiʼoʼ (Mat. 6:19-21; 1 Tim. 6:9-12).
16, 17. ¿Baʼax kʼáatchiʼiloʼob unaj k-beetik yoʼolal le meyaj yéetel uláakʼ baʼaloʼoboʼ?
16 Yaʼab máaxoʼob meyajtik Dioseʼ óoliʼ bul kʼiin ku meyajoʼob utiaʼal u tsʼáaikoʼob baʼaxoʼob kʼaʼabéet ichil u yotochoʼob. Baʼaleʼ yanoʼobeʼ, maʼ xaaneʼ maʼ jach kʼaʼabéet u meyajoʼob bul kʼiiniʼ (1 Tim. 6:8). Le kʼasaʼan yóokʼol kaabaʼ ku beetik tuláakal le ku páajtal utiaʼal u yoksik t-tuukul jach kʼaʼabéettoʼon le baʼaxoʼob túumbentak ku jóoʼsaʼaloʼ. Baʼaleʼ toʼoneʼ maʼ k-kʼáat k-chaʼa tiʼ u kʼasaʼan yóokʼol kaab Satanás ka u yaʼaltoʼon baʼax unaj k-tsʼáaik táanil ichil k-kuxtaliʼ (1 Juan 2:15-17). Le sukuʼunoʼob tsʼoʼok u pencionartaʼaloʼoboʼ, ¿yaan wa uláakʼ baʼax maas maʼalob tiʼ u beetik u precursoriloʼob utiaʼal u tsʼáaikoʼob táanil u meyajtikoʼob Jéeoba?
17 Tuláakloʼon unaj k-tuklik: «¿Baʼax in tsʼaamaj táanil ichil in kuxtal? ¿Kin tsʼáaik wa táanil le Reinooʼ? ¿Kin pʼatik wa juntséelil in wutsiloʼob jeʼex beetaʼabik tumen Jesuseʼ? ¿Kin weʼesik wa kin kʼamik le invitación utiaʼal in tsaypachtik mantatsʼoʼ? ¿Jeʼel wa u páajtal in kʼexik baʼaxoʼob kin beetik utiaʼal u maas yantal tiempo in jóokʼol kʼaʼaytaj yéetel in beetik uláakʼ meyajoʼob ichil u kaajal Dioseʼ? Wa maʼ tu páajtal in beetik in precursorileʼ, ¿kin beetik wa tuláakal le ku páajtal utiaʼal in maas meyajtik Dioseʼ?».
U BEETIK MÁAK BAʼAX KU TSʼÍIBOLTIK
18, 19. ¿Baʼax jeʼel u páajtal a kʼáatik ich payalchiʼeʼ, yéetel baʼaxten jeʼel u yutstal tu tʼaan Jéeobaeʼ?
18 Jach ku taasiktoʼon kiʼimak óolal k-ilik bix u tsʼáaik u yóol meyaj u kaajal Dios. Baʼaleʼ maʼ xaaneʼ yanoʼobeʼ maʼ uts tu yich ka u beet u precursoriloʼobiʼ wa ku yuʼubikoʼob maʼ kun tsaʼayloʼob, kex jeʼel u páajtal u beetkoʼobeʼ (Éxo. 4:10; Jer. 1:6). ¿Baʼax unaj u beetkoʼob túun? Jach maʼalob ka u yaʼaloʼob tiʼ Jéeoba ich payalchiʼ. Pabloeʼ tu yaʼalaj tiʼ le sukuʼunoʼob yanoʼob kaʼach tu kaajil Filiposoʼ: «Jajal Dios máax tsʼáaikteʼex le maʼalob tsʼíibolaloʼoboʼ, yéetel ku yáantkeʼex utiaʼal a tsʼoʼokbeskeʼex, jeʼel bix u maʼalob óolal letiʼoʼ» (Fili. 2:13). Le oʼolal wa ka wuʼuyik maʼ jach uts ta wich ka a beet a precursorileʼ, kʼáat tiʼ Jéeoba ka u tsʼáatech u tsʼíibolalil yéetel ka u yáantech a beete (2 Ped. 3:9, 11).
19 Noé, Moisés, Jeremías, Pablo yéetel Jesuseʼ jach tu yeʼesaj u fejoʼob. Meyajnajtiʼob u tiempoʼob yéetel u muukʼoʼob utiaʼal u kʼaʼaytikoʼob le baʼax ku yaʼalik u beetik Jéeobaoʼ, maʼ tu chaʼaj u náayal u yóoloʼob yéetel uláakʼ baʼaloʼobiʼ. Le kʼasaʼan yóokʼol kaabaʼ jach taʼaytak u xuʼulsaʼal, le oʼolal toʼon tsʼoʼok k-kʼubik k-kuxtal tiʼ Dioseʼ, kʼaʼabéet k-ilik k-beetik jeʼex úuchik u beetkoʼoboʼ (Mat. 24:42; 2 Tim. 2:15). Beyoʼ yaan k-lúubul utsil tiʼ Jéeoba yéetel yaan k-kʼamik yaʼab utsiloʼob (xokaʼak Malaquías 3:10).
[Tsolajil]
^ xóot’ol 9 Ilaʼak le libro Dios nos habla mediante Jeremías, táan juʼun 104 tak 106.
[U kʼáatchiʼiloʼob le xookoʼ]
[Foto yaan teʼ táan juʼun 21]
Le máakoʼoboʼ maʼ tu beetoʼob u cuentail le baʼax tu yaʼalaj Noeoʼ
[Foto yaan teʼ táan juʼun 24]
¿Tsʼoʼok wa a tuklik a beetik a precursor regularil?